Τζέιμς Ερλ Τζόουνς
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Τζέιμς Ερλ Τζόουνς | |
|---|---|
 Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς το 2001 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | James Earl Jones (Αγγλικά) |
| Γέννηση | 17 Ιανουαρίου 1931 Αρκαμπούτλα, Μισισίπι, ΗΠΑ  |
| Θάνατος | 9 Σεπτεμβρίου 2024 (93 ετών) Νέα Υόρκη, ΗΠΑ |
| Κατοικία | Arkabutla Pawling |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (1955) και Ranger School |
| Ιδιότητα | ηθοποιός τηλεόρασης, ηθοποιός ταινιών, ηθοποιός θεάτρου, ηθοποιός φωνής και ηθοποιός[1] |
| Σύζυγος |
|
| Τέκνα | 1 |
| Γονείς | Ρόμπερτ Ερλ Τζόουνς |
| Είδος τέχνης | Ηθοποιός |
| Σημαντικά έργα | Ο Πόλεμος των Άστρων και Ο Βασιλιάς των Λιονταριών |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς (αγγλικά: James Earl Jones, 17 Ιανουαρίου 1931 - 9 Σεπτεμβρίου 2024) ήταν Αμερικανός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου.
Τα πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γιος του Ρόμπερτ Ερλ Τζόουνς και μεγαλωμένος στο Δουβλίνο του Μίσιγκαν από τους γονείς της μητέρας του, ο Τζόουνς είναι αφρικανικής καταγωγής, αναφέρεται ότι έχει και ιρλανδικές και τσερόκι ρίζες. Μετακόμισε στο Μίσιγκαν στην ηλικία των 5, όπου εκδήλωσε ένα τραύλισμα τόσο σοβαρό, που έφτασε στο σημείο να αρνείται να μιλήσει. Παρέμεινε λειτουργικά αμίλητος για 8 χρόνια ώσπου έφτασε στο γυμνάσιο. Ο Τζόουνς επαινεί ένα καθηγητή του γυμνασίου, ο οποίος ανακάλυψε ότι είχε ένα χάρισμα να γράφει ποιήματα βοηθώντας τον να σταματήσει την σιωπή του. Ο καθηγητής πίστεψε ότι αναγκαστική ομιλία δημόσια θα τον βοηθούσε να κερδίσει την αυτοπεποίθηση του και επέμεινε να απαγγέλλει ένα ποίημα στην τάξη κάθε μέρα. Ο Τζόουνς αναφέρει: «Ήμουν μουγκός. Δεν μπορούσα να μιλήσω. Έτσι η πρώτη χρονιά στο σχολείο ήταν η πρώτη βουβή χρόνια, και τα άφωνα χρόνια συνεχίστηκαν ώσπου έφτασα στο Γυμνάσιο». Ειρωνικά, είναι πολύ γνωστός για την βαθιά, επιβλητική φωνή του (ιδιαίτερα γνωστή ως η φωνή του Νταρθ Βέιντερ στον Πόλεμο των Άστρων και ως η φωνή στο χαρακτηριστικό τηλεοπτικό σήμα του CNN: This... is CNN).
Ο Τζόουνς αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Επίσης γράφτηκε μέλος στην οργάνωση ROTC στο Μίσιγκαν και ήταν αξιωματικός στην Αλάσκα στα τέλη του 1950.
Κινηματογραφικές ταινίες και θεατρική καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πρώτος κινηματογραφικός ρόλος του ήταν στο S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα το 1964. Η πρώτη επαφή του με την διασημότητα ήταν το υποκριτικό πορτρέτο του πυγμάχου Τζακ Τζέφερσον (βασισμένο στον πραγματικό μποξέρ Τζακ Τζόνσον, έναν ρόλο που είχε παίξει και στο Μπρόντγουεϊ) στην ταινία The Great White Hope. Για τον ρόλο του, ο Τζόουνς προτάθηκε για το βραβείο όσκαρ καλύτερου ηθοποιού, χάνοντας όμως από τον George C. Scott.
