Hastalık: Revizyonlar arasındaki fark

'''Hastalık''', bir [[Canlı|organizmanın]] tamamının veya bir kısmının [[Yapı|yapısınıyapı]]sını veya [[İşlev (biyoloji)|işlevini]] olumsuz yönde etkileyen ve hemen herhangi bir dış yaralanmaya bağlı olmayan belirli bir anormal durumdur.<ref name=":1">{{DorlandsDict|three/000030493|Disease}}</ref><ref>{{citeWeb webkaynağı|url=https://tgb.com.au/injured-people/what-is-the-difference-between-an-%E2%80%9Cinjury%E2%80%9D-and-%E2%80%9Cdisease%E2%80%9D-for-commonwealth-injury-claims/|titlebaşlık=What is the Difference Between an "Injury" and "Disease" for Comcare Commonwealth Compensation Claims?|access-dateerişimtarihi=6 NovemberKasım 2017|archive-datearşivtarihi=27 OctoberEkim 2017|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20171027024609/https://tgb.com.au/injured-people/what-is-the-difference-between-an-%e2%80%9cinjury%e2%80%9d-and-%e2%80%9cdisease%e2%80%9d-for-commonwealth-injury-claims/|datetarih=19 DecemberAralık 2014|publisheryayıncı=Tindall Gask Bentley|firstad=Tim|lastsoyadı=White|url-statusölüurl=livehayır}}</ref> Hastalıklar genellikle belirli [[Belirtiler ve semptomlar|belirti ve semptomlarla]] ilişkili '''tıbbi durumlar''' olarak bilinir. Bir hastalığa [[Patojen|patojenlerpatojen]]ler gibi dış faktörler veya iç işlev bozuklukları neden olabilir. Örneğin, [[Bağışıklıkbağışıklık sistemi|bağışıklık sisteminin]]nin dahili işlev bozuklukları, çeşitli [[bağışıklık yetmezliği]], [[aşırı duyarlılık]], [[Alerji|alerjileralerji]]ler ve [[Otoimmün hastalık|otoimmün bozukluklar]] dahil olmak üzere çeşitli farklı hastalıklara neden olabilir.

İnsanlarda hastalık, genellikle etkilenen kişide [[Ağrı (tıp)|ağrıya]], işlev bozukluğuna, sıkıntıya, [[Toplumsal sorun|sosyal sorunlara]] veya [[Ölüm|ölümeölüm]]e ya da kişiyle temas halinde olanlar için benzer sorunlara neden olan herhangi bir durumu ifade etmek için daha geniş bir şekilde kullanılır. Bu geniş anlamda, bazen [[Travma (tıp)|yaralanmalar]], [[Engellilik|sakatlıklar]], bozukluklar, [[Sendrom|sendromlarsendrom]]lar, [[Bulaşıcı hastalık|enfeksiyonlar]], izole semptomlar, sapkın [[Davranış|davranışlardavranış]]lar ve yapı ve işlevin atipik varyasyonlarını içerirken, diğer bağlamlarda ve başka amaçlar için bunlar ayırt edilebilir kategoriler olarak kabul edilebilir. Hastalıklar insanları sadece fiziksel olarak değil aynı zamanda zihinsel olarak da etkileyebilir, çünkü bir hastalığa yakalanmak ve onunla yaşamak etkilenen kişinin hayata bakış açısını değiştirebilir.

Hastalık nedeniyle ölüm, [[doğal nedenlerle ölüm]] olarak adlandırılır. Dört ana hastalık türü vardır: [[Bulaşıcıbulaşıcı hastalık|bulaşıcı hastalıklar]]lar, [[Malnütrisyon|eksiklik hastalıkları]], [[Genetik bozukluk|kalıtsal hastalıklar]] (hem genetik hem de [[Mendelyen olmayan kalıtım|genetik olmayan kalıtsal hastalıklar]] dahil) ve [[Fizyoloji|fizyolojikfizyoloji]]k hastalıklar. Hastalıklar, [[Bulaş|bulaşıcıbulaş]]ıcı ve [[Bulaşıcı olmayan hastalık|bulaşıcı olmayan]] hastalıklar gibi başka şekillerde de sınıflandırılabilir. İnsanlarda en ölümcül hastalıklar [[Koronerkoroner arter hastalığı|koroner arter hastalığıdır]]dır (kan akışı tıkanıklığı), bunu [[serebrovasküler hastalık]] ve [[Alt solunum yolu enfeksiyonu|alt solunum yolu enfeksiyonları]] takip eder.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=https://www.who.int/features/qa/18/en/|titlebaşlık=What is the deadliest disease in the world?|access-dateerişimtarihi=7 DecemberAralık 2014|archive-datearşivtarihi=17 DecemberAralık 2014|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20141217112902/http://www.who.int/features/qa/18/en/|datetarih=16 MayMayıs 2012|publisheryayıncı=WHO|url-statusölüurl=livehayır}}</ref> Gelişmiş ülkelerde, genel olarak en fazla hastalığa neden olan hastalıklar [[Majör depresif bozukluk|depresyon]] ve [[Anksiyete bozukluğu|anksiyete]] gibi [[Ruhsal bozukluk|nöropsikiyatrik durumlardır]].

Birçok durumda ''hastalık'', ''bozukluk'', ''morbidite'' ve ''rahatsızlık'' gibi terimler birbirinin yerine kullanılmaktadır; ancak belirli terimlerin tercih edildiği durumlar da vardır.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://science.education.nih.gov/supplements/nih5/mental/other/glossary.htm|titlebaşlık=Mental Illness – Glossary|access-dateerişimtarihi=18 AprilNisan 2010|archive-datearşivtarihi=28 MayMayıs 2010|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20100528085547/http://science.education.nih.gov/supplements/nih5/Mental/other/glossary.htm|publisheryayıncı=US [[National Institute of Mental Health]]|url-statusölüurl=deadevet}}</ref>

