| dbo:abstract
|
- Ondřej I. Bílý nebo také Katolický (maďarsky: I. (Fehér/Katolikus) András/Endre) (asi 1015 – před 6. prosincem 1060, Zirc) byl uherským králem z mladší větve arpádovské dynastie. Za své vlády posílil pozici křesťanství ve svém království a podařilo se mu uchránit nezávislost uherského království proti Svaté říši římské. Uherská kmenová společnost neuznávala prvorozenství, místo toho favorizovala věk pro určení pořadí nástupnictví. To udělalo z ostatních mužských členů arpádovské dynastie nebezpečné konkurenty pro úřadujícího krále. Ondřejova větev dynastie dlouho soupeřila se starší větví, ke které patřili Štěpán I. Uherský a jeho otec. V předešlém půlstoletí se rodinná rivalita soustředila většinou na spor mezi pohanstvím a křesťanstvím, představovaným mladší a starší větví. Starší větev vymřela po meči v roce 1038, což otevřelo nové příležitosti pro mladší přeživší větev. (cs)
- Andreu I d'Hongria (1015? - , 27 de gener de 1061) fou rei d'Hongria (1047-1061). Fill d'un cosí germà d'Esteve I d'Hongria, va arribar al tron després de passar quinze anys a l'exili al deposar Pere Orseolo, l'hereu designat per Esteve. Lluità contra l'emperador Enric III per defensar la independència d'Hongria, del qual n'acabà esdevenint vassall a través d'un tractat, i feu costat al catolicisme enfront del Cisma d'Orient. Va intentar assegurar la successió del seu fill, cosa que causà la revolta del seu germà Béla que el deposà. El 1055, durant el seu regnat, es redactà el primer document que se'n té constància en hongarès, al monestir de . (ca)
- Ο Ανδρέας Α΄ ο λευκός ή καθολικός (ουγγρ.: András/Endre Ι Fehér or Katolikus, 1015 - πριν τις 5 Δεκεμβρίου 1060) από τον Οίκο των Αρπάντ ήταν βασιλιάς της Ουγγαρίας (1046-60). Ανήκε σε νεότερο κλάδο τού Οίκου και έζησε εξόριστος· έπειτα από 15 έτη στην εξορία, ανέβηκε στον θρόνο κατά την εκτεταμένη επανάσταση των παγανιστών Ούγγρων. Ενδυνάμωσε τη θέση τού Χριστιανισμού στην Ουγγαρία και υπεράσπισε με επιτυχία την ανεξαρτησία του έναντι της Γερμανίας. Οι προσπάθειές του για να τον διαδεχθεί ο γιος του Σολομών επέφεραν την εξέγερση τού αδελφού του Μπέλα Α΄, ο οποίος τον εκθρόνισε με βία το 1060. Ο Ανδρέας Α΄ υπέφερε σοβαρούς τραυματισμούς κατά τη διαμάχη και απεβίωσε, πριν ο αδελφός του στεφθεί βασιλιάς. (el)
- Andrew I the White or the Catholic (Hungarian: I. Fehér or Katolikus András/Endre; c. 1015 – before 6 December 1060) was King of Hungary from 1046 to 1060. He descended from a younger branch of the Árpád dynasty. After spending fifteen years in exile, he ascended the throne during an extensive revolt of the pagan Hungarians. He strengthened the position of Christianity in the Kingdom of Hungary and successfully defended its independence against the Holy Roman Empire. His efforts to ensure the succession of his son, Solomon, resulted in the open revolt of his brother, Béla. Béla dethroned Andrew by force in 1060. Andrew suffered severe injuries during the fighting and died before his brother was crowned king. (en)
