بەڕائی کوڕی مالیک

بەرائی کوڕی مالیک (لە ساڵی ٢٠ی کۆچی کە دەکاتە ساڵی ٦٤١ ز کۆچی دوایی کردووە)یەکێک بوو لە ھاوەڵانی پێغەمبەر، شاھیدی ژمارەیەک لە فەتحەکانی پێغەمبەر محمد و فەتحەکانی عێراق و فارس بووە و لە فەتحی شووشتەر شەھید بوو، و برای ھاوەڵی ئەنەس کوڕی مالیکە، خوای گەورە لێیان ڕازی بێت.

ژیاننامە

بەرائی کوڕی مالیک کوڕی ئەلندەر کوڕی دمدم کوەی زەید کوڕی حەرام کوڕی جونداب کوڕی عامر کوڕی غانم سەر بە بەنی غەنم بن عەدی کوەی ئەلنەجارە کە یەکێکە لە ھۆزەکانی عەشیرەتی ئازادی خەزرەج. برای بەندەی پێغەمبەر: ئەنەس کوڕی مالیک بۆ باوک و دایکی، دایکیان ئوم سلێم کچی میلھان. بەرائ یاوەری پێغەمبەر محمد بوو و لەگەڵیدا شاھیدی ئەو دیمەنانە بوو کە دوای ھەموو بەدر ھاتبوون، کاتێک شاھیدی بەیعەت بە دارەکە بوو؛ و پێغەمبەر فەرمووی: (پەروەردگارێکی پەرتەوازە و تۆزاوی گرینگی پێ نادات ئەگەر سوێند بە خودا بخوات، ئەوا ڕەوای بۆ دەھێنایەوە، لە نێویاندا بەرائی کوڕی مالیک ھەیە. ھەروەھا دەزانرا کە بەرائ دەنگێکی باشی ھەبووە، لە ھەندێک لە سەفەرەکانیدا ڕستەکانی پێغەمبەری دەوتەوە، تا ئەوکاتەی حەرام دەکرد.

دوای مردنی پێغەمبەر محمد بەرائی کوڕی مالیک بەشداری شەڕەکانی ڕیدەی کردو یەکێک بوو لە کلیلەکانی سەرکەوتنی موسڵمانان لە ڕۆژی یەمامە کاتێک سەختی بینی لە شەڕەکە دوای موسەیلیمە درۆزن و ئەوانەی لەگەڵیدا قەڵایان کرد لە باخەکەدا؛ و بەرائ لەو ڕۆژەدا ھەشتا و شتێک بریندار ببو، خالید کوڕی وەلید مانگێکی بۆ دانا بۆ ئەوەی برینەکانی چاک بکاتەوە. پاشان بەرائ بەشداری لە فەتحەکانی عێراق و فارسدا کرد، کە تێیدا ئازایەتی و ئازایەتییەکی زۆری لە جەنگەکەدا نیشان دا و خەلیفە عومەر کوڕی خەتتاب، خوای گەورە لێی ڕازی بێت، ترسی ئەوەی ھەبوو موسڵمانان لەناو بچن ئەگەر… فەرمانیان پێدا لە دژی ئەوان، مەترسییەکان پێش ئەوان دەبن.'' ئەوە بەباشی دەزانرا کە بەرائ سەد پیاوی ئازای لە دووبەرەکیدا کوشت. لە یەکێک لە شەڕەکانی ئەو فەتحانەدا، ئەو و ئەنەس کوڕی مەلیکی برای لە یەکێک لە قەڵا فارسەکان بوون کە گەمارۆیان دابوو، پاشان سەیری دەستی کرد و بینی گۆشتەکەی کەوتووەتە خوارەوە، و لەسەر ئێسکەکە ماوەتەوە.

و لە گەمارۆدانی شووشتەر لە ساڵی ٢٠ی کۆچی دا، موسڵمانان، دوای ئەوەی گەمارۆکە درێژکرایەوە، دەرەنجامێکیان دەرخست کە فەوجێک دەگاتە ناوەندی شارەکە، بۆیە ئەبو موسا عەشعەری، خوای گەورە لێی ڕازی بێت، بانگەوازیان کرد فەرماندەی سوپاکە، بەرائی کوڕی مالیک، بۆ کۆکردنەوەی گرووپێک کە لەگەڵیدا دەچوونە ناو فەوجەکە بۆ کردنەوەی قەڵاکە لە ناوەوە. بەرائ و موجزاع کوڕی ثور و ژمارەیەک پیاو داوای یارمەتییان کرد و توانیان بگەنە چاڵی شارەکە، و دەرگای قەڵاکە بکەنەوە، بەڵام بەرائ و مجفە لەسەر ئەوە شەھید بوون، و ئەلحورمەزان، فەرماندەی فارسەکان، لەو ڕۆژەدا کوشتی.