Przejdź do zawartości

Liga Panameña de Fútbol

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest najnowsza wersja artykułu Liga Panameña de Fútbol edytowana 20:02, 4 gru 2024 przez Volante Mixto (dyskusja | edycje).
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Liga Panameña de Fútbol
Liga LPF Tigo
Państwo

 Panama

Oficjalny skrót

LPF

Dyscyplina

piłka nożna

Data założenia

1988

Poprzednia nazwa

ANAPROF
(1988–2009)

Prezes

Álvaro Vargas

Partner TV

RPC TV
TVMax
Tigo Sports

Sponsor tytularny

Tigo Sports

Rozgrywki
Liczba drużyn

12

Niższy poziom ligowy

Liga Prom

Puchary

Puchar Ameryki Centralnej CONCACAF

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Plaza Amador
(1988)

Obecny zwycięzca

Independiente La Chorrera
(Clausura 2024)

Najwięcej zwycięstw

Tauro
(17)

Strona internetowa

Liga Panameña de Fútbol (ze względów sponsorskich Liga LPF Tigo) – najwyższa klasa rozgrywkowa piłki nożnej mężczyzn w Panamie. Występuje w niej dwanaście profesjonalnych klubów, z których najlepszy zostaje mistrzem Panamy.

Rozgrywki są toczone systemem ligowo-pucharowym. Podczas regularnego sezonu drużyny są podzielone na konferencje zachodnią i wschodnią. Po zakończeniu regularnego sezonu sześć najlepszych zespołów (po trzy z każdej konferencji) kwalifikuje się do fazy play-off – zwycięzcy konferencji do półfinałów, a cztery kolejne drużyny do barażów o półfinały. Zwycięzca fazy play-off zdobywa tytuł mistrzowski. W ciągu roku rozgrywane są dwa niezależne półroczne sezony – wiosną Apertura, natomiast jesienią Clausura. Co roku najsłabsza drużyna z sumarycznej tabeli regularnych sezonów Apertury i Clausury spada do drugiej ligi. Trzy najlepsze panamskie zespoły co roku kwalifikują się do rozgrywek Pucharu Ameryki Centralnej CONCACAF, które stanowią eliminacje do Pucharu Mistrzów CONCACAF.

W latach 1988–2009 nosiła nazwę ANAPROF (skrót od nazwy Asociación Nacional Pro Fútbol).

Aktualny skład

[edytuj | edytuj kod]
LPF 2024
Klub Miasto Założenie
Alianza Panama 1963
Árabe Unido Colón 1994
Herrera Chitré 2016
Independiente La Chorrera La Chorrera 1982
Plaza Amador Panama 1955
Potros del Este Panama 2014
San Francisco La Chorrera 1971
Sporting San Miguelito San Miguelito 1989
Tauro Panama 1984
Universitario Penonomé 2018
UMECIT San Miguelito 2015
Veraguas United Santiago de Veraguas 2019

Historia i format

[edytuj | edytuj kod]

Futbol pojawił się w Panamie już w drugiej połowie XIX wieku za sprawą angielskich marynarzy, pracujących przy Przesmyku Panamskim. Za kolebkę panamskiej piłki uznaje się miasto Aspinwall (obecnie Colón), jednak niebawem popularność tego sportu rozprzestrzeniła się również na teren stołecznego miasta Panama. Mimo iż po amerykańskich wpływach w tym regionie częściej uprawianą dyscypliną został baseball, to dzięki obcokrajowcom z Europy, Indii, Ameryki Środkowej i Karaibów napływających do dążącego do oddzielenia od Kolumbii państwa panamskiego futbol cały czas miał swoich zwolenników. W 1890 roku powstał klub sportowy Panama Athletic Club, zrzeszający głównie graczy baseballu, lecz posiadający również sekcję piłki nożnej – był to zarazem pierwszy zespół piłkarski w Panamie. Kolejny, o nazwie Colón Sport Club, powstał w 1894 roku w mieście Colón.