- Andreo la 1-a de Hungario (hungare I. András; naskita ĉ. 1015, mortinta 1060, Zirc) estis 4-a reĝo de Hungario ekde 1046, el la Arpad-dinastio. Lin forigis de la trono lia frato, Béla la 1-a. Lia patro estis nevo de Stefano la 1-a. Li ne akceptis, ke Stefano – post morto de lia filo, Emeriko (1031) – nomumis posteulo Petro Orseolo kaj ne Andreon. Oni atencis Stefanon, pro kio la reĝo blindigis Vazulon kaj forpelis liajn filojn (Levente, Andreo kaj Béla). Andreo kaj Levente vivis en Kievo. Andreo probable tie konvertiĝis al la kristana kredo kaj edziĝis kun Anastasia de Kievo, filino de grandprinco Jaroslavo la Saĝa. Levente restis pagana. La opoziciuloj de Petro Orseolo hejmeninvitis filojn de Vazulo en 1046. Oni kaptis Petron, kiu baldaŭ mortis, same kiel Levente, tiel la tronon ekposedis Andreo. La hejmenvenintaj filoj cedis al la paganaj amasoj de la Vata-ribelo. Tiuj paganoj murdis la katolikajn pastrojn, la fremdulojn, detruis la preĝejojn. Post kiam oni kronis Andreon en Székesfehérvár, li venkis la ribelantojn kaj apogis la katolikan eklezion. Li fondis la abatejojn de Tihany (1055), kies fonda dokumento entenas la unuajn skribitajn hungarajn lingvomemoraĵojn. Andreo invitis Béla el Pollando en 1048 kaj ili kune batalis kontraŭ german-romia imperiestro Henriko la 3-a, kiu volis venĝi sentronigon de Petro kaj volis vazaligi Hungarion. Henriko invadis la post-danuban regionon de sudo en 1051, la decida batalo okazis ĉe Vértes (portanta tiun nomon ekde tio), kie la germanoj disĵetis siajn ŝildojn (hungare pajzs, vért). Andreo emis al cedo pro la paco, sed Henriko denove atakis la hungaran reĝlandon en 1052, ŝipante sur la Danubo. Ĉe Bratislavo, boris la ŝipojn, tiel li devis retiriĝi. Andreo en 1057 kronigis al reĝo la infanaĝan Salamonon kaj – laŭ la paco de Morvamező (1058) – okazis fianĉado de Salamono kaj Judita (posteulo de Henriko la 3-a). Ĉar Béla ankaŭ pretendis la kronon, akriĝis la rilato inter Andreo kaj Béla. Laŭ legenda historio, Andreo proponis en al Béla elekton inter krono (reĝlando) kaj glavo (princlando). Béla elektis la glavon, timante sian vivon. Li do kolektis armeon en Pollando, lin apogis plimulto de la hungaroj, dum Andreo havis germanan armeon. Andreo estis malvenkita en la Trans-Tisio, poste ĉe Moŝon. Li mortis je vundiĝoj en Zirc, oni entombigis en abatejo de Tihany. (eo)
- Andreas I. ungarisch András I. (* 1015; † 1060), Sohn des Vazul aus dem Geschlecht der Árpáden, war von 1047 bis kurz vor seinem Tod König von Ungarn. (de)
- Andres I.a Hungariakoa (hungarieraz: I. Fehér or Katolikus András or Endre; 1015 aldean – , 1060ko abenduaren 6a baino lehen) 1046-1060 bitartean Hungariako erregea izan zen. Eztebe I.a Hungariakoaren biloba zen. Kristautasuna onartu ez zuten aristokraten aurka borrokatu zen eta bere anaia egin zion gerran hil zen. (eu)
- Andrés I (en latín, Andreas I; en húngaro, I. András o I. Endre; c. 1020-c. 6 de diciembre de 1060), llamado «el Blanco» (en húngaro, Fehér András) o «el Católico» (Katolikus András), fue rey de Hungría desde 1046 hasta su muerte. Descendía de una rama más joven de la dinastía Árpad. Después de pasar quince años en el exilio, ascendió al trono durante una gran revuelta de húngaros paganos. Fortaleció la posición del catolicismo en el Reino de Hungría y defendió con éxito su independencia contra el Sacro Imperio Romano Germánico. Sus esfuerzos para asegurar la sucesión de su hijo Salomón resultaron en la insurrección de su hermano Bela. Este último destronó a Andrés en 1060, quien sufrió graves heridas durante los combates y murió antes de que su hermano fuera coronado rey. (es)
