Μετάβαση στο περιεχόμενο

Χένρυ Χάντσον

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χένρυ Χάντσον
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Henry Hudson (Αγγλικά)
Γέννηση1565
Βασίλειο της Αγγλίας[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Αγγλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[2]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεξερευνητής
θαλασσοπόρος
Περίοδος ακμής1607
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Χένρυ Χάντσον (Henry Hudson) ήταν Άγγλος θαλασσοπόρος εξερευνητής των αρχών του 17ου αιώνα, γνωστός για τα εξερευνητικά ταξίδια του στον σημερινό Καναδά και μέρη των βορειοανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών.

Το 1607 και το 1608 ο Χάντσον επεχείρησε να ανακαλύψει το Βορειοανατολικό πέρασμα προς την Κίνα ακολουθώντας μια διαδρομή πέρα από τον Αρκτικό Κύκλο. Το 1609 έφθασε στη Βόρεια Αμερική και εξερεύνησε την περιοχή γύρω από τη σημερινή Νέα Υόρκη. Αναζητώντας αυτή τη φορά το θρυλικό Βορειοδυτικό πέρασμα προς την Ασία[3], ανέβηκε με το πλοίο του «Μισοφέγγαρο» τον ρου του ποταμού που σήμερα φέρει το όνομά του, θέτοντας έτσι τα θεμέλια για τον ολλανδικό εποικισμό της περιοχής.

Στην τελευταία του αποστολή, ο Χάντσον ανεκάλυψε τον ομώνυμο πορθμό και τον τεράστιο κόλπο που σήμερα φέρει το όνομά του.[4] Το 1611, αφού ξεχειμώνιασε στις ακτές του κόλπου Τζέιμς, ο Χάντσον θέλησε να συνεχίσει προς τα δυτικά, αλλά τα περισσότερα μέλη του πληρώματός του στασίασαν. Οι στασιαστές έβαλαν τον Χάντσον, τον γιο του και εφτά άλλους σε μια βάρκα και τους άφησαν. Κανένας δεν τους ξαναείδε ποτέ.

Τα σχετικά με τη γέννηση και τις πρώτες δεκαετίες της ζωής του Χάντσον είναι σχεδόν τελείως άγνωστα.[5] Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι γεννήθηκε περί το 1565 στην Αγγλία[6], ενώ άλλοι τοποθετούν χρονικά τη γέννησή του[7][8] περί το 1570. Άλλοι ιστορικοί είναι ακόμα πιο ασαφείς, π.χ. ο Peter C. Mancall γράφει ότι «πιθανώς γεννήθηκε κατά τη δεκαετία του 1560»[9], ενώ ο Piers Pennington δεν δίνει καν χρονολογική ένδειξη.[5] Ο Χάντσον θα πρέπει να πέρασε πολλά χρόνια στη θάλασσα ώστε να αποκτήσει τη μεγάλη του σχετική πείρα, αρχίζοντας ως ναυτόπαις και βαθμιαία ανερχόμενος μέχρι τον βαθμό του πλοιάρχου.

Το 1607 η αγγλική «Εταιρεία της Μοσχοβίας» προσέλαβε τον Χάντσον για να ανακαλύψει μια βόρεια θαλάσσια οδό προς την ασιατική ακτή του Ειρηνικού Ωκεανού. Εκείνη την εποχή οι Άγγλοι βρίσκονταν σε οικονομικό ανταγωνισμό με τους Ολλανδούς για τον έλεγχο των βορειοδυτικών θαλάσσιων οδών.

Πράγματι, την Πρωτομαγιά του 1607 ο Χάντσον απέπλευσε με ενδεκαμελές πλήρωμα επί του 80 τόνων πλοίου «Hopewell».[10][11] Στις 14 Ιουνίου έφθασαν στην ανατολική ακτή της Γροιλανδίας και την ακολούθησαν προς βορρά μέχρι τις 22 Ιουνίου. Εδώ ονόμασαν ένα απόκρημνο ακρωτήριο «Ακρωτήριο του Γιανγκ», ένα «πολύ ψηλό όρος σαν στρογγυλό κάστρο» κοντά στο ακρωτήριο «όρος του Ελέους του Θεού» και μια χερσόνησο σε πλάτος 73° Β «Κράτα με Ελπίδα» (Hold-with-Hope). Κατόπιν, στράφηκαν προς τα ανατολικά και 5 ημέρες αργότερα αντίκρισαν τη Σπιτσβέργη.

