Triisodontidae

Wymarła rodzina ssaków

Triisodontidae lub Triisodontinae – wymarła rodzina lub podrodzina ssaków z kladu Laurasiatheria. Większość z nich zamieszkiwała Amerykę Północną w paleocenie, aczkolwiek możliwy przedstawiciel tej rodziny Andrewsarchus znany jest z późnoeoceńskiej Azji[1]. Rodzina ta obejmowała pierwsze wielkie drapieżniki Ameryki Północnej po wyginięciu dinozaurów[2]. Od przedstawieli grupy Mesonychia różniły się one prostotą zębów[3].

Triisodontidae
Trouessart, 1904
Ilustracja
Andrewsarchus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Podkrólestwo

tkankowce właściwe

Nadtyp

wtórouste

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Infratyp

żuchwowce

Nadgromada

czworonogi

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Nadrząd

Laurasiatheria

Rodzina

Triisodontidae

Ich pozycja filogenetyczna jest niepewna. Część naukowców uważa Triisodontidae/Triisodontinae za podrodzinę w obrębie rodziny Arctocyonidae, uznając je jednocześnie za możliwych przodków Mesonychia[4][5], inni natomiast klasyfikują je jako odrębną rodzinę należącą do Mesonychia[1]. Analizy kladystyczne dają różne rezultaty; niektóre sugerują, że Triisodontidae/Triisodontinae mogły być blisko spokrewnione z Arctocyonidae[6], inne sugerują, że mogły one być siostrzane do kladu tworzonego przez Mesonychia i walenie[7], a jeszcze inne - że nie były one blisko spokrewnione ani z Arctocyonidae, ani z Mesonychia[8]. Niepewna jest przynależność rodzaju Andrewsarchus do tej rodziny/podrodziny. Jako pierwszy zaliczył go do Triisodontinae Leigh Van Valen (1978)[9]; część późniejszych autorów także zaliczała go do tej podrodziny/rodziny[1][5], jednak inni autorzy zaliczali go do rodziny Mesonychidae[10]. Szereg analiz kladystycznych z ostatnich lat sugeruje, że Andrewsarchus nie należał ani do Mesonychidae, ani do Triisodontidae/Triisodontinae[6][7][8].

Rodzaje

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c McKenna, M. C, and S. K. Bell (1997). Classification of Mammals Above the Species Level. Columbia University Press. ISBN 0-231-11012-X.
  2. Clemens, W.A. and T.E. Williamson (2005). "A new species of Eoconodon (Triisodontidae, Mammalia) from the San Juan Basin, New Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 25 (1): 208–213. doi:10.1671/0272-4634(2005)025[0208:ANSOET]2.0.CO;2.
  3. Matthew, W.D. (1937). "Paleocene faunas of the San Juan Basin, New Mexico". Transactions of the American Philosophical Society 30: 1–510. doi:10.2307/1005521
  4. Frederick S. Szalay, Stephen Jay Gould. Asiatic Mesonychidae (Mammalia, Condylarthra). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 132, s. 127–174, 1966. (ang.). 
  5. a b Kenneth David Rose: The Beginning of the Age of Mammals. Johns Hopkins University Press, 2006. ISBN 0-801-88472-1.
  6. a b Jonathan H. Geisler. New morphological evidence for the phylogeny of Artiodactyla, Cetacea, and Mesonychidae. „American Museum Novitates”. 3344, s. 1-53, 2001. (ang.). 
  7. a b Maureen A. O'Leary, John Gatesy. Impact of increased character sampling on the phylogeny of Cetartiodactyla (Mammalia): combined analysis including fossils. „Cladistics”. 24 (4), s. 397–442, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2007.00187.x. (ang.). 
  8. a b Michelle Spaulding, Maureen A. O'Leary, John Gatesy. Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution. „PLoS ONE”. 4 (9), s. e7062, 2009. DOI: 10.1371/journal.pone.0007062. (ang.). 
  9. Leigh Van Valen. The beginning of the age of mammals. „Evolutionary Theory”. 4, s. 45-80, 1978. (ang.). 
  10. Xiaoyuan Zhou, Renjie Zhai, Philip D. Gingerich, Liezu Chen. Skull of a new mesonychid (Mammalia, Mesonychia) from the Late Paleocene of China. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 15 (2), s. 387-400, 1995. (ang.).