życie

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *žitьje. By surface analysis, żyć +‎ -cie. First attested in c. 1430.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ʒʲɨt͡ɕɛː/
• IPA^(key): (15^th CE) /ʒʲɨt͡ɕe/

Noun

życie n

1. (attested in Silesia) life; way of life, behavior
   • 1981-2001 [c. 1430], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume II, Kęty, page 28:

     Beati, qui esurient et siciunt iusticiam (Mat 5, 6), id est vite rectitudinem zycza prostego

     [Beati, qui esurient et siciunt iusticiam (Mat 5, 6), id est vite rectitudinem życia prostego]

Descendants

• Polish: życie
• Silesian: życie

References

• Boryś, Wiesław (2005) “życie”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “życie”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈʐɘ.t͡ɕɛ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈʐɨ.t͡ɕe/
• (Lesser Poland):
  • (Goral):
    • (Żywiec) IPA^(key): /ˈʐɘ.t͡ɕɛ/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɘt͡ɕɛ
• Syllabification: ży‧cie
• Homophone: rzycie

Etymology 1

Inherited from Old Polish życie. By surface analysis, żyć +‎ -cie.

Noun

życie n

1. (uncountable) verbal noun of żyć
2. (chiefly uncountable) life (state of organisms preceding their death)
3. (chiefly uncountable) life (process of being alive)

   Synonyms: egzystencja, żywot

4. (uncountable) life (energy and vitality)

   Synonyms: energia, witalność

5. (uncountable) life (lifeforms, generally or collectively)
6. (uncountable) life (that which allows one to live)

   Synonyms: chleb powszedni, utrzymanie

7. (chiefly uncountable) life (particular aspect of existence; general activity associated with something)
8. (countable) life; lifespan (span of time during which an object operates)

   Synonyms: żywot, żywotność

9. (countable, video games) life (chance to play that is lost when a mistake is made)
10. (Żywiec) Synonym of żywność (“food”)

Declension

Declension of życie

	singular	plural
nominative	życie	życia
genitive	życia	żyć
dative	życiu	życiom
accusative	życie	życia
instrumental	życiem	życiami
locative	życiu	życiach
vocative	życie	życia

Derived terms

adjectives

• z życia wzięty
• życiodajny
• życiowy

 

adverbs

• bez życia
• na śmierć i życie
• nad życie
• z życiem

 

interjections

• jeśli życie miłe
• nigdy w życiu
• samo życie

 

nouns

• cywilizacja życia
• eliksir życia
• jesień życia
• korytarz życia
• król życia
• okno życia
• pieskie życie
• podwójne życie
• słodkie życie
• sprawa życia i śmierci
• szczęki życia
• szkoła życia
• ścieżka życia
• towarzysz życia
• towarzyszka życia
• wiosna życia
• życie jak w Madrycie
• życie wieczne
• życiorys

 

phrase

• życie jest niemiłe

 

proverb

• częste mycie skraca życie

 

verbs

• całe życie stanęło przed oczami pf, całe życie staje przed oczami impf
• dać życie pf, dawać życie impf
• mieć coś z życia impf
• należeć się od życia impf
• nie dać znaku życia pf, nie dawać znaku życia impf
• oddać życie pf, oddawać życie impf
• odebrać życie pf, odbierać życie impf
• odejść z życia pf, odchodzić z życia impf
• paść bez życia pf, padać bez życia impf
• pędzić życie impf
• powołać do życia pf, powoływać do życia impf
• prowadzić życie impf
• rozstać się z życiem pf, rozstawać się z życiem impf
• targnąć się na życie pf, targać się na życie impf
• ujść z życiem pf, uchodzić z życiem impf
• ułożyć sobie życie pf, układać sobie życie impf
• utrzymać się przy życiu pf, utrzymywać się przy życiu impf, trzymać się przy życiu impf
• wejść w życie pf, wchodzić w życie impf
• wprowadzić w życie pf, wprowadzać w życie impf
• zawiązać życie pf, wiązać życie impf
• zrujnować życie pf, rujnować życie impf
• życie uszło pf, życie uchodzi impf
• żyć własnym życiem impf
• żyć życiem impf

 

Related terms

adjective

• żywy

 

noun

• żywot

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), życie is one of the most used words in Polish, appearing 116 times in scientific texts, 32 times in news, 106 times in essays, 88 times in fiction, and 120 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 462 times, making it the 98th most common word in a corpus of 500,000 words.

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

życie n

1. locative singular of żyto

Further reading

• życie in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• życie in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “życie”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ŻYCIE”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 23.04.2014
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “życie”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “życie”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “życie”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 728
• Izydor Kopernicki (1875) “życie”, in Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności (I), volume 3, Kraków: Akademia Umiejętności, page 379

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish życie. By surface analysis, żyć +‎ -cie.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈʐɪ.t͡ɕɛ/
• Rhymes: -ɪt͡ɕɛ
• Syllabification: ży‧cie

Noun

życie n

1. verbal noun of żyć
2. life

Further reading

• życie in silling.org