Max Ernst
Max ERNST (naskiĝis la 2-an de aprilo 1891 - mortis la 1-an de aprilo 1976) estis germana dadaista kaj superrealista artisto.
Vivo
[redakti | redakti fonton]Max Ernst naskiĝis en Bruhl, Germanio. En 1910, li ekĉeestis kursojn en la Universitato de Bonn por studi filozofion sed baldaŭ forlasis la kursojn.
En 1918 li edziĝis kun la arthistoriisto Luise Straus - ŝtorma interrilato kiu ne daŭros. Ŝi mortis en Auschwitz en 1945. En 1919 Ernst vizitis la artiston Paul Klee kaj kreis siajn unuajn pentraĵojn, blokpresaĵojn kaj kolaĝojn, kaj eksperimentis kun miksita artmaterialo. Dum la Unua Mondmilito li servis en la germana armeo kaj post la milito, plena je novaj ideoj, Ernst, Jean Arp kaj sociala agitanto Alfred Grünwald, formis la Dadaistan grupon de Kolonjo, Germanio, sed du jarojn poste, en 1922, li reiris la artistan komunumon ĉe Montparnasse en Parizo.
Kontinue eksperimentante, en 1925 li inventis teknikon de grafiko nomita frotado, kiu uzas krajonfrotojn kiel objektoj kaj kiel fonto de bildoj. La veninta jaro li kunlaboris kun Joan Miró pri desegnoj por Sergej Djagilev. Kun la helpo de Miró, Ernst pioniris gratadon en kiu li trulis pigmenton de liaj kanvasoj.
Ernst allogis grandan polemikon kun sia 1926-a pentraĵo La Virgulino pugfrapadante la Kristan Infanon: André Breton, Paul Éluard kaj la Pentristo.
En Montparnasse li estis centrulo en la nasko de la deziro de Breton ekstermeti amikon de Ernst, Éluard.
En 1927 li edziĝis kun Marie-Berthe Aurenche. Oni diras, ke "lia interrilato kun ŝi eble estis inspirinta la erotikan subjektaĵon de tiu pentraĵo kaj aliaj de tiu jaro."
Ernst ekskulptis en 1934 kaj pasigis tempon kun Alberto Giacometti.
Ernst disvolvis fascinon pri birdoj kiu estis multloka en lia verko. Lia alia-egoo en pentraĵoj, kiun li nomis Loplop, estis birdo, kiu, li sugestis, esti etendaĵo de li, tiginte de frua konfuzo de birdoj kaj homoj. Li diris, ke lia fratino naskiĝis baldaŭ post lia birdo mortis. Loplop ofte aperas en kolaĝoj de la verko de aliaj artistoj, kiel la kolaĝoj Loplop prezentas al André Breton, kaj ili kutime havas birdan pieduman objekton surmetita al tio de la Edzino de alia artisto.
Post la komenciĝo de la Dua Mondmilito, Ernst estis retenita kiel malamika alilandano en Francio, sed kun la helpo de la usona ĵurnalisto Varian Fry en Marseille, li apenaŭ povis eskapi el la lando kun Peggy Guggenheim. Li forlasis sian amatinon, Leonora Carrington, fakto kiu kaŭzis ŝin suferi grandan mensan averion. Ernst kaj Guggenheim alvenis en Usonon en 1941 kaj edziĝis la sekvan jaron. Kune kun aliaj artistoj kaj amikoj (Marcel Duchamp kaj Marc Chagall) kiu estis fuĝinta de la milito kaj vivis en Novjorko, Ernst helpis inspiri la evoluon de abstrakta ekspresionismo.
Lia edzeco kun Guggenheim ne daŭris, kaj en Beverly Hills, Kalifornio en oktobro de 1946, en duobla ceremonio kun Man Ray kaj Juliet Browner, li edziĝis kun Dorothea Tanning.
Ersnt restis precipe en Usono, loĝante en Sedono, Arizono, kaj en 1948 skribis la traktaĵon Preter Pentrado. Kiel rezulto de la publikeco, li ekgajnis financan sukceson.
En 1963 li kaj Tanning transloĝiĝis al malgranda urbeto en suda Francio kie li kontinuis labori. He City, kaj la Galeries Nationales du Grand-Palais en Parizo eldonis kompletan katalogon de liaj verkoj.
