Sylwia Chutnik
Sylwia Magdalena Chutnik (ur. 12 lipca 1979 w Warszawie) – polska kulturoznawczyni, pisarka, feministka, działaczka społeczna, publicystka i promotorka czytelnictwa.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 lipca 1979 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
kulturoznawczyni, działaczka społeczna, pisarka |
| Alma Mater | |
Laureatka Paszportu Polityki w kategorii Literatura za rok 2008, trzykrotnie nominowana do Nagrody Literackiej Nike: w 2009 za Kieszonkowy atlas kobiet[1], w 2013 za Cwaniary[2] i w 2015 za W krainie czarów[3]. Do 2019 jej książki zostały wydane w dziewięciu państwach[4].
Życiorys
edytujCórka Grażyny i Krzysztofa Chutników. Ma siostrę przyrodnią Abigail, która urodziła się i mieszka w USA. Ma dorosłego syna Brunona Modrzewskiego[5].
Jako nastolatka była członkinią prowadzonego przez Danutę Wawiłow KLANu – Klubu Ludzi Artystycznie Niewyżytych[6], gdzie uczyła się pisać poezję i prozę. W latach 90. XX w. była wolontariuszką Amnesty International i zaangażowała się w działalność anarchofeministycznych grup Emancypunx i Radykalne Czirliderki[7][8].
Jest absolwentką Gender Studies na Uniwersytecie Warszawskim. 27 listopada 2018 roku obroniła doktorat w Zakładzie Historii Kultury Instytutu Kultury Polskiej UW pod kierunkiem prof. Małgorzaty Szpakowskiej rozprawą „Codzienność Warszawy w latach 1954–1955. Zmysły, ciało, obyczaje”[9]. Jako wykładowczyni rozpoczynała w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracuje z Uniwersytetem Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, gdzie prowadzi wykłady i warsztaty pisarskie. Jej teksty i badania ukazały się w ponad dwudziestu antologiach[10]. Jej zainteresowania naukowe to: antropologia codzienności, historia kultury, literatura XX wieku, historia ruchów emancypacyjnych, miasto i płeć.
Od listopada 2016, w duecie z Grażyną Plebanek, publikuje felietony w „Polityce”[11]. Jest felietonistką „Wysokich Obcasów”[12] i miesięcznika „Pani”.
Założycielka, wokalistka i autorka tekstów piosenek queer-punkowego zespołu Zimny Maj[13]. Prowadzi podcast Radio Sylwia[14] i Elgiebete TV.
W 2019 dokonała apostazji[15][16]. W lipcu 2020 na łamach magazynu „Replika” zrobiła coming out jako lesbijka[17][18].
Twórczość
edytujW 2008 zadebiutowała powieścią Kieszonkowy atlas kobiet, za którą otrzymała Paszport Polityki. Jej twórczość odwołuje się do tematów feministycznych oraz koncepcji płci kulturowej gender i herstorii. Porusza także tematy związane z historią i kulturą Polski[19].
Jej proza została przetłumaczona i wydana w Niemczech, Rosji, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, w Chorwacji, Ameryce Północnej, Serbii i na Litwie.
-
Sylwia Chutnik (z lewej) -
Książki
edytuj- Kieszonkowy atlas kobiet, Kraków 2008 (została przetłumaczona na język czeski, niemiecki, litewski, rosyjski oraz słowacki)[20].
- Dzidzia, Warszawa 2009[21].
- Warszawa kobiet, Warszawa 2011.
- Mama ma zawsze rację, Warszawa 2012[21].
- Cwaniary, Warszawa 2012.
- W krainie czarów, Kraków 2014[22].
- Jolanta, Kraków 2015[23].
- Smutek cinkciarza, Warszawa 2016[19].
- Kobiety, które walczą: Rozmowy z zawodniczkami sztuk walki, Warszawa 2017[24]
- Dino Bambino, 2018
- Miasto zgruzowstałe. Codzienność Warszawy w latach 1954- 1955, Wrocław 2020[25]
- Tyłem do kierunku jazdy, 2022[26]
Sztuki teatralne
edytujAutorka sztuk dramatycznych Muranooo (w Teatrze Dramatycznym w Warszawie i Itim Theatre Ensemble w Tel Avivie), Aleksandra (w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu) i Wanda (współautorka z Patrycją Dołowy, w Teatrze Starym w Krakowie) „Gwałt. Głosy” (Teatr Powszechny) oraz słuchowiska radiowego „Piwnica” (premiera w Trójce 4 sierpnia 2014).
Na podstawie jej powieści wystawiono sztuki Kieszonkowy Atlas Kobiet (premiera 6 marca 2009, reż. Waldemar Śmigasiewicz) i Cwaniary (premiera 24 czerwca 2021, reż. Agnieszka Glińska, adaptacja: Marta Konarzewska i Agnieszka Glińska)[27].
Działalność społeczna
edytuj
Założycielka działającej w latach 2007–2019 Fundacji MaMa, zajmującej się prawami matek[4]. Współorganizatorka pierwszej Warszawskiej Manify i współzałożycielka Porozumienia Kobiet 8 Marca, w którym działała do 2015 roku. Z zamiłowania varsavianistka i przewodniczka miejska po Warszawie. Autorka kilku autorskich tras śladami kobiet i postaci literackich.
Od ponad dwudziestu lat nie je mięsa.
Zasiada w Kapitule Nagrody im. Olgi Rok, Kapitule Obywatelskiej Naukowych Nagród „Polityki” oraz w Radzie Funduszu Feministycznego. Jest członkinią Związku Literatów Polskich[28] oraz Stowarzyszenia Unia Literacka[29]. W ramach tego drugiego, kierowała komisją zapomóg powołaną w trakcie pandemii koronawirusa do redystrybucji środków finansowych na pomoc pisarkom i pisarzom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej.
Promocja czytelnictwa
edytujOd września 2014 do grudnia 2015 roku wraz z Karoliną Sulej prowadziła program literacki „Cappuccino z książką” na antenie TVP Kultura[30]. Zakończenie współpracy pisarka publicznie tłumaczyła zmianami w kierownictwie TVP po wygranych przez Prawo i Sprawiedliwość wyborach z 2015 roku[31]. W TVP Kultura prowadziła również program „Zapomniani – odzyskani”[32].
Po zakończeniu współpracy z telewizją publiczną z Karoliną Sulej kontynuowały rozmowy o literaturze w programie „Barłóg literacki” emitowanym w serwisie YouTube[33]. Produkcję materiałów wideo wspomagają finansowo widzowie przez portal Patronite[34].
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Dama Warszawy (2007),
- Paszport Polityki w kategorii literatura (2008),
- Społeczny Nobel Ashoki (2008),
- Wawoaktywni (2008),
- Nagroda m. st. Warszawy (2018).
Stypendystka: Homines Urbani (2008), Instytutu Books from Lithuania (2009), VII edycji Programu Stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Młoda Polska (2010)[35], Miasta Stołecznego Warszawy (2010) oraz Instytutu Goethego (2010)[36].
Nominowana do „Stołka”; nagrody Gazety Stołecznej 2008, do tytułu Polki Roku 2007 Gazety Wyborczej i Kobiety Glamour 2008 oraz Róży Gali w kategorii literatura w 2010 roku, do nagrody „3 X portalu „Onaonaona.com” oraz do „Okularów Równości 2012”. Dwukrotnie nominowana do nagrody Warszawianka Roku (2018, 2021)[37][38].
Przypisy
edytuj- ↑ Nagroda Nike 2009. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
- ↑ Nagroda Nike 2013. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-21].
- ↑ nominacje do Nagrody Literackiej Nike 2015. culture.pl. [dostęp 2015-07-26].
- ↑ a b Sylwia Chutnik | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2019-09-17] (ang.).
- ↑ Sylwia Chutnik o swojej partnerce: "Natalię znam od 100 lat, i nagle zakochałyśmy się w sobie” [online], twojstyl.pl [dostęp 2022-09-29] (pol.).
- ↑ Danka Wawiłow i jej KLAN (Klub Ludzi Artystycznie Niewyżytych) [online], SiedemÓsmych, 13 czerwca 2021 [dostęp 2021-09-30] (pol.).
- ↑ Radykalne Czirliderki [online], Anarchofeminizm, 14 marca 2011 [dostęp 2021-09-30] (pol.).
- ↑ Jennifer Ramme, Interwencja i autonomia (kontr)kultura na przykładzie działalności anarcho-feministycznej w Polsce, „Stan Rzeczy” (2(7)), 2014, s. 119–149, DOI: 10.51196/srz.7.6, ISSN 2083-3059 [dostęp 2023-05-15] (pol.).
- ↑ Obrona doktoratu mgr Sylwii Chutnik [online], IKP, 28 listopada 2018 [dostęp 2019-05-19] (pol.).
- ↑ Sylwia Chutnik » Oficjalna strona pisarki i działaczki społecznej [online], sylwiachutnik.pl [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Dziewuchy, co dalej? [online], archiwum.polityka.pl, 8 listopada 2016 (pol.).
- ↑ SYLWIA CHUTNIK Wysokie Obcasy - [online], wysokieobcasy.pl [dostęp 2021-09-30] (pol.).
- ↑ Zimny Maj – Strona zespołu. [dostęp 2022-03-25].
- ↑ Radio Sylwia [online], Spotify [dostęp 2021-09-30] (pol.).
- ↑ Apostazja, czyli „to teraz takie modne” [Felieton Chutnik] [online], ngo.pl [dostęp 2021-10-02] (pol.).
- ↑ Licznik Apostazji [online], licznikapostazji.pl [dostęp 2020-12-09].
- ↑ Replika - jedyny w Polsce magazyn LGBTQIA, nr 86. lipiec-sierpień 2020. [dostęp 2020-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Sylwia Chutnik: jestem lesbijką. Pisarka zrobiła coming out. ofeminin.pl, 23 lipca 2020. [dostęp 2022-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ a b Sylwia Chutnik | Twórca | Culture.pl, „Culture.pl” [dostęp 2017-07-24] (pol.).
- ↑ Sylwia Chutnik. culture.pl. [dostęp 2017-07-25]. (ang.).
- ↑ a b Dzidzia [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2019-09-17] (pol.).
- ↑ Sylwia Chutnik w krainie czarów. Polskie Radio S.A., 2014-06-16. [dostęp 2015-10-08].
- ↑ Sylwia Chutnik: Jolanta. Kraków: Znak Literanova, 2015-09-23. ISBN 978-83-240-3528-1.
- ↑ Kobiety, które walczą - rozmowy z zawodniczkami sztuk walki [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2019-09-17] (pol.).
- ↑ Miasto zgruzowstałe : codzienność Warszawy w latach 1954-1955 / Sylwia Chutnik. [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-06-27] (pol.).
- ↑ Tyłem do kierunku jazdy / Sylwia Chutnik. [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-06-27].
- ↑ CWANIARY - spektakl Teatr Polonia, Warszawa [online], teatrpolonia.pl [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Członkowie Oddziału, „ZLP Warszawa”, 3 maja 2015 [dostęp 2017-07-24] (pol.).
- ↑ Unia Literacka, strona internetowa.
- ↑ Cappuccino z książką [online], VOD Tvp.pl [dostęp 2019-05-19] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2019-05-19].
- ↑ l, Sylwia Chutnik | MiastoSłowa 2016 [online], www.miastoslowa.com [dostęp 2017-07-24] (pol.).
- ↑ Barłóg Literacki - Sylwia Chutnik, pisarka i Karolina Sulej, dziennikarka WO, barłożą się z literaturą i kotami. Do łóżka trafiają także goście, tym razem Marta Dymek [online], wysokieobcasy.pl [dostęp 2019-05-19] (pol.).
- ↑ Barłóg Literacki [online], Patronite.pl [dostęp 2019-05-19].
- ↑ Stypendia Młoda Polska MKiDN - 2010 [online], www.mkidn.gov.pl [dostęp 2017-07-24] (pol.).
- ↑ mgr Sylwia Chutnik | IKP [online], ikp.uw.edu.pl [dostęp 2017-07-24] (pol.).
- ↑ Dziesięć niezwykłych kobiet z szansą na tytuł Warszawianki Roku 2021 [online], um.warszawa.pl [dostęp 2022-09-29] (pol.).
- ↑ Warszawianka Roku 2018 - nominowana Sylwia Chutnik GALA. [dostęp 2022-09-29].
Bibliografia
edytuj- Polityka nr 3, 17 stycznia 2009, s. 50
- Sylwia Chutnik na stronie korporacji ha!art. ha.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-29)].
- Sylwia Chutnik na stronie Polskich Pisarzy i Badaczy Literatury IBL PAN
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona Sylwii Chutnik
- Utwory Sylwii Chutnik w bibliotece Polona