Στις 13 Ιουλίου ο Χάντσον και το πλήρωμά του εκτίμησαν ότι είχαν φθάσει σε βόρειο πλάτος 80°23΄, αλλά το πιθανότερο είναι ότι βρίσκονταν μία μοίρα νοτιότερα. Την επόμενη ημέρα εισήλθαν σε αυτό που ο Χάντσον ονόμασε αργότερα στο ταξίδι «Κόλπο των Φαλαινών» (δύο φιόρδ στη Σπιτσβέργη). Τις δύο επόμενες ημέρες έπλευσαν προς τα βόρεια. Στις 16 του μήνα έφθασαν στο ακρωτήριο Hakluyt, σε πλάτος 79°49΄ Β, πιστεύοντας ότι είδαν τη γη να συνεχίζει μέχρι τις 82° Β, ενώ στην πραγματικότητα η ακτή μετά στρεφόταν προς τα ανατολικά (το βορειότερο σημείο όλου του αρχιπελάγους είναι 80°49΄ Β). Συναντώντας παγόφραγμα κατά μήκος της ακτής, υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν προς τα νότια. Ο Χάντσον επιθυμούσε να επιστρέψει στην Αγγλία αφού πρώτα περιπλεύσει τη Γροιλανδία από τα βόρεια και περάσει από τον Διέκπλου του Ντέιβις, αλλά και πάλι οι πάγοι κατέστησαν κάτι τέτοιο αδύνατο. Η αποστολή επέστρεψε στο Τίλμπερυ, στις εκβολές του Τάμεση, στις 15 Σεπτεμβρίου 1607.

Ο Χάντσον ανέφερε μεγάλους αριθμούς φαλαινών στα νερά της Σπιτσβέργης. Πολλοί συγγραφείς[α] θεωρούν αυτές τις αναφορές ως τον καταλύτη της αποστολής από αρκετές χώρες φαλαινοθηρικών πληρωμάτων στα νησιά αυτά. Ωστόσο, άλλοι ισχυρίζονται ότι ήταν οι αναφορές του Τζόνας Πουλ το 1610 που οδήγησαν στη θεμελίωση της αγγλικής φαλαινοθηρίας, και τα ταξίδια των θαλασσοπόρων Νίκολας Γούντκοκ και Βίλεμ Κορνέλις φαν Μέυντεν (Willem Cornelisz van Muyden) το 1612 που οδήγησαν στη θεμελίωση της ολλανδικής, της γαλλικής και της ισπανικής φαλαινοθηρίας.[12]

Το 1608 Άγγλοι έμποροι των Εταιρειών των Ανατολικών Ινδιών και της Μοσχοβίας απέστειλαν και πάλι τον Χάντσον με το «Hopewell» με στόχο τον εντοπισμό ενός περάσματος προς τις Ινδίες, αυτή τη φορά από τα ανατολικά, περιπλέοντας τη βόρεια Ρωσία. Αναχωρώντας από το Λονδίνο στις 22 Απριλίου, το πλοίο διάνυσε σχεδόν 4 χιλιάδες χιλιόμετρα και έφθασε μέχρι τη Νόβαγια Ζεμλιά, πολύ πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο, τον Ιούλιο. Ωστόσο, ακόμα και το κατακαλόκαιρο βρήκαν τους θαλάσσιους πάγους ανυπέρβλητο εμπόδιο και γύρισαν πίσω, φθάνοντας στο Κεντ στις 26 Αυγούστου.[13]

