Wikisłownik

czuć: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Wycofane Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
dodano pontyjski: (1.2) μυρίσκομαι
 
(Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1:
== czujączuć ({{język polski}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA3|ʧ̑uʨ̑t͡ʃut͡ɕ}}, {{AS3|čuć}} {{audio|Pl-czuć.ogg}}
: {{audio|LL-Q809 (pol)-Olaf-czuć.wav}}
{{znaczenia}}
Linia 11:
: (1.5) {{stpol}} [[czuwać]], [[pilnować]]<ref>Radosław Grześkowiak, Ewa Nawrocka, Bolesław Oleksowicz, Stanisław Rosiek, ''Między tekstami 2. Renesans. Barok. Oświecenie (echa współczesne)'', wyd. III, wyd. słowo / obraz terytoria, Gdańsk 2005, s. 35.</ref>
: (1.6) {{gw-pl|Bukowina}} [[śmierdzieć]]<ref>Zbigniew Greń, Helena Krasowska, [http://rcin.org.pl/Content/39095/WA243_54147_2631445_SLOWNIK-GORALI_0000.pdf ''Słownik górali polskich na Bukowinie''], SOW, Warszawa 2008, s. 58; dostęp: 27 października 2018.</ref>
''czasownik zwrotny niedokonany '''czuć się'''''
: (2.1) [[mieć]] [[jaki]]eś [[samopoczucie]], [[nastrój]], [[odczucie]]
{{odmiana}}
: (1.1-3)<ref name="SGJP">{{SaloniSGJP2012}}</ref> {{odmiana-czasownik-polski
| dokonany = nie
| koniugacja = Xa
| robić = czuć
| robię = czuję
| robi = czuje
| robią = czują
| robiłem = czułem
| robił = czuł
| robiła = czuła
| robili = czuli
| robiono = czuto
| rób = czuj
| robiąc = czując
| robiony = czuty
| robieni = czuci
| robienie = czucie
}}
: (2.1) {{odmiana-czasownik-polski
| dokonany = nie
| koniugacja = Xa
| robić = czuć
| robię = czuję
| robi = czuje
| robią = czują
| robiłem = czułem
| robił = czuł
| robiła = czuła
| robili = czuli
| robiono = czuto
| rób = czuj
| robiąc = czując
| robiony = czuty
| robieni = czuci
| robienie = czucie
| się = się
}}
{{przykłady}}
Linia 68:
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{rzecz}} [[wyczuwanie]] {{n}}, [[odczucie]] {{n}}, [[poczucie]] {{n}}, [[czucie]] {{n}}, [[uczucie]] {{n}}, [[przeczuwanie]] {{n}}, [[przeczucie]] {{n}}, [[wyczuwanie]] {{n}}, [[wyczucie]] {{n}}, [[czułość]] {{ż}}, [[czuwak]] {{mrzm}}, [[czułek]] {{m}}, [[czujność]] {{ż}}, [[czuwanie]] {{n}}, [[poczuwanie]] {{n}}, [[czujka]] {{ż}}, [[czujnik]] {{m}}
: {{czas}} [[poczuć]] {{dk}}, [[uczuć]] {{dk}}, [[czuwać]] {{ndk}}, [[poczuwać]] {{dk}}, [[odczuwać]] {{ndk}}, [[odczuć]] {{dk}}, [[wyczuwać]] {{ndk}}, [[wyczuć]] {{dk}}, [[przeczuwać]] {{ndk}}, [[przeczuć]] {{dk}}, [[przeczuwać]] {{ndk}}, [[przeczuć]] {{dk}}
: {{przym}} [[czuły]], [[czujny]], [[czuciowy]], [[czułkowy]], [[uczuciowy]], [[przeczuwalny]], [[czujkowy]], [[czujnikowy]]
: {{przysł}} [[czule]], [[czujnie]], [[czuciowo]], [[uczuciowo]]
{{frazeologia}}