Υποδύθηκε πολλούς ρόλους, αλλά είναι ευρύτερα γνωστός σαν την καταχθόνια φωνή του Νταρθ Βέιντερ στις ταινίες Star Wars. Ο Νταρθ Βέιντερ σωματικά παίχτηκε από τον Ντέιβιντ Πράουζ στην αρχική τριλογία και από τον Hayden Christensen στο Star Wars: Επεισόδιο III – Η εκδίκηση των Σιθ. Κατά την επεξεργασία του φιλμ ο Τζόουνς επαναηχογράφησε την φωνή του Βέιντερ πάνω από τις ατάκες του David Prowse του οποίου η «παχιά» δυτική προφορά δεν ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του Τζορτζ Λούκας. Άλλοι ηχητικοί ρόλοι του Τζόουνς περιλαμβάνουν τον Μουφάσα στην ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney Ο βασιλιάς των λιονταριών, το σύνθημα του CNN "This Is CNN", η φράση που ανοίγει τη ειδησεογραφία του NBC για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 και του 2004, την φωνή του Θεού στο βιντεοπαιχνίδι Under a Killing Moon και αρκετές ειδικές εμφανίσεις στο The Simpsons.
Έπαιξε τον ρόλο του Τέρενς Μαν στο διάσημο έργο σχετικά με το μπέιζμπολ Ο ξυπόλητος Τζο, τον αιδεσιμότατο Στίβεν Κουμάλο στο Δάκρυα για μια χαμένη πατρίδα, τον στρατηγό Τζέιμς Γκριρ στο Κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη, στο Παιχνίδια ολέθρου και στο Άμεσος κίνδυνος, ενώ ήταν και ο σεναριογράφος της τηλεοπτικής μίνι-σειράς Ρίζες.
Ο Τζόουνς είναι ένας επιτυχημένος θεατρικός ηθοποιός. Έχει κερδίσει δύο βραβεία Τόνι: Το 1969 για το Η μεγάλη λευκή ελπίδα και το 1987 για το Fences. Έλαβε το Kennedy Center Honors το 2002. Επίσης έπαιξε τον κακό Thulsa Doom στο Κόναν ο βάρβαρος.
.jpg)
Άλλοι του ρόλοι περιλαμβάνουν τον ρόλο του στρατηγού Σόλομον στο Command & Conquer: Tiberian Sun, έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο τηλεοπτικό Under one roof υποδυόμενος έναν χήρο αστυνομικό (ερμηνεία για την οποία έχει προταθεί για βραβείο Έμμυ) και ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις για την Verizon (πακέτο DSL). Είχε ειδικούς ρόλους σε σειρές όπως Will & Grace και Everwood.
Προσωπική ζωή και θάνατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρώτη του γυναίκα ήταν η ηθοποιός και τραγουδίστρια Τζουλιέν Μαρί, που έχει γεννηθεί στο Τολέντο του Οχάιο το 1937. Ήταν παντρεμένος με την Σεσίλια Χαρτ από το 1982 έως τον θάνατό της το 2016 και είχαν ένα γιο.