Pomysł utworzenia ogólnokrajowej ligi piłkarskiej powstał około 1918 roku z inicjatywy społeczności karaibskiej w Panamie, po serii meczów pomiędzy drużynami Standard Oval i American Cable. Pierwsze regionalne rozgrywki, noszące nazwę Isthmian League, zostały założone w 1921 roku; ich pierwszym zwycięzcą został Standard Oval. W takiej postaci mistrzostwa Panamy były rozgrywane przez kilka kolejnych lat, zaś w 1925 roku ich następcą zostały rozgrywki Liga Nacional de Football. Brało w nich udział sześć drużyn – El Cable, Cecilia, Hottspurs, Coronel Bolognesi, El Panamá i Panamá Hardware – a premierową edycję wygrała ostatnia z wymienionych drużyn. W międzyczasie, w 1926 roku, za sprawą kapłanów salezjańskich, w Panamie powstał jeszcze jeden turniej piłkarski, o nazwie Liga Menor, jednak prym wciąż wiodła Liga Nacional.

W 1933 roku w Colónie Justiniano Cárdenas założył rozgrywki Liga Atlántica de Football, w których brały udział wyłącznie kluby z tego miasta. Podobna sytuacja miała miejsce w mieście Panama, gdzie w tamtejszej Liga Nacional de Football występowały jedynie stołeczne zespoły. Pierwsze spotkanie pomiędzy zwycięzcami obydwóch turniejów odbyło się w 1934 roku, natomiast w 1937 roku obydwie ligi połączyły się w jedne rozgrywki. Stopniowo do ogólnokrajowych mistrzostw Panamy dołączały drużyny z innych prowincji kraju – Chiriquí (w 1945 roku), Herrera (1946), Panama (1948), Veraguas (1949), Coclé (1952), Los Santos (1972), Bocas del Toro (1974), Kuna Yala (1986) i Darién (1987), jednak liga ta wciąż miała charakter amatorski.

13 stycznia 1988 sześciu entuzjastów futbolu – Giancarlo Gronchi, Jan Domburg, Edgar Plazas, Jorge Zelasny, Ángel Valero i Juan Carlos Delgado – założyło pierwszą profesjonalną ligę panamską, o wymyślonej przez dziennikarza Edmundo Vargasa nazwie Asociación Nacional Pro-Fútbol (w skrócie ANAPROF). Jej celem było stworzenie na dłuższy czas bazy profesjonalnych panamskich piłkarzy oraz poprawienie w ten sposób wyników osiąganych przez reprezentację Panamy. W pierwszej edycji rozgrywek, podczas premierowego sezonu noszących nazwę sponsora (Copa Bayer), wzięło udział sześć klubów założycielskich: CD Plaza Amador, Deportivo La Previsora (obecnie San Francisco FC), AFC Euro Kickers, Tauro FC, Deportivo Perú AFC i Chirilanco FC. Historyczne, pierwsze spotkanie zostało rozegrane 26 lutego 1988 na Estadio Revolución pomiędzy Plaza Amador i Tauro; zakończyło się ostatecznie wynikiem 1:1, a premierowego gola zdobył Carlos Maldonado z Tauro (później z rzutu karnego wyrównał Virgilio Reid). Pierwszym profesjonalnym mistrzem Panamy został prowadzony przez kolumbijskiego trenera Carlosa Collazosa zespół Plaza Amador, zaś napastnik tego klubu, Miguel Tello, z trzynastoma bramkami na koncie wywalczył tytuł króla strzelców.