- André Ier Árpád dit le Catholique, né vers 1005 (ou 1014 selon certaines sources), mort à Zirc (Hongrie) à l'automne 1060, inhumé à l'abbaye de Tihany, est le deuxième fils de Vazul (ou Basile) Árpád et d'une femme issue de la famille . Il fut roi de Hongrie de 1046 à 1060. (fr)
- András I yang Putih (atau yang Katolik) (bahasa Hongaria: I. (Fehér/Katolikus) András/Endre) (sekitar 1013 – sebelum 6 Desember 1060) merupakan seorang Raja Hongaria dari tahun 1046/1047 sampai kematiannya. Ia adalah keturunan dari cabang Wangsa Árpád yang lebih muda. Setelah menghabiskan 15 tahun di pengasingan, ia naik ke atas tahta di dalam pemberontakan paganisme Bangsa Hongaria yang berkepanjangan. Ia menguatkan posisi Kristiani di dalam kerajaannya, dan menjaga kemerdekaan Kerajaan Hongaria dari Kekaisaran Romawi Suci. Ia mencoba untuk memastikan suksesi putranya yang mengakibatkan pemberontakan terbuka saudaranya yang dengan paksa menggulingkannya. (in)
- Andrea I d'Ungheria, detto il Bianco o il Cattolico (in ungherese Katolikus András/Endre) (1015 circa – Zirc, prima del 6 dicembre 1060), fu re d'Ungheria dal 1046 al 1060. Discendente di un ramo cadetto della dinastia degli Arpadi, dopo aver trascorso quindici anni in esilio salì al trono durante una grande rivolta pagana organizzata dagli ungheresi. Nel corso del suo mandato, rafforzò la posizione del cristianesimo nel regno d'Ungheria e difese con successo la sua indipendenza contro il bellicoso Sacro Romano Impero. I suoi sforzi volti a garantire la successione di suo figlio, Salomone, scatenarono l'aperta ribellione di suo fratello, Béla, il quale detronizzò Andrea con la forza nel 1060. Il sovrano subì delle ferite gravi durante i combattimenti e morì prima che suo fratello fosse incoronato re. (it)
- 언드라시 1세(헝가리어: I. András, 슬로바키아어: Ondrej I. 온드레이 1세, 1015년경 ~ 1060년 12월 6일 이전) 또는 엔드레 1세(I. Endre)는 헝가리의 국왕(재위: 1046년 ~ 1060년)이다. 아르파드 왕조 출신이다. (ko)
- アンドラーシュ1世 （ハンガリー語: I. András, 1015年頃 - 1060年12月6日以前）は、ハンガリー王（在位：1047年 - 1060年）。エンドレ1世（I. Endre）ともいう。アールパード家の一門。15年間の亡命生活後、異教徒のハンガリー人らが起こした大規模反乱の最中に王位に就いた。しかし、かれは王国のキリスト教化を強力に進め、神聖ローマ帝国に対するハンガリー王国の独立性を保つのに務めた。自身の嫡子シャロモンを後継にしようとしたことが、実の弟ベーラ（のちのベーラ1世）が武力を持って甥から王位を奪うべく反乱を起こすきっかけとなった。 (ja)
- Andreas I (ca. 1014 - voor 6 december 1060), bijg. de Katholieke, was koning van Hongarije van 1047 tot 1060 en behoorde tot het huis Árpád. Andreas was een zoon van hertog Vazul van Hongarije en daardoor was hij een achterneef van koningen Géza en Stefanus I van Hongarije. Zijn moeder is niet met zekerheid bekend: zijn vader was getrouwd met een dochter van Samuel van Bulgarije (vermoedelijk Katyn) maar de Gesta Hungarorum beweert dat Andreas en zijn broers kinderen zijn van een onbekende Hongaarse vrouw. Op 2 september 1031 overleed Emmerik van Hongarije (heilige), de enige