Απεβίωσε στο σπίτι του σε προάστιο της Νέας Υόρκης, στις 9 Σεπτεμβρίου 2024, σε ηλικία 93 ετών.[2]
Φιλμογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Πρωτότυπος τίτλος | Τίτλος στα ελληνικά | Ρόλος |
|---|---|---|---|
| 1964 | Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb | S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα | Λόδαρ Ζογκ |
| 1967 | The Comedians | Οι εραστές της νύχτας | δρ Μάγκιοτ |
| 1970 | End of the Road | End of the Road | δρ Ντι |
| 1972 | The Man | The Man | Ντάγκλας Ντίλμαν |
| 1974 | Claudine | Claudine | Ρουπ |
| 1975 | Deadly Hero | Ο αδίστακτος εκτελεστής | Ράμπιτ |
| 1976 | The River Niger | The River Niger | Τζόνι Γουίλιαμς |
| The Bingo Long Traveling All-Stars & Motor Kings | Δαίμονες με μοτοσικλέτες | Λίον Κάρτερ | |
| Swashbuckler | Ο κουρσάρος της Τζαμάικα | Νικ Ντεμπρέτ | |
| 1977 | The Greatest | Ο κυρίαρχος | Μάλκολμ Χ |
| Star Wars | Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 4 - Μια νέα ελπίδα | Νταρθ Βέιντερ (φωνή) | |
| Exorcist II: The Heretic | Ο αιρετικός: Εξορκιστής ΙΙ | Κοκούμο | |
| The Last Remake of Beau Geste | Τα δίδυμα της λεγεώνας | σεΐχης | |
| A Piece of the Action | A Piece of the Action | Τζόσουα Μπρεκ | |
| 1980 | Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back | Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 5 - Η αυτοκρατορία αντεπιτίθεται | Νταρθ Βέιντερ (φωνή) |
| 1981 | The Bushido Blade | The Bushido Blade | κρατούμενος |
| 1982 | Conan the Barbarian | Κόναν ο βάρβαρος | Θούλσα Ντουμ |
| Blood Tide | Το κύμα του αίματος | Φράι | |
| 1983 | Star Wars: Episode VI - Return of the Jedi | Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 6 - Η επιστροφή των Τζεντάι | Νταρθ Βέιντερ (φωνή) |
| 1984 | City Limits | Τα σύνορα της πόλης | Άλμπερτ |
| 1986 | My Little Girl | My Little Girl | Άικ Μπέιλι |
| Soul Man | Soul Man | καθηγητής Μπανκς | |
| Allan Quatermain and the Lost City of Gold | Ο Άλαν Κουότερμαν και η χαμέλη πόλη του χρυσού | Αμσλόπογκαας | |
| 1987 | Gardens of Stone | Πέτρινοι κήποι | Γκούντι Νέλσον |
| Matewan | Ματωμένη Αμερική | Tζόνσον | |
| Pinocchio and the Emperor of the Night | Ο Πινόκιο και ο αυτοκράτορας της νύχτας | αυτοκράτορας της νύχτας (φωνή) | |
| 1988 | Coming to America | Ο πρίγκιπας της Ζαμούντα | βασιλιάς Τζάφι Τζόφερ |
| 1989 | Three Fugitives | Οι 3 φυγάδες | Ντάγκαν |
| Field of Dreams | Ο ξυπόλητος Τζο | Τέρενς Μαν | |
| Best of the Best | Η αναμέτρηση | Φρανκ Κούζο | |
| 1990 | The Hunt for Red October | Το κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη | ναύαρχος Γκριρ |
| The Ambulance | The Ambulance | Σπένσερ | |
| Grim Prairie Tales: Hit the Trail... to Terror | Grim Prairie Tales: Hit the Trail... to Terror | Μόρισον | |
| 1991 | Scorchers | Scorchers | Mπέαρ |
| Convicts | Convicts | Mπεν Τζόνσον | |
| 1992 | Ramayana: The Legend of Prince Rama | Ramayana: The Legend of Prince Rama | αφηγητής (φωνή) |
