Ուկրաինայի ապստամբական բանակ (մախնոյականներ)
 |
Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է: Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը: |
Ուկրաինայի ապստամբական բանակ (ուկրաիներեն՝ Революційна Повстанська Армія України, ռուս.՝ Революционная Повстанческая Армия Украины), հայտնի նաև որպես՝ Մախնոյականներ, Մախնովշչինա, Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակաշրջանում հակախորհրդային, անարխիստական, գյուղացիական շարժում Ուկրաինայում, 1918-1921 թթ.-ին, նշանավոր անարխիստ Նեստոր Մախնոյի գլխավորությամբ։ Մախնոյականների սոցիալական հենարանը Ձախափնյա Ուկրաինայի (Եկատերինոսլավի և Խարկովի նահանգներ) գյուղացիությունն էր, սակայն շարժումն ընդգրկել է Դնեստրից մինչև Դոն ընկած տարածքը։ Մախնոյականների մայրաքաղաքը Գուլյայպոլե քաղաքն էր (Եկատերինոսլավի նահանգ)։ Գերմանական օկուպացիայի շրջանում և սպիտակգվարդիականների օրոք, մախնոյականներին հարեցին նաև գյուղացիների լայն խավեր։
Խորհրդային իշխանության դեմ պայքարում մախնոյականները հիմնականում հենվում էին գյուղի ունևորների, իսկ 1921 թ.-ից՝ բացառապես կուլակության վրա, հանդես էին գալիս «անիշխանական պետություն» և «ազատ սովետներ» լոզունգներով։ 1918 թ.-ի վերջին–1919 թ.-ի սկզբին մախնոյականները կռվեցին ավստրո–գերմանական, ապա՝ պետլյուրական զորքերի դեմ։ 1919 թ.-ի փետրվարին նրանք մտան խորհրդային 2-րդ ուկրաինական, ապա 13-րդ բանակների կազմի մեջ, մարտ–մայիսին կռվեցին Դենիկինի զորքերի դեմ։ Սակայն նրանք սաբոտաժի էին ենթարկում խորհրդային հրամանատարության հրամանները, հեռացնում կոմիսարներին։
1919 թ.-ի մայիսի վերջին Դենիկինի զորքերը պարտության մատնեցին մախնոյականներին։ Մախնոն հրաժարվեց ենթարկվել կարմիր բանակի հրամանատարությանը, ինքնակամ հեռացավ ռազմաճակատից ու բացահայտ պայքար սկսեց խորհրդային իշխանության դեմ։ 1920 թ.-ի գարնանն ու ամռանը, նայած իրադրությանը, մախնոյականները կռվում էին մերթ սպիտակգվարդիականների, մերթ կարմիր բանակի դեմ։
1920 թ.-ի նոյեմբերին Միխայիլ Ֆրունզեի հրամանով սկսվեց Մախնոյականների լիկվիդացիան։ 1921 թ.-ի օգոստոսին Մախնոն, խույս տալով հետապնդումից, մի քանի տասնյակ ձիավորներով անցավ Դնեպրը և հանձնվեց ռումինական իշխանություններին։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Семаноз С. Н», Махновщина и ее крах, «Вопросы истории», 1966, № 9.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուկրաինայի ապստամբական բանակ (մախնոյականներ)» հոդվածին։ |
| ||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 166)։ 
|