  • Η υπόθεση του Τόμας Ετζ, καπετάνιου φαλαινοθηρικού της εποχής, ότι ο Χάντσον είχε δήθεν ανακαλύψει[14] τη Νήσο Ιωάννου Μάγεν σε κάποιο από τα παραπάνω ταξίδια του, έχει απορριφθεί από όλους τους ερευνητές που ασχολήθηκαν μαζί της, ως ανυπόστατη και απίθανη γεωγραφικώς.[15] Η νήσος ανακαλύφθηκε επιβεβαιωμένα το καλοκαίρι του 1614, από τρεις ξεχωριστές ολλανδικές αποστολές.
Τα ταξίδια του Χάντσον στη Βόρεια Αμερική

Το 1609 ο Χάντσον επιλέχθηκε από εμπόρους της Ολλανδικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών να ανακαλύψει ένα ανατολικό πέρασμα προς την Ανατολική Ασία. Από τότε φαίνεται ότι χρονολογείται και η στενή γνωριμία του με τον Ολλανδό αστρονόμο και χαρτογράφο Πέτρο Πλάνκιο. Ενώ ανέμενε οδηγίες και εφόδια στο Άμστερνταμ, άκουσε φήμες σχετικώς με ένα βορειοδυτικό θαλάσσιο πέρασμα προς τον Ειρηνικό Ωκεανό στα βόρεια της Βόρειας Αμερικής.[16] Οι οδηγίες του πάντως ήταν να περιπλεύσει την Ασία προς τα ανατολικά ταξιδεύοντας στον Αρκτικό Ωκεανό μέχρι τον Ειρηνικό και την Άπω Ανατολή. Απέπλευσε έτσι από το Άμστερνταμ στις 4 Απριλίου ως κυβερνήτης του ολλανδικού πλοίου «Halve Maen» (= «Μισοφέγγαρο»).[17] Δεν μπόρεσε όμως να ολοκληρώσει την παραγγελθείσα διαδρομή εξαιτίας και πάλι των θαλάσσιων πάγων. Τότε, στα μέσα Μαΐου, ευρισκόμενος λίγο ανατολικά από το Βόρειο Ακρωτήριο (Νορβηγία), ενεργώντας αντίθετα με τις οδηγίες, ο Χάντσον έστρεψε το πλοίο προς τα δυτικά, αποφασίζοντας να προσπαθήσει να αναζητήσει ένα δυτικό πέρασμα προς την Άπω Ανατολή, βορείως της Βόρειας Αμερικής.[18]

Στις 2 Ιουλίου έφθασαν στα ανοικτά της Νέας Γης και στα μέσα του μήνα έπιασαν στεριά κοντά στο LaHave της Νέα Σκωτία.[19] Εκεί συνάντησαν Ινδιάνους που ήταν ήδη συνηθισμένοι να εμπορεύονται ανταλλάσσοντας αγαθά με τους Γάλλους. Οι Ινδιάνοι ήθελαν να πουλήσουν τομάρια κάστορα, αλλά από ό,τι φαίνεται δεν σημειώθηκαν αγοραπωλησίες.[20][21] Παρέμειναν στην περιοχή περίπου δέκα ημέρες, με το πλήρωμα να αντικαθιστά ένα σπασμένο κατάρτι και να ψαρεύει για τροφή. Στις 25 Ιουλίου μια ντουζίνα άνδρες του πλοίου, αποβιβάσθηκαν με μουσκέτα και ένα μικρό κανόνι, και επιτέθηκαν στο χωριό κοντά στο αγκυροβόλιό τους. Εξεδίωξαν τους ιθαγενείς από τον οικισμό τους και έκλεψαν τη βάρκα τους και άλλα αγαθά (πιθανώς τομάρια και άλλα πράγματα).[22][23]

Αντίγραφο του «Μισοφέγγαρου»