| Patriot Games | Παιχνίδια ολέθρου | ναύαρχος Γκριρ | |
| Freddie as F.R.O.7. | Freddie as F.R.O.7. | αφηγητής (φωνή) | |
| Sneakers | Οι αθόρυβοι | κύριος Μπέρναρντ Άμποτ | |
| 1993 | Sommersby | Sommersby | δικαστής Άιζακς |
| The Sandlot | The Sandlot | κύριος Μερτλ | |
| Excessive Force | Υπέρβαση καθήκοντος | Τζέικ | |
| Dreamrider | Dreamrider | Γουίλιαμ Πέρι | |
| The Meteor Man | The Meteor Man | Έρνεστ Μόουζες | |
| 1994 | Naked Gun 33 1/3: The Final Insult | Τρελές σφαίρες 33 1/3 | Tζέιμς Ερλ Τζόουνς |
| Clean Slate | Clean Slate | Τζον Ντόλμπι | |
| The Lion King | Ο βασιλιάς των λιονταριών | Μουφάσα (φωνή) | |
| 1995 | Jefferson in Paris | Ο Τζέφερσον στο Παρίσι | Mάντισον Χέμινγκς |
| Judge Dredd | Δικαστής Ντρεντ | αφηγητής (φωνή) | |
| Cry, the Beloved Country | Δάκρυα για μια χαμένη πατρίδα | αιδεσιμότατος Στίβεν Κουμάλο | |
| 1996 | A Family Thing | Οικογενειακό μυστικό | Ρέι Μέρντοκ |
| Good Luck | Καλή τύχη | Τζέιμς Μπινγκ | |
| 1997 | Gang Related | Συμμορία υπεράνω υποψίας | Άρθουρ Μπέιλορ |
| 1998 | Primary Colors | Όλες οι γυναίκες του προέδρου | εκφωνητής CNN |
| 1999 | Undercover Angel | Undercover Angel | δικαστής |
| The Annihilation of Fish | Έρωτας και άλλες μορφές τρέλας | Φις | |
| 2001 | On the Q.T. | On the Q.T. | Λίο |
| Finder's Fee | Finder's Fee | Έιβερι Φίλιπς | |
| 2005 | Star Wars: Episode III - Revenge of the Sith | Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 3 - Η εκδίκηση των Σιθ | Nταρθ Βέιντερ (φωνή) |
| 2006 | The Benchwarmers | Η εκδίκηση των losers | Nταρθ Βέιντερ (φωνή) |
| Scary Movie 4 | Scary Movie 4 | αφηγητής | |
| Click | Click: Η Ζωή σε Fast Forward | αφηγητής στο παρελθόν του Μάικλ | |
| 2008 | Welcome Home, Roscoe Jenkins | Καλωσόρισα κι... αντίο! | μπαμπάς Τζένκινς |
| 2009 | Jack and the Beanstalk | Ο Τζακ και η φασολιά | γίγαντας (φωνή) |
| 2010 | Quantum Quest: A Cassini Space Odyssey | Quantum Quest: A Cassini Space Odyssey | ναύαρχος (φωνή) |
| 2013 | Gimme Shelter | Gimme Shelter | Φρανκ Μακάρθι |
| 2014 | The Angriest Man in Brooklyn | Ο γκρινιάρης της Νέας Υόρκης | Ρούμπεν |
| 2016 | Rogue One | Rogue One | Nταρθ Βέιντερ (φωνή) |
| 2018 | Warning Shot | Warning Shot | Πέντλετον |
| 2019 | The Lion King | Ο βασιλιάς των λιονταριών | Μουφάσα (φωνή) |
| Star Wars: Episode IX - The Rise of Skywalker | Star Wars: Skywalker Η άνοδος | Nταρθ Βέιντερ (φωνή) | |
| 2021 | Coming 2 America | Ο πρίγκιπας της Ζαμούντα 2 | βασιλιάς Τζάφι Τζόφερ |
Βραβεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς κέρδισε το βραβείo Έμμυ στην κατηγορία Α' Αντρικού Ρόλου για τη δραματική σειρά Gabriel's Fire το 1991, για τον ρόλο του Γκέιμπριελ Μπερντ.
Διάφορα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο θάνατος του Τζόουνς ανακοινώθηκε λανθασμένα το 1998 από το σχολιαστή μπέιζμπολ του ραδιοφωνικού σταθμού Pittsburgh Pirates Lanny Frattare, όταν πέθανε ο Τζέιμς Ερλ Ρέι.
