ویکی‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (گیاهان)
 | این صفحه به مستندسازی یکی از قواعد نام‌گذاری ویکی‌پدیای فارسی می‌پردازد. این یک استانداردِ عموماً پذیرفته‌شده است که ویرایشگران باید تلاش کنند آن را رعایت کنند؛ با این حال، در به‌کارگیری آن، عقل سلیم و استثناهای نادر را نیز در نظر بگیرید. هرگونه ویرایش عمده‌ای در این صفحه باید بازتاب‌دهندهٔ اجماع باشد. اگر شک دارید، نخست در صفحهٔ بحث گفتگو کنید. |
| عنوان مقاله‌ها |
|---|
| همهٔ قواعد نام‌گذاری |
| طبیعت |
| هنر · سرگرمی |
| اشخاص |
|
| علم · فناوری · ترابری |
| سازمان‌ها |
|
| زمان · شماره‌ها · پول |
|
| مکان‌ها · حوادث · علائم تجاری |
| فهرست‌ها · رده‌ها |
|
| زبان/مختص به کشورها |
|
| قالب‌بندی |
این صفحه حاوی رهنمودهایی برای نام‌گذاری گیاهان است.
اصول
[ویرایش]اصل اولیهٔ این رهنمود این است: کاربرد در منابع معتبر را سرمشق قرار دهید. در اغلب موارد، این کاربرد نام علمی گیاه است؛ چرا که اغلب گیاهان از نظر آکادمیک تنها مورد توجه و علاقهٔ گیاه‌شناسان هستند و گیاه‌شناسان در مقالات خود هماره از نام علمی گیاهان استفاده می‌کنند. از سوی دیگر وقتی گیاهی خارج از حیطهٔ گیاه‌شناسی مورد توجه قرار گیرد-مثلاً به دلیل دارا بودن اهمیت کشاورزی، باغبانی یا فرهنگی-، آنگاه ممکن است نام عمومی آن معمول‌تر باشد.
اصول مهم دیگر دقت و ثبات در کاربرد است. هر دو این اصول باز بیشتر استفاده از نام علمی را توجیه می‌کنند و ثبات در کاربرد ما را به استانداردسازی برخی قواعد املایی رهنمون می‌سازد.
دو اصل دیگر در نام‌گذاری پرهیز از نزاع و نظم در رده‌بندی‌ست.
رهنمودها
[ویرایش]بر اساس اصول فوق، رهنمودهای زیر اتخاذ شده‌اند:
نام علمی یا نام عمومی
[ویرایش]همیشه نام علمی به عنوان نام نوشتار انتخاب می‌شود مگر اینکه گیاه دارای کاربرد کشاورزی، باغبانی، اقتصادی یا فرهنگی باشد که باعث شود کاربرد آن در حیطه‌های دیگر بر کاربرد آن در گیاه‌شناسی غلبه کند؛ مثلاً سیب، گندم، چغندر قند، گل گاوزبان. این استثناءها بر اساس بحث و اجماع موردبه‌مورد تعیین می‌شوند.
دقت کنید که اغلب امکان تمایز بین آرایهٔ گیاه و محصول گیاه وجود دارد و در این موارد نیازی به پرداختن به هر دو در یک نوشتار نیست. مثلاً پرداختن به انگور (میوهٔ خوراکی) و انگور (گیاه) (گونهٔ گیاهی که معمولاً انگور می‌رویاند) در دو نوشتار متفاوت قابل قبول است. در صورتی که تصمیم بر داشتن نوشتارهای متفاوت باشد، اسم علمی باید برای نوشتار آرایه استفاده شود.
در مواقعی که تناظر یک به یک بین آرایهٔ گیاه و محصول گیاه وجود ندارد این تفکیک قویاً توصیه می‌شود. مثلاً کلم بروکسل، کلم‌برگ و کلم بروکلی همه از گونهٔ کلم هستند، یا اینکه چند گونه از برنج (سرده) محصول برنج می‌دهند.
تمام نام‌های عمومی و نام‌های مترادف علمی مورد اشاره در یک نوشتار باید به یکی از اشکال زیر باشند:
همچنین اگر عنوان اصلی برای یک نوشتار اشغال شده باشد به سرنویس نیاز می‌افتد [نیازمند نمونه].
آرایه‌های تک‌نمونه
[ویرایش]در صورتی که یک آرایه تنها یک عضو داشته باشد، هم آرایه و هم عضو آن هر دو در یک نوشتار می‌آیند. در این حالت عنوان نوشتار از بین principal ranks که توسط قوانین جهانی نام‌گذاری برای جلبک‌ها، قارچ‌ها و گیاهان انتخاب می‌شود. رتبه‌های مرتبط از این قرارند:
از این رو:
- اگر زیرراسته فقط یک تیره داشته باشد، راسته در نوشتار تیره مطرح می‌شود.
- اگر تقسیمات تیره (زیرتیره، tribes و subtribes) فقط یک سرده داشته باشد، تیره در نوشتار سرده مطرح می‌شود.
- اگر تقسیمات سرده (زیرسرده،section، subsection، series یا subseries) فقط یک گونه داشته باشد، سرده در نوشتار گونه مطرح می‌شود.
با این وجود از آنجا که سرده از رتبه‌های دیگر شناخته‌شده‌تر است (و نیز تیره از رتبه‌های دیگر)
- یک راسته یا تیره با تنها یک سرده در نوشتار سرده مطرح می‌شوند.
- یک سرده با تنها یک گونه در نوشتار سرده مطرح می‌شود.
- یک راسته با تنها یک تیره در نوشتار تیره مطرح می‌شود.
در تمام این حالات از عنوان نوشتار ناموجود به نوشتار موجود تغییرمسیر ایجاد کنید و در سردر نوشتار موجود عنوان نوشتار ناموجود را پررنگ بیاورید.
با این حال اگر عنوان تک‌ارایه با عنوان دیگری مشترک است، معمولاً بهتر است از عنوان دوبخشی بصورت ابهام‌زدایی طبیعی استفاده شود، بجای اینکه توسط پرانتز ابهام‌زدایی صورت گیرد [نیازمند نمونه].