Wikipedia:Houptsyte/15

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia!
Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Tächnik Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 30.716 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: JHWH

Jahwe (interbretiert as „ich bi dä, wu alliwiil isch“ odr "ich bi dä, wuni bi") isch dr Namme vum jüdisch-chrischtlige Gott, wien er vo de Chrischte mänggisch gsait wird. Es het sich bin enä näbe Jahwe siter em 12. Johrhundert aü d Läsart Jehova iibirgeret.

Religiösi Jude schbrächen en überhaupt nit us, sondern bruuche Umschriibige wie אדוני - Adonai (Herr). Die Ultrareligiöse gönge sogar so wiit, ass si dr Buechschdabe ה wo as Abchürzig für „Gott“ schdoht, in Wörter, wo Gott bedüte, as ק uschbräche. So säge si Elokim anschdatt Elohim.

D Schriftzeiche JHWH (hebräisch: יהוה), wu vu rächts no links gläse wäre, heißt mer aü Tetragramm (griächisch: τετραγράμματον - tetragrammaton - viär Zeiche). Es kummt vor im Tanach – e Sammlung vu jüdische Religionsschrifte, wu vu dr Chrischte aerkännt un ibernumme sin. Dä Namme isch im hebräische Tanach, dr Bibel vum Judetum יהוה gschriibe, do fähle d Vokal, wu drzue ghere – wiä dä Namme tatsächlig üsgsproche wore isch, isch nit sicher, well d Jude dä Namme siter em 2. Johrhundert noch em Chrischtus nimmi üsgsproche hän. Dr Grund drfir isch e Stell im 2. Buech Moses (20,7), wus heißt: "Bruuch der Name vom Herr, dym Gott, nid für nüüt. Der Herr lat dä nit ungstraft, wo sy Mame für nüüt und wider nüüt bruucht.". (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Alemannischi Nochrichte:

8. Dezämber 2024:
Autor Viktor Schobinger: Der «Meister der Zürcher Mundart» wird 90 (SRF)
7. Dezämber 2024:
Huguette Dreikaus macht Kabarett in ihrer Muttersprache (Badische Zeitung)
Berner Musiker Kuno Lauener erhält Ehrendoktortitel der Uni Bern (Südostschweiz)
5. Dezämber 2024:
Der neue «Dialäktatlas» (SRF)
4. Dezämber 2024:
Wirtschaftskrimi in Mundart beendet Saison (Badische Zeitung)
3. Dezämber 2024:
Das Wort des Jahres 2024 ist «Unterschriften-Bschiss» (SRF)
2. Dezämber 2024:
Mundart mit satirischem Biss (Badische Zeitung)
1. Dezämber 2024:
„Oifach leaba“ – einfach leben mit dem Oberschwäbischen Kalender 2025 (Schwäbische Zeitung)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

12. Dezämber

Chanige

1863: Dr norwegisch Moler Edvard Munch (Bild) chunnt uf d Wält.
1922: D Lörracher Dialäktautori Ella Kostolich chunnt uf d Wält.
1963: D Kronkoloni Kenia wird unabhängig vu Großbritannie.
1985: Rot-Grieni Koalition z Hesse: Mit dr Veraidigung vum Joschka Fischer ibernimmt s erschtmol in dr Gschicht vu Dytschland e Griene ne Minischteramt. Dr Fischer erregt Ufsää bi dr Zeremoni dur syyni Sportschue.