- Σε ένα επεισόδιο του The Simpsons όπου πεθαίνει ο Bleeding Gums Murphy (το επεισόδιο Round Springfield όπου έχει ένα αφιέρωμα-φόρο τιμής στον Τζόουνς, όπου ο Χάρι Σίρερ – ένας ηθοποιός της σειράς – λέει τις τρεις πιο γνωστές ατάκες , από τους αντίστοιχους ρόλους του Τζόουνς: του Mufasa ("You must avenge my death, Simba"), Νταρθ Βέιντερ ("Luke, I am your father") και του εκφωνητή του CNN ("This is CNN").
- Σαν ηθοποιός θεάτρου υποδυόμενος τον πομπώδη Τζάφι Τζόφερ στο έργο του 1988 Coming to America, μαζί με την πρόσφατη Ματζ Σίνκλερ, πιστεύεται ότι αργότερα αποτέλεσε έμπνευση για το «ζευγάρωμά» τους στον Βασιλιά των λιονταριών. Επίσης ήταν συμπρωταγωνιστές και στο Gabriel's Fire.
- To όνομα του αρχικά δεν εμφανιζόταν στους τίτλους του Star Wars το 1977, ωστόσο το όνομα του υπάρχει στο The Star Wars Holiday Special του 1978. Κατά τη στιγμή της κυκλοφορίας της ταινίας, δεν αισθάνθηκε ότι είχε προσφέρει τόσα πολλά ώστε να αξίζει το όνομα του να συμπεριληφθεί στους τίτλους. Το όνομα του προστέθηκε στην ειδική έκδοση της ταινίας το 1997. Του Λούκας του άρεσε πάρα πολύ η «επιβλητική» του φωνή και δεν είχε καμία πρόθεση να χρησιμοποιήσει τη φωνή του Ντέιβιντ Πράουζ, που εκφωνούσε τις ατάκες του Νταρθ Βέιντερ κατά τα γυρίσματα.
- Ο Τζορτζ Λούκας αρχικά σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει τη φωνή του Όρσον Ουέλς για να ξαναηχογραφήσει τις ατάκες του Βέιντερ αλλά μετά άλλαξε γνώμη θεωρώντας ότι η φωνή του Ουέλς ήταν πολύ γνωστή. Αντ' αυτής επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη σχετικά άγνωστη φωνή του Τζόουνς. Ωστόσο, ο Ουέλς πραγματοποίησε την αφήγηση του πρώτου τρέιλερ το 1976.
- Ο Τζόουνς πιστεύεται ότι είναι πολιτικά συντηρητικός, από τότε που εξέφρασε δημοσίως την υποστήριξη του στον Πόλεμο του Ιράκ τον Οκτώβριο του 2002, και επίσης είπε ότι είχε υποστηρίξει τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου και τον Πόλεμο του Κοσόβου. Πάντως, σε μία άλλη συνέντευξη δήλωσε ότι η υποστήριξη δεν ήταν για αμοιβή και περιέγραψε ότι τα πολιτικά του πιστεύω είναι προσωπικό θέμα.
- Νοσηλεύτηκε με πνευμονία, ενώ έπαιζε στο Μπρόντγουεϊ τον Ιούνιο του 2005.
Αποφθέγματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Ήμουν μουγκός. Δεν μπορούσα να μιλήσω. Έτσι το πρώτο έτος φοίτησης στο σχολείο ήταν το πρώτο βουβό έτος, και αυτά τα βουβά έτη συνεχίστηκαν έως το Γυμνάσιο».
- «Οι τέχνες πάντα ήταν ένα σημαντικό συστατικό της υγείας ενός κράτους, αλλά δεν έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο, ακόμα».
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0042960. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2024.
- ↑ James Earl Jones Dies: Revered ‘Field Of Dreams’ Star, Darth Vader & ‘Lion King’ Voice Was 93
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τζέιμς Ερλ Τζόουνς στην IMDb