Azido propanoiko
Azido propanoiko | |
---|---|
Formula kimikoa | C3H6O2 |
SMILES kanonikoa | 2D eredua |
MolView | 3D eredua |
Konposizioa | oxigeno eta karbono |
Base konjokatua | propionate (en) |
Mota | azido karboxiliko, straight chain fatty acids (en) eta short-chain fatty acid (en) |
Ezaugarriak | |
Dentsitatea | 0,99 g/cm³ (20 ℃) |
Momentu dipolarra | 1,75 D |
Fusio-puntua | −15 ℃ −21 ℃ −20,7 ℃ |
Irakite-puntua | 141 ℃ (760 Torr) 141,15 ℃ (101,325 kPa) |
Fusio-entalpia | 1,75 D |
Lurrun-presioa | 3 mmHg (20 ℃) |
Masa molekularra | 74,037 Da |
Erabilera | |
Elkarrekintza | Free fatty acid receptor 2 (en) eta Free fatty acid receptor 3 (en) |
Rola | primary metabolite (en) |
Arriskuak | |
NFPA 704 | |
Lehergarritasunaren beheko muga | 2,9 % (V/V) |
Lehergarritasunaren goiko muga | 12,1 % (V/V) |
Denboran ponderatutako esposizio muga | 30 mg/m³ (10 h, baliorik ez) |
Denbora laburreko esposizio muga | 45 mg/m³ (baliorik ez) |
Flash-puntua | 52 ℃ |
Eragin dezake | propanoic acid exposure (en) |
Identifikatzaileak | |
InChlKey | XBDQKXXYIPTUBI-UHFFFAOYSA-N |
CAS zenbakia | 79-09-4 |
ChemSpider | 1005 |
PubChem | 1032 |
Reaxys | 506071 |
Gmelin | 30768 |
ChEBI | 1821 |
ChEMBL | CHEMBL14021 |
RTECS zenbakia | UE5950000 |
ZVG | 12590 |
DSSTox zenbakia | UE5950000 |
EC zenbakia | 201-176-3 |
ECHA | 100.001.070 |
CosIng | 37261 |
RxNorm | 34658 |
Human Metabolome Database | HMDB0000237 |
KNApSAcK | C00044287 |
UNII | JHU490RVYR |
NDF-RT | N0000147394 |
KEGG | D02310 eta C00163 |
PDB Ligand | PPI |
Azido propanoikoa edo propionikoa konposatu organikoa da, CH3CH2CO2H formula duena, azido karboxilikoen familiakoa. Usain txarreko likidoa da, uretan disolbatzen dena[1]. Bere gatz eta esterrei propionato edo propanoato esaten zaie.
Amida, ester, anhidrido eta halogenoekin deribatuak eratzen ditu.
Sintesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Industriakl azido propanoikoa nagusiki etilenoaren hidrokarboxilazioz egiten da nikel karboniloa katalizatzaile moduan usatuz[2].
Propanalaren oxidazioz ere lor daiteke kobalto- edo manganeso-gatzak katalizatzaile modan erabiliz.
Azido propionikoa bioteknologikoki ere presta daiteke Propionibacterium generoko bakterioak usatuz[3].
Erabilera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Azido propanonikoak erabilera zabala du kontserbagarri gisa, lizuna eta hainbat bakterio haztea eragozten duelako. Animalien pentsuetan zein giza elikagaietan erabiltzen da. Pentsuetan azidoa zuzenean edo bere amonio-gatza baliatzen da da. Giza elikagaietan sodio edo kaltzio propionatoa usatzen dira. Europar Batasunak onartuta ditu azido propanoikoa eta bere gatzak elikagaien kontserbagarri gisa[4].
kontserbagarria | E zenbakia |
---|---|
Azido propanoikoa | E280 |
Sodio propanoatoa | E281 |
Kaltzio propoanoatoa | E282 |
Potasio propanoatoa | E283 |
Azido propionikoaren esterretako batzuk fruta-usaina dute eta aromatizatzaile moduan erabiltzen dira. Industria kimikoan nitxoko erabilera batzuk ere baditu.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Ingelesez) PubChem. «Propionic Acid» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2023-01-09).
- ↑ (Ingelesez) Samel, Ulf-Rainer; Kohler, Walter; Gamer, Armin Otto; Keuser, Ullrich; Yang, Shang-Tian; Jin, Ying; Lin, Meng; Wang, Zhongqiang et al.. (2018-01-31). «Propionic Acid and Derivatives» Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry (Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA): 1–20. doi: . ISBN 978-3-527-30673-2. (Noiz kontsultatua: 2023-01-09).
- ↑ (Ingelesez) Piwowarek, Kamil; Lipińska, Edyta; Hać-Szymańczuk, Elżbieta; Kieliszek, Marek; Ścibisz, Iwona. (2018-01-01). «Propionibacterium spp.—source of propionic acid, vitamin B12, and other metabolites important for the industry» Applied Microbiology and Biotechnology 102 (2): 515–538. doi: . ISSN 1432-0614. PMID 29167919. PMC PMC5756557. (Noiz kontsultatua: 2023-01-09).
- ↑ (Ingelesez) «Approved additives and E numbers» Food Standards Agency (Noiz kontsultatua: 2023-01-09).