Στις 4 Αυγούστου το πλοίο βρισκόταν παρά το Ακρωτήριο Κοντ, από όπου έπλευσαν νότια, βλέποντας πως η εποχή ήταν πια περασμένη για να επιστρέψουν στην αρκτική περιοχή, και έφθασαν στην είσοδο του Κόλπου Τσέσαπηκ. Αντί να εισέλθει στον κόλπο, ο Χάντσον εξερεύνησε την ακτή προς τα βόρεια, βρίσκοντας τον Κόλπο Ντέλαγουερ αλλά συνεχίζοντας αμέσως προς τα βόρεια. Στις 3 Σεπτεμβρίου έφθασε στην εκβολή του ποταμού που αρχικώς αποκλήθηκε «Βόρειο Ποτάμι» και «Μαυρίκιος», αλλά σήμερα φέρει το όνομά του (Ποταμός Χάντσον) και ορίζει τη δυτική ακτή/όχθη του Μανχάταν. Δεν ήταν πάντως ο πρώτος Ευρωπαίος που ανεκάλυψε την εκβολή, καθώς ήταν γνωστή από το ταξίδι του Τζοβάνι ντα Βερρατσάνο το 1524.

Στις 6 Σεπτεμβρίου 1609 το μέλος του πληρώματος του «Μισοφέγγαρου» Τζων Κόλμαν σκοτώθηκε από Ινδιάνους με ένα βέλος στον λαιμό.[24] Στις 12 Σεπτεμβρίου ο Χάντσον άρχισε να ανεβαίνει τον Ποταμό Χάντσον[25], κάτι που συνέχισε μέχρι τις 22 του μήνα, φθάνοντας στο ύψος περίπου της σημερινής πρωτεύουσας της πολιτείας της Ν. Υόρκης, του Ώλμπανυ.[26]

Στις 23 Σεπτεμβρίου ο Χάντσον πήρε την απόφαση να επιστρέψει στην Ευρώπη.[27] Πράγματι, έφθασε στο Ντάρτμουθ της δυτικής Αγγλίας στις 7 Νοεμβρίου και τέθηκε υπό περιορισμό από τις αρχές, που ήθελαν πρόσβαση στο ημερολόγιο ταξιδιού του. Κατάφερε όμως να το περάσει στον Ολλανδό πρεσβευτή, ο οποίος το απέστειλε, μαζί με την αναφορά του, στο Άμστερνταμ.[28]

Ενώ εξερευνούσε τον ομώνυμο ποταμό, ο Χάντσον είχε αγοράσει γουναρικά από ομάδες Ινδιάνων. Το ταξίδι του χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να θεμελιωθούν ολλανδικές διεκδικήσεις στην περιοχή και στο εμπόριο γουναρικών που ευδοκίμησε εκεί όταν ιδρύθηκε ένας εμπορικός σταθμός στο Ώλμπανυ το 1614. Τέλος, το Νέο Άμστερνταμ στο Μανχάταν έγινε η πρωτεύουσα της «Νέας Ολλανδίας το 1625.

Το 1610 ο Χάντσον εξασφάλισε υποστήριξη για ένα ακόμα ταξίδι, αυτή τη φορά υπό την αγγλική σημαία. Η χρηματοδότησή του προήλθε από την Εταιρεία Βιρτζίνια και τη Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών. Κυβερνώντας το πλοίο «Ντισκάβερυ», έφθασε πρώτα στην Ισλανδία, στις 11 Μαΐου, και στη νότια ακτή της Γροιλανδίας στις 4 Ιουνίου, περιπλέοντας το νότιο άκρο της.

Στις 25 Ιουνίου οι εξερευνητές έφθασαν στο βόρειο άκρο του Λαμπραντόρ. Ακολουθώντας τη νότια ακτή, μπήκαν στον μεγάλο κόλπο που είναι σήμερα γνωστός ως Κόλπος Χάντσον στις 2 Αυγούστου. Οι προσδοκίες ήταν μεγάλες ότι είχαν επιτέλους ανακαλύψει το Βορειοδυτικό πέρασμα προς τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Χάντσον πέρασε τους επόμενους μήνες χαρτογραφώντας και εξερευνώντας την ανατολική ακτή του κόλπου, αλλά ο ίδιος και το πλήρωμά του δεν είχαν βρει το πέρασμα προς την Ασία. Τον Νοέμβριο το πλοίο παγιδεύθηκε σε πάγους στον Κόλπο Τζέιμς και το πλήρωμα βγήκε στη στεριά για να περάσει τον χειμώνα.

