Քիլթ
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Քիլթ (անգլ.՝ Kilt), շոտլանդական ժողովրդական տարազի տղամարդու հագուստի տարր, Շոտլանդիայի լեռնականների ավանդական հագուստը։ Քիլթը հետևից ծալքերով հավաքված և 2-3 ճարմանդների և գոտիների օգնությամբ ամրացված ու իրանի շուրջ փաթաթված գործվածքի մի կտոր է ներկայացնում։ Սովորաբար քիլթը հագնում են սպորրանի՝ ման-մունր իրերի հատուկ պայուսակի հետ։ Քիլթը իր պատմությունն է սկսում «մեծ շալից» (great plaid, belted plaid) և ըստ էության ներկայացնում է նրա ներքևի մասը։ Պատմականորեն «մեծ պլեդը» այնքան երկար և լայն էր, որ այն կարելի էր գցել ուսի վրա և փակվել վատ եղանակի ժամանակ։ Քիլթը պատրաստում են բրդյա կտորից ավանդական շոտլանդական զարդվածքով՝ թարթանով։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կիլտը առաջին անգամ հայտնվեց XVI դարում որպես մեծ կիլտ, բրեկեն կամ գոտիով վանդակավոր շրջազգեստ[1][2]։ Ֆիլեադ մոր, կամ մեծ կիլտը, ներկայացնում էր երկար հանդերձանք, որի վերին մասը կարելի էր կրել որպես թիկնոց՝ ուսի վրայով գցելով, կամ գլխին փաթաթելով[3][4][5]։ Ֆիլլիդ-բեգի (ֆիլիբեգ), կամ փոքր կիլտի, ժամանակակից կիլտի նման տարբերակը հայտնագործվեց Լանկաշիրից անգլիացի քվակեր Թոմաս Ռոուլինսոնի կողմից մոտ 1720-ական թվականներին։ Նա կարծում էր, որ գոտիով վանդակավոր շրջազգեստը «ծանրաբեռնված և անհարմար» էր, և որոշեց բաժանել շրջազգեստը և այն դարձնել առանձին հագուստ մարդիկ, ովքեր սկսեցին այն կարել։ Նրա գործընկեր Իեն Մակդոնելը, Ինվերնեսի Մակդոնելլների կլանի առաջնորդը, նույնպես սկսեց այն կրել, և երբ կլանի անդամները, ովքեր զբաղված էին անտառահատումով, ածուխի արտադրությամբ և երկաթի ձուլմամբ, տեսան, որ իրենց առաջնորդը կրում է նոր հագուստ, նրանք շուտով նույնպես սկսեցին կիլտ կրել[6][7]։ Այդ պահից այն տարածվեց «կարճ ժամանակում» բարձրլեռներում և նույնիսկ հյուսիսային հարթավայրերի որոշ բնակիչների մոտ։ Առաջարկվել է, որ ֆիլիբեգը չկարված ծալքերով հայտնվել է 1690-ական թվականներին։
Կիլտի կրելու ոճեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այսօր շատ շոտլանդացիներ համարում են կիլտը պաշտոնական հագուստ կամ ազգային զգեստ։ Չնայած դեռևս կան մի քանի մարդիկ, ովքեր ամեն օր կրում են կիլտ, այն սովորաբար գնում են կամ վարձույթով վերցնում են հարսանիքների կամ այլ պաշտոնական միջոցառումների համար, և այն կարող է կրել ցանկացած մարդ, անկախ ազգությունից կամ ծագումից[8]։ Կիսաֆորմալ միջոցառումների համար կիլտը սովորաբար կրում են «Արքայազն Չարլի» բաճկոնով կամ «Արգայլ» պատմուճանով։ Լրիվ պաշտոնական հագուստի կոդը՝ սպիտակ փողկապով և ավելի ֆորմալ վերարկուով, ինչպիսիք են շերիֆի կրկնակուսի վերարկուն կամ ֆորմալ կրկնակուսի վերարկուն[9]։ Իռլանդական պաշտոնական հագուստի կոդը տարբերվում է շոտլանդականից նրանով, որ այն օգտագործում է Բրայան Բորուի բաճկոնը՝ փոփոխված «Արքայազն Չարլի»-ի շալը, շղթայական կոճքույրով և կլոր կոճակներով։ Այս բոլոր դեպքերում վերարկուն կրում են ժիլետի (փողկապի) հետ։
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Как правильно надевать Great Plaid с фотографиями Արխիվացված 2009-10-02 Wayback Machine(անգլ.)
- The Scottish Tartans Authority
- Acts Against the Highland Dress
- Kilts and Kilt Suits Արխիվացված 2012-09-17 Wayback Machine
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «National dress of Scotland. Men's and ladies kilt». nationalclothing.org. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «Highland Dress: A Guide to Traditional Scottish Clothes». travelness.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «A Guide to the Scottish Kilt». outaboutscotland.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «What is the Great Kilt and how did it Originate?». scotlandkiltcollection.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «Dress and Costume in Ancient Ireland». libraryireland.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «The Kilt Maker». www.scottishcountrydanceoftheday.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «Who Wears Kilts At Weddings?». weddingsinathens.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «Who Can Wear a Kilt». blog.scottishkiltshop.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
- ↑ «Kilt Definition». www.apparelsearch.com. Վերցված է 2024-10-31-ին.
|
Սա Շոտլանդիայի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |