Syerra-Leone

Syerra Leone
Republic of Sierra Leone
Bayraq Gerb
"Unity, Freedom, Justice" "Birlik, azadlıq, ədalət"
Himn: High We Exalt Thee, Realm of the Free
Tarixi
• Böyük Britaniyadan müstəqillik	27 aprel 1961
• Respublika elan edilməsi	19 aprel 1971
Rəsmi dilləri	ingilis dili
Paytaxt	Fritaun
İdarəetmə forması	Prezident respublikası
Prezident	Ernest Bai Koroma[17.IX.2007 ~]
Vitse-prezident	Samuel Sam-Sumana
Sahəsi	Dünyada 119-cu
• Ümumi	71740 km²
• Su sahəsi (%)	1,1
Əhalisi
• Əhali	7 075 641 nəfər
• Siyahıyaalma (4.XII.2004)	4 976 871 nəf.
• Sıxlıq	79.4 nəf./km² (114-cü)
• Ümumi	4.249.234.574 $, 3.970.343.852 $
ÜDM (AQP)
• Ümumi	9,881 milyard dollar
• Adambaşına	1,534 dollar
ÜDM (nominal)
• Ümumi (2016 təxmini)	4,563 milyard dollar
• Adambaşına	708 dollar
İİİ (2013)	0.359
Valyuta	Syerra-Leone leonesi
İnternet domeni	.sl
ISO kodu	SL
BOK kodu	SLE
Telefon kodu	+232
Saat qurşaqları	UTC±0
Nəqliyyatın yönü	sağ[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Syerra-Leone — Afrika qitəsinin qərbində, Atlantik okeanı sahillərində yerləşən dövlət. Ölkə şimaldan və şərqdən Qvineya ilə, cənub-şərqdən isə Liberiya ilə həmsərhəddir. Paytaxtı Fritaun şəhəridir.

Tarix

Qonşusu Liberiya kimi azad edilmiş Afrikalı qullar tərəfindən qurulub (1791-ci ildə Fritaunu qurdular). Syerra Leone 1961-ci ildə ingilis müstəmləkə əsarətindən çıxaraq müstəqilliyini elan etmiş, 10 il sonra krallıq üsul-idarə sistemindən imtina edərək, respublikaya çevirilmişdir. 90-cı illərdən başlayaraq 2002-ci ildə qədər dağıdıcı bir vətəndaş müharibəsi yaşamışdır. Ölkə ərazisində BMT sülhməramrıları fəaliyyət göstərməkdədir.

Almaz mədənləri baxımından olduqca zəngindir, buna baxmayaraq qərbli müstəmləkəçilərin təhrik etdiyi və göz yumduğu vətəndaş müharibəsi nəticəsində bir xeyli yoxsullaşmışdır.

Coğrafiya

Syerra Leone

Sərhədlərinin ümumi uzunluğu 958 km olub, sərhəd qonşuları isə Qvineya (652 km), Liberiya (306 km), sahil xəttinin uzunluğu 402 km-dir.

Təbii sərvətləri almaz, titan, boksit, dəmir, qızıl, xromdur.

Tropik iqlimə sahibdir və ən alçaq nöqtəsi isə Atlantik okeanı 0 m-dir, ən yüksək nöqtəsi Loma Mansa (Bintimani dağında) 1,948 m -dir. Şərq Sierra Leone platasında yüksək səpələnmiş dağlar yerləşir.

Ölkənin mərkəzi meşələr, kol və əkinçilik olan düzənlik bölgədir ki, bu da Syerra-Leonenin ərazisinin təxminən 43%-ni tutur. Ölkənin şimal hissəsi Qvineya meşə-savanna mozaika ekoregionunun hissəsi kimi Dünya Vəhşi Təbiət Fondu tərəfindən təsnif edilmişdir, cənub hissəsini isə yağıntılı meşə düzənlik və əkinçilik təşkil edir.

Ərazi istifadəsi: əkinçiliyə uyğun torpaqlar 31%, meşəlik ərazi 28% və digərləri 33%-dir. Suvarılan ərazi 290 km²-dir.

Əhalisi

Etnik tərkibi

Orta ömür həddi kişilərdə 42,69 il, qadınlarda 48,61 il (2001 məlumatları) olub,1 qadına düşən orta uşaq sayı 6.01 uşaq (2001 təxmini) təşkil edir.

Din

Ölkə əhalisinin 78%-i islam, 21%-i xristian, 1%-i isə digər dinlərə sitayiş edir.

İqrisadiyyat

İnflyasiya nisbəti (istehlakçı qiymətlərində) 15% -dir (2000 məlumatları). İş gücü 1981 məlumatlarına görə 1.369 milyondur. Sənaye, mədənçilik (almaz, dəmir, boksit) kiçik ölçülü sənaye müəssisələri (içki, toxuculuq, siqaret, ayaqqabı), qəhvə, kakao, kokos və neft elami zavodlarından ibarətdir.

Əsas ixracat məhsulları almaz,pivə,siqaret,ayaqqabı və gön dəridir.

Kənd təsərrüfatı məhsulları düyü, qəhvə, palma toxumu, yer fıstığıdır. Ayrıca iqtisadi gəlir gətirən başda balıqçılıq olmaqla ev heyvandarlığı, mal-qoyun-donuz da yetişdirilir.

İllik 65 milyon $ (2000 məlumatları) ixrac edir və ixrac məhsulları almaz, kakao, qəhvə, balıqdır. Idxal isə illik 145 milyon $ (2000 məlumatları). Qida maddələri, maşın və avadanlıq, yanacaq və yağlar, kimyəvi maddələr idxal edir. İdxal nisbətləri aşağıdakı şəkildədir: İngiltərə 34%, ABŞ 8%, İtaliya 7%, Nigeriya 5% (1999)