W 1994 roku, w wyniku złego zarządzania, w lidze panamskiej nastąpił rozłam – powstały nowe rozgrywki, LINFUNA, oficjalnie uznawane przez FIFA. Cały czas większą popularnością cieszył się ANAPROF, w którym występowały lepsze drużyny, co z kolei przyciągało na stadiony kibiców. Dzięki temu 18 czerwca 1995 rozgrywane na Estadio Rommel Fernández spotkanie pomiędzy San Francisco i Tauro zostało po raz pierwszy transmitowane w telewizji. Po długich negocjacjach, w 1996 roku LINFUNA i ANAPROF na powrót połączyły się w jedną ligę. Przez następne kilka lat rozgrywki przechodziły kilka reform dotyczących ich formatu, między innymi liczby występujących w nich zespołów. Najważniejsza ze zmian nastąpiła w 2001 roku, kiedy to władze ligi zdecydowały się powrócić do systemu wiosna-jesień, a także, wzorem innych latynoskich krajów, wprowadzić dwa niezależne od siebie turnieje – wiosenny Apertura i jesienny Clausura. Ich zwycięzcy mierzyli się pod koniec każdego roku, a zwycięzca tej konfrontacji zostawał automatycznie mistrzem Panamy.

Od 2007 roku mistrzostwo kraju zdobywa automatycznie zwycięzca zarówno Apertury, jak i Clausury, co oznacza, iż najlepsza drużyna w kraju jest wyłaniana co pół roku, a nie co rok. Od 2009 roku rozgrywki noszą nazwę Liga Panameña de Fútbol (LPF), zaś w 2010 roku ponownie wprowadzono system jesień-wiosna, by w 2020 roku powrócić do systemu wiosna-jesień.

Za cztery czołowe i najbardziej utytułowane drużyny ligi panamskiej są uważane Tauro FC, San Francisco FC, CD Árabe Unido i CD Plaza Amador. Mecze derbowe pomiędzy dwoma najpopularniejszymi klubami – Tauro i Plaza Amador – noszą nazwę El Superclásico Nacional.

