سلما لاقرلوف
سلما لاقرلوف | |
---|---|
آد | سلما اوتیلیا لوویس لاقرلوف |
قیسا بیلگی | نوبل اؤدواونو قازانمیش یازیچی، 1909 |
دوْغوم تاریخ | 1858 ورملاند, سوئد |
اؤلوم تاریخ | 1940 مورباکا, سوئد |
سلما اوتیلیا لوویس لاقرلوف سوئدجا Selma Ottiliana Lovisa Lagerlöf نوامبر ۱۸۵۸، ورملاند — ۱۶ مارس ۱۹۴۰، مورباکا — سوئد یازیچی سی، ادبیات اوزره نوبل اؤدولی آلان ایلک قادین (۱۹۰۹) ("اثرلرینی دیگرلریندن فرقهلهندیرهن یوکسک ایدئالیزمه، آیدین پارلاق فیکیر و مقدسلیگی ترهننوم ائتدیینه گؤره").
حیاتی
[دَییشدیر]سوئدلی سلما اوتیلیانا لوویس لاقرلوف ادبیات ساحهسینده نوبل اؤدولی قازانان ایلک قادین یازیچیدیر. او، اؤلکهنین جنوبونداکی ورملان اوستانینده، ایستئفایا چیخمیش ضابط اریک قوستاو لاقرلوفون عائلهسینده دوغولان بئش اوشاقدان دؤردونجوسو ایدی. اوچ یاشی اولاندا ایفلیج کئچیرمیشدی. بیر ایل یاتاقدان قالخابیلمَِمیش، سوْنرا ایسه حیاتی بویو شیکست قالمیشدی. ننهسیندن دینلدیی چوخسایلی ناغیل و روایتلر سلمانی کیچیک یاشلاریندان سؤزون سئحرلی عالمینه گتیرمیشدی. معلم اوْلماق ایستهیهن سلما لاقرلوف ۱۸۸۵-جی ایلده ایستوکهمداکی کرال عالی قادین پئداقوژی آکادمیسینی بیتیرمیشدی. ایکی ایل سوْنرا آتاسینین وفاتی، آردینجا آتا-بابا مولکلرینین بورجا گؤره هرراجا قویولماسی اونا سارسیدیجی ضربه اولموشدو. سلما عائلهسینه کؤمک مقصدی ایله قیز مکتبینده ایشه دوزلمیشدی. تئزلیکله او، یوکسک عقلی و معنوی کئیفیتلری ایله شاگیردلرینین سئویملیسینه چئوریلمیشدی.
وئرملاندین تکرارسیز منظرهلری، ائشیتدیی خالق روایتلری گنج قیزی ایلک رومانینی یازماغا روح لاندیرمیشدی. حاضیر حیصّه لر "ایدون" ژورنالینین کئچیردیی موسابیقهیه گؤندریلمیشدی. ژورنال اونو سادهجه غالیب کیمی اؤدوللاندیرماقلا کیفایتلنممیشدی، اثری کیتاب شکلینده چاپ ائتمهیه حاضیر اوْلدوغونو دا بیلدیرمیشدی.
سوئد ادبیاتی اۆچون اننوی رومانتیک اوسلوبدا قلهمه آلینان "هوست برلینق حاقیندا ساقا" (۱۸۹۱) اولجه اوخوجولارین دقتینی او قدر ده چکممیشدی. لاکین مشهور دانمارک تنقیدچیسی گورگ براندس گنج خانیمین اوغورلو یارادیجیلیق آختاریشلارینی تقدیر ائدن مقاله چاپ ائتدیردیکدن سوْنرا هم مؤلفه، هم ده اونون اثرینه ماراق اهمیتلی درجهده آرتمیشدی.
تخمیاً اون ایل معلم ایشلدیکدن سوْنرا سلما لاقرلوف اؤزونو بوتونلوکله یارادیجیلیغا حصر ائتمک اۆچون پئداقوژی ساحهدن اوزاقلاشمیشدی. سوئد کرالی ۲-جی اوسکارین آییردیغی تقاود و سوئد آکادمیسینین یاردیمی اونا آرزوسونو حیاتا کئچیرمهیه ایمکان وئرمیشدی. ۱۸۹۴-جو ایلده لاقرلوفون "گؤرونمز زنجیرلر" آدلی نووئللالار کیتابی چاپ اولونموشدو. ۱۸۹۵-۱۸۹۶-جی ایللرده ایتالیایا، ۱۸۹۹-۱۹۰۰-جو ایللرده ایسه مصر و فیلیسطینه سفر ائدن یازیچی بیری-بیرینین آردینجا "دجالین معجزهلری" (۱۸۹۸) و ایکی جیلدلیک "یروسلیم" (۱۹۰۱-۱۹۰۲) رومانلارینی نشر ائتدیرمیشدی. قازانج دالینجا فیلیسطینه یوللانان سوئد فرمرلرینین حیاتی، اونلارین مقدس تورپاقدا معنوی ایدهآل آختاریشلاری "یروسلیم" دیالوگییاسیندا ائپیک تصویرینی تاپمیشدی.
۱۹۰۴-جو ایلده یازیچی عائله مولکلری اوْلان مورباککانی یئنیدن ساتین آلا بیلمیشدی. او، اؤمرونون سونونا قدر همین مولکده یاشامیش و دۆنیانین موختلیف اؤلکهلریندن گلن چوخسایلی قوناقلارینی بورادا قبول ائتمیشدی. ۱۹۰۴-جو ایلده سلما لاقرلوف هم ده سوئد آکادمیسینین بؤیوک قیزیل مدالینا لایق گؤرولموشدو.
