Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Ένταξη στην ΕΕ

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Άρθρο 49 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση

Άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 49 ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 2 ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ;

• Το άρθρο 49 παρέχει τη νομική βάση για την ένταξη οποιουδήποτε κράτους στην ΕΕ.
• Το άρθρο 2 ορίζει τις αξίες επάνω στις οποίες βασίζεται η ΕΕ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Επιλεξιμότητα

Η αιτούσα χώρα πρέπει:

• να είναι ευρωπαϊκό κράτος·
• να σέβεται τις αξίες που αναφέρονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και να δεσμεύεται από αυτές, ήτοι: σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας και του κράτους δικαίου, σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, και σεβασμός του πλουραλισμού και της απαγόρευσης των διακρίσεων, της ανοχής, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών.

Η αιτούσα χώρα πρέπει επίσης να πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας της ΕΕ. Αυτά αναφέρονται συνήθως ως κριτήρια της Κοπεγχάγης επειδή ορίστηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη τον Ιούνιο του 1993. Τα εν λόγω κριτήρια είναι τα ακόλουθα:

• σταθεροί θεσμοί που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα του ανθρώπου και τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων·
• λειτουργούσα οικονομία της αγοράς και ικανότητα αντιμετώπισης του ανταγωνισμού και των δυνάμεων της αγοράς στην ΕΕ·
• ικανότητα ανάληψης και ικανοποιητικής εφαρμογής των υποχρεώσεων της ιδιότητας του μέλους, συμπεριλαμβανομένων των στόχων της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη τον Δεκέμβριο του 1995 προσέθεσε ότι η υποψήφια χώρα πρέπει να μπορεί να διασφαλίζει ότι το δίκαιο της ΕΕ που έχει μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία εφαρμόζεται αποτελεσματικά μέσα από κατάλληλες διοικητικές και δικαστικές δομές.

Η ΕΕ διατηρεί το δικαίωμα να αποφασίσει πότε η υποψήφια χώρα έχει καλύψει τα κριτήρια προσχώρησης. Επίσης, η ίδια η ΕΕ πρέπει να μπορεί να ενσωματώσει νέα μέλη.

Διαδικασία

• 1.

  Υποβολή αίτησης

  Υποβάλλεται επίσημη αίτηση στο Συμβούλιο της ΕΕ από την ευρωπαϊκή χώρα που πληροί τα κριτήρια που περιέχονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ. Το Συμβούλιο της ΕΕ ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα εθνικά κοινοβούλια για το αίτημα.

• 2.

  Γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

  Κατόπιν διαβουλεύσεων με το Συμβούλιο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γνωμοδοτεί για την αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ που υπέβαλε η ενδιαφερόμενη χώρα.

• 3.

  Καθεστώς χώρας υποψήφιας για ένταξη

  Το καθεστώς μιας χώρας ως υποψήφιας για ένταξη αναγνωρίζεται ομόφωνα από το Συμβούλιο της ΕΕ ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής και έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

• 4.

  Διαπραγματεύσεις

  Οι διαπραγματεύσεις ξεκινούν κατόπιν ομόφωνης απόφασης του Συμβουλίου της ΕΕ.

  Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται σε διακυβερνητικές διασκέψεις μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ και της κυβέρνησης της υποψήφιας χώρας. Το κεκτημένο (το σύνολο της νομοθεσίας της ΕΕ) διαιρείται σε τομείς πολιτικής, με γνώμονα την αποτελεσματική οργάνωση των διαπραγματεύσεων. (Επί του παρόντος υπάρχουν 35 τομείς πολιτικής ή «κεφάλαια».)

  Το Συμβούλιο της ΕΕ μπορεί να υποδείξει κριτήρια αξιολόγησης για το άνοιγμα ή το κλείσιμο του συνόλου των κεφαλαίων ή κριτήρια ενδιάμεσης αξιολόγησης συγκεκριμένων κεφαλαίων. Η απόφαση να οριστούν κριτήρια αξιολόγησης βασίζεται σε αναλυτική έκθεση που προκύπτει από την άσκηση αναλυτικής εξέτασης μεμονωμένων κεφαλαίων. Ένα κεφάλαιο μπορεί να κλείσει προσωρινά εφόσον η υποψήφια χώρα δείξει ότι έχει ήδη εφαρμόσει το κεκτημένο ενός συγκεκριμένου κεφαλαίου — ή ότι πρόκειται να προβεί σε εφαρμογή του έως την ημερομηνία προσχώρησης και ότι πληροί τα κριτήρια αξιολόγησης εάν αυτά υφίστανται.

  Κατά τη διάρκεια της προενταξιακής φάσης, η Επιτροπή παρακολουθεί τις προσπάθειες της υποψήφιας χώρας να εφαρμόσει το κεκτημένο. Επίσης, συνδράμει τις υποψήφιες χώρες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας με χρηματοδοτικά μέσα, όπως το TAIEX.

  Μεταβατικές ρυθμίσεις - τα μέρη συζητούν εάν (και πώς) ορισμένοι κανόνες μπορούν να προβλεφθούν σταδιακά, ώστε να δοθεί στην υπό προσχώρηση χώρα ή στα υφιστάμενα κράτη μέλη (χώρες) της ΕΕ χρόνος να προσαρμοστούν. Αυτό συζητείται κυρίως στις τελικές φάσεις των διαπραγματεύσεων.

  Η Επιτροπή ενημερώνει το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, ιδίως μέσω των ετήσιων πακέτων διεύρυνσης που αποτελούνται από ένα οριζόντιο έγγραφο στρατηγικής υπό τη μορφή ανακοίνωσης για την πολιτική διεύρυνσης και τις εκθέσεις των χώρων. Τα έγγραφα αυτά συζητούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο υποβάλλει τις παρατηρήσεις του στα ψηφίσματα που εγκρίθηκαν από την ολομέλεια. Οι υποψήφιες χώρες εκπονούν επίσης ετήσια εθνικά προγράμματα στα οποία αξιολογούν την πρόοδό τους όσον αφορά την εφαρμογή των διαφόρων κεφαλαίων του κεκτημένου.

• 5.

  Προσχώρηση

  Αφού ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τελικό κλείσιμο όλων των κεφαλαίων σε ένα πακέτο, εκπονείται και οριστικοποιείται η συνθήκη προσχώρησης μέσω συνεδρίου σύνταξης των κρατών μελών της ΕΕ (χώρες). Η προσχώρηση πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από το Συμβούλιο της ΕΕ και να λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ακολούθως, η συνθήκη υπογράφεται από κάθε κράτος μέλος της ΕΕ και από την υπό προσχώρηση χώρα. Πριν τη θέση της σε ισχύ, η συνθήκη προσχώρησης πρέπει να κυρωθεί από κάθε κράτος μέλος της ΕΕ και από την υπό προσχώρηση χώρα, σύμφωνα με τις αντίστοιχες συνταγματικές διαδικασίες τους.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Όροι προσχώρησης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Βήματα προς την ένταξη (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Τίτλος VI — Τελικές διατάξεις — Άρθρο 49 (πρώην άρθρο 49 ΣΕΕ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 43)

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Τίτλος I — Κοινές διατάξεις — Άρθρο 2 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 17)

τελευταία ενημέρωση 17.01.2020