Triumfatorzy

[edytuj | edytuj kod]
Sezon Mistrz Finał Wicemistrz Król strzelców Trener mistrza
Zawodnik Klub Gole Trener Klub
1988 Plaza Amador (1) brak San Francisco Panama Miguel Tello Plaza Amador 13 Kolumbia Carlos Collazos Plaza Amador
1989 Tauro (1) brak San Francisco Kolumbia Alonso Pacheco San Francisco 18 Urugwaj Miguel Mansilla Tauro
1990 Plaza Amador (2) brak Tauro Panama José Ardines Euro Kickers 26 Salwador Milton Palacios Plaza Amador
1991 Tauro (2) brak Euro Kickers Panama José Ardines (2) Euro Kickers 13 Urugwaj Miguel Mansilla (2) Tauro
1992 Plaza Amador (3) brak Sporting Colón Panama José Ardines (3) Euro Kickers 20 Kolumbia Carlos Collazos (2) Plaza Amador
1993 Euro Kickers (1) brak Projusa Panama José Ardines (4) Euro Kickers 12 Panama Orlando Muñoz Euro Kickers
1994/1995 San Francisco (1) 1–0 Tauro Panama José Ardines (5) Euro Kickers 20 Panama Leopoldo Lee San Francisco
1995/1996 San Francisco (2) 1–1 (4–2 k) Plaza Amador Panama José Ardines (6) Euro Kickers 20 Panama Leopoldo Lee (2) San Francisco
1996/1997 Tauro (3) 1–0 Euro Kickers Panama Patricio Guevara Tauro 22 Urugwaj Miguel Mansilla (3) Tauro
1997/1998 Tauro (4) 1–0 Árabe Unido Panama Luis Calamaris San Francisco 21 Urugwaj Miguel Mansilla (4) Tauro
1998/1999 Árabe Unido (1) 3–0 Tauro Panama Luis Calamaris (2) San Francisco 18 Peru Eleazar Herrera Árabe Unido
1999/2000 Tauro (5) 2–0 Plaza Amador Panama Víctor René Mendieta Tauro 15 Panama Alfredo Poyatos Tauro
2000/2001 Panamá Viejo (1) 4–3 (pd) Tauro Panama Alberto Cerezo Árabe Unido 16 Anglia Gary Stempel Panamá Viejo
Panama Luis Parra Tauro
Apertura 2001 Árabe Unido (2) 3–0 San Francisco Panama Ricardo Phillips Panamá Viejo 13 Kolumbia Richard Parra Árabe Unido
Clausura 2001 Árabe Unido (3) 0–0 (3–2 k) Plaza Amador Panama Roberto Brown San Francisco 13 Kolumbia Richard Parra (2) Árabe Unido
Apertura 2002 Árabe Unido (4) 2–0 San Francisco Panama Gabriel de los Ríos Alianza 7 Kolumbia Richard Parra (3) Árabe Unido
Clausura 2002 Plaza Amador (4) 2–1 Tauro Panama Anel Canales Tauro 10 Argentyna Sergio Giovagnoli Plaza Amador
0–1 (4–1 k)
Apertura 2003 Tauro (6) 2–2 Árabe Unido Panama Anel Canales (2) San Francisco 11 Kolumbia Gonzalo Soto Tauro
4–1
Clausura 2003 Tauro (7) 5–1 Alianza Kolumbia Héctor Nazarith Tauro 9 Kolumbia Gonzalo Soto (2) Tauro
Kolumbia Wilson Zuñiga Alianza
Apertura 2004 Árabe Unido (5) 1–0 Plaza Amador Panama Jorge Dely Valdés Árabe Unido 12 Paragwaj Julio Carlos Gómez Árabe Unido
Clausura 2004 Árabe Unido (6) 1–1 San Francisco Panama Víctor René Mendieta Jr. San Francisco 16 Paragwaj Julio Carlos Gómez (2) Árabe Unido
5–3 Panama Alberto Zapata Alianza
Apertura 2005 Plaza Amador (5) 3–1 Árabe Unido Panama Jorge Dely Valdés (2) Árabe Unido 11 Panama Ricardo Buitrago Plaza Amador
Clausura 2005 San Francisco (3) 2–0 Atlético Veragüense Panama Jorge Dely Valdés (3) Árabe Unido 13 Anglia Gary Stempel (2) San Francisco
Apertura 2006 San Francisco (4) 3–0 Plaza Amador Panama Luis Tejada Plaza Amador 11 Anglia Gary Stempel (3) San Francisco
Clausura 2006 Tauro (8) 2–0 Árabe Unido Panama César Medina Alianza 12 Panama Rubén Guevara Tauro
Apertura 2007 Tauro (9) 2–0 San Francisco Panama Edwin Aguilar Tauro 14 Urugwaj Miguel Mansilla (5) Tauro
Clausura 2007 San Francisco (5) 0–0 (4–2 k) Árabe Unido Panama Orlando Rodríguez Árabe Unido 9 Anglia Gary Stempel (4) San Francisco
Panama Gabriel Torres Chepo
Apertura 2008 San Francisco (6) 3–1 (pd) Tauro Panama César Medina (2) Alianza 12 Anglia Gary Stempel (5) San Francisco
Clausura 2008 Árabe Unido (7) 3–2 (pd) Tauro Panama Orlando Rodríguez (2) Árabe Unido 18 Kolumbia Richard Parra (4) Árabe Unido
Apertura 2009 San Francisco (7) 0–0 (5–4 k) Chorrillo Panama Edwin Aguilar (2) Tauro 17 Panama Rubén Guevara (2) San Francisco
Apertura 2009 (2) Árabe Unido (8) 3–2 Tauro Panama Armando Polo Sporting San Miguelito 12 Kolumbia Richard Parra (5) Árabe Unido
Clausura 2010 Árabe Unido (9) 1–0 San Francisco Kolumbia Johan de Ávila San Francisco 10 Kolumbia Richard Parra (6) Árabe Unido
