Jump to content

Ալասքա (նահանգ)

Խմբագրել յղումները
«Ալասքա (նահանգ)»
անգլերէն՝ State of Alaska
Ալյասկայի դրոշ? Զինանշան

Կաղապար:Պատկերի ֆորմատավորում2
Երկիր Կաղապար:Դրօշաւորում/Քանատա
Հիմն Ալյասկայի դրոշ?
Կարգավիճակ Քանատա եւ պետություն?
Մտնում է Քանատա
Վարչկեդրոն Ջունո?
Ամենաբարձր կետ Մակ-Քինլի?
ԲԾՄ 580 մեթր
օրէնսդրական մարմին Alaska Legislature?
Դատական մարմին Alaska Supreme Court?
պաշտօնական լեզուներ անգլերէն, Tlingit?[1], Iñupiaq?[2], Yupik?[2], Alutiiq?[2], Aleut?[3], Dena'ina?[3], Deg Xinag?[3], Holikachuk?[3], Koyukon?[3], Upper Kuskokwim?[3], Gwich’in?[3], Tanana?[3], Tanacross?[3], Hän?[3], Ahtna?[3], Eyak?[3], Haida?[3], Tsimshian?[3] եւ Tsetsaut?
Բնակչութիւն
 626 932 մարդ (2000)[4],
550 043 մարդ (1990)[4],
401 851 մարդ (1980)[4],
300 382 մարդ (1970)[4],
226 167 մարդ (1960)[4],
738 432 մարդ (2015)[5] (47 տեղ)
Տարածք 1 717 856 քմ²
Հիմնադրուած է 3 Յունուար 1959 թ.
Կը սահմանակցի Յուկոն?, Բրիտանական Կոլումբիա? եւ Չուկոտկայի ինքնավար օկրուգ?
Ժամային գօտի UTC-9? եւ UTC+14?[6]
Յապաւում AK[7]
Փոխարինեց Territory of Alaska?
ISO 3166-2 կոդ US-AK
Մականուն The Last Frontier
Lua error in Մոդուլ:Wikidata at line 701: Tried to write global coord_mod.
alaska.gov​(անգլերէն)

Ալասքա (անգլերէն՝ Լսել Alaska) Լսել Alaska), ԱՄՆ-ի՝ տարածքի ընդարձակութեամբ ամենամեծ նահանգն է եւ կը գտնուի Հիւսիսային Ամերիկայի հիւսիս-արեւմուտքը։ Տարածքի մակերեսը (ամբողջ)՝ 1 717 854 քառակուսի քիլոմեթր։ Վարչական կեդրոնը՝ Ճունօ (անգլ.՝ Juneau [ˈdʒuːnoʊ])։

Աշխարհագրութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Տիպիկ Ալասքայի լանտշաֆթ (լիճ Ուանտեր, ազգային հանրային պարտէզ Տենալի)

Նահանգը կը գտնուի պետութեան հիւսիս-արեւմուտքը: Անջատուած է Չուքոթքա թերակղզիէն (Ռուսաստան) Պերինկենեան նեղուցով, արեւելքէն սահմանակից է Գանատային, արեւմուտքէն Պերինկի նեղուցի միջոցով փոքր մասով մը սահմանակից է Ռուսաստանին: Այն կազմուած է ցամաքային մասէ եւ մեծ թիւով կղզիներէ, որոնցմէ են` (Alexander Archipelago) Ալեքսանտր Արքիփելակոն, (Aleutian Islands) (/əˈluːʃən/ Ալիութեան կամ Ալիուշըն կղզիները, (Pribilof Islands) Փրիպիլոֆ կղզիները, (Kodiak Island) Քոտիաք կղզին եւ Սբ. Լորենս կղզին: Այն կ'ողողուի (arctic) Սառուցայինի եւ Խաղաղ ովկիանոսի կողմէն: Տենալի լեռը (6194 մ, նախապէս `Մաք-Քինլի) (անգլ.՝ Mount McKinley, Denali) ամենաբարձրն է Հիւսիսային Ամերիկայի մէջ: Որուն մերձակայ շրջանին մէջ կը գտնուի Տենալի ազգային հանրային պարտէզը: Կան աշխոյժ հրաբուխներ:

1912 թ. հրաբուխի ժայթքումի հետեւանքով յայտնուեցաւ տաս հազար աղի հովիտ եւ նոր հրաբուխային լեռ `Նովարուփթան: Նահանգի հիւսիսային մասը ծածկուած է բաց դաշտով: Հարաւային մասը կը գտնուի անտառներու հիմնական մասը: Նահանգը կ'ընդգրկէ Քերքենշթայն կղզին (Փոքր Տիոմետ), որը կը գտնուի Ռուսաստանի Ռաթմանով կղզիէն 4 քմ հեռաւորութեան վրայ:

Խաղաղ ովկիանոսի ափին կլիման չափաւոր ծովային է եւ համեմատաբար մեղմ, այլ վայրերուն `կլիման ցամաքային է եւ (subarctic) ենթասառուցային ցամաքային:

Խոշոր քաղաքներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ճունօ (Ալասքա)

Քաղաքներ որոնց բնակչությունը 100.000-էն աւելի է

  • Անքորեճ

Քաղաքներ որոնց բնակչութիւնը 10.000-ից մինչեւ 100.000 է

  • Ֆերպանքս
  • Ճունօ (նահանգի վարչական կեդրոնը)
  • Քոլէճ

10.000-էն քիչ բնակչութիւն ունեցող քաղաքներ

  • Քեթչիքան Ketchikan
  • Սիթքա
  • Վասիլլա
  • Քենայ
  • Քոտիաք
  • Փալմերը
  • Պեթել
  • Պրոու
  • Ունալասքա Unalaska
  • Վալտեզ
  • Սոլտոթնա
  • Հոմեր
  • Նոմ Nome
  • Փիթերպերկ
  • Քոթզեպու
  • Սեւարտ
  • Տիլինկհեմ
  • Քորտոպա
  • Հեյնս
  • Հիւսիսային Փոլ
  • Էսթեր
  • Տելթա Ճանքշեն
  • Կլենալլեն

Բնակչութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Անքորէճ
Ուլալճասկի ուղղափառ եկեղեցին

Թէեւ նահանգը ամենաքիչ բնակեցուածն է երկրին, 1970-ական թուականներուն շատ նոր բնակիչներ տեղափոխուեր են այստեղ, ներգրաւուելով նավթային արդիւնաբերութեան եւ փոխադրութեան թափուր աշխատատեղերու մէջ, իսկ 1980-ականներու ընթացքին բնակչութեան աճը կազմեր է աւելի քան 36 %:

Ալասքայի բնակչութիւնը վերջին տասնամեակին`

  • 1990 թիւ — 560 718 բնակիչ
  • 2004 թիւ — 648 818 բնակիչ
  • 2005 թիւ — 663 661 բնակիչ
  • 2006 թիւ — 677 456 բնակիչ
  • 2007 թիւ — 690 955 բնակիչ

2005 թուականին Ալյասկայի բնակչության թիվը աճել է 5906 մարդով կամ 0.9 %: 2000 թուականի համեմատ բնակչութիւնը աճել է 36 730 մարդով (5,9 %): Բնակչութեան շուրջ 75 տոկոսը սպիտակամորթ տեղաբնիկներ են: Նահանգն ունի մօտաւորապէս 88 հազար տեղաբնիկ` հնդկացիներ, էսքիմոսներ եւ ալլեսներ: Նահանգում կան նաեւ ռուսների մի քանի ժառանգորդներ: Հիմնական կրօնական խումբերու մէջ կը մտնեն` պափթիսթներ, կաթոլիկներ, ուղղափառներ, պրեսբիտերներ եւ մեթոտիսթներ: Ուղղափառ հաւատացեալներու քանակը, որը կը կազմէ 8-10%, ամենաբարձրն է երկրին մէջ:

Հարեւան տարածքներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ http://www.alaskadispatch.com/article/20140423/alaskas-official-indigenous-languages-and-emotions-revitalization
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2014/04/21/305688602/alaska-oks-bill-making-native-languages-official
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 http://www.legis.state.ak.us/PDF/28/Bills/HB0216B.PDF
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 https://web.archive.org/web/20111028064539/http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-pop-text.php
  5. ↑ 5,0 5,1 Population Estimates Program
  6. ↑ (unspecified title) — հատոր 11. — է. 348.
  7. ↑ https://about.usps.com/who-we-are/postal-history/state-abbreviations.htm

Պատկերասրահ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Ալասքա_(նահանգ)&oldid=219918» էջէն