Tirana

Tirana
*Tiranë*
	; Tirana
Herb	Flaga
Państwo	Albania
Okręg	Tirana
Burmistrz	Erion Veliaj
Powierzchnia	41,8 km²
Wysokość	110 m n.p.m.
Populacja (2011); • liczba ludności	; 418 495
Nr kierunkowy	+355(0)4
Kod pocztowy	1001–1028
Tablice rejestracyjne	TR
	Położenie na mapie Albanii Tirana
	Położenie na mapie Europy Tirana
	41°19′N 19°49′E/41,316667 19,816667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Tirana (alb. Tiranë lub Tirana) – stolica i największe miasto Albanii położone nad 3 rzekami: Lanë, Tiranë i Tërkuzë. Jest to największy ośrodek przemysłowy i centrum kulturalne kraju.

W mieście znajduje się 7 szkół wyższych, z których najważniejszą jest założony w 1957 Uniwersytet Tirański. Głównym zabytkiem miasta jest meczet Ethema Beja z XVIII wieku. Znajdują się tu także Teatr Narodowy oraz Teatr Opery i Baletu. 17 km na północny zachód położony jest port lotniczy Tirana im. Matki Teresy. W mieście znajduje się stacja kolejowa Tirana.

Historia

Za datę założenia Tirany uważa się rok 1614. Wtedy to Sulejman Bargjini postawił szereg budowli użyteczności publicznej. W XVII wieku miasto stało się ośrodkiem handlowym, ale tak naprawdę nigdy nie zyskało większego znaczenia gospodarczego.

Tirana stała się stolicą Albanii 8 lutego 1920 roku na mocy decyzji rządu tymczasowego, ustanowionego na kongresie w Lushnji. Miasto liczyło wtedy 17 tysięcy mieszkańców. Od tego momentu rozpoczął się jego rozwój. 8 kwietnia 1939 roku Tirana została, tak jak i reszta kraju, zajęta przez Włochy. Okupacja (od 1943 roku niemiecka) trwała do 17 listopada 1944, kiedy to po zaciekłej walce między wspieranymi przez komunistów mieszkańcami miasta a siłami nazistowskimi miasto zostało wyzwolone^[2]. Wkrótce potem w Tiranie powstał komunistyczny rząd, na którego czele stanął Enver Hoxha. Podczas jego rządów w mieście powstało wiele monumentalnych budowli. W 1957 roku w mieście założono pierwszy w Albanii uniwersytet.

Na przełomie lat 80. i 90. przez miasto przetoczyła się fala gwałtownych demonstracji, które ostatecznie doprowadziły do załamania się komunistycznego reżimu w 1991 roku.

Osobny artykuł: Upadek komunizmu w Albanii.

Architektura

Polonica

Towarzystwo Fryderyka Chopina w Tiranie
Towarzystwo Przyjaźni Albańsko-Polskiej w Tiranie^[3].

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Ankara, Turcja Ateny, Grecja Barcelona, Hiszpania Bruksela, Belgia Bukareszt, Rumunia Bursa, Turcja Cobourg, Kanada Doha, Katar Florencja, Włochy Genua, Włochy	Kijów, Ukraina Madryt, Hiszpania Marsylia, Francja Moskwa, Rosja Paryż, Francja Pekin, Chińska Republika Ludowa Podgorica, Czarnogóra Praga, Czechy Prisztina, Kosowo Prizren, Kosowo	Rzym, Włochy Saragossa, Hiszpania Seul, Korea Południowa Sofia, Bułgaria Sztokholm, Szwecja Turyn, Włochy Ulcinj, Czarnogóra Wilno, Litwa Zagrzeb, Chorwacja