Apertura 2010 Tauro (10) 1–0 San Francisco Panama Gabriel Ríos Atlético Chiriquí 8 Panama Juan Carlos Cubilla Tauro
Clausura 2011 San Francisco (8) 3–2 (pd) Chorrillo Panama Brunet Hay Sporting San Miguelito 9 Argentyna Leonardo Pipino San Francisco
Apertura 2011 Chorrillo (1) 4–1 Plaza Amador Panama César Medina (3) Alianza 8 Urugwaj Miguel Mansilla (6) Chorrillo
Panama Delano Welch Chepo
Clausura 2012 Tauro (11) 2–1 Chepo Panama Luis Rentería Tauro 11 Kolumbia Sergio Angulo Tauro
Apertura 2012 Árabe Unido (10) 4–1 Chepo Panama Jorman Aguilar Río Abajo 10 Kolumbia Jair Palacios Árabe Unido
Clausura 2013 Sporting San Miguelito (1) 4–1 San Francisco Panama Ricardo Clarke Sporting San Miguelito 10 Panama José Anthony Torres Sporting San Miguelito
Apertura 2013 Tauro (12) 1–0 San Francisco Panama Ernesto Sinclair Independiente La Chorrera 8 Panama Rolando Palma Tauro
Clausura 2014 Chorrillo (2) 1–0 Río Abajo Panama Carlos Small Sporting San Miguelito 10 Panama Julio Medina III Chorrillo
Apertura 2014 San Francisco (9) 1–0 Sporting San Miguelito Panama José González Árabe Unido 8 Anglia Gary Stempel (6) San Francisco
Panama Yairo Yau Sporting San Miguelito
Clausura 2015 Árabe Unido (11) 2–1 Independiente La Chorrera Panama Johnny Ruiz San Francisco 10 Kolumbia Sergio Guzmán Árabe Unido
Apertura 2015 Árabe Unido (12) 1–1 (3–0 k) Chorrillo Panama Sergio Moreno Chorrillo 9 Kolumbia Sergio Guzmán (2) Árabe Unido
Panama Armando Polo (2) Árabe Unido
Clausura 2016 Plaza Amador (6) 1–0 Chorrillo Kolumbia Manuel Murillo Atlético Nacional 10 Kolumbia Jair Palacios (2) Plaza Amador
Apertura 2016 Árabe Unido (13) 2–0 Plaza Amador Panama Enrico Small Árabe Unido 16 Kolumbia Sergio Guzmán (3) Árabe Unido
Clausura 2017 Tauro (13) 1–0 Árabe Unido Panama Jorlian Sánchez Sporting San Miguelito 9 Panama Rolando Palma (2) Tauro
Apertura 2017 Chorrillo (3) 5–1 Árabe Unido Panama Rolando Blackburn Chorrillo 11 Kolumbia Richard Parra (7) Chorrillo
Clausura 2018 Independiente La Chorrera (1) 1–0 Tauro Panama José Fajardo Independiente La Chorrera 15 Panama Donaldo González Independiente La Chorrera
Apertura 2018 Tauro (14) 2–1 (pd) Potros del Este Panama Edwin Aguilar (3) Tauro 15 Urugwaj Saúl Maldonado Tauro
Clausura 2019 Independiente La Chorrera (2) 1–1 (4–1 k) San Francisco Panama Enrico Small (2) Tauro 10 Wenezuela Francisco Perlo Independiente La Chorrera
Kolumbia Cristian Zúñiga San Francisco
Apertura 2019 Tauro (15) 2–0 Potros del Este Kolumbia Cristian Zúñiga (2) San Francisco 8 Urugwaj Saúl Maldonado (2) Tauro
Apertura 2020 przerwane ze względu na pandemię COVID-19
Clausura 2020 Independiente La Chorrera (3) 3–1 San Francisco Panama Alfredo Stephens Independiente La Chorrera 7 Wenezuela Francisco Perlo (2) Independiente La Chorrera
Apertura 2021 Plaza Amador (7) 2–1 Universitario Panama Jair Catuy Universitario 11 Panama Jorge Dely Valdés Plaza Amador
Clausura 2021 Tauro (16) 3–0 Herrera Panama Ismael Díaz Tauro 10 Wenezuela Enrique García Tauro
Apertura 2022 Alianza (1) 2–1 Sporting San Miguelito Panama Edgar Aparicio Atlético Chiriquí 7 Kolumbia Jair Palacios (3) Alianza
Panama Víctor Ávila Independiente La Chorrera
Panama Ricardo Buitrago Plaza Amador
Clausura 2022 Independiente La Chorrera (4) 2–1 (pd) Universitario Panama Joseph Cox Universitario 13 Panama Franklin Narváez Independiente La Chorrera
Apertura 2023 Independiente La Chorrera (5) 3–1 Tauro Panama Ronaldo Córdoba Herrera 16 Panama Franklin Narváez (2) Independiente La Chorrera
Clausura 2023 Independiente La Chorrera (6) 3–0 Tauro Panama Víctor Ávila (2) Independiente La Chorrera 12 Panama Franklin Narváez (3) Independiente La Chorrera
Apertura 2024 Tauro (17) 2–0 Plaza Amador Panama Víctor Ávila (2) Independiente La Chorrera 8 Panama Felipe Baloy Tauro
Kolumbia Yilton Díaz Tauro
Clausura 2024 Independiente La Chorrera (7) 2–1 Plaza Amador Panama Davis Contreras Independiente La Chorrera 12 Panama Franklin Narváez (4) Independiente La Chorrera
Legenda:
  • pd – po dogrywce
  • k – seria rzutów karnych