zoon van koning Stefanus, nadat hij tijdens de jacht door een wild zwijn was aangevallen. Stefanus wilde zeker zijn dat hij zou worden opgevolgd door een christelijke koning en wees zijn neef Peter Orseolo (zoon van zijn zuster) aan als erfgenaam. Hiermee week Stefanus af van het principe van senioraat dat in Hongarije gold. Volgens dat principe hebben jongere broers van de vorst in de opvolging voorrang boven de zoons van de vorst, opvolging door vrouwen is uitgesloten. Nu Stefanus geen zoon meer had, besloot hij om de opvolging via de vrouwelijke lijn te laten lopen. In reactie nam hertog Vazul (een geldige opvolger volgens het senioraatsprincipe, maar die ervan werd verdacht nog steeds de oorspronkelijke Hongaarse godsdienst aan te hangen) deel aan een opstand tegen Stefanus. De opstand mislukte, Vazul werd blind en doof gemaakt en zijn zoons werden verbannen. Andreas en zijn broers Levente en Béla I van Hongarije trokken eerst naar Bohemen en vandaar naar Polen. Béla bleef in Polen en trouwde daar met een prinses, terwijl Andreas en Levente naar Kiev trokken. Andreas trouwde daar met Anastasia van Kiev. In Hongarije kwam Peter Orseolo steeds meer in de problemen met de adel en de bisschoppen. Oorzaken hiervan waren zijn onderdanige politiek naar Duitsland en zijn conflict met Stefanus' weduwe Gisela van Beieren. Peter had al een keer naar Duitsland moeten vluchten voor een opstand van zijn neef Samuel Aba. Na een paar jaar kon hij met Duitse steun zijn koninkrijk weer heroveren. In 1046 verbande hij Gisela, en dat was aanleiding voor de bisschoppen onder leiding van Gerard Sagredo om een beroep te doen op Andreas en Levente om terug te keren. In de zomer van 1046 brak er een anti-christelijke opstand uit in Hongarije. De opstandelingen accepteerden Andreas en Levente als hun leiders. Peter werd gevangengenomen en blind gemaakt, en overleed enkele dagen later. Levente was in de gevechten zwaar gewond geraakt en overleed na enkele maanden. Andreas werd in 1047 tot koning gekroond. Andreas was (net zoals Béla) gedoopt, Levente niet. Daardoor was Andreas acceptabel als koning, ondanks dat hij dankzij een anti-christelijke opstand aan de macht was gekomen. Andreas bevestigde de wetten van Stefanus en vroeg buitenlandse priesters naar Hongarije te komen, omdat veel priesters tijdens de opstand waren gedood. Peter Orseolo had keizer Hendrik III als zijn leenheer erkend maar Andreas weigerde dat te doen. Wel vroeg hij Béla, die in Polen een reputatie had opgebouwd als legeraanvoerder, terug te komen naar Hongarije en gaf hem grote bezittingen in leen. In 1051 kwam de verwachte Duitse aanval. Maar de Hongaren stuurden valse berichten naar de Duitse vloot op de Donau, waardoor die terugkeerde. Het Duitse leger werd in een veldslag verslagen. In 1052 viel de Duitse vloot opnieuw aan over de Donau maar veel van de schepen werden bij Bratislava tot zinken gebracht en de vloot moest zich terugtrekken. Een bemiddelingspoging van de paus mislukte en daarom sloot Andreas een bondgenootschap met Koenraad I van Beieren tegen de keizer. Hoewel zijn broer Béla door Andreas was erkend als opvolger, liet