: ''Hastalık'' terimi genel olarak [[Vücut|vücudun]] normal işleyişini bozan herhangi bir durumu ifade eder. Bu nedenle, hastalıklar vücudun normal [[Homeostaz|homeostatik]] süreçlerinin işlevsizliği ile ilişkilidir.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://regentsprep.org/regents/biology/units/homeostasis/index.cfm|titlebaşlık=Regents Prep: Living Environment: Homeostasis|access-dateerişimtarihi=12 NovemberKasım 2012|archive-datearşivtarihi=25 OctoberEkim 2012|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20121025044155/http://regentsprep.org/Regents/biology/units/homeostasis/index.cfm|publisheryayıncı=Oswego City School District Regents Exam Prep Center|url-statusölüurl=deadevet}}</ref> Genel olarak bu terim, [[Virüs|virüslervirüs]]ler, [[Bakteri|bakterilerbakteri]]ler, [[mantarlar]], [[Protozoa|protozoalarprotozoa]]lar, [[Çok hücreli canlı|çok hücreli organizmalar]] ve [[prion]] olarak bilinen anormal [[Protein|proteinlerprotein]]ler de dahil olmak üzere [[Patojen|patojenikpatojen]]ik mikrobiyal ajanların varlığından kaynaklanan klinik olarak belirgin hastalıklar olan [[Bulaşıcıbulaşıcı hastalık|bulaşıcı hastalıklara]]lara atıfta bulunmak için kullanılır. [[Bağırsak florası|Bağırsaktaki normal bakteri ve mayaların]] veya bir [[Yolcuyolcu virüsü|yolcu virüsün]]n varlığı gibi normal işleyişte klinik olarak belirgin bir bozulmaya yol açmayan ve açmayacak olan bir [[enfeksiyon]] veya [[Koloni (biyoloji)|kolonizasyon]] hastalık olarak kabul edilmez. Buna karşın, [[Kuluçka (epidemiyoloji)|kuluçka]] dönemi boyunca belirti vermeyen ancak daha sonra belirti vermesi beklenen bir enfeksiyon genellikle hastalık olarak kabul edilir. Enfeksiyöz olmayan hastalıklar, çoğu [[kanser]] türü, [[Kardiyovasküler hastalıklar|kalp hastalığı]] ve [[Genetik bozukluk|genetik hastalık]] dahil olmak üzere diğer tüm hastalıklardır.

: [[Genetik bozukluk|Genetik bir bozukluk]] veya hastalık bir veya daha fazla genetik [[Mutasyon|mutasyondanmutasyon]]dan kaynaklanır. Genellikle kalıtsaldır, ancak bazı mutasyonlar rastgele ve de novo'dur.

: [[İdiopatik]] bir hastalığın bilinmeyen bir nedeni veya kaynağı vardır. Tıp bilimi ilerledikçe, nedeni tam olarak bilinmeyen birçok hastalığın kaynağının bazı yönleri açıklanmış ve bu nedenle idiopatik statülerini kaybetmişlerdir. Örneğin, [[Mikrop|mikroplarmikrop]]lar keşfedildiğinde, enfeksiyona neden oldukları biliniyordu, ancak belirli mikroplar ve hastalıklar ilişkilendirilmemişti. Bir başka örnekte, [[Özbağışıklık|otoimmünitenin]], hangi moleküler yollarla işlediği henüz anlaşılmamış olsa da bazı [[Tip 1 diyabet|tip 1 diabetes mellitus]] türlerinin nedeni olduğu bilinmektedir. Belirli faktörlerin belirli hastalıklarla ilişkili olduğunu bilmek de yaygındır; ancak, ilişki mutlaka nedensellik anlamına gelmez. Örneğin, üçüncü bir faktör hem hastalığa hem de ilişkili fenomene neden olabilir.

: [[Tedavi]] edilemeyen bir hastalık. Tedavisi olmayan hastalıklar mutlaka [[Ölümcülölümcül hastalık|ölümcül hastalıklar]]lar değildir ve bazen bir hastalığın semptomları, hastalığın [[yaşam kalitesi]] üzerinde çok az etkisi olması veya hiç etkisi olmaması için yeterince tedavi edilebilir.

: Bozukluk, işlevsel bir anormallik veya rahatsızlıktır. Tıbbi bozukluklar [[Ruhsal bozukluk|zihinsel bozukluklar]], [[Fizikselfiziksel bozukluk|fiziksel bozukluklar]]lar, [[Genetikgenetik bozukluk|genetik bozukluklar]]lar, [[duygusal ve davranışsal bozukluklar]] ve [[İşlevselişlevsel bozukluk|işlevsel bozukluklar]]lar olarak kategorize edilebilir. ''Bozukluk'' terimi genellikle hastalık veya rahatsızlık terimlerinden daha nötr ve daha az damgalayıcı olarak kabul edilir ve bu nedenle bazı durumlarda tercih edilen terminolojidir.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=https://amastyleinsider.com/2011/11/21/condition-disease-disorder/|titlebaşlık=Condition, Disease, Disorder|access-dateerişimtarihi=20 AugustAğustos 2019|archive-datearşivtarihi=20 AugustAğustos 2019|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20190820125543/https://amastyleinsider.com/2011/11/21/condition-disease-disorder/|datetarih=21 NovemberKasım 2011|website=AMA Style Insider|publisheryayıncı=American Medical Association|first1ad1=Phil|last1soyadı1=Sefton|url-statusölüurl=livehayır}}</ref> Ruh sağlığında, ruhsal bozukluk terimi, [[Psikiyatri|psikiyatrikpsikiyatri]]k koşullarda [[Biyopsikososyal model|biyolojik, sosyal ve psikolojik faktörlerin]] karmaşık etkileşimini kabul etmenin bir yolu olarak kullanılır; ancak ''bozukluk'' terimi, tıbbın diğer birçok alanında, öncelikle [[metabolik bozukluklar]] gibi bulaşıcı organizmaların neden olmadığı fiziksel bozuklukları tanımlamak için de kullanılır.

: Tıbbi durum veya sağlık durumu, tüm hastalıkları, [[Lezyon|lezyonlarılezyon]]ları, bozuklukları veya [[hamilelik]] veya [[Çocuk doğurma|doğum]] gibi normalde tıbbi tedavi gören patolojik olmayan durumları içeren geniş bir kavramdır. ''Tıbbi durum'' terimi genellikle akıl hastalıklarını içermekle birlikte, bazı bağlamlarda bu terim özellikle akıl hastalıkları dışındaki herhangi bir hastalığı, yaralanmayı veya rahatsızlığı belirtmek için kullanılır. Tüm ruhsal bozuklukları tanımlayan ve yaygın olarak kullanılan psikiyatri el kitabı olan [[Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı]] (DSM), genel tıbbi durum terimini ruhsal bozukluklar dışındaki tüm hastalıkları ve yaralanmaları ifade etmek için kullanır.<ref>{{citeKitap bookkaynağı|titlebaşlık=Diagnostic and statistical manual of mental disorders|locationurl=https://archive.org/details/isbn_9780890420256|yer=Washington, DC|publisheryayıncı=American Psychiatric Association|editionbasım=4th4.|yearyıl=2000|author=American Psychiatric Association Task Force on DSM-IV|isbn=978-0-89042-025-6}}</ref> Bu kullanım psikiyatri literatüründe de yaygın olarak görülmektedir. Bazı [[sağlık sigortası]] poliçeleri de tıbbi durumu psikiyatrik hastalıklar haricindeki herhangi bir hastalık, yaralanma veya rahatsızlık olarak tanımlamaktadır.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://www.theinsurancepage.co.uk/expat-insurance-glossary.html|titlebaşlık=Expat Insurance Glossary by The Insurance Page|access-dateerişimtarihi=20 NovemberKasım 2008|archive-datearşivtarihi=27 OctoberEkim 2008|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20081027142342/http://www.theinsurancepage.co.uk/expat-insurance-glossary.html|url-statusölüurl=deadevet}}</ref> Hastalık gibi terimlere göre daha [[Değer-nötr|değerden bağımsız]] olduğu için, tıbbi durum terimi bazen sağlık sorunları olan kişiler tarafından zararlı görmedikleri için tercih edilmektedir. Öte yandan, durumun tıbbi niteliğini vurgulayarak, [[Otizmotizm hakları hareketi|otizm hakları hareketinin]]nin savunucuları tarafından olduğu gibi, bu terim bazen reddedilmektedir.