یازیچینین مشهور اثرلریندن بیری ده "نیلس هولقرسونون وحشی قازلارلا سوئده معجزهلی سیاحتی" (۱۹۰۶) آدلی اوشاق رومانیدیر. خالق ناغیللاری اوسلوبوندا یازیلمیش بۇ کیتاب اؤلکهنی داها یاخشی تانیماغا و تانیتماغا خیدمت ائدیر. ۱۹۹۴-جو ایلده لایق گؤرولدویو نوبل اؤدولینی آلماق اۆچون حیاتیندا ایلک دفعه سوئده گلن ژاپون یازیچی سی کئندزئبورئ اوئ اؤلکه ایله ایلک تانیشلیغینین لاگرلوفون کیتابیندان باشلادیغینی، اعتراف ائتمیشدی. اوشاقلار اۆچون یازیلان باشقا بیر اثر – "باتاقلیقداکی فئرمادان اولان قیز" (۱۹۰۷) رومانی دا سوئد فولکلورونون ان یاخشی عنعنهلرینه اساسلانمیشدی.
۱۹۰۹-جو ایلده سلما لاقرلوف "بوتون اثرلرینی فرقلهندیرهن یوکسک ایدئالیزمه، پارلاق تخیوله و معنوی تأثیر قودرتینه گؤره" سوئد یازیچیلاری و دۆنیا قادینلاری آراسیندا ایلک نوبل اؤدولی قازانان اولموشدو. تقدیمات مراسیمینده سوئد آکادمیسینین عضوو کلاوس آننرستدت مؤلفین اثرلری اۆچون سجیوی جهتلری – دیلین تمیزلیینی و سادلیینی، اوسلوبون گؤزللیینی، تخیول درینلیینی، ائتیک تأثیر گوجونو خاوسوسی وورغولامیشدی. خانیم یازیچینین نوبل موهازیرهسی ایسه ماراقلی و عیبرت آمیز فورمادا – آتاسی ایله خیالی صحبت شکلینده قۇرولموشدو.
سلما لاقرلوف ۱۹۱۴-جو ایلده سوئد آکادمیسینین عضوو سئچیلمیش، باشقا سؤزله دئسک، نوبل اؤدولینا نامیزدلر ایرلی سورمک و نامیزدلرله باغلی موذاکیرهلر آپارماق صلاحیتی قازانمیشدی.
بیرینجی دۆنیا محاربهسینین باشلاماسی ایله سارسینتی کئچیرهن یازیچی بیر مدت ایشدهن سویوسا دا تسللینی یئنه ادبیاتدا تاپمیشدی. ۲۰-جی ایللرده لاقرلوفون "لیووئنشیولدلارین اوزویو" (۱۹۲۵)، "شارلوتتا لیووئنشیولد" (۱۹۲۵)، "آننا سویورد" (۱۹۲۸) رومانلاریندان عبارت تریلوگییاسی چاپ اولونموشدو. مئموار ژانریندا یازیلمیش "مورباکا" (۱۹۲۲)، "بیر اوشاغین خاطیرهلری" (۱۹۳۰)، "سلما لاقرلوفون گوندهلیگی" (۱۹۳۲) کیتابلاریندا ایسه اوشاقلیق و ایلک گنجلیک خاطیرهلری اؤز عکسینی تاپمیشدی.
لاقرلوفون بیر سیرا اثرلری وطنینده و خاریجیده اوغورلا ائکرانلاشدیریلمیشدیر. یئری گلمیشکهن، ۱۹۵۵-جی ایلده کئچمیش شوروی-ده "نیلس هولقرسونون سیاحتی" رومانی اساسیندا ایندی ده ماراقلا باخایلان جیزگی فیلمی چکیلمیشدی.
سووئت-فین ساواشی (۱۹۳۹) باشلانان زامان سلما لاقرلوف اؤز اؤدوللارینی – سوئد آکادمیسینین بؤیوک قیزیل مدالینی و نوبل اؤدولینین قیزیل مدالینی فنلاند حکومتینه گؤندرمیش، اونلارین اریدیلیب اؤلکهنین مۆدافیعه احتیاجلارینا صرف اولونماسینی خاهیش ائتمیشدی. لاکین لازیمی وسایل دیگر قایناقلردن تاپیلدیغیندان اؤدوللار بؤیوک مینتدارلیق حیسی ایله صاحبینه قایتاریلمیشدی.
فاشیست آلمان مطبوعاتیندا سلما لاقرلوفدن "نوردیک شاعره" کیمی احتیراملا سؤز آچیردیلار. او، ناسیست ظلموندن قورتارماق ایستهیهن آلمان همکارلارینا کؤمک ائتمهیه باشلایاندا ایسه موناسیبت درحال کؤکلو شکیلده دَییشمیشدی.
سلما لاقرلوف ۱۹۱۲-جی ایلده نوبل عائلهسینین قوناغی کیمی روسیه یا سفر ائتمیشدی. سفر زامانی اونون نوبللرین منزیل-قرارگاهلاریندان بیرینین یئرلشدیی باکیدا اولوب-اولماماسی حاقیندا تأسف کی، هر هانسی معلومات مؤوجود دئییلدیر. سوئدین مدنی-معنوی سیماسینی تمثیل ائدن یارادیجی شخصیت کیمی سلما لاقرلوف بۇ گون ده پوپولیاردیر. سوئد حکومتینین قراری ایله ۱۹۹۲-جی ایلدهن اعتباراً اونون پورتری اؤلکه والیوتاسینین – ۲۰ کرونلوغون اوزرینی بزییر.
اثرلری
[دَییشدیر]شکیللر
[دَییشدیر]-
سلما لاقرلوف ۲۳ یاشیندا (۱۸۸۱)
-
سلما لاقرلوف ۴۸ یاشیندا (۱۹۰۶)
-
سلما لاقرلوف ۷۰ یاشیندا (۱۹۲۸)