Złota Bulla Karola IV

Złota Bulla Karola IV - dokument reformujący ustrój Rzeszy Niemieckiej. Przyjęta w 1355 na sejmie w Norymberdze, wydana przez cesarza rzymsko-niemieckiego Karola IV Luksemburskiego. Obowiązywała w Rzeszy aż do XIX w.

Postanowienia

Ogłoszona 10 stycznia 1356, sankcjonowała nowy ustrój kraju. Ustalała liczbę siedmiu elektorów:

trzech elektorów duchownych:

• arcybiskupa Moguncji – kanclerza Rzeszy
• arcybiskupa Trewiru – kanclerza Burgundii
• arcybiskupa Kolonii – kanclerza Włoch

i czterech elektorów świeckich:

• króla Czech – cześnika Rzeszy
• palatyna reńskiego – stolnika Rzeszy
• margrabiego brandenburskiego – komornika Rzeszy
• księcia sasko-wittemberskiego – marszałka Rzeszy

Owych siedmiu elektorów miało wybierać cesarza. Reprezentowali dwa stany - świecki i duchowny. Stanowiska miały w przypadku świeckich zawsze przechodzić na najstarszego syna. Po śmierci króla, kanclerz Rzeszy zwoływał w ciągu miesiąca sejm do Frankfurtu nad Menem. Bulla dawała ogromne prawa elektorom w swoich posiadłościach, w praktyce czyniąc ich niezależnymi.

Elekt przez sam wybór otrzymywał jedynie godność króla rzymskiego z prawem do koronacji na cesarza. Przy jego wyborze obowiązywała większość głosów z decydującym głosem arcybiskupa Moguncji. Koronacji na króla, dokonywano w Akwizgranie, na cesarza zaś w Rzymie dokąd organizowaną uroczystą wyprawę koronacyjną.

W okresie bezkrólewia rządy sprawować miał palatyn reński oraz książę saski.

Złota Bulla dawała szereg uprawnień elektorom w celu zabezpieczenia ich przed naciskami oraz przed konfliktami o uprawnienia elektorskie:

• dziedziczność godności elektora według primogenitury w linii męskiej
• niepodzielność terytorium elektorskiego
• prawo majestatu, czyli traktowania na równi z koronowanymi monarchami
• privilegium de non evocado - najwyższe sądownictwo z zakazem apelowania do króla (cesarza), oskarżenia poddanych przeciw elektorom mógł rozstrzygać tylko Sejm Rzeszy, nie sam król
• elektorowie mieli tworzyć osobną kurię Sejmu Rzeszy, która uzyskała prawo do formułowania projektów ustaw do rozpatrzenia przez Sejm Rzeszy - na równi z królem (cesarzem)

Zobacz też

• Elektorzy Rzeszy