hij in 1057 zijn vijf jaar oude zoon Salomo van Hongarije tot medekoning kronen. Béla verliet het hof en trok zich terug op zijn landgoederen. Andreas reisde in 1058 naar Duitsland en zocht steun bij de regenten van keizer Hendrik IV. Deze steun werd bevestig door het huwelijk van Salomo (zes jaar oud) met Judith Maria van Zwaben (drie jaar oud). Hierdoor gesteund probeerde Andreas om zich te verzoenen met Béla. Die trok echter naar Polen en maakte er geen geheim van dat hij daar een leger ging verzamelen. Andreas escorteerde zijn gezin naar Oostenrijk om ze in veiligheid te brengen maar werd vlak bij de grens bij Mosonmagyaróvár door troepen van Béla overvallen. Andreas sneuvelde maar met name de Duitse ridders in het leger van Andreas boden zoveel weerstand dat ze met Béla een vrije aftocht (met het gezin van Andreas en de schatkist) konden onderhandelen. Andreas werd begraven in de abdij van Tihany die hij in 1055 had gesticht. (nl)
- Andrzej I Biały lub Katolik (węg. Endre, Fehér/ Katolikus András/ Endre; ur. ok. 1015, zm. w 1060 lub 1061) – pochodzący z dynastii Arpadów król Węgier od 1046/1047 roku do swojej śmierci. Wywodził się z młodszej gałęzi dynastii Arpadów. Po piętnastoletnim pobycie na wygnaniu powrócił do kraju i wstąpił na tron w czasie potężnego buntu pogańskiego. Spacyfikował ów bunt i umocnił pozycję wiary chrześcijańskiej. Próbował zapewnić następstwo po sobie swojemu synowi Salomonowi, co wywołało opór ze strony jego braci, którzy siłą pozbawili Andrzeja tronu. Stryjeczny bratanek Stefana I Świętego. Po 1031 roku opuścił Węgry. Z ruską pomocą powrócił na Węgry w 1046 roku. Z pomocą Vaty, przywódcy pogańskiego powstania, pokonał króla Piotra Orseolo i w 1047 roku objął rządy. Następnie stłumił powstanie Vaty. Skutecznie odpierał najazdy cesarza Henryka III. Po narodzinach syna Salomona w 1057 roku popadł w konflikt ze swoim bratem Belą. Pokonany przez brata w 1060 roku w bitwie pod Mosony został wzięty do niewoli, w której zmarł. (pl)
- Andreas I av Ungern, född omkring 1015, död innan 6 december 1060 i Zirc i Ungern, var en ungersk kung från 1046 fram till sin död. Som son till kung , var han en ättling från den yngre grenen av huset Árpád. (sv)
- André I da Hungria (Endre I da Hungria ou András I da Hungria, em húngaro) (c. 1016 - , 1061) conhecido também como "André o Católico". (pt)
- 安德烈一世(匈牙利语：I. Endres)或称安德拉什一世(I. András) ，995年2月21日－1060年12月6日，匈牙利阿尔帕德王朝国王（1046年—1060年在位）。圣伊什特万一世的堂弟瓦祖爾的次子、貝拉一世之兄。 1031年，瓦祖爾因為涉嫌偏向異教，伊什特萬一世不容許他繼位，所以立了他的外甥威尼斯人奧爾塞奧羅·彼得為繼承人。瓦祖爾被擒下並弄盲，三名兒子利雲特、安德烈及貝拉被放逐出匈牙利。經過15年的放逐後，因為在匈牙利發生了叛變，安德烈一世被擁立為國王，推翻了奧爾塞奧羅·彼得。奧爾塞奧羅·彼得被擒獲並被弄盲。 安德烈一世登上國王之位後，匈牙利連續於1051年擊退神聖羅馬帝國皇帝亨利三世的进攻（在伊什特萬一世死后，亨利三世企图利用匈牙利的内部混乱将匈牙利变成德意志的卫星国）。 1053年，安德烈一世的兒子所羅門出生，這斷絕了他的弟弟貝拉公爵的繼承願望。其後，安德烈一世因中風而癱瘓，為了讓所羅門能夠順利繼承王位，安德烈一世於1057年將所羅門加冕為國王，更為所羅門於1058年9月娶了已去世的亨利三世的女兒、現任神聖羅馬帝國皇帝亨利四世的妹妹朱迪思為妻。根據匈牙利編年史記載，安德烈一世約了貝拉公爵於見面，安德烈一世有意試探貝拉有沒有覬覦王位，貝拉因早已收到他的黨羽通知，沒有露出他的意圖，並其後出走波蘭，要求波蘭公爵波列斯瓦夫二世的軍事協助爭奪王位。安德烈一世亦得到盟友神聖羅馬帝國的巴伐利亞及薩克森援軍的幫助。1060年，兩軍在蒂薩河以東進行了決戰，安德烈一世被打敗及受傷被虜，最終傷重死亡。貝拉繼承王位，是為貝拉一世。 (zh)
