Germaanse mitologie
Die Germaanse mitologie bestaan uit mites eie aan die Germaanse volke, insluitende die Noorse en Angel-Saksiese mitologie.[1][2][3]
Oorsprong
[wysig | wysig bron]Namate die Germaanse tale uit die Proto-Indo-Europese tale ontstaan het, het die Germaanse mitologie uit die Proto-Indo-Europese mitologie ontwikkel. Argeologiese bewyse, soos petrogliewe in Skandinawië, dui op 'n deurlopende Germaanse mitologie sedert minstens die Noorse Bronstydperk.[1][2]
Mites in die Germaanse mitologie het talle bronne, maar die belangrikstes is die Oudnoorse letterkunde, waarvan die grootste deel in die Middeleeue in Ysland geskryf is. Van besondere belang is die Poëtiese Edda, wat in die 13de eeu saamgestel is uit vroeëre tradisionele bronne.[1]
Mitologie
[wysig | wysig bron]Die mites van die Germaanse mitologie bevat verhale wat op Germaanse gode en 'n verskeidenheid ander entiteite geskoei is.
Kosmologie
[wysig | wysig bron]Die begin en einde van die wêreld kom voor in Völuspá, die bekendste gedig van die Poëtiese Edda. Die siener in Völuspá vertel hoe die wêreld begin het met 'n groot magiese niks bekend as Ginnungagap, totdat Odin en sy twee broers die aarde uit die see gelig het. Hulle kom op die boomstompe Ask en Embla af en skep daaruit die eerste menslike paar.[1]
In Vafþrúðnismál en Grímnismál word ander weergawes vertel: Odin skep die wêreld uit die liggaam van die reus Ymir. Odin en sy broers stam af van Búri, wat deur die oerkoei Auðumbla geskep is. Parallelle met Auðumbla word in die Indo-Irannese godsdiens aangetref, en dit dui op die antieke Indo-Europese oorsprong van die Germaanse mitologie.[1]
'n Sentrale punt in die Germaanse kosmos is die boom Yggdrasil.[3] In die Germaanse mitologie word die einde van die wêreld in die Ragnarök voorspel.[1]
Gode
[wysig | wysig bron]'n Aantal Germaanse gode word in die Oudnoorse letterkundige genoem. Hulle kan opgedeel word in die Ase en die Wane. Die Ase is hoofsaaklk gode van oorlog en oorheers die Wane, die gode van vrugbaarheid en rykdom.[1]
Die hoofgod van die Ase is Odin, die god van oorlog en wysheid. Hy is waarskynlik deur konings en adellikes aanbid, eerder as deur die gewone mense. Odin is die meester van Asgard, die vesting van die gode, wat onder meer die groot saal Walhalla bevat waarheen die Walkures die vegters neem wat 'n heroïese dood op die slagveld gesterf het (Einherjar). Hulle word hier voorberei om Odin in die komende Ragnarök by te staan.[1]
Odin se seun by sy vrou, Frigg, is Thor, die dondergod. Met sy hamer veg hy teen die jötnar (reuse) en die slang Jörmungandr. Thor het baie parallelle in die Indo-Europese mitologie. Dit lyk of hy hoofsaaklik deur vegters en die gewone mense aanbid is. 'n Noemenswaardige broer van Thor is Baldr. Ander belangrike Ase sluit in die bedrieërgod Loki; Heimdallr, wat drie klasse mense geskep het; en die oorlogsgod Týr, wat Odin blykbaar as hoofgod in die Germaanse goderyk voorafgegaan het.[1]
In die Oudnoorse letterkunde bots die Ase en Wane. Deur dié konflik sluit sekere Wane, soos Njörðr, Freyja en Freyr, by die Ase aan.[1] Verskeie ander gode word ook in bronne genoem, soos Hel, die heerser van 'n onderwêreld met dieselfde naam.[3]
Legendariese wesens
[wysig | wysig bron]'n Aantal legendariese wesens kom in die Germaanse mitologie voor, soos die dís, fylgja, draugr, dwerge en elwe,[1] sowel as reuse, trolle en drake.
Nalatenskap
[wysig | wysig bron]In die Middeleeue is die Germaanse volke gekersten. Die studie van die Germaanse mitologie is steeds 'n belangrike element van Germaanse filologie en die onderwerp is 'n belangrike deel van Germaanse neopaganisme. Elemente van die Germaanse mitologie word ook steeds in Germaanse folklore aangetref.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Turville-Petre, E. O. G.; Polomé, Edgar Charles. "Germanic Religion And Mythology". Encyclopædia Britannica aanlyn. Besoek op 3 Januarie 2020.
- ↑ 2,0 2,1 Leeming, David Adams (2005). "Germanic mythology". The Oxford Companion to World Mythology. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19991-648-1.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 "Teutonic mythology". World Encyclopedia. Philip's. 2006. ISBN 9780199546091. Besoek op 3 Januarie 2020.
Nog leesstof
[wysig | wysig bron]- Bauschatz, Paul C. (1982). The Well and the Tree: World and Time in Early Germanic Culture. New York: University of Massachusetts Press. ISBN 0783792069.
- Grimm, J. (1882). Teutonic Mythology: Volume 1. Vertaal deur Stallybrass, J. S. (4th uitg.). Londen: George Bell & Sons.
- Hasenfratz, Hans-Peter (2011). Barbarian Rites: The Spiritual World of the Vikings and the Germanic Tribes. New York: Simon and Schuster. ISBN 9781620554487.
- Turville-Petre, Gabriel (1975). Myth and Religion of the North: The Religion of Ancient Scandinavia. New York: Holt, Rinehart and Winston. ISBN 9780837174204.
- Wood, Ian N. (2018). "Jonas of Bobbio and the Representation of Germanic Paganism". Revue belge de Philologie et d'Histoire. 96 (2): 889–906. doi:10.3406/rbph.2018.9215.
Skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Germaanse mitologie.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