Η μοιραία ανταρσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την άνοιξη του 1611 ο Χάντσον σχεδίαζε να συνεχίσει την εξερεύνηση με τον σκοπό να ανακαλύψει το πέρασμα. Αλλά τα περισσότερα μέλη του πληρώματός το ποθούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Τα πράγματα οδηγήθηκαν σε αντιπαράθεση και μεγάλο μέρος του πληρώματος στασίασε τον Ιούνιο. Οι υπάρχουσες περιγραφές της επιτυχημένης ανταρσίας είναι μονόπλευρες, επειδή οι μοναδικές πηγές τους είναι οι στασιαστές και οι συνοδοιπόροι τους.

Από αυτούς ξεχωρίζει ο Άμπακουκ Πρίκετ (Abacuk Pricket), που κρατούσε δικό του ημερολόγιο. Σύμφωνα με τον Πρίκετ, οι επικεφαλής της ανταρσίας ήταν οι Χένρυ Γκρην και Ρόμπερτ Τζούετ (Juet). Κατά την αφήγηση του Πρίκετ, οι στασιαστές έβαλαν τον Χάντσον, τον έφηβο γιο του Τζων και εφτά ναυτικούς (που είτε ήσαν αδιάθετοι, είτε πιστοί στον Χάντσον) σε μια μικρή βάρκα και τους άφησαν πίσω. Τους άφησαν ρούχα, όπλα, λίγη τροφή, μια χύτρα και διάφορα άλλα αντικείμενα.

Κανένας δεν ξαναείδε ποτέ τον Χάντσον και την ομάδα του. Παρά τη διεξαγωγή μετέπειτα ερευνών, όπως ήταν εκείνες του σερ Τόμας Μπάτον το 1612 και του Zachariah Gillam το 1668-1670, η μοίρα τους παραμένει άγνωστη.[29][30]

Η μαρτυρία του Πρίκετ έχει επικριθεί πολύ για μεροληψία και ανακρίβειες: Οι υποτιθέμενοι αρχηγοί της ανταρσίας Γκρην και Τζούετ ήταν φίλοι του Χάντσον και αφοσιωμένοι ναυτικοί, και εκτός αυτού γνωρίζουμε ότι δεν επιβίωσαν για να φθάσουν στην Αγγλία. Ο Πρίκετ ήξερε ότι ο ίδιος και οι άλλοι στασιαστές θα δικάζονταν στην Αγγλία με την κατηγορία της πειρατείας και θα τον συνέφερε να ρίξει την ευθύνη για την ανταρσία σε ανθρώπους που δεν ζούσαν πια για να υπερασπισθούν τους εαυτούς τους.

Η αφήγηση του Πρίκετ έγινε η κυρίαρχη όσον αφορά το καταστροφικό τέλος της αποστολής. Οι οκτώ μόνο από τους 13 στασιαστές επέστρεψαν ζωντανοί στην Ευρώπη. Στην Αγγλία τους συνέλαβαν και μερικοί δικάστηκαν, αλλά δεν τους επιβλήθηκε τιμωρία. Μια εξήγηση για αυτό είναι ότι οι επιζήσαντες θεωρούντο υπερβολικά πολύτιμοι σαν πηγές πληροφοριών, οπότε δεν μπορούσαν να τους εκτελέσουν, καθώς είχαν ταξιδέψει στον Νέο Κόσμο και μπορούσαν να περιγράψουν διαδρομές και συνθήκες.[31]

Η κληρονομιά του Χάντσον

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο κόλπος που ανεκάλυψε ο Χάντσον και φέρει το όνομά του έχει έκταση πενταπλάσια του Αιγαίου Πελάγους και οι πολλές εκβολές μεγάλων ποταμών σε αυτόν παρέχουν τη μόνη πρόσβαση από τη θάλασσα σε αρκετά μέρη του δυτικού Καναδά. Αυτό το γεγονός επέτρεψε στην Εταιρεία του Κόλπου Χάντσον (ιδρύθηκε το 1670) να εκμεταλλευθεί ένα προσοδοφόρο εμπόριο γουναρικών κατά μήκος των ακτών του για περισσότερο από δύο αιώνες και να επηρεάσει την ιστορία, ακόμα και τον καθορισμό των σημερινών συνόρων του Καναδά. Αλλά και ο επίσης ομώνυμος του εξερευνητή Πορθμός του Χάντσον κατέστη η είσοδος για όλες τις επόμενες θαλάσσιες εξερευνητικές αποστολές που αναζητούσαν τον θρυλικό πλέον Βορειοδυτικό πέρασμα από την πλευρά του Ατλαντικού.

Εκτός από τα παραπάνω, πολλά άλλα τοπωνύμια φέρουν το όνομα του Χάντσον: Ο Ποταμός Χάντσον μεταξύ Νέας Υόρκης και Νιου Τζέρσεϊ, η Κομητεία Χάντσον στο Νιου Τζέρσεϊ, η Γέφυρα Χένρυ Χάντσον και η κωμόπολη Χάντσον, πάνω στον ομώνυμο ποταμό, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.


  1. Sandler 2008, σελ. 407, Umbreit 2005, σελ. 1, Shorto 2004, σελ. 21, Mulvaney 2001, σελ. 38, Davis κ.ά. 1997, σελ. 31, Francis 1990, σελ. 30, Rudmose-Brown 1920, p. 312, Chisholm 1911, σελ. 942
  1. www.bbc.co.uk/1/hi/magazine/7064217.stm.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12211109m. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. De Laet, J. (1625). Nieuvve wereldt, ofte, Beschrijvinghe van West-Indien (στα Ολλανδικά). Leyden: Elzevier. σελ. 83. OCLC 65327738. 
  4. Rink, O.A. (1986). Holland on the Hudson: an economic and social history of Dutch New York. Ithaca: Cornell University Press. σελ. 29. ISBN 9780801418662. 
  5. 5,0 5,1 Pennington, P. (1979). The Great Explorers. Νέα Υόρκη: Facts on File. σελ. 90. 
  6. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/274681/Henry-Hudson Henry Hudson's entry from china Britannica
  7. Butts, E. (2009). Henry Hudson:New World Voyager. Toronto: Dundurn Press. σελ. 15. 
  8. Sandler, C. (2007). Henry Hudson: Dreams and Obsession. Νέα Υόρκη: Kensington Publishing Corp. σελ. 26. 
  9. Mancall, P. (2009). The Fatal Journey: The Final Expedition of Henry HudsonΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. Basic Books. σελ. 43. 
  10. Asher 1860, σελίδες 1–22.
  11. Conway 1906, σελίδες 23–30.
  12. Purchas 1625, σελ. 24, και Conway 1906, σελ. 53
  13. Hunter 2009, σελίδες 19–20.
  14. Purchas 1625, σελ. 11
  15. Hacquebord 2004, σελ. 229.
  16. «Empire of the Bay: Henry Hudson». www.pbs.org. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2018. 
  17. Hunter 2009, σελ. 11.
  18. Hunter 2009, σελίδες 56–57.
  19. Hunter 2000, σελίδες 92–94.
  20. Hunter 2009, σελ. 98.
  21. Juet 1609, καταγραφή της 19ης Ιουλίου
  22. Hunter 2009, σελίδες 102–105.
  23. Juet 1609, καταγραφή της 25ης Ιουλίου
  24. Roberts, Sam (4 Σεπτεμβρίου 2009). «New York's Coldest Case: A Murder 400 Years Old». The New York Times. https://www.nytimes.com/2009/09/05/nyregion/05murder.html. 
  25. Juet 1609.
  26. Hunter 2009, σελίδες 230–235.
  27. Hunter 2009, σελ. 235.
  28. Shorto 2004, σελ. 31.
  29. «Thomas Button Searches for Remains of Henry Hudson». Trajan Publishing Corporation. 14 Απριλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2017. 
  30. «The Aftermath of Hudson's Voyages and Related Notes». Ian Chadwick. 19 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2017. 
  31. (Αγγλικά) Neatby, L.H. (1979) [1966]. «Hudson, Henry». Στο: Brown, George Williams, επιμ. Dictionary of Canadian Biography. I (1000–1700) (online έκδοση). University of Toronto Press. http://www.biographi.ca/en/bio/hudson_henry_1E.html. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]