: Morbidite ([[Latince]]: ''morbidus'' 'hasta, sağlıksız'), herhangi bir nedene bağlı olarak hastalıklı bir durum, [[Engellilik|sakatlık]] veya kötü sağlık durumudur.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/morbidity|titlebaşlık=morbidity|access-dateerişimtarihi=6 NovemberKasım 2017|archive-datearşivtarihi=7 NovemberKasım 2017|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20171107060403/https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/morbidity|workiş=Dorland's Medical Dictionary for Health Consumers|publisheryayıncı=Elsevier|yearyıl=2007|viaile=medical-dictionary.thefreedictionary.com|url-statusölüurl=livehayır}}</ref> Bu terim herhangi bir hastalık türünün varlığına veya sağlık durumunun hastayı etkileme derecesine işaret edebilir. Ağır hastalar arasında morbidite düzeyi genellikle [[Tıbbi puanlama|YBÜ skorlama sistemleri]] ile ölçülür. [[Komorbidite]] veya birlikte var olan hastalık, [[şizofreni]] ve [[madde bağımlılığı]] gibi iki veya daha fazla tıbbi durumun aynı anda bulunmasıdır. [[Epidemiyoloji]] ve [[Aktüeryaaktüerya bilimi|aktüerya biliminde]]nde, ''morbidite'' terimi (ayrıca ''morbidite oranı'' veya ''morbidite sıklığı'') bir hastalığın veya tıbbi durumun görülme oranını, yaygınlığını veya belirli bir zaman diliminde belirli bir durumu yaşayan insanların yüzdesini ifade edebilir (örneğin, bir yıl içinde insanların %20'si [[grip]] olacaktır).<ref>{{CiteKitap bookkaynağı|url=https://books.google.com/books?id=eSPK7-CHw7oC&q=morbidity|titlebaşlık=Encyclopedia of Public Health: Volume 1: A – H Volume 2: I – Z|datetarih=13 JuneHaziran 2008|languagedil=enİngilizce|pagessayfalar=966|publisheryayıncı=Springer Science & Business Media|firstad=Wilhelm|lastsoyadı=Kirch|isbn=978-1-4020-5613-0|erişim-tarihi=13 Eylül 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230404025820/https://books.google.com/books?id=eSPK7-CHw7oC&q=morbidity|arşivtarihi=4 Nisan 2023|ölüurl=hayır}}</ref> Bu hastalık ölçüsü, belirli bir zaman aralığında ölen insanların oranı olan bir durumun [[ölüm oranı]] ile karşılaştırılır. Morbidite oranları, sağlık sigortası, hayat sigortası ve uzun süreli bakım sigortası gibi aktüeryal mesleklerde müşterilerden alınan primleri belirlemek için kullanılır. Morbidite oranları, sigortacıların bir sigortalının herhangi bir sayıda belirli hastalığa yakalanma veya gelişme olasılığını tahmin etmelerine yardımcı olur.

: ''Patoz'' (çoğulu pathoses) ''hastalık'' ile eş anlamlıdır. ''[[Patoloji]]'' kelimesi de [[Tıbbi literatür|tıp literatüründe]] hekimler tarafından yaygın olarak kullanılan bu anlama sahiptir, ancak bazı editörler patolojiyi diğer anlamlarına ayırmayı tercih etmektedir. Bazen hafif bir [[Konotasyon|konotasyonalkonotasyon]]al gölge, "halihazırda karşılanan tanı kriterleri ile tanımlanan spesifik bir hastalık varlığı" anlamına gelen hastalıktan ziyade "bazı [henüz yeterince analiz edilmemiş] patofizyolojik süreci" ima eden patoloji veya patozun tercih edilmesine neden olur. Bunu [[Denotasyon|denotatif]] olarak ölçmek zordur, ancak bilişsel eşanlamlılığın neden değişmez olmadığını açıklar.

: Bir [[sendrom]], nedeninin bilinip bilinmediğine bakılmaksızın, sıklıkla birlikte ortaya çıkan çeşitli [[Belirtiler ve semptomlar|belirti ve semptomların]] veya diğer özelliklerin bir araya gelmesidir. [[Down sendromu]] gibi bazı sendromların tek bir nedeni olduğu bilinmektedir (doğumda fazladan bir [[kromozom]]). [[Parkinson hastalığı|Parkinson]] sendromu gibi diğerlerinin ise birden fazla olası nedeni olduğu bilinmektedir. Örneğin [[akut koroner sendrom]] tek başına bir hastalık olmayıp, [[Koronerkoroner arter hastalığı|koroner arter hastalığına]]na ikincil [[Kalp krizi|miyokard enfarktüsü]] de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklardan herhangi birinin tezahürüdür. Diğer sendromlarda ise [[İdiopatik|neden bilinmemektedir]]. Bilinen bir sendrom adı, altta yatan bir neden bulunduktan sonra veya bir dizi farklı olası birincil neden varken bile sıklıkla kullanılmaya devam eder. [[Turner sendromu]] ve [[DiGeorge sendromu]], yalnızca belirti ve semptomlar kümesi olarak değil, aynı zamanda hastalık varlıkları olarak da görülebilmelerine rağmen hala sıklıkla "sendrom" adıyla anılmaları ilk bahsedilen tipe örnektir.

