Mazarico subela

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Xenus.

Mazarico subela

Pouco preocupante^[1]

Dominio:	Eukaryota
Reino:	Animalia
Filo:	Chordata
Clase:	Aves
Orde:	Charadriiformes
Familia:	Scolopacidae
Xénero:	Xenus Kaup, 1829
Especie:	Xenus cinereus (Güldenstädt, 1775)

Área de distribución de X. cinereus (Compilado por: BirdLife International e Handbook of the Birds of the World (2019) 2019) Reprodutores De paso Non reprodutores

Sinonimia

Tringa cinerea
Tringa terek

O mazarico subela^[2] (Xenus cinereus) é unha especie de pequena ave limícola migratoria paleártica e é o único membro do xénero Xenus.

Taxonomía

O mazarico subela foi descrito formalmente e ilustrado en 1775 polo naturalista alemán Johann Anton Güldenstädt co nome binomial Scolopax cinerea. Este autor informou que vira parellas reprodutoras na desembocadura do río Terek no mar Caspio.^[3] Agora é a única especie situada no xénero Xenus, que foi introducido en 1829 polo naturalista alemán Johann Jakob Kaup.^[4]^[5] O nome do xénero Xenus vén do grego antigo xenos que significa 'estraño'; o epíteto específico cinereus vén do latín cinis, cineris, 'cinza, gris'.^[6] Considérase que a especie é monotípica, sen subespecies recoñecidas.^[5]

Entre os escolopácidos, Xenus forma parte do clado biluricos-falaropos e está menos relacionado cos calídridos (pilros). Baseándose no grao de diverxencia das secuencias de ADN e os posibles fósiles de biluricos e falaropos no límite Oligoceno/Mioceno hai uns 23–22 millóns de anos, o mazarico subela diverxeu presumiblemente dos seus parentes no Oligoceno tardío. Dado o gran número de fósiles basais do grupo atopados en Eurasia é probable que a liñaxe deste mazarico se orixinase alí, posiblemente ao quedaren illados a medida que secaron os restos do mar de Turgai, o cal aconteceu xusto por esa época.^[7]^[8]^[9]

Descrición

En lonxitude é lixeiramente maior que o bilurico das rochas con 22–25 cm, o seu bico longo curvado para arriba (que lembra un pouco ao dunha avoceta, pero non tan curvado) faino moi distinguible. Como implica o seu nome científico, esta limícola ten un dorso, face e peito gris en todas as plumaxes; poden ter un supercilio branco mís ou menos definido. O ventre é branco e os pés amarelos; o bico ten unha base amarela e o resto negro.

A súa chamada é un asubío agudo.

Distribución e ecoloxía

Esta ave reprodúcese preto da auga na taiga desde Finlandia a través do norte de Siberia ata o río Kolyma, e migran ao sur en inverno ata as costas tropicais do leste de África, sur de Asia e Australia, normalmente preferindo as áreas lamacentas. É unha ave vagante rara no oeste de Europa, e, especialmente en outono, vese ás veces pasar sobre as illas Marianas na súa migración; sobre Palau, bastante lonxe da súa ruta habitual de migración, pero é claramente pouco común. Case anualmente e aparentemente cada vez máis a miúdo nos tempos recentes, uns poucos exemplares desvíanse ata Alasca e as illas Aleutianas e Pribilof. Cada poucos anos, rexistranse aves vagantes solitarias nos Neotrópicos, a onde chegan migrando desde África ou desviándose desde América do Norte acompañando a limícolas locais que van ao sur para pasaren ao inverno. Estas aves vagabundas foron rexistradas mesmo moi ao sur como en Arxentina.^[10]^[11]^[12]

A variación xenética global nesta especie na súa área de distribución é baixa, e hai algunhas evidencias de contraccións seguidas de expansións. Aínda que a poboación xeograficamente illada do río Dniéper no leste de Europa si mostra unha diferenciación xenética significativa.^[13]

Aliméntase de maneira moi característica e activa, perseguindo insectos e outras presas móbiles, e ás veces corre despois á beira da auga para lavar a súa presa.

Pon de tres a catro ovos nunha escavación no chan forrada.

