powietrze

powietrze (język polski)

wymowa:

​, IPA: [pɔˈvʲjɛṭʃɛ], AS: [povʹi ̯eṭše], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw.• udziąs.• i → j 

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) mieszanina gazów, z której składa się atmosfera Ziemi; zob. też powietrze w Wikipedii

(1.2) w związkach z przyimkami miejsce ponad ziemią

(1.3) przest. zaraza, zob. morowe powietrze

odmiana:

(1.1-3) blm,

 

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	powietrze
dopełniacz	powietrza
celownik	powietrzu
biernik	powietrze
narzędnik	powietrzem
miejscownik	powietrzu
wołacz	powietrze

przykłady:

(1.1) Otwórz okno i wpuść trochę świeżego powietrza.

(1.1) Powietrze składa się głównie z azotu.

(1.2) Helikopter uniósł się w powietrze.

(1.3) Od powietrza, głodu, ognia i wojny zachowaj nas, Panie. (modlitwa)

składnia:

kolokacje:

(1.1) czyste / zatrute / suche / wilgotne / rześkie /… powietrze • ciśnienie / filtr powietrza

(1.2) lecieć w powietrzu • unosić się w powietrze • atak z powietrza

synonimy:

(1.1) atmosfera

antonimy:

(1.2) ziemia

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

czas. zapowietrzać ndk., odpowietrzać ndk.

przym. powietrzny

związki frazeologiczne:

morowe powietrze • potrzebny jak powietrze • traktować jak powietrze • wisieć w powietrzu • wylatywać w powietrze • zepsuć powietrze