: [[Ruhsal bozukluk|Akıl hastalığı]], [[Duygu|duygusalduygu]]sal dengesizlik, davranışsal düzensizlik, bilişsel işlev bozukluğu içerebilen bir hastalık kategorisi için geniş, genel bir etikettir. Akıl hastalığı olarak bilinen spesifik hastalıklar arasında [[Majör depresif bozukluk|majör depresyon]], yaygın [[Anksiyete bozukluğu|anksiyete bozuklukları]], [[şizofreni]] ve [[dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu]] sayılabilir. Akıl hastalığı biyolojik (örn. anatomik, kimyasal veya genetik) veya psikolojik (örn. travma veya çatışma) kaynaklı olabilir. Etkilenen kişinin çalışma veya eğitim yeteneğini bozabilir ve kişiler arası ilişkilere zarar verebilir. [[Delilik]] terimi teknik olarak hukuki bir terim olarak kullanılmaktadır.{{Kaynak belirt}}

Bulaşıcı bir hastalıkta [[Kuluçka (epidemiyoloji)|kuluçka dönemi]], enfeksiyon ile semptomların ortaya çıkması arasında geçen süredir. [[Latent dönem (epidemiyoloji)|Latent dönem]], enfeksiyon ile hastalığın başka bir kişiye yayılma yeteneği arasında geçen süredir ve semptomların ortaya çıkmasından önce, sonra veya eş zamanlıeşzamanlı olabilir. Bazı virüsler ayrıca [[Viral uyku|viral latans]] adı verilen ve virüsün vücutta inaktif bir durumda saklandığı bir uyku evresi de sergiler. Örneğin, [[Varisellavarisella zoster virüs|varisella zoster virüsü]]ü [[Akut|akut fazda]] [[Suçiçeği|suçiçeğinesuçiçeği]]ne neden olur; suçiçeğinden iyileştikten sonra virüs sinir hücrelerinde yıllarca uykuda kalabilir ve daha sonra [[Zona|zonayazona]]ya neden olabilir.

: [[Kronik|Kronik bir hastalık]], genellikle en az altı ay olmak üzere uzun süre devam eden bir hastalıktır. Bu süre zarfında sürekli olarak mevcut olabilir veya [[Remisyon|remisyonaremisyon]]a girebilir ve periyodik olarak [[Relaps|nüksedebilir]]. Kronik bir hastalık stabil olabilir (daha kötüye gitmez) veya ilerleyici olabilir (zamanla kötüleşir). Bazı kronik hastalıklar kalıcı olarak tedavi edilebilir. Çoğu kronik hastalık kalıcı olarak tedavi edilemese bile faydalı bir şekilde tedavi edilebilir.

: Klinik sonuçları olan; başka bir deyişle, hastalığın karakteristik belirti ve semptomlarını ortaya çıkaran hastalık aşaması.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/clinical+disease|titlebaşlık=clinical disease|access-dateerişimtarihi=6 NovemberKasım 2017|archive-datearşivtarihi=23 JuneHaziran 2017|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20170623204049/http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/clinical+disease|workiş=Mosby's Medical Dictionary|publisheryayıncı=Elsevier|quotealıntı=a stage in the history of a pathological condition that begins with anatomical or physiological changes that are sufficient to produce recognizable signs and symptoms of a disease|editionbasım=9th9.|yearyıl=2009|viaile=medical-dictionary.thefreedictionary.com|url-statusölüurl=livehayır}}</ref> [[HIV/AIDS|AIDS]], [[HIV]] enfeksiyonunun klinik hastalık aşamasıdır.

: Alevlenme, semptomların tekrarlaması ya da daha şiddetli semptomların başlaması anlamına gelebilir.<ref name="Shiel 20192">{{citeWeb webkaynağı|url=https://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=156154|titlebaşlık=Definition of Flare|access-dateerişimtarihi=21 DecemberAralık 2019|archive-datearşivtarihi=23 JanuaryOcak 2020|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200123145648/https://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=156154|datetarih=20 JuneHaziran 2019|website=MedicineNet|firstad=William C. Jr.|lastsoyadı=Shiel|url-statusölüurl=livehayır}}</ref>

: [[İlerleyen hastalık]], tipik doğal seyri ölüm, ciddi zayıflık veya organ yetmezliği meydana gelene kadar kötüleşen bir hastalıktır. Yavaş ilerleyen hastalıklar aynı zamanda [[kronik]] hastalıklardır; birçoğu da [[Dejeneratifdejeneratif hastalık|dejeneratif hastalıklardır]]lardır. İlerleyen hastalığın zıttı ''stabil hastalık'' veya ''statik hastalıktır'': var olan ancak daha iyiye veya daha kötüye gitmeyen tıbbi bir durumdur.

: Sessiz hastalık, sessiz evre veya asemptomatik hastalık olarak da adlandırılır. Bu, bazı hastalıklarda belirtiler ilk kez fark edilmeden önceki bir aşamadır.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/subclinical|titlebaşlık=definition of subclinical|access-dateerişimtarihi=6 NovemberKasım 2017|archive-datearşivtarihi=28 SeptemberEylül 2017|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20170928050707/http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/subclinical|viaile=[[The Free Dictionary]]|url-statusölüurl=livehayır}}</ref>

[[FileDosya:Poison_ivy_rash.JPG|alt=skin rash on the leg|küçükresim|233x233pikupright=0.79| Bu döküntü vücudun sadece bir bölümünü etkiler, bu nedenle lokalize bir hastalıktır]]

Hastalıklar nedene, [[Patogenez|patogenezepatogenez]]e (hastalığın neden olduğu [[Mekanizma (biyoloji)|mekanizma]]) veya semptom(lar)a göre sınıflandırılabilir. Alternatif olarak, hastalıklar ilgili [[Organorgan sistemi|organ sistemine]]ne göre sınıflandırılabilir, ancak birçok hastalık birden fazla organı etkilediği için bu genellikle karmaşıktır.

[[Nozoloji|Nozolojideki]]deki başlıca zorluk, özellikle nedeni veya patogenezi bilinmediğinde, hastalıkların genellikle net bir şekilde tanımlanamaması ve sınıflandırılamamasıdır. Bu nedenle tanı terimleri genellikle sadece bir semptomu veya semptomlar kümesini ([[sendrom]]) yansıtır.

Hastalıkların en bilinen ve kullanılan sınıflandırması [[Dünya Sağlık Örgütü|Dünya Sağlık Örgütünün]]nün [[Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması|ICD]]'sidir. Bu periyodik olarak güncellenmektedir. Şu anda en son yayınlanan [[ICD-11]]'dir.