O mazarico subela gosta de asociarse co virapedras común (Arenaria interpres), pequenos calídridos e píllaras Charadrius (pero quizais non con píldoras Pluvialis); unha ave vagante en Paraty (estado de Río de Xaneiro) asociouse cun Actitis macularius.^[12]

É unha especie que está incluída no Acordo sobre a Conservación de Aves Acuáticas Africano-Eurasiáticas (AEWA). Ao estar moi espallado e a miúdo ser bastante fácil de ver, o mazarico subela non se considera unha especie ameazada segundo a IUCN.^[14]

Galería

Xenus cinereus, Calidris minuta e Tringa stagnatilis no Santuario de Vida Silvestre de Krishna, Andhra Pradesh, India.
Comendo vermes neréididos no río Shōnai, Xapón.
Ovo de mazarico subela na Colección do Museo de Wiesbaden
En voo
En Narara, Jamnagar, India
En Narara, Jamnagar, India
En Yunlin County, Taiwan.

Notas

↑ BirdLife International (2019). "Xenus cinereus" 2019: e.T22693251A155505422. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22693251A155505422.en. |data-acceso= require |url= (Axuda)
↑ "Denominación das aves". Real Academia Galega. Consultado o 2024-12-05.
↑ Güldenstädt, Johann Anton (1775). Novi Commentarii academiae scientiarium imperialis Petropolitanae (en latín) 19. p. 473–475, Plate 19.
↑ Kaup, Johann Jakob (1829). Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt (en alemán) c. 1. Darmstadt: Carl Wilhelm Leske. p. 115.
↑ ^5,0 ^5,1 Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, eds. (xullo de 2021). "Sandpipers, snipes, coursers". IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union. Consultado o 10 de decembro de 2021.
↑ Jobling, James A (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londres: Christopher Helm. pp. 107, =411. ISBN 978-1-4081-2501-4.
↑ Mlíkovský, Jiří (2002). Cenozoic Birds of the World, Part 1: Europe (PDF). Prague: Ninox Press. OCLC 156629447.
↑ Paton, Tara A.; Baker, Allan J.; Groth, J.G.; Barrowclough, G.F. (2003). "RAG-1 sequences resolve phylogenetic relationships within charadriiform birds". Molecular Phylogenetics and Evolution 29 (2): 268–278. Bibcode:2003MolPE..29..268P. PMID 13678682. doi:10.1016/S1055-7903(03)00098-8.
↑ Thomas, Gavin H.; Wills, Matthew A.; Székely, Tamás (2004). "A supertree approach to shorebird phylogeny". BMC Evolutionary Biology 4: 28. PMC 515296. PMID 15329156. doi:10.1186/1471-2148-4-28.
↑ Wiles, Gary J.; Johnson, Nathan C.; de Cruz, Justine B.; Dutson, Guy; Camacho, Vicente A.; Kepler, Angela Kay; Vice, Daniel S.; Garrett, Kimball L.; Kessler, Curt C.; Pratt, H. Douglas (2004). "New and Noteworthy Bird Records for Micronesia, 1986–2003". Micronesica 37 (1): 69–96.
↑ VanderWerf, Eric A.; Wiles, Gary J.; Marshall, Ann P.; Knecht, Melia (2006). "Observations of migrants and other birds in Palau, April–May 2005, including the first Micronesian record of a Richard's Pipit" (PDF). Micronesica 39 (1): 11–29.
↑ ^12,0 ^12,1 White, Richard W.; Lehnhausen, Bud; Kirwan, Guy M. (2006). "The first documented record of Terek Sandpiper Xenus cinereus for Brazil". Revista Brasileira de Ornitologia (en inglés e portugués) 14 (4): 460–462.
↑ Rönkä, N.; Pakanen, V.; Blomqvist, D.; Degtyaryev, M.; Golovatin, M.; Isakov, G.; Karlionova, N.; Lehikoinen, A.; Morozov, V.; Paskhalny, S.; Pauliny, A.; Pinchuk, P.; Rauhala, P.; Tomkovich, P.; Zakharov, E.; Koivula, K.; Kvist, L. (2019). "Near panmixia at the distribution-wide scale but evidence of genetic differentiation in a geographically isolated population of the Terek Sandpiper Xenus cinereus". Ibis 161 (3): 632–647. doi:10.1111/ibi.12651.
↑ "Species factsheet: Xenus cinereus". www.birdlife.org. BirdLife International. 2008.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Terek sandpiper species text in The Atlas of Southern African Birds
{{{2}}} en Avibase
Vídeos, fotos, e sons de Mazarico subela na Internet Bird Collection
Galería de fotos de Mazarico subela en VIREO (Universidade de Drexel)
Mapa interactivo da área de distribución de Xenus cinereus en IUCN Red List maps
Xenus-cinereus - Gravacións de sons de Terek sandpiper en Xeno-canto.
Xenus cinereus en Flickr: Field Guide Birds of the World

