Manitoba
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Manitoba | |||
| Kanadska provincija | |||
|
|||
| Uzrečica: Gloriosus et Liber Slavni i slobodni | |||
| Država |  Kanada
| ||
|---|---|---|---|
| Graniči sa | |||
| Glavni grad | Winnipeg | ||
| - Koordinate | 49°53′58″N 97°08′21″W / 49.89944°N 97.13917°W | ||
| Površina | 649.950 km2 | ||
| - Zemlje | 548.360 km2 | ||
| - Voda | 15,6% | ||
| Stanovništvo | 1.208.268 (2011) | ||
| Gustoća | 2,2 /km2 | ||
| Osnovan | 5. pokrajina | ||
| Datum | 15. juli 1870. | ||
| Vlada | |||
| - premijer | Heather Stefanson (PC) | ||
| Vremenska zona | UTC−6 | ||
| - ljeto | DST-5 | ||
| Poštanski broj | prefiks R | ||
| ISO 3166-2 | CA-MB | ||
 | |||
| Veb-sajt: www.gov.mb.ca | |||
Manitoba je jedna od deset kanadskih provincija. Manitoba je uglavnom ravničarska provincija. Ova velika žitnica Kanade u prošlosti je bila područje kojim su lutala nepregledna krda bizona. Iako je u geografskom smislu locirana centralno, u političko-sociološkoj podjeli Manitoba se ubraja u provincije zapadnog dijela Kanade. Glavni grad provincije je Winnipeg (fon. Vinipeg). Na život ljudi u ovoj provinciji najveći utjecaj su imali plodno tlo njenih nepreglednih ravnica i izuzetno oštra klima.
Geografija i klima
[uredi | uredi izvor]Ova provincija je locirana u središtu Kanade između provincije Saskačevan na zapadu, Ontario na istoku, teritorija Nunavut i Sjevernog ledenog okeana (Hadsonov zaliv) na sjeveru i Sjedinjenih država na jugu. Manitoba je područje ravnica bogato jezerima i riječnim tokovima. Uprkos uobičajenim predrasudama ova provincija ima dosta brdsko-brežuljkastih terena. Najviša tačka u provinciji nalazi se na 832m nadmorske visine. Istočni i sjeverni dio provincije se nalazi na tlu bogatom granitnim stijenjem koje zapravo predstavlja dio planinskog masiva kanadskog štita.
Provincija je nagušće naseljena na području glavnog grada Vinipega. Vinipeg je lociran na terenu koji je nekada bio dno glacijalnog jezera. Područja koja nisu u blizini Vinipega ili u južnom dijelu Manitobe su izrazito rijetko naseljena. Gustina naseljenosti Manitobe iznosi 2,1 stanovnika po km2. Ova kanadska provincija je bogata riječnim tokovima i jezerima. Jezero Winnipeg je deseto slatkovodno jezero po veličini u svijetu. Jezera zauzimaju oko 14,5% od ukupne površine ove provincije. Neka od jezera u Manitobi su: Vinipeg, Manitoba, Vinipegozis i dr. Najveće rijeke u Manitobi su: Crvena rijeka (eng. Red river), Asinboine, Nelson, Winnipeg i Churchill.
Manitoba u svojim južnim područjima ima izrazito oštru kontinentalnu klimu koja se postepeno u njenim sjevernim područjima pretvara u subpolarnu klimu. Zbog odsustva velikih toplih površina vode (topla mora ili jezera) kao i većih planinskih masiva koja bi štitila ovu provinciju od vremenskih ekstrema, klima je ovdje poznata po svojim temperaturnim ekstremima. Iako je Manitoba vjerovatno najsunčanija provincija u Kanadi, sasvim je uobičajeno da zimska temperatura u ovoj provinciji bude -20′C tokom više hefti, a temperature od -40′c tokom zime su česta pojava.