{{Ayrıca bakınız|Neden (tıp)|Bulaş}}Hastalıklar herhangi bir sayıda faktörden kaynaklanabilir ve edinsel veya [[Konjenital|doğuştan]] olabilir. [[Mikroorganizma|Mikroorganizmalar]]lar, genetik, çevre veya bunların bir kombinasyonu hastalıklı bir duruma katkıda bulunabilir.<ref>{{CiteWeb webkaynağı|url=https://www.britannica.com/science/human-disease/The-causes-of-disease|titlebaşlık=Human disease - Pathogenesis, Etiology, Resistance, and Immunity {{!}} Britannica|access-dateerişimtarihi=25 Mayıs 2023-05-25|languagedil=enİngilizce|website=www.britannica.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230526022441/https://www.britannica.com/science/human-disease/The-causes-of-disease|arşivtarihi=26 Mayıs 2023|ölüurl=hayır}}</ref>

Sadece [[grip]] gibi bazı hastalıklar [[Bulaşıcı hastalık|bulaşıcıdır]]. Bu hastalıklara neden olan mikroorganizmalar [[patojen]] olarak bilinir ve [[bakteri]], [[virüs]], [[protozoa]] ve [[Mantarlar|mantar]] çeşitlerini içerir. Bulaşıcı hastalıklar, örneğin yüzeylerdeki bulaşıcı materyalle elden ağza temas, [[Taşıyıcı (epidemiyoloji)|böceklerin veya hastalığın diğer taşıyıcılarının]] ısırması ve kontamine su veya gıdalardan (genellikle dışkı [[Bulaşma|kontaminasyonu]] yoluyla) vb. bulaşabilir.<ref>Alexander van Geen, et al. "Impact of population and latrines on fecal contamination of ponds in rural Bangladesh." Science of the Total Environment 409, no. 17 (August 2011): 3174–82.</ref> Ayrıca, [[Cinselcinsel yolla bulaşan hastalık|cinsel yolla bulaşan hastalıklar]]lar da vardır. Bazı durumlarda, insandan insana kolayca yayılmayan mikroorganizmalar rol oynarken, diğer hastalıklar uygun [[beslenme]] veya diğer yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebilir veya iyileştirilebilir.

[[Kanser]] türlerinin çoğu ([[Klonal olarak bulaşabilen kanser|hepsi değil]]), [[Kardiyovasküler hastalıklar|kalp hastalıkları]] ve [[Ruhsalruhsal bozukluk|ruhsal bozukluklar]]lar gibi bazı hastalıklar [[Bulaşıcıbulaşıcı olmayan hastalık|bulaşıcı olmayan hastalıklardır]]lardır. Bulaşıcı olmayan birçok hastalığın kısmen veya tamamen genetik bir temeli vardır (bkz. [[genetik bozukluk]]) ve bu nedenle bir nesilden diğerine aktarılabilir.

[[Sosyal sağlık|Sağlığın sosyal belirleyicileri]], insanların içinde yaşadıkları ve sağlıklarını belirleyen sosyal koşullardır. Hastalıklar genellikle sosyal, ekonomik, politik ve [[Çevresel hastalık|çevresel koşullarla]] ilişkilidir.<ref>{{CiteWeb webkaynağı|url=https://www.who.int/health-topics/social-determinants-of-health|titlebaşlık=Social determinants of health|access-dateerişimtarihi=25 Mayıs 2023-05-25|languagedil=enİngilizce|website=www.who.int|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221101201612/https://www.who.int/health-topics/social-determinants-of-health|arşivtarihi=1 Kasım 2022|ölüurl=hayır}}</ref> Sağlığın sosyal belirleyicileri, Kanada Halk Sağlığı Kurumu ve Dünya Sağlık Örgütü gibi çeşitli sağlık kuruluşları tarafından kolektif ve kişisel refahı büyük ölçüde etkilediği kabul edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütünün Sosyal Belirleyiciler Konseyi de [[Yoksulluktayoksullukta sağlığın sosyal belirleyicileri|yoksullukta sağlığın sosyal belirleyicilerini]]ni tanımaktadır.

Bir hastalığın nedeni tam olarak anlaşılamadığında, toplumlar hastalığı mitleştirme ya da o kültürün kötü olarak gördüğü şeylerin bir [[Mecaz|metaforu]] veya sembolü olarak kullanma eğilimindedir. Örneğin, 1882'de tüberkülozun bakteriyel nedeni keşfedilene kadar, uzmanlar hastalığı çeşitli şekillerde kalıtıma, hareketsiz bir yaşam tarzına, depresif ruh haline ve sekse, zengin yiyeceklere veya alkole aşırı düşkünlüğe bağladılar; bunların hepsi o zamanlar [[Toplumsaltoplumsal sorun|toplumsal sorunlardı]]lardı.<ref>{{citeKitap bookkaynağı|url=https://archive.org/details/bathshebasbreast00olso/page/168|titlebaşlık=Bathsheba's breast: women, cancer & history|pagessayfalar=[https://archive.org/details/bathshebasbreast00olso/page/168 168–70168-70]|locationyer=Baltimore|publisheryayıncı=The Johns Hopkins University Press|yearyıl=2002|author=Olson, James Stuart|isbn=978-0-8018-6936-5}}</ref>

Bir hastalığa patojen bir organizma neden olduğunda (örneğin, [[Sıtma|sıtmayasıtma]]ya ''[[Plasmodium]]'' neden olduğunda), patojen (hastalığın nedeni) ile hastalığın kendisi karıştırılmamalıdır. Örneğin, [[Batı Nil virüsü]] (patojen) [[Batı Nil ateşi|Batı Nil ateşine]]ne (hastalığa) neden olur. [[Epidemiyoloji|Epidemiyolojideki]]deki temel tanımların yanlış kullanımı bilimsel yayınlarda sıkça görülmektedir.<ref>{{citeAkademik journaldergi kaynağı|url=http://www.cell.com/trends/parasitology/abstract/S1471-4922(16)30188-X|titlebaşlık=Sometimes Scientists Get the Flu. Wrong…!|datetarih=January 2017|issuesayı=1|pagessayfalar=7–97-9|journaldergi=Trends in Parasitology|volumecilt=33|pmid=27856180|doi=10.1016/j.pt.2016.10.005|first2ad2=Emily|first3ad3=Frederic|last2soyadı2=Pascoe|last3soyadı3=Baldacchino|first1ad1=Matteo|last1soyadı1=Marcantonio}}</ref>

: [[Bulaşıcı hastalık|Bulaşıcı hastalıklar]]lar olarak da bilinen enfeksiyon hastalıkları, patojenik biyolojik ajanların bireysel bir konakçı organizmada enfeksiyonu, varlığı ve büyümesinden kaynaklanan klinik olarak belirgin hastalıklardan (yani, hastalığın karakteristik tıbbi belirtileri veya semptomları) oluşur.

Tıbbi terapiler veya terapiler, bir hastalığı veya diğer sağlık sorunlarını iyileştirme çabalarıdır. Tıp alanında ''terapi'', tedavi kelimesiyle eş anlamlıdır. [[Psikoloji|Psikologlar]] arasında bu terim özellikle [[psikoterapi]] veya "konuşma terapisi" anlamına gelebilir. Yaygın tedaviler arasında [[İlaç tedavisi|ilaçlar]], [[Cerrahi|ameliyat]], [[Tıbbitıbbi cihaz|tıbbi cihazlar]]lar ve [[kişisel bakım]] yer alır. Tedaviler organize bir sağlık sistemi tarafından veya gayri resmi olarak hasta veya aile üyeleri tarafından sağlanabilir.