Mazarico subela medios de ARKive

[iucn_status_11_November_2021-1] BirdLife International (2019). "Xenus cinereus" 2019: e.T22693251A155505422. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22693251A155505422.en. |data-acceso= require |url= (Axuda)

[2] "Denominación das aves". Real Academia Galega. Consultado o 2024-12-05.

[3] Güldenstädt, Johann Anton (1775). Novi Commentarii academiae scientiarium imperialis Petropolitanae (en latín) 19. p. 473–475, Plate 19.

[4] Kaup, Johann Jakob (1829). Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt (en alemán) c. 1. Darmstadt: Carl Wilhelm Leske. p. 115.

[ioc-5] 5,0 ^5,1 Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, eds. (xullo de 2021). "Sandpipers, snipes, coursers". IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union. Consultado o 10 de decembro de 2021.

[job-6] Jobling, James A (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londres: Christopher Helm. pp. 107, =411. ISBN 978-1-4081-2501-4.

[Mlikovsky2002-7] Mlíkovský, Jiří (2002). Cenozoic Birds of the World, Part 1: Europe (PDF). Prague: Ninox Press. OCLC 156629447.

[Paton2003-8] Paton, Tara A.; Baker, Allan J.; Groth, J.G.; Barrowclough, G.F. (2003). "RAG-1 sequences resolve phylogenetic relationships within charadriiform birds". Molecular Phylogenetics and Evolution 29 (2): 268–278. Bibcode:2003MolPE..29..268P. PMID 13678682. doi:10.1016/S1055-7903(03)00098-8.

[Thomas2004-9] Thomas, Gavin H.; Wills, Matthew A.; Székely, Tamás (2004). "A supertree approach to shorebird phylogeny". BMC Evolutionary Biology 4: 28. PMC 515296. PMID 15329156. doi:10.1186/1471-2148-4-28.

[Wiles2004-10] Wiles, Gary J.; Johnson, Nathan C.; de Cruz, Justine B.; Dutson, Guy; Camacho, Vicente A.; Kepler, Angela Kay; Vice, Daniel S.; Garrett, Kimball L.; Kessler, Curt C.; Pratt, H. Douglas (2004). "New and Noteworthy Bird Records for Micronesia, 1986–2003". Micronesica 37 (1): 69–96.

[VanderWerf2006-11] VanderWerf, Eric A.; Wiles, Gary J.; Marshall, Ann P.; Knecht, Melia (2006). "Observations of migrants and other birds in Palau, April–May 2005, including the first Micronesian record of a Richard's Pipit" (PDF). Micronesica 39 (1): 11–29.

[White2006-12] 12,0 ^12,1 White, Richard W.; Lehnhausen, Bud; Kirwan, Guy M. (2006). "The first documented record of Terek Sandpiper Xenus cinereus for Brazil". Revista Brasileira de Ornitologia (en inglés e portugués) 14 (4): 460–462.

[13] Rönkä, N.; Pakanen, V.; Blomqvist, D.; Degtyaryev, M.; Golovatin, M.; Isakov, G.; Karlionova, N.; Lehikoinen, A.; Morozov, V.; Paskhalny, S.; Pauliny, A.; Pinchuk, P.; Rauhala, P.; Tomkovich, P.; Zakharov, E.; Koivula, K.; Kvist, L. (2019). "Near panmixia at the distribution-wide scale but evidence of genetic differentiation in a geographically isolated population of the Terek Sandpiper Xenus cinereus". Ibis 161 (3): 632–647. doi:10.1111/ibi.12651.

[BLI-14] "Species factsheet: Xenus cinereus". www.birdlife.org. BirdLife International. 2008.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]