Historija
[uredi | uredi izvor]Manitoba je područje koje je bilo naseljeno indijanskim plemenima od kraja posljednjeg ledenog doba. Prvi Evropljanin koji je doveo ekspediciju u ove krajeve bio je Henry Hudson koji je doplovio u područje današnjeg Hadsonovog zaliva na krajnjem sjeveru Manitobe. Južnije krajeve provincije je godinu dana kasnije počeo istraživati Thomas Button. Početkom osamnestog vijeka u Manitobu pristižu francuski lovci na krzna koji se ubrzo miješaju sa domaćim indijanskim stanovništvom. Oni će stvoriti novu etno-lingvističku grupu Metis indijance. Lord Selkirk je 1811. uspostavio stanicu za trgovinu krznima, nedugo nakon toga Britanci dolaze u sukob sa Metis indijancima. Ova provincija će nakon toga biti obilježena antagonizmom i ratnim sukobima Metis indijanaca sa bijelim useljenicima (ponajviše s Englezima) kao i antagonizmom u 19. vijeku između frankofonih Metisa i anglofonog bijelog stanovništva. Sukobi su bili vezani uz prava na zemlju, jezička prava i vjerske antagonizme katolika i protestanata. Ti su sukobi kulminirali potkraj devetnaestog vijeka u bezuspješnim pobunama Metisa koje je predvodio Louis Riel. Manitoba je pristupila Kanadi 1870te godine.
Na savremenu historiju ove provincije ponajviše je utjecala gradnja pruge koja je povezala Kanadu od Atlantika do Pacifika. To se je dogodilo u 19. vijeku. Taj događaj je doveo do ubrzanog naseljavanja ove provincije. Usko vezani za gradnju te pruge bili su i sukobi Indijanaca sa Englezima. Manitoba je originalno obuhvatala samo područje oko grada Vinipega. Bila je poznata pod nadimkom "Provincija veličine poštanske marke". Provincija se je u devetnaestom vijeku širila na područja nenaseljenih Sjeverozapadnih terirorija. Svoj današnji teritorijalni izgled postigla je početkom dvadesetog vijeka.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Gustoća naseljenosti u Manitobi je izrazito rijetka (oko 2.5%/km2). Manitoba ima oko 1.500.000 stanovnika. Srazmjerno veliki broj stanovnika živi u najvećem gradu ove provincije Vinipegu (eng. Winnipeg). Vinipeg je glavni grad kao i ekonomsko i kulturno središte cijele Manitobe. Vinipeg ima preko 600.000 stanovnika. Ostala naseljena mjesta su znatno manja tako da ne postoji ni jedno mjesto osim Vinipega koje ima više od 100.000 stanovnika.
Danas stanovništvo ove provincije živi u miru i toleranciji, međutim prošlost provincije je bila obojena krvavim sukobima između Metis indijanaca i Engleza ali i netrepeljivošću protestanata i katolika. U strukturi stanovništva danas izrazito dominiraju potomci evropskih doseljenika. Stanovništvo britanskog porijekla čini oko trećinu od ukupnog broja stanovnika. Veliki broj ljudi je također istočnoevropskog porijekla (Ukrajinci, Poljaci). Zanimljivo je da u Manitobi živi najveći broj stanovništva islandskog porijekla izvan Islanda. Od indijanskih grupa najbrojniji su Metis indijanci.
Ekonomija
[uredi | uredi izvor]Ekonomija Manitobe je izrazito vezana za poljoprivredu. Izrazito je zastupljeno uzgajanje žitarica kao i stočarstvo za potrebe mesne industrije.
Sport
[uredi | uredi izvor]Manitoba ima tri profesionalna sportska tima:Winnipeg Blue Bombers(CFL)[1],Manitoba Moose(AHL)[2] i Winnipeg Goldeyes [3].Jedno vrijeme provincija je imala svog predstavnika i u NHL-u Winnipeg Jets ali je tim zbog financijski problema premješten u Phoenix i tako su osnovani Phoenix Coyotes.Postojala su i dva košarkaška tima Winnipeg Thunder i Winnipeg Cyclone ali su oba tima sada ugašena.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]