[[Profilaksi|Önleyici sağlık hizmetleri]], bir yaralanma, hastalık veya rahatsızlığı ilk etapta önlemenin bir yoludur. Tedavi veya iyileştirme, tıbbi bir sorun başladıktan sonra uygulanır. Bir tedavi bir sorunu iyileştirmeye veya ortadan kaldırmaya çalışır, ancak tedaviler, özellikle [[kronik]] hastalıklarda kalıcı kürler üretmeyebilir. [[Kür|Kürler]]ler, hastalıkları tamamen tersine çeviren veya tıbbi sorunları kalıcı olarak sona erdiren tedavilerin bir alt kümesidir. Tamamen iyileştirilemeyen birçok hastalık hala tedavi edilebilir. [[Ağrı tedavisi|Ağrı yönetimi]] (ağrı tıbbı olarak da adlandırılır), ağrının giderilmesi ve ağrıyla yaşayanların yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için disiplinler arası bir yaklaşım kullanan tıp dalıdır.<ref>{{citeKitap bookkaynağı|url=https://books.google.com/books?id=EtZ-4eb_aDUC&pg=PA10|titlebaşlık=Chronic Pain Management: The Essentials|archive-datearşivtarihi=3 OctoberEkim 2015|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20151003091442/https://books.google.com/books?id=EtZ-4eb_aDUC&pg=PA10|pagesayfa=10|publisheryayıncı=Cambridge University Press|yearyıl=1997|isbn=978-1-900151-85-6|oclc=36881282|author1yazar1=Hardy, Paul A.|author2yazar2=Hardy, Paul A. J.|url-statusölüurl=livehayır}}</ref>

[[Tıbbi acil durum|Tıbbi acil durumlar]]lar için tedavi, genellikle bir [[acil servis]] veya daha az kritik durumlarda bir [[Acil bakım merkezi|acil bakım tesisi]] aracılığıyla derhal sağlanmalıdır.

Epidemiyoloji, halk sağlığı araştırmalarının temel taşı olan bir [[metodoloji]] olarak kabul edilir ve hastalıklar için [[Risk faktörü|risk faktörlerini]] belirlemek için [[Kanıtakanıta dayalı tıp|kanıta dayalı tıpta]]ta oldukça saygındır. Bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıkların incelenmesinde epidemiyologların çalışmaları, [[salgın]] araştırmasından çalışma tasarımına, veri toplamaya ve [[Hipotez|hipotezlerihipotez]]leri test etmek için istatistiksel modellerin geliştirilmesi ve sonuçların [[Akran denetimi|hakemli dergilere]] sunulmak üzere belgelenmesi de dahil olmak üzere analize kadar uzanmaktadır. Epidemiyologlar aynı zamanda bir popülasyondaki hastalıkların etkileşimini de incelerler, bu durum [[sindemik]] olarak bilinir. Epidemiyologlar [[biyoloji]] (hastalık süreçlerini daha iyi anlamak için), [[biyoistatistik]] (mevcut ham bilgiler), [[coğrafi bilgi bilimi]] (verileri depolamak ve hastalık modellerini haritalamak için) ve [[Sosyal bilimler|sosyal bilim]] disiplinleri (yakın ve uzak risk faktörlerini daha iyi anlamak için) gibi bir dizi başka bilimsel disipline güvenirler. Epidemiyoloji, önleme çabalarına rehberlik etmenin yanı sıra nedenlerin belirlenmesine de yardımcı olabilir.

Hastalıkları incelerken, epidemiyoloji onları tanımlama zorluğuyla karşı karşıya kalır. Özellikle tam olarak anlaşılmamış hastalıklar için farklı gruplar önemli ölçüde farklı tanımlar kullanabilir. Üzerinde uzlaşılmış bir tanım olmadan, farklı araştırmacılar farklı sayıda vaka ve hastalığın özelliklerini rapor edebilirler.<ref>{{citeHaber newskaynağı|url=https://www.nytimes.com/2011/03/08/health/research/08fatigue.html|titlebaşlık=Defining an illness is fodder for debate|archive-datearşivtarihi=3 JanuaryOcak 2017|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20170103054656/http://www.nytimes.com/2011/03/08/health/research/08fatigue.html|datetarih=4 MarchMart 2011|newspapergazete=The New York Times|author=Tuller, David|url-statusölüurl=livehayır}}</ref>

Bazı morbidite veri tabanlarıveritabanları, ulusal düzeyde<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://www.aihw.gov.au/national-hospital-morbidity-database/|titlebaşlık=National Hospital Morbidity Database|access-dateerişimtarihi=11 JulyTemmuz 2013|archive-datearşivtarihi=13 AugustAğustos 2013|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20130813000437/http://aihw.gov.au/national-hospital-morbidity-database/|website=aihw.gov.au|publisheryayıncı=[[Australian Institute of Health and Welfare]]|url-statusölüurl=deadevet}}</ref><ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://www23.statcan.gc.ca/imdb/p2SV.pl?Function=getSurvey&SDDS=3203&Item_Id=1724|titlebaşlık=Hospital Morbidity Database (HMDB)|access-dateerişimtarihi=21 SeptemberEylül 2015|archive-datearşivtarihi=30 JuneHaziran 2016|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20160630153315/http://www23.statcan.gc.ca/imdb/p2SV.pl?Function=getSurvey&SDDS=3203&Item_Id=1724|datetarih=24 OctoberEkim 2007|workiş=statcan.gc.ca|publisheryayıncı=Statistics Canada|url-statusölüurl=livehayır}}</ref> veya daha büyük ölçekte (Avrupa Hastane Morbidite Veri TabanıVeritabanı (HMDB) gibi)<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://data.euro.who.int/hmdb/|titlebaşlık=European Hospital Morbidity Database|archive-datearşivtarihi=2 SeptemberEylül 2013|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20130902224516/http://data.euro.who.int/hmdb/|website=who.int|publisheryayıncı=World Health Organization}}</ref> devlet ve bölge sağlık otoriteleri tarafından sağlanan verilerle derlenir ve ayrıntılı tanı, yaş ve cinsiyete göre hastane taburcu verilerini içerebilir. Avrupa HMDB verileri Avrupa ülkeleri tarafından Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisine sunulmuştur.