- А́ндраш (Андре́й) I Бе́лый, или Като́лик (венг. I. András Fehér, I. Endre; ок. 1015 — декабрь 1060, Зирц) — король Венгрии из династии Арпадов. Проведя пятнадцать лет в изгнании, он взошел на престол во время крупного восстания венгров-язычников. Укрепил позиции христианства в Венгрии и успешно отстоял её независимость от Священной Римской империи. Пытался обеспечить передачу престола своему сыну Шоломону, в результате чего вступил в конфликт с братом Белой. В 1060 году Бела сверг Андраша. Во время решающей битвы Андраш получил тяжелые раны и умер до коронации своего брата. (ru)
- Андрій I (Андраш I, Ендре I, угор. I. András; близько 1015—1061) — угорський король (1046-1060) із династії Арпадів. У 1031-1046 роках Андрій І, переслідуваний королем Стефаном I Святим, разом із братами Левентом і Белою I перебував у Київській державі. У 1037/38 році одружився з донькою Ярослава I Мудрого — Анастасією. У 1046 році посів угорський престол. За правління Андрія І вихідці з Київської Русі посідали високі державні посади [джерело?] в Угорському королівстві. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Andreas I. ungarisch András I. (* 1015; † 1060), Sohn des Vazul aus dem Geschlecht der Árpáden, war von 1047 bis kurz vor seinem Tod König von Ungarn. (de)
- Andres I.a Hungariakoa (hungarieraz: I. Fehér or Katolikus András or Endre; 1015 aldean – , 1060ko abenduaren 6a baino lehen) 1046-1060 bitartean Hungariako erregea izan zen. Eztebe I.a Hungariakoaren biloba zen. Kristautasuna onartu ez zuten aristokraten aurka borrokatu zen eta bere anaia egin zion gerran hil zen. (eu)
- André Ier Árpád dit le Catholique, né vers 1005 (ou 1014 selon certaines sources), mort à Zirc (Hongrie) à l'automne 1060, inhumé à l'abbaye de Tihany, est le deuxième fils de Vazul (ou Basile) Árpád et d'une femme issue de la famille . Il fut roi de Hongrie de 1046 à 1060. (fr)
- András I yang Putih (atau yang Katolik) (bahasa Hongaria: I. (Fehér/Katolikus) András/Endre) (sekitar 1013 – sebelum 6 Desember 1060) merupakan seorang Raja Hongaria dari tahun 1046/1047 sampai kematiannya. Ia adalah keturunan dari cabang Wangsa Árpád yang lebih muda. Setelah menghabiskan 15 tahun di pengasingan, ia naik ke atas tahta di dalam pemberontakan paganisme Bangsa Hongaria yang berkepanjangan. Ia menguatkan posisi Kristiani di dalam kerajaannya, dan menjaga kemerdekaan Kerajaan Hongaria dari Kekaisaran Romawi Suci. Ia mencoba untuk memastikan suksesi putranya yang mengakibatkan pemberontakan terbuka saudaranya yang dengan paksa menggulingkannya. (in)
- 언드라시 1세(헝가리어: I. András, 슬로바키아어: Ondrej I. 온드레이 1세, 1015년경 ~ 1060년 12월 6일 이전) 또는 엔드레 1세(I. Endre)는 헝가리의 국왕(재위: 1046년 ~ 1060년)이다. 아르파드 왕조 출신이다. (ko)
- アンドラーシュ1世 （ハンガリー語: I. András, 1015年頃 - 1060年12月6日以前）は、ハンガリー王（在位：1047年 - 1060年）。エンドレ1世（I. Endre）ともいう。アールパード家の一門。15年間の亡命生活後、異教徒のハンガリー人らが起こした大規模反乱の最中に王位に就いた。しかし、かれは王国のキリスト教化を強力に進め、神聖ローマ帝国に対するハンガリー王国の独立性を保つのに務めた。自身の嫡子シャロモンを後継にしようとしたことが、実の弟ベーラ（のちのベーラ1世）が武力を持って甥から王位を奪うべく反乱を起こすきっかけとなった。 (ja)
- Andreas I av Ungern, född omkring 1015, död innan 6 december 1060 i Zirc i Ungern, var en ungersk kung från 1046 fram till sin död. Som son till kung , var han en ättling från den yngre grenen av huset Árpád. (sv)
