Złota Bulla Karola IV
Złota Bulla Karola IV – dokument reformujący ustrój Rzeszy Niemieckiej. Przyjęta w 1356 na sejmie w Norymberdze, wydana przez cesarza rzymsko-niemieckiego Karola IV Luksemburskiego. Obowiązywała w Rzeszy aż do XIX w.
Postanowienia
Ogłoszona 10 stycznia 1356, sankcjonowała nowy ustrój kraju. Ustalała liczbę siedmiu elektorów:
trzech elektorów duchownych:
- arcybiskupa Moguncji – kanclerza Rzeszy
- arcybiskupa Trewiru – kanclerza Burgundii
- arcybiskupa Kolonii – kanclerza Włoch
i czterech elektorów świeckich:
- króla Czech – cześnika Rzeszy
- palatyna reńskiego – stolnika Rzeszy
- margrabiego Brandenburgii – komornika Rzeszy
- księcia sasko-wittemberskiego – marszałka Rzeszy
Owych siedmiu elektorów miało wybierać cesarza. Reprezentowali dwa stany - świecki i duchowny. Stanowiska miały w przypadku świeckich zawsze przechodzić na najstarszego syna. Po śmierci króla, kanclerz Rzeszy zwoływał w ciągu miesiąca sejm do Frankfurtu nad Menem. Bulla dawała ogromne prawa elektorom w swoich posiadłościach, w praktyce czyniąc ich niezależnymi.
Elekt przez sam wybór otrzymywał jedynie godność króla rzymskiego z prawem do koronacji na cesarza. Przy jego wyborze obowiązywała większość głosów z decydującym głosem arcybiskupa Moguncji. Koronacji na króla, dokonywano w Akwizgranie, na cesarza zaś w Rzymie dokąd organizowaną uroczystą wyprawę koronacyjną.
W okresie bezkrólewia rządy sprawować miał palatyn reński oraz książę saski.
Złota Bulla dawała szereg uprawnień elektorom w celu zabezpieczenia ich przed naciskami oraz przed konfliktami o uprawnienia elektorskie:
- dziedziczność godności elektora według primogenitury w linii męskiej
- niepodzielność terytorium elektorskiego
- prawo majestatu, czyli traktowania na równi z koronowanymi monarchami
- privilegium de non appellando - najwyższe sądownictwo z zakazem apelowania do króla (cesarza), oskarżenia poddanych przeciw elektorom mógł rozstrzygać tylko Sejm Rzeszy, nie sam król
- elektorowie mieli tworzyć osobną kurię Sejmu Rzeszy, która uzyskała prawo do formułowania projektów ustaw do rozpatrzenia przez Sejm Rzeszy - na równi z królem (cesarzem)