W kolumnie „mistrz” w nawiasie podano, który w swojej historii tytuł mistrzowski zdobył dany klub.
W kolumnie „zawodnik” w nawiasie podano, który w swojej karierze tytuł króla strzelców zdobył piłkarz.
W kolumnie „trener” w nawiasie podano, który w swojej karierze tytuł mistrza zdobył trener.

Brak nawiasu w kolumnach „zawodnik” lub „trener” oznacza pierwszy tytuł.

Klasyfikacja medalowa

[edytuj | edytuj kod]
# Klub Tytuły Tytuły (lata)
Mistrzostwa (lata) Wicemistrzostwa (lata)
1. Tauro 17 11 1989 1991 1997 1998 2000 A2003 C2003 C2006 A2007 A2010 1990 1995 1999 2001 C2002 A2008 C2008 A2009 C2018 A2023
C2012 A2013 C2017 A2018 A2019 C2021 A2024 C2023
2. Árabe Unido 13 7 1999 A2001 C2001 A2002 A2004 C2004 C2008 A2009 C2010 A2012 1998 A2003 A2005 C2006 C2007 C2017 A2017
C2015 A2015 A2016
3. San Francisco 9 12 1995 1996 C2005 A2006 C2007 A2008 A2009 C2011 A2014 1988 1989 A2001 A2002 C2004 A2007 C2010 A2010 C2013 A2013
C2019 C2020
4. Plaza Amador 7 9 1988 1990 1992 C2002 A2005 C2016 A2021 1996 2000 C2001 A2004 A2006 A2011 A2016 A2024 C2024
5. Independiente La Chorrera 7 1 C2018 C2019 C2020 C2022 A2023 C2023 C2024 C2015
6. Chorrillo 3 4 A2011 C2014 A2017 A2009 C2011 A2015 C2016
7. Euro Kickers 1 2 1993 1991 1997
Sporting San Miguelito 1 2 C2013 A2014 A2022
9. Alianza 1 1 A2022 C2003
10. Panamá Viejo 1 0 A2001
11. Chepo 0 2 C2012 A2012
Potros del Este 0 2 A2018 A2019
Universitario 0 2 A2021 C2022
14. Sporting Colón 0 1 1992
Projusa 0 1 1993
Atlético Veragüense 0 1 C2005
Río Abajo 0 1 C2014
Herrera 0 1 C2021

Pogrubioną czcionką zaznaczono kluby, które aktualnie występują w lidze.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]