- André I da Hungria (Endre I da Hungria ou András I da Hungria, em húngaro) (c. 1016 - , 1061) conhecido também como "André o Católico". (pt)
- А́ндраш (Андре́й) I Бе́лый, или Като́лик (венг. I. András Fehér, I. Endre; ок. 1015 — декабрь 1060, Зирц) — король Венгрии из династии Арпадов. Проведя пятнадцать лет в изгнании, он взошел на престол во время крупного восстания венгров-язычников. Укрепил позиции христианства в Венгрии и успешно отстоял её независимость от Священной Римской империи. Пытался обеспечить передачу престола своему сыну Шоломону, в результате чего вступил в конфликт с братом Белой. В 1060 году Бела сверг Андраша. Во время решающей битвы Андраш получил тяжелые раны и умер до коронации своего брата. (ru)
- Андрій I (Андраш I, Ендре I, угор. I. András; близько 1015—1061) — угорський король (1046-1060) із династії Арпадів. У 1031-1046 роках Андрій І, переслідуваний королем Стефаном I Святим, разом із братами Левентом і Белою I перебував у Київській державі. У 1037/38 році одружився з донькою Ярослава I Мудрого — Анастасією. У 1046 році посів угорський престол. За правління Андрія І вихідці з Київської Русі посідали високі державні посади [джерело?] в Угорському королівстві. (uk)
- Andreu I d'Hongria (1015? - , 27 de gener de 1061) fou rei d'Hongria (1047-1061). Fill d'un cosí germà d'Esteve I d'Hongria, va arribar al tron després de passar quinze anys a l'exili al deposar Pere Orseolo, l'hereu designat per Esteve. Lluità contra l'emperador Enric III per defensar la independència d'Hongria, del qual n'acabà esdevenint vassall a través d'un tractat, i feu costat al catolicisme enfront del Cisma d'Orient. Va intentar assegurar la successió del seu fill, cosa que causà la revolta del seu germà Béla que el deposà. (ca)
- Ondřej I. Bílý nebo také Katolický (maďarsky: I. (Fehér/Katolikus) András/Endre) (asi 1015 – před 6. prosincem 1060, Zirc) byl uherským králem z mladší větve arpádovské dynastie. Za své vlády posílil pozici křesťanství ve svém království a podařilo se mu uchránit nezávislost uherského království proti Svaté říši římské. (cs)
- Ο Ανδρέας Α΄ ο λευκός ή καθολικός (ουγγρ.: András/Endre Ι Fehér or Katolikus, 1015 - πριν τις 5 Δεκεμβρίου 1060) από τον Οίκο των Αρπάντ ήταν βασιλιάς της Ουγγαρίας (1046-60). Ανήκε σε νεότερο κλάδο τού Οίκου και έζησε εξόριστος· έπειτα από 15 έτη στην εξορία, ανέβηκε στον θρόνο κατά την εκτεταμένη επανάσταση των παγανιστών Ούγγρων. Ενδυνάμωσε τη θέση τού Χριστιανισμού στην Ουγγαρία και υπεράσπισε με επιτυχία την ανεξαρτησία του έναντι της Γερμανίας. (el)
- Andrew I the White or the Catholic (Hungarian: I. Fehér or Katolikus András/Endre; c. 1015 – before 6 December 1060) was King of Hungary from 1046 to 1060. He descended from a younger branch of the Árpád dynasty. After spending fifteen years in exile, he ascended the throne during an extensive revolt of the pagan Hungarians. He strengthened the position of Christianity in the Kingdom of Hungary and successfully defended its independence against the Holy Roman Empire. (en)