Ernst mortis la 1-an aprilo 1976 en Parizo, Francio, kaj enteriĝis tie en la Tombejo Père-Lachaise.
Postviva famo
[redakti | redakti fonton]Usona postpunka grupo Mission of Burma titolis du kantojn por la artisto: Max Ernst en 1979, kaj La Revo de Max Ernst en 2004. La verko de Ernst ankaŭ estis centre sur la komercaĵoj de la usona rokgrupo The Mars Volta.
Elektitaj verkaĵoj
[redakti | redakti fonton]- 1919 Trophy, Hypertrophied
- 1919 Farewell My Beautiful Land of Marie Laurencin. Help! Help!
- 1919 Aquis Submersus
- 1919 Fruit of a Long Experience
- 1919 Two Ambiguous Figures
- 1919-20 Little Machine Constructed by Minimax Dadamax in Person
- 1920 The Hat Makes the Man
- 1920 Murdering Airplane
- 1920 Here Everything is Still Floating
- 1920 Dada Gauguin
- 1920 The Small Fistule that Says Tic Tac
- 1920-1 The Gramineous Bicycle Garnished with Bells the Dappled Fire Damps and the Echinoderms Bending the Spine to Look for Caresses
- 1921 The Elephant Celebes
- 1921 Birds, Fish-Snake and Scarecrow
- 1921 Seascape
- 1921 Approaching Puberty or the Pleiads
- 1921 Young Chimera
- 1922 A Friends Reunion
- 1922 Oedipus Rex
- 1923 Castor and Pollution
- 1923 Holy Caecilie - The Invisible Piano
- 1923 Men Shall Know Nothing of This
- 1923 Histoire Naturelle
- 1923 The Equivocal Woman
- 1923 Pietà or Revolution by Night
- 1923 Ubu Imperator
- 1923-4 Woman, Old Man and Flower
- 1924 Two Children are Threatened by a Nightingale
- 1924 Dadaville
- 1925 Mer et Soleil - Lignes de navigation
- 1925 Paris Dream
- 1925 The Couple in Lace
- 1925 Eve, the Only One Left to Us
- 1926 The Numerous Family
- 1927 The Kiss
- 1927 Der grosse Wald
- 1927 Gulf Stream
- 1927 Forêt
- 1927 Forest and Dove
- 1927 The Wood
- 1927 Fishbone Forest
- 1928 Tree of Life
- 1928 The Sea
- 1928 Die Erwählte des Bösen
- 1929 Et les Papillions se Mettent a Chanter
- 1929 Snow Flowers
- 1930 Loplop Introduces Loplop
- 1931 Human Form
- 1933 Zoomorphic Couple
- 1934 The Entire City
- 1934 Une Semaine de Bonte
- 1935 The Whole City
- 1936 Landscape with Wheatgerm
- 1936 The Nymph Echo
- 1937 L’Ange du Foyer ou Le Triomphe du Surréalime
- 1937 The Angel of Hearth and Home
- 1940 Attirement of the Bride
- 1940 Spanish Physician
- 1940-1942 Europe After the Rain
- 1941-1942 Day and Night
- 1942 Surrealism and Painting
- 1943 Window
- 1943 Painting for Young People
- 1943-1944 The Eye of Silence
- 1944 The King Playing with the Queen
- 1944 Moonmad
- 1944 The Table is Set
- 1944 Napoleon in the Wilderness
- 1945 Vox Angelica
- 1945 The Temptation of st. Anthony
- 1946 Phases of the Night
- 1947 Dangerous Correspondance
- 1947 Design in Nature
- 1948 Capricorn
- 1950 Parisian Woman
- 1951 The Weatherman
- 1956 L’oiseau Rose/Der Rosa Vogel
- 1958 Petite Feerie Nocturne
- 1958 Apres Moi le Sommeil
- 1960 Paysage Arizona
- 1960 Ursachen der Sonne
- 1962 The Garden of France
- 1965 Grand Ignorant
- 1966 Immortel
- 1967 Corps Enseignant Pour une École de Tueurs
- 1968 Nordlicht am Nordrhein
- 1970 Ein Mond ist guter Dinge