Janusz Drzewucki

Janusz Drzewucki (ur. 6 grudnia 1958 w Kruszwicy) – krytyk literacki, poeta, dziennikarz, wydawca, redaktor miesięcznika „Twórczość”, w latach 2016–2020 przewodniczący jury Nagrody Literackiej m.st. Warszawy.

Janusz Drzewucki

Janusz Drzewucki (2014)
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1958 Kruszwica
Zawód, zajęcie	poeta, krytyk literacki, wydawca, dziennikarz

Życiorys

Absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako poeta zadebiutował w 1979 r. w „Życiu Literackim”. W latach 1982–1984 był asystentem w Instytucie Filologii Polskiej UJ. W latach 1984–1990 pracował jako redaktor, zastępca kierownika i kierownik redakcji literatury pięknej Wydawnictwa „Pomorze” w Bydgoszczy, a także współpracownik „Studenta”, „Życia Literackiego” i „Pisma Literacko-Artystycznego” oraz „Poezji”.

W 1990 r. zamieszkał w Warszawie. Dziennikarz „Itd” (1990), „Nowej Europy” (1992-1993) i „Rzeczpospolitej” (1993-2005). Autor cyklicznego felietonu „Półka z poezją” w dodatku do „Rzeczpospolitej” – „Rzecz o książkach”. Na łamach „Rzeczpospolitej” ogłosił ok. 800 recenzji, artykułów i szkiców poświęconych współczesnej literaturze pięknej (polskiej i obcej).

Od 1996 r. redaktor działu poezji miesięcznika „Twórczość” (na łamach którego utwory oryginalne i teksty krytycznoliterackie publikuje od roku 1983). Od 2000 r. stały współpracownik miesięcznika „Książki. Magazyn Literacki”. W latach 2005–2012 redaktor naczelny Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Od roku 2013 pracuje także na rzecz Biblioteki Narodowej.

Wiersze, szkice, recenzje i felietony publikował na łamach: „Twórczości”, „Literatury”, „Tygodnika Powszechnego”, „Poezji”, „Odry”, „Zeszytów Literackich”, „Akcentu”, „Studenta”, „W drodze”, „