- Andreo la 1-a de Hungario (hungare I. András; naskita ĉ. 1015, mortinta 1060, Zirc) estis 4-a reĝo de Hungario ekde 1046, el la Arpad-dinastio. Lin forigis de la trono lia frato, Béla la 1-a. Lia patro estis nevo de Stefano la 1-a. Li ne akceptis, ke Stefano – post morto de lia filo, Emeriko (1031) – nomumis posteulo Petro Orseolo kaj ne Andreon. Oni atencis Stefanon, pro kio la reĝo blindigis Vazulon kaj forpelis liajn filojn (Levente, Andreo kaj Béla). (eo)
- Andrés I (en latín, Andreas I; en húngaro, I. András o I. Endre; c. 1020-c. 6 de diciembre de 1060), llamado «el Blanco» (en húngaro, Fehér András) o «el Católico» (Katolikus András), fue rey de Hungría desde 1046 hasta su muerte. Descendía de una rama más joven de la dinastía Árpad. Después de pasar quince años en el exilio, ascendió al trono durante una gran revuelta de húngaros paganos. Fortaleció la posición del catolicismo en el Reino de Hungría y defendió con éxito su independencia contra el Sacro Imperio Romano Germánico. (es)
- Andrea I d'Ungheria, detto il Bianco o il Cattolico (in ungherese Katolikus András/Endre) (1015 circa – Zirc, prima del 6 dicembre 1060), fu re d'Ungheria dal 1046 al 1060. Discendente di un ramo cadetto della dinastia degli Arpadi, dopo aver trascorso quindici anni in esilio salì al trono durante una grande rivolta pagana organizzata dagli ungheresi. Nel corso del suo mandato, rafforzò la posizione del cristianesimo nel regno d'Ungheria e difese con successo la sua indipendenza contro il bellicoso Sacro Romano Impero. (it)
- Andreas I (ca. 1014 - voor 6 december 1060), bijg. de Katholieke, was koning van Hongarije van 1047 tot 1060 en behoorde tot het huis Árpád. Andreas was een zoon van hertog Vazul van Hongarije en daardoor was hij een achterneef van koningen Géza en Stefanus I van Hongarije. Zijn moeder is niet met zekerheid bekend: zijn vader was getrouwd met een dochter van Samuel van Bulgarije (vermoedelijk Katyn) maar de Gesta Hungarorum beweert dat Andreas en zijn broers kinderen zijn van een onbekende Hongaarse vrouw. Andreas werd begraven in de abdij van Tihany die hij in 1055 had gesticht. (nl)
- Andrzej I Biały lub Katolik (węg. Endre, Fehér/ Katolikus András/ Endre; ur. ok. 1015, zm. w 1060 lub 1061) – pochodzący z dynastii Arpadów król Węgier od 1046/1047 roku do swojej śmierci. Wywodził się z młodszej gałęzi dynastii Arpadów. Po piętnastoletnim pobycie na wygnaniu powrócił do kraju i wstąpił na tron w czasie potężnego buntu pogańskiego. Spacyfikował ów bunt i umocnił pozycję wiary chrześcijańskiej. Próbował zapewnić następstwo po sobie swojemu synowi Salomonowi, co wywołało opór ze strony jego braci, którzy siłą pozbawili Andrzeja tronu. (pl)
- 安德烈一世(匈牙利语：I. Endres)或称安德拉什一世(I. András) ，995年2月21日－1060年12月6日，匈牙利阿尔帕德王朝国王（1046年—1060年在位）。圣伊什特万一世的堂弟瓦祖爾的次子、貝拉一世之兄。 1031年，瓦祖爾因為涉嫌偏向異教，伊什特萬一世不容許他繼位，所以立了他的外甥威尼斯人奧爾塞奧羅·彼得為繼承人。瓦祖爾被擒下並弄盲，三名兒子利雲特、安德烈及貝拉被放逐出匈牙利。經過15年的放逐後，因為在匈牙利發生了叛變，安德烈一世被擁立為國王，推翻了奧爾塞奧羅·彼得。奧爾塞奧羅·彼得被擒獲並被弄盲。 安德烈一世登上國王之位後，匈牙利連續於1051年擊退神聖羅馬帝國皇帝亨利三世的进攻（在伊什特萬一世死后，亨利三世企图利用匈牙利的内部混乱将匈牙利变成德意志的卫星国）。 (zh)
|
.jpg?width=300)
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_and_blinding_of_Vazul_(above)_(Chronicon_Pictum_044).jpg){kind=link}
_and_blinding_of_Vazul_(above)_(Chronicon_Pictum_044).jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
