Przejdź do zawartości

Józef Dąbrowski (1888–1940)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Martyniakaleksander (dyskusja | edycje) o 14:52, 5 sty 2025. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 5 sty 2025, była oparta na tej wersji.
Ten artykuł dotyczy żołnierza. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu.
Józef Dąbrowski
Ilustracja
porucznik rezerwy piechoty porucznik rezerwy piechoty
Data i miejsce urodzenia

12 marca 1888
Strachocina

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Błękitna Armia
Wojsko Polskie

Jednostki

21 Pułk Piechoty

Stanowiska

komendant kompanii sztabowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa:
kampania wrześniowa

Późniejsza praca

urzędnik bankowy

Odznaczenia
Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Dąbrowski[a] (ur. 12 marca 1888 w Strachocinie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – urzędnik bankowy, porucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 12 marca 1888 w Strachocinie jako syn Franciszka (tamtejszy rolnik)[1] i Ewy z domu Żwiryk. Miał braci Antoniego i Wojciecha[2]. W 1911 ukończył C. K. Gimnazjum Męskie w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Edward Kielar, Aleksander Ślączka – obaj także ofiary zbrodni katyńskiej, Julian Krzyżanowski, Kazimierz Niedzielski, Antoni Owsionka, Kazimierz Piech)[3][4].

Józef Dąbrowski

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do armii Austro-Węgier. Następnie przebywał w niewoli rosyjskiej. Później był komendantem kompanii sztabowej w Armii Polskiej we Francji gen. Józefa Hallera. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[5][6]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 21 pułku piechoty w Warszawie[7][8]. W 1934 był porucznikiem rezerwy piechoty przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I w grupie oficerów po ukończeniu 40. roku życia i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[9].

Mieszkał i pracował zawodowo w Warszawie jako dyrektor banku przy ulicy Jasnej (w okresie międzywojennym mieścił się tam Bank Towarzystw Spółdzielczych w tzw. „Domu Pod Orłami”). Od 30 października 1929 jego żoną była Tekla z domu Jarkiewicz, z którą miał syna Edmunda[10] (ur. 1 września 1921). W latach 20. i 30. wraz z rodziną zamieszkiwał przy ulicy Fryderyka Chopina.

Po wybuchu II wojny światowej jako ochotnik zgłosił się do Wojska Polskiego i był przydzielony do Okręgu Korpusu Nr I. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 w niewyjaśnionych okolicznościach został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie jenieckim w Kozielsku[10]. Wiosną 1940 został przewieziony do Katynia i tam zamordowany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Pogrzebano go w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[11][12]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[13][14]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców[15] pod numerem 1557[16] (pierwotnie dosł. określony jako Josef Dombrowski)[17]. Przy jego zwłokach zostały odnalezione: książeczka wojskowa i fotografia[18][19]. Figuruje na liście wywózkowej 025/1 z 9 kwietnia 1940[10].


5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia kapitana[20][21][22]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[23][24][25].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Kamień przy Dębie Pamięci honorującym Józefa Dąbrowskiego w Strachocinie

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 jego nazwisko zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945[27] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[28].

Józef Dąbrowski został wymieniony na tablicy pamiątkowej ustanowionej 3 września 1995 na fasadzie kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Strachocinie, honorującej pochodzących ze wsi poległych i zamordowanych w latach 1914–1945.

29 października 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przy Zespole Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Strachocinie został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Józefa Dąbrowskiego (zasadzenia dokonali jego wnuk Wojciech Dąbrowski i prawnuk Piotr)[29][30][31][32][33][34].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji wojskowej jego tożsamość była podawana jako „Józef Dąbrowski II”.

Przypisy

  1. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 615.
  2. ↑ Piotrowscy ze Strachociny w Ziemii Sanockiej. Wiek XX. piotrowscy2006.republika.pl. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 kwietnia 2014)].
  3. ↑ XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: Fundusz Naukowy, 1911, s. 41, 56.
  4. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-04-19].
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 507.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 446.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 186.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 175.
  9. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 18, 810.
  10. ↑ a b c Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 101.
  11. ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
  12. ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
  13. ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  14. ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-04] (pol.).
  15. ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2024-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06].
  16. ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 208 [dostęp 2025-01-05] (niem.).
  17. ↑ Katyń według źródeł niemieckich - 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-04-19].
  18. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 43. ISBN 83-7001-294-9.
  19. ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (44 (330)), pbc.uw.edu.pl, 30 października 1948, s. 3 [dostęp 2025-01-05] (pol.).
  20. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  21. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 78 [dostęp 2025-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  22. ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  23. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
  24. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  25. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  26. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  27. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 67.
  28. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  29. ↑ Wiadomości. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2014-04-19].
  30. ↑ Raport z uroczystości - Katyń... ocalić od zapomnienia. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2014)].
  31. ↑ Bartosz Błażewicz. Dęby katyńskie w Strachocinie. „Tygodnik Sanocki”, s. 5, Nr 46 (940) z 13 listopada 2009. 
  32. ↑ Dęby Pamięci o Katyniu. zsstrachocina.szkolnastrona.pl/. [dostęp 2014-04-19].
  33. ↑ 18 kwietnia 2011r. uczciliśmy 71 rocznicę „Zbrodni Katyńskiej". zsstrachocina.szkolnastrona.pl/. [dostęp 2014-04-19].
  34. ↑ Katyń - Pamiętamy!. zsstrachocina.szkolnastrona.pl/. [dostęp 2014-04-19].

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Dąbrowski_(1888–1940)&oldid=75725733”