Hastalıkların insanlar üzerindeki yükünü ölçmek için kullanılan çeşitli ölçütler vardır. [[Kaybedilen potansiyel yaşam yılı]] (YPLL), bir hastalık nedeniyle bir kişinin yaşamının kısaldığı yıl sayısının basit bir tahminidir. Örneğin, bir kişi 65 yaşında bir hastalıktan ölürse ve bu hastalık olmasaydı muhtemelen 80 yaşına kadar yaşayabilseydi o zaman bu hastalık 15 yıllık potansiyel yaşam kaybına neden olur. YPLL ölçümleri, bir kişinin ölmeden önce ne kadar engelli olduğunu hesaba katmaz, bu nedenle ölçüm, aniden ölen bir kişi ile onlarca yıl süren bir hastalıktan sonra aynı yaşta ölen bir kişiyi eşdeğer olarak ele alır. 2004 yılında [[Dünya Sağlık Örgütü]] 932 milyon yıllık potansiyel yaşamın erken ölüm nedeniyle kaybedildiğini hesaplamıştır.<ref name="WHODALY">{{citeWeb webkaynağı|url=https://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates_regional/en/index.html|titlebaşlık=Disease and injury regional estimates for 2004|archive-datearşivtarihi=24 DecemberAralık 2010|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20101224055121/http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates_regional/en/index.html|website=who.int|publisheryayıncı=World Health Organization|url-statusölüurl=deadevet}} Standard DALYs (3% discounting, age weights). Also [https://www.who.int/entity/healthinfo/global_burden_disease/DALY14_2004.xls DALY spreadsheet] and [https://www.who.int/entity/healthinfo/global_burden_disease/YLL14_2004.xls YLL spreadsheet].</ref>

[[Dosya:Charles_Mellin_(attributed)_-_Portrait_of_a_Gentleman_-_Google_Art_Project.jpg|küçükresim| [[Obezite]], [[Rönesans]] kültüründe bir statü sembolüydü: [[Andrea Sacchi]]'ye atfedilen "Toskana Generali [[Alessandro del Borro]]"nun tablosu, 1645.<ref>{{citeWeb webkaynağı|url=http://www.cab.u-szeged.hu/cgfa/m/m-12.htm|titlebaşlık=The Tuscan General Alessandro del Borro|archive-datearşivtarihi=2 MayMayıs 2009|archive-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20090502012818/http://www.cab.u-szeged.hu/cgfa/m/m-12.htm|firstad=Carol|lastsoyadı=Gerten-Jackson|url-statusölüurl=deadevet}}</ref> Artık genel olarak bir hastalık olarak kabul edilmektedir.]]

Bir durum bazı [[Kültür|kültürlerdekültür]]lerde veya çağlarda hastalık olarak kabul edilirken diğerlerinde edilmeyebilir. Örneğin, [[obezite]] zenginlik ve bereketi temsil edebilir ve kıtlığa eğilimli bölgelerde ve [[HIV/AIDS]]'in kötü etkilediği bazı yerlerde bir statü sembolüdür.<ref name="HaslamJames">{{citeAkademik journaldergi kaynağı|titlebaşlık=Obesity|issuesayı=9492|pagessayfalar=1197–2091197-209|journaldergi=Lancet|yearyıl=2005|volumecilt=366|pmid=16198769|doi=10.1016/S0140-6736(05)67483-1|vauthors=Haslam DW, James WP|s2cid=208791491}}</ref> [[Epilepsi]], [[Hmonglar|Hmong halkı]] arasında ruhani yeteneklerin bir işareti olarak kabul edilir.<ref>{{citeKitap bookkaynağı|url=https://archive.org/details/spiritcatchesyou00fadi|titlebaşlık=The spirit catches you and you fall down: a Hmong child, her American doctors, and the collision of two cultures|locationyer=New York|publisheryayıncı=Farrar, Straus, and Giroux|yearyıl=1997|firstad=Anne|lastsoyadı=Fadiman|isbn=978-0-374-52564-4}}</ref>

Hastalık; hastalık yardımları, işten kaçınma ve başkaları tarafından bakılma gibi belirli faydaların sosyal olarak meşrulaştırılmasını sağlar. Hasta olan kişi, [[hasta rolü]] adı verilen sosyal bir rol üstlenir. Kanser gibi korkunç bir hastalığa kültürel olarak kabul edilebilir bir şekilde yanıt veren bir kişi, kamusal ve özel olarak daha yüksek [[sosyal statü]] ile onurlandırılabilir.<ref>{{citeKitap bookkaynağı|titlebaşlık=Pink Ribbon Blues: How Breast Cancer Culture Undermines Women's Health|locationurl=https://archive.org/details/pinkribbonbluesh0000suli|yer=New York|publisheryayıncı=Oxford University Press|yearyıl=2010|author=Sulik, Gayle|isbn=978-0-19-974045-1}}</ref> Bu faydalar karşılığında hasta kişi tedavi görmek ve yeniden iyi olmak için çalışmakla yükümlüdür.

Çoğu [[din]], hasta olan kişilere dini görevlerden istisna tanır. Örneğin, [[Yom Kippur]]'da ya da [[ramazan]] ayında [[oruç]] tutması halinde hayatı tehlikeye girecek olan bir kişi bu yükümlülükten muaf tutulur, hatta oruç tutması yasaklanır. Hasta olan kişiler de sosyal görevlerden muaf tutulur. Örneğin, bir Amerikalının [[Beyaz Saray]]'a davet edilmeyi reddetmesinin sosyal açıdan kabul edilebilir tek nedeni sağlık durumudur.<ref>{{citeKitap bookkaynağı|titlebaşlık=Miss Manners' Guide to Excruciatingly Correct Behavior|pageurl=https://archive.org/details/missmannersguide0000mart_n3x0|sayfa=[https://archive.org/details/missmannersguide0000mart_n3x0/page/703 703]|locationyer=New York|publisheryayıncı=W.W. Norton & Co|yearyıl=2005|author=Martin, Judith|isbn=978-0-393-05874-1|oclc=57549405}}</ref>

Bir durumun sadece insan yapısı veya işlevinin bir varyasyonu olarak değil de bir hastalık olarak tanımlanmasının önemli sosyal veya ekonomik sonuçları olabilir. [[Tekrar eden eklem incinmesi]] (RSI) ve [[travma sonrası stres bozukluğu]] (PTSD) gibi hastalıkların tartışmalı bir şekilde tanınmasının, hükümetlerinhükûmetlerin, şirketlerin ve kurumların bireylere karşı mali ve diğer sorumluluklarının yanı sıra bireylerin kendileri üzerinde de bir dizi olumlu ve olumsuz etkisi olmuştur. Yaşlanmayı bir hastalık olarak görmenin sosyal sonuçları derin olabilir, ancak bu sınıflandırma henüz yaygın değildir.

[[Cüzzam|Cüzzamlılar]]lılar, bulaşıcı bir hastalığa sahip oldukları için tarihsel olarak dışlanan insanlardı ve "cüzzamlı" terimi hala [[Sosyalsosyal damgalama|sosyal damgalamayı]]yı çağrıştırmaktadır. Hastalık korkusu hala yaygın bir sosyal fenomen olabilir, ancak tüm hastalıklar aşırı sosyal damgalamaya neden olmaz

Bir hastalık [[Anlatı|anlatısıanlatı]]sı, tıbbi bir deneyimi, hasta bireyin kişisel deneyimini gösteren tutarlı bir hikayehikâye halinde organize etmenin bir yoludur.

İnsanlar hastalıkla ilgili deneyimlerini anlamlandırmak için [[Mecaz|metaforlar]] kullanırlar. Metaforlar hastalığı var olan nesnel bir şeyden [[Duygulanım|duygusal]] bir deneyime taşır. En popüler metaforlar askeri kavramlardan yararlanır: Hastalık; korkulması, savaşılması, mücadele edilmesi ve bozguna uğratılması gereken bir düşmandır. Hasta ya da sağlık hizmeti sağlayıcısı pasif bir kurban ya da seyirci olmaktan ziyade bir [[Savaşçı|savaşçıdırsavaşçı]]dır. Bulaşıcı hastalıkların etkenleri [[İstila|istilacılardıristila]]cılardır; bulaşıcı olmayan hastalıklar ise [[İsyan (toplumsal)|isyan]] ya da [[iç savaş]] teşkil eder. Tehdit acil, belki de bir ölüm kalım meselesi olduğu için, düşünülemeyecek kadar radikal, hatta baskıcı önlemler toplumun ve hastanın yıkıma karşı mücadele etmek için cesaretle seferber olurken ahlaki görevidir. [[Kansere karşı savaş]], dilin bu metaforik kullanımına bir örnektir.<ref name="Gwyn">{{citeKitap bookkaynağı|titlebaşlık=Researching and applying metaphor|chapterbölüm=10|locationyer=Cambridge, England|publisheryayıncı=Cambridge University Press|yearyıl=1999|author=Gwyn, Richard|isbn=978-0-521-64964-3|oclc=40881885|editor1editör1=Cameron, Lynne|editor2editör2=Low, Graham}}</ref> Bu dil bazı hastalara güç verirken, diğerlerinin kendilerini başarısız hissetmelerine yol açmaktadır.<ref name=":0">{{citeHaber newskaynağı|url=http://newoldage.blogs.nytimes.com/2014/04/22/fighting-words-are-rare-among-british-doctors|titlebaşlık=Fighting Words Are Rarer Among British Doctors|archive-datearşivtarihi=2 JulyTemmuz 2014|archive-urlarşivurl=https://archive.today/20140702025715/http://newoldage.blogs.nytimes.com/2014/04/22/fighting-words-are-rare-among-british-doctors|datetarih=22 AprilNisan 2014|newspapergazete=The New York Times|author=Span, Paula|url-statusölüurl=livehayır}}</ref>

Bir başka metafor sınıfı ise hastalık deneyimini bir yolculuk olarak tanımlar: Kişi hastalıklı bir yere gider veya hastalıklı bir yerden gelir ve yol boyunca kendini değiştirir, yeni bilgiler keşfeder veya deneyimini arttırır. "İyileşme yolunda" seyahat edebilir veya "doğru yola girmek" için değişiklikler yapabilir veya "patikaları" seçebilir.<ref name="Gwyn" /><ref name=":0" /> Bazıları açıkça göçmenlik temalıdır: hasta, sağlıklı olduğu topraklardan hasta olduğu topraklara sürgün edilmiştir ve bu süreçte kimliğini ve ilişkilerini değiştirmiştir.<ref name="Diedrich">{{citeKitap bookkaynağı|url=https://archive.org/details/treatmentslangua00died|titlebaşlık=Treatments: language, politics, and the culture of illness|pagessayfalar=[https://archive.org/details/treatmentslangua00died/page/n32 8], 29|locationyer=Minneapolis|publisheryayıncı=University of Minnesota Press|yearyıl=2007|author=Diedrich, Lisa|isbn=978-0-8166-4697-5|oclc=601862594}}</ref> Bu dil, İngiliz sağlık çalışanları arasında fiziksel saldırganlık dilinden daha yaygındır.<ref name=":0" />

Bazı metaforlar hastalığa özgüdür. [[Kölelik]], [[Bağımlılık|bağımlılıklarbağımlılık]]lar için yaygın bir metafordur: [[Alkolizm|Alkolik]] içkinin, sigara tiryakisi ise [[Nikotin|nikotininnikotin]]in esiri olmuştur. Bazı kanser hastaları [[kemoterapi]] nedeniyle saçlarının dökülmesini, hastalığın neden olduğu tüm kayıplar için bir [[metonimi]] veya metafor olarak ele alır.<ref name="Gwyn" />

Bazı hastalıklar, toplumsal hastalıklar için metafor olarak kullanılır: "Kanser", [[yoksulluk]], [[adaletsizlik]] veya [[ırkçılık]] gibi toplumda endemik ve yıkıcı olan her şey için yaygın bir tanımlamadır. AIDS, ahlaki çöküş için ilahi bir hüküm olarak görülüyordu ve ancak "istilacı"nın "kirliliğinden" arınarak toplum yeniden sağlıklı hale gelebilirdi.<ref name="Gwyn" /> Daha yakın zamanlarda, AIDS daha az tehdit edici göründüğünde, bu tür duygusal dil [[Kuş gribinin küresel yayılımı|kuş gribi]] ve [[Tip 2 diyabet|tip 2 diabetes mellitus]]'a uygulandı.<ref>{{citeAkademik journaldergi kaynağı|titlebaşlık=Metaphors for illness in contemporary media|datetarih=December 2007|issuesayı=2|pagessayfalar=93–9993-99|journaldergi=Med Humanit|volumecilt=33|pmid=23674429|doi=10.1136/jmh.2006.000253|vauthors=Hanne M, Hawken SJ|s2cid=207000141}}</ref> 19. yüzyılda yazarlar tüberkülozu genellikle bir sembol ve aşkınlık metaforu olarak kullanmışlardır. Hastalığa yakalanan kişiler edebiyatta günlük yaşamın üzerine çıkarak ruhani ya da sanatsal başarıların geçici nesneleri haline gelmiş olarak tasvir edilmiştir. 20. yüzyılda, nedeni daha iyi anlaşıldıktan sonra, aynı hastalık yoksulluğun, sefaletin ve diğer sosyal sorunların simgesi haline geldi.<ref name="Diedrich" />

[[Kategori:Hastalıklar ve bozukluklar| ]]