: [[bosy Hryć czuje się Ukraińcem]] • [[czuć bluesa]] / [[nie czuć bluesa]] • [[czuć coś przez skórę]] • [[czuć miętę]] • [[czuć się jak ryba w wodzie]] • [[czuć się jak u siebie w domu]] • [[czuć się jak zbity pies]] • [[czuć się na siłach]] • [[czuć wilka w życie]] • [[czuć, że coś śmierdzi]] • [[nie czuć nóg]]
{{etymologia}}
: [[czuć]] dawniej znaczyło także [[czuwać]] • [[czuć]] ''[[zapach]]'' ({{por}} [[cuch]], [[cuchnąć]], „ czuć„czuć [[z]] [[usta|ust]]”)
: {{etym|prasłow|*čuti}} < {{etym|praindoeur|*kow-}}
{{uwagi}}
: uU Słowian rdzeń ''czu-'' (z ''skju-'', dlatego wahania w nagłosie) służy [[słuch]]owi i [[węch]]owi, podczas gdy u Greków i Niemców [[wzrok]]owi: np. {{niem}} [[schauen]]; {{por}} {{łac}} [[caveo]] → „[[czuwać|czuwam]], [[strzec|strzegę]] [[się]]”, {{ngr}} [[ἀκούω]] (akaouō) → „[[słyszeć|słyszę]]” ({{zob|[[akustyka]]}}), {{niem}} [[hören]] → „[[słyszeć]]” (z gockiego [[𐌷𐌰𐌿𐍃𐌾𐌰𐌽]] (hausjan)), {{ngr}} [[κοέω]] (koeo) → „[[miarkować|miarkuję]]”, {{sanskr}} [[कवि]] (kawi-) → „[[wieszczy]]”. Litewszczyźnie brak tego pnia.<ref>{{Bruckner1927}}</ref>
{{tłumaczenia}}
: (1.4) {{zobtłum|słyszeć}}
* angielski: (1.1) [[feel]]; (1.2) [[smell]]; (1.3) [[feel]]; (2.1) [[feel]]
* arabski: (1.2) [[شعر]], [[حس]]; (1.3) [[تشمم]], [[شم]]
* bhodźpuri: (1.2) [[महकना]]
* chiński standardowy: (2.1) [[觉得]] (juéde)▼
* cerkiewnosłowiański: (1.1) [[чꙋти]], [[чоути]]; (1.3) [[чꙋти]], [[чоути]]
▲* chiński standardowy: (2.1) [[觉得]] (juéde), [[感到]] (gǎndào), [[感觉]] (gǎnjué)
* czeski: (1.1) [[cítit]]; (1.3) [[cítit]]
* duński: (1.1) [[føle]]; (1.3) [[føle]]; (2.1) [[føle|føle sig]]
* elfdalski: (1.2) [[lupta]]
* esperanto: (2.1) [[farti]]
* fenicki: (1.1) [[𐤇𐤎]]
* górnołużycki: (1.2) [[čuć]]
* hiszpański: (1.1) [[sentir]]; (1.2) [[oler]]; (1.3) [[presentir]]; (2.1) [[sentirse]]
* islandzki: (1.1) [[finna]] [[fyrir]]; (1.2) [[lykta]]; (2.1) [[hafa]], [[segja]], [[líða]]
* kaszubski: (1.1) [[czëc]]; (1.2) [[czëc]]; (1.3) [[czëc]]; (1.4) [[czëc]]
* kataloński: (1.1) [[sentir]]
* manx: (1.2) [[soaral]]
* niemiecki: (1.1) [[fühlen]], [[spüren]]; (1.2) [[riechen]]; (1.3) [[fühlen]], [[spüren]]
* ormiański: (1.2) [[հոտ գալ]]
* polski język migowy: {{PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|czuć}}; (1.2) ''czuć ładny zapach:'' {{PJM|czuć ładny zapach}}; (2.1) {{PJM|czuć się, forma}}, ''jak się czujesz:'' {{PJM|jak się czujesz}}}}
* pontyjski: (1.2) [[μυρίσκομαι]]
* rosyjski: (1.1) [[чувствовать]]; (1.3) [[чувствовать]]
* sanskryt: (1.2) [[उपघ्ना]]; (1.3) [[विद्]]
* staroirlandzki: (1.2) [[bolad]]
* szwedzki: (1.3) [[känna]], [[må]]
* ukraiński: (1.1) [[відчувати]]
* waloński: (1.2) [[sinti]]
* włoski: (1.1) [[sentire]]
* wolof: (1.1) [[larmba]]
{{źródła}}
<references />
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/wiki/czuć”