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• abazyński: (1.1) хӏауа (ḥāwā)
• abchaski: (1.1) аҳаир (āḥāir)
• abenaki: (1.1) awan
• aceh: (1.1) angèn
• adygejski: (1.1) жьы (ž̍ə)
• afrykanerski: (1.1) lug
• ajmara: (1.1) thaya
• alabama: (1.1) hifóosilka
• albański: (1.1) ajër m
• amharski: (1.1) አየር m (ăyär)
• angielski: (1.1) air; (1.2) air
• arabski: (1.1) هواء m (hawāʾ)
• aramejski: (1.1) ܐܐܪ m/ż ('ā'ar)
• arumuński: (1.1) hãvae ż, aerã ż
• asamski: (1.1) বায়ু (bāyu)
• asturyjski: (1.1) aire m
• awarski: (1.1) гьава (hawa)
• azerski: (1.1) hava / dialekt południowy هاوا
• baskijski: (1.1) aire
• baszkirski: (1.1) һауа (haua)
• bengalski: (1.1) বায়ু (bāẏu)
• białoruski: (1.1) паветра n (pavjetra); (1.2) паветра n (pavjetra)
• birmański: (1.1) လေ (lay)
• bośniacki: (1.1) vazduh m
• bretoński: (1.1) aer ż
• brithenig: (1.1) aer ż
• bułgarski: (1.1) въздух m (vǎ̀zduh)
• buriacki: (1.1) агаар (agaar)
• cebuano: (1.1) hangin
• chakaski: (1.1) кии (kii)
• chiński standardowy: (1.1) 空气 (kōngqì)
• chorwacki: (1.1) zrak m
• czamorro: (1.1) månglo’, aire
• czeczeński: (1.1) хӏаваъ (hawaʾ)
• czeski: (1.1) vzduch m
• cziczewa: (1.1) mpweya
• czirokeski: (1.1) ᎤᏃᎴ (unole)
• czuwaski: (1.1) сывлӑш (syvlăš)
• dargijski: (1.1) гьава (hawa)
• dari: (1.1) هوا (havā)
• dolnołużycki: (1.1) pówětš m
• dolnoniemiecki: (1.1) Luff ż
• duński: (1.1) luft w; (1.2) luft w
• dżuhuri: (1.1) האָבאָ (hovo)
• erzja: (1.1) кошт (košt)
• esperanto: (1.1) aero
• estoński: (1.1) õhk
• ewenkijski: (1.1) воздух (wozduch), кэй (kej), салгин (salgin)
• eweński: (1.1) воздух (wozduch), нулун (nulun), эдэн (eden)
• farerski: (1.1) luft ż
• fidżyjski: (1.1) cagi
• fiński: (1.1) ilma
• francuski: (1.1) air m
• friulski: (1.1) ajar m
• fryzyjski: (1.1) lucht ż, loft ż
• fryzyjski saterlandzki: (1.1) Luft ż
• gagauski: (1.1) hava
• galicyjski: (1.1) ar m, aire m
• gocki: (1.1) 𐌻𐌿𐍆𐍄𐌿𐍃 m (luftus)
• górnołużycki: (1.1) powětr m
• grenlandzki: (1.1) silaannaq
• gruziński: (1.1) ჰაერი (haeri)
• guarani: (1.1) arapytu, yvytu
• gudźarati: (1.1) વાયુ (vāyu)
• haitański: (1.1) lè
• hausa: (1.1) ʼískȁ
• hawajski: (1.1) ea
• hebrajski: (1.1) אויר / אוויר m (awir)
• hiligaynon: (1.1) hangin
• hindi: (1.1) हवा ż (havā), वायु ż (vāyu)
• hiszpański: (1.1) aire m
• hmong: (1.1) cua, pa
• ido: (1.1) aero
• igbo: (1.1) ikuku
• ilokano: (1.1) ángin
• indonezyjski: (1.1) udara
• inguski: (1.1) фо (fo)
• interlingua: (1.1) aer, aere
• inuktitut: (1.1) ᐊᓂᖅᓴᑕᖅᐹ (aniqsataqpaa)
• inupiak: (1.1) siḷa
• irlandzki: (1.1) aer m
• islandzki: (1.1) loft n
• jaćwieski: (1.1) ais
• jakucki: (1.1) салгын (salgın)
• japoński: (1.1) 空気 (くうき, kūki); (1.2) 空中 (くうちゅう, kūchū)
• jidysz: (1.1) לופֿט ż (luft); (1.2) לופֿט ż (luft)
• joruba: (1.1) òfúrufú, afé̩fé̩, ojú sánmà
• kabardyjski: (1.1) хьэуа (ḥăwā)
• kałmucki: (1.1) аһар (ahar)
• kannada: (1.1) ಗಾಳಿ (gāḷi), ವಾಯು (vāyu)
• kantoński: (1.1) tradycyjny 空氣 / uproszczony 空气 (hung1 hei3)
• karaczajsko-bałkarski: (1.1) хауа (haua)
• karakałpacki: (1.1) xawa
• karelski: (1.1) ilma
• karpatorusiński: (1.1) воздух m (vozdux)
• kaszubski: (1.1) lëft m
• kataloński: (1.1) aire m
• kazachski: (1.1) ауа
• keczua: (1.1) waira, wayra
• khmerski: (1.1) អាកាស (ākās)
• kildin: (1.1) вӯйнас
• kirgiski: (1.1) аба (aba)
• komi: (1.1) сынӧд
• komi-permiacki: (1.1) ру, воздух
• konkani: (1.1) वारे (vāre)
• koreański: (1.1) 공기 (gonggi)
• kornijski: (1.1) ayr m
• korsykański: (1.1) aria ż
• krymskotatarski: (1.1) ava
• kumycki: (1.1) гьава (hawa)
• kurmandżi: (1.1) hewa ż
• ladino: (1.1) איירי m (ayre)
• ladyński: (1.1) aria ż
• lakijski: (1.1) гьава (hawa)
• lakota: (1.1) oníya
• laotański: (1.1) ຈັງຫວະ (čâṅ[h]wa), ອາກາດ ('ā kāt)
• lazyjski: (1.1) ჰავა (hava)
• lezgiński: (1.1) гьава (hawa)
• limburski: (1.1) loch
• Lingua Franca Nova: (1.1) aira / аира
