Мөслим (Мөслим районы)

Мөслим
	Мөслим
Нигезләнү датасы	1748
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Мөслим районы һәм Мөслим авыл җирлеге
Административ-территориаль берәмлек	Мөслим авыл җирлеге, Мөслим районы һәм Мөслим районы
Халык саны	8043 (2021)
Почта индексы	423970
	Мөслим Викиҗыентыкта

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Мөслим битенә күчегез.

һәм

Мөслим авылы - Татарстан Республикасы Мөслим районының үзәге. Казаннан 319 чакрым, Бөгелмәдән 110 чакрым, Чаллыдан 75 чакрым ераклыкта, Ык елгасы буенда урнашкан.

Тарих

Авыл урыны 1748 елдан бирле билгеле. 1920 елга кадәр Уфа губерниясе Минзәлә өязе Ирехтин волостенә керә. 1920 елдан соң ТАССРның Минзәлә кантонында була, 1930 елның 10 августында Мөслим районы төзелгәч, аның үзәгенә әйләнә. 1963 елның 1 февраленнән 1965 елның 12 гыйнварына кадәр Сарман районы составында була. Хәзер яңадан Мөслим районы үзәге.

1986-1991 елларда Мөслим шәһәр тибындагы поселок статусын йөрткән.

Сәнәгать

Авылда сөт комбинаты, ипи пешерү һәм кирпеч заводлары, ашлык кабул итү ширкәтләре эшли.

Атаклы урыннар

Бакча урамы, Хафиз Фәизов йорты. 19 гасыр архитектурасы, таш, агач ике катлы йорт. 19 гасыр милли архитектура истәлеге.
Октябрь урамы, 28. Мәчет. 1990 ел. Хәзерге заман милли культура архитектура истәлеге.
Пушкин урамы.31. Мәктәп бинасы, 1901 ел. 4 класслы җәдид методы белән Мөхәммәтхарис Фәизов укыткан бина.
Ленин һәйкәле,

Мәгариф

Авылда Мөслим политехника техникумы (2017―2019 елларда Сарман аграр көллиятенең филиалы), Габдулла Тукай исемендәге урта мәктәп, лицей, гимназия, мәктәптән тыш эш үзәге, балалар сәнгать мәктәбе, балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе эшли^[3].

Мәдәният

Туган як тарихы музее

Дин

«Нур» мәчете (Гаяз Авзалов урамы, 1а)
Мөслим мәчете (Октябрь урамы, 29а)
Җәмигъ мәчете (Пушкин урамы, 92б)^[4]
Разалия мәчете (Кооператив ур., 2)
Мәдрәсә

Танылган шәхесләр

Рафис Борһанов, V чакырылыш ТР Дәүләт шурасы депутаты, ТР министры.
Марат Галиев, I-V чакырылыш ТР Дәүләт шурасы депутаты.
Әлфия Тимербай кызы Галиева (1961), филология фәннәре кандидаты (2004), доцент, Яр Чаллы педагогика көллияте директоры (2005 елдан), Татарстанның атказанган укытучысы (2002). Россия Федерациясенең урта һөнәри белем бирү мактаулы хезмәткәре (2009).
Ранас Ганиев (1954), гамәли математика гыйлеме белгече, фән докторы.
Марсель Вәлитов (1937), фән докторы (1991), профессор, «Профсоюзы и экономика» журналы баш мөхәррире, РФ атказанган мәдәният хезмәткәре (2005).
Рәфкать Мәкъсүтов (1930), галим.
Айдар Сәлимгәрәев (1971), Татмедиа җитәкчесе (2019 елдан).
Халидә Уразаева, мәдәният эшлеклесе, җырчы, ТАССР, РСФСР атказанган мәдәният хезмәткәре.
Таҗетдин Фазлыев (1920-1942), Бөек Ватан сугышында әсирлектә һәлак булган укчы.
Инбер Шәфыйков (1941-2001), курайчы, педагог.
Рәис Шәйхелисламов, икътисад фәннәре докторы, элеккеге мәгариф һәм фән министры.

Чыганаклар

Фирдәүс Гарипова. Рухи башкалабыз. — Казан: Мәгариф, 2005. — Б. 247. — 124 б.
Коллектив, баш ред. М. Хәсәнов. Татарстан Республикасының торак пунктлары = Населенные пункты Республики Татарстан. — Казан: ТЭ, 1997.
Район сайтында район турында
Районның рәсми сайтында район турында 2010 елның 28 август көнендә архивланган.

Сылтамалар

Районның рәсми сайты 2009 елның 5 сентябрь көнендә архивланган. (рус.)
Район сайты

Искәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ОКТМО
https://wikidata.org/wiki/Track:P764https://wikidata.org/wiki/Track:Q4330203
↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906
↑ «Татарстан Республикасында электрон мәгариф» порталы, archived from the original on 2020-10-20, retrieved 2017-06-27
↑ Мәчетләребез. Мөҗәһит сайты 2017 елның 31 август көнендә архивланган.

[_7f72af6544fb8543-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ОКТМО
https://wikidata.org/wiki/Track:P764https://wikidata.org/wiki/Track:Q4330203

[_7b3496f5f3a187b3-2] Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906

[3] «Татарстан Республикасында электрон мәгариф» порталы, archived from the original on 2020-10-20, retrieved 2017-06-27

[4] Мәчетләребез. Мөҗәһит сайты 2017 елның 31 август көнендә архивланган.

[B1-5] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 бу торак пунктта яшәүче татарлар саны ясалма рәвештә киметелгән булырга мөмкин

[1]

[2]

[3]

[4]

[1]

к б ү Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары
> 100 мең кеше	Казан • Уфа^[1] • Яр Чаллы • Мәскәү • Түбән Кама
> 50 мең кеше	Әлмәт • Стәрлетамак^[1] • Сембер • Ижау • Чиләбе
> 25 мең кеше	Екатиринбур • Октябрьски^[1] • Ырынбур • Нефтекама^[1] • Самар • Яшел Үзән • Пирем • Азнакай • Салават^[1] • Туймазы^[1] • Петербург • Төмән • Әстерхан • Алабуга • Бөгелмә • Тольятти • Лениногорски
> 10 мең кеше	Түбән Варта • Зәй • Чистай • Магнитогорски • Омск • Дүртөйле^[1] • Норлат • Арча • Соргыт • Тубыл • Баулы Саранск • Мәләкәс • Буа • Сарытау • Бәләбәй^[1] • Кукмара • Нижгар • Нефтеюганск • Чишмә^[1] • Пенза • Җәлил • Менделеевск • Әгерҗе • Зылатаус • Мамадыш
> 5 мең кеше	Йошкар-Ола • Волгоград • Новосибирск • Ишембай^[1] • Красноярск • Мәләвез^[1] • Актаныш • Урта Әләзән • Орски • Сызран • Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл^[1] • Тум • Первоуральск • Күмертау^[1] • Учалы^[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш^[1] • Ноябрьск • Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач • Копейск • Бөре^[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский^[1] • Түбән Тагил • Нократ Аланы • Урыссу • Дзержинск • Толбазы^[1] • Бакалы^[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау • Өркет • Троицк • Иске Кулаткы • Шыгырдан • Когалым • Приютово^[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән • Яңа Уренгой • Ростов-на-Дону • Благовещен^[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан
Моны да карагыз: Татарлар саны буенча Балтыйк буе илләре, Украина, Казакъстан торак пунктлары ↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 бу торак пунктта яшәүче татарлар саны ясалма рәвештә киметелгән булырга мөмкин