Przytulinka wiosenna

Przytulinka wiosenna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	marzanowate
Rodzaj	przytulinka
Gatunek	przytulinka wiosenna
	Nazwa systematyczna
	Cruciata glabra (L.) Opiz; Seznam: 34 (1852)
Synonimy
	Galium bauhini Roem. & Schult.; Galium glabrum (L.) Röhl.; Galium vernum var. bauhini (Roem. & Schult.) DC.; Valantia bauhini (Roem. & Schult.) Schur; Valantia glabra L.;
	Galium bauhini Roem. & Schult.; Galium glabrum (L.) Röhl.; Galium vernum var. bauhini (Roem. & Schult.) DC.; Valantia bauhini (Roem. & Schult.) Schur; Valantia glabra L.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przytulinka wiosenna, przytulia wiosenna, krucjata wiosenna (Cruciata glabra (L.) Opiz) – gatunek roślin z rodziny marzanowatych. Występuje w północno-zachodniej Afryce, południowej, środkowej i wschodniej Europie, zachodniej i środkowej Azji^[3]. W Polsce występuje w niższych położeniach górskich oraz w południowej i środkowej części niżu, na północy tylko na bardzo rozproszonych, pojedynczych stanowiskach^[4]. Gatunek osiąga w Polsce północną granicę swojego zasięgu.

Morfologia

Kwiatostan

Kwiaty

Łodyga: O wysokości 10–30 cm, wzniesiona lub podnosząca się, sztywna, pojedyncza, naga lub słabo owłosiona, czworokanciasta^[5].

Liście: Eliptyczne, podługowate bądź lancetowate, po cztery w okółkach, trójnerwowe, barwy żółtozielonej^[5].

Kwiaty: Żółtozielone, czterołatkowe, zebrane w baldachokształtne kwiatostany w kątach liści. Gałązki kwiatostanowe nieowłosione i pozbawione przysadek^[5].

Owoc: Rozłupnia^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, kwitnie od kwietnia do czerwca. Zasiedla skraje lasów, zarośla, łąki i pastwiska. Preferuje gleby wapienne^[5].

Systematyka

W obrębie gatunku wyróżnia się cztery podgatunki^[3]:

Cruciata glabra subsp. balcanica (Ehrend.) Soó
Cruciata glabra subsp. glabra
Cruciata glabra subsp. hirticaulis (Beck) Natali & Jeanm.
Cruciata glabra subsp. krylovii (Iljin) E.G.Naumova

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Cruciata glabra (L.) Opiz, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-07] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 181, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ZbigniewZ. Nawara ZbigniewZ., Rośliny łąkowe, Multico, 2012, s. 164 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).

[powo-3] Cruciata glabra (L.) Opiz, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-07] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 181, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[nawara-5] ZbigniewZ. Nawara ZbigniewZ., Rośliny łąkowe, Multico, 2012, s. 164 .

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]