• litewski: (1.1) oras m
• luksemburski: (1.1) Loft ż, Luucht ż
• łaciński: (1.1) aer m
• łatgalski: (1.1) gaiss m
• łotewski: (1.1) gaiss m, ārija ż
• macedoński: (1.1) воздух m (vozduh)
• malajalam: (1.1) വായു (vāyu)
• malajski: (1.1) udara
• malediwski: (1.1) ވައި (vai)
• malgaski: (1.1) rivotra, tsio-drivotra, habakabaka
• maltański: (1.1) arja ż
• manx: (1.1) aer m
• maoryski: (1.1) hau
• mapudungun: (1.1) kɨrɨf
• marathi: (1.1) हवा (hawā)
• maryjski: (1.1) юж (juž)
• masajski: (1.1) engiang'et
• maya: (1.1) lik’
• minnan: (1.1) tradycyjny 空氣 / uproszczony 空气 (khong-khì)
• mirandyjski: (1.1) aria ż
• moksza: (1.1) кожф (kožf)
• mongolski: (1.1) агаар (agaar)
• mongolski klasyczny: (1.1) ᠠᠭᠠᠷ (aɣar)
• nahuatl: (1.1) ehecatl
• nanajski: (1.1) воздух (wozduch)
• nawaho: (1.1) níłchʼi
• neapolitański: (1.1) aria ż
• neo: (1.1) er, aer
• nepalski: (1.1) हावा (hāvā)
• niderlandzki: (1.1) lucht m ż
• niemiecki: (1.1) Luft ż
• nieniecki: (1.1) инд’
• norweski (bokmål): (1.1) luft m/ż
• norweski (nynorsk): (1.1) luft ż
• norweski (riksmål): (1.1) luft w
• novial: (1.1) aere
• nowogrecki: (1.1) αέρας m (aéras)
• nowopruski: (1.1) wins m
• orija: (1.1) ବାୟୁ (bāẏu)
• ormiański: (1.1) օդ (ôd)
• osetyjski: (1.1) уӕлдӕф (wældæf)
• osmański: (1.1) هوا (havâ), جو (cevv)
• paszto: (1.1) هوا (hawā)
• pendżabski: (1.1) ਹਵਾ (havā), ਵਾਯੂ (vāyū)
• perski: (1.1) هوا (havâ)
• piemoncki: (1.1) aria ż
• pitjantjatjara: (1.1) walpa
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  ,      ,    temperatura powietrza:
• południowoałtajski: (1.1) кей (käy)
• portugalski: (1.1) ar m
• północnolapoński: (1.1) áibmu
• prowansalski: (1.1) aire m
• rapanui: (1.1) hāŋu
• romániço: (1.1) aero
• romansz: (1.1) aria ż, ajer m, leer m
• romski: (1.1) aero
• rosyjski: (1.1) воздух m, поветрие n; (1.2) воздух m; (1.3) поветрие n
• ruanda: (1.1) umwuka
• rumuński: (1.1) aer n
• samoański: (1.1) 'ea
• sanskryt: (1.1) वात m (vā́ta), वायु m (vāyú)
• sardyński: (1.1) aera ż
• serbski: (1.1) ваздух m (vazduh)
• shona: (1.1) mhepo
• sindhi: (1.1) هوا (havā)
• slovio: (1.1) vozduh (воздух)
• słowacki: (1.1) vzduch m, povetrie n
• słoweński: (1.1) zrak m
• somalijski: (1.1) hawo
• sorani: (1.1) هەوا (hewa)
• sotho: (1.1) moea, moya
• staroangielski: (1.1) lyft ż
• starofryzyjski: (1.1) luft
• starogrecki: (1.1) ἀήρ m (aḗr), αἰθήρ m (aithḗr)
• staronordyjski: (1.1) lopt
• staro-wysoko-niemiecki: (1.1) luft
• suahili: (1.1) hewa
• sundajski: (1.1) hawa
• sycylijski: (1.1) aria ż, suzzura ż
• syngaleski: (1.1) වාතය (vātaya)
• szerpa: (1.1) लुङ (luṅ)
• szkocki: (1.1) air
• szkocki gaelicki: (1.1) àile m, adhar m, gaoth ż, iarmailt ż
• szwedzki: (1.1) luft w
• średnio-wysoko-niemiecki: (1.1) luft ż
• tabasarański: (1.1) гьава (hawa)
• tacki: (1.1) гьово (hovo)
• tadżycki: (1.1) ҳаво (havo)
• tagalski: (1.1) hangin
• tahitański: (1.1) mataʻi
• tajski: (1.1) อากาศ (ākāt)
• tamazight: (1.1) ⴰⵣⵡⵓ m (azwu), ⴰⴹⵓ m (aḍu)
• tamilski: (1.1) வாயு (vāyu), காற்று (kāṛṛu)
• tatarski: (1.1) һава / hava
• telugu: (1.1) గాలి (gāli), వాయువు (vāyuvu)
• tigrinia: (1.1) ኣየር m (ayyär)
• tupinambá: (1.1) ybytu
• turecki: (1.1) hava
• turkmeński: (1.1) howa
• tuvalu: (1.1) ea
• tuwiński: (1.1) агаар (agaar)
• twi: (1.1) mframa
• tybetański: (1.1) རླུང (rluṅ)
• udmurcki: (1.1) воздух (vozdux), омыр (omyr)
• ujgurski: (1.1) ھاۋا (hawa)
• ukraiński: (1.1) повітря n (povitrja)
• urdu: (1.1) ہوا ż (havā)
• uzbecki: (1.1) havo
• volapük: (1.1) lut
• walijski: (1.1) awyr ż
• waloński: (1.1) air ż
• wenecki: (1.1) aria ż
• wenedyk: (1.1) jarz m
• wepski: (1.1) il’m
• węgierski: (1.1) levegő
• wietnamski: (1.1) không khí
• wilamowski: (1.1) łöft ż
• włoski: (1.1) aria ż
• wolof: (1.1) péex
• xhosa: (1.1) umoya
• zazaki: (1.1) hewa
• zhuang: (1.1) hoengheiq
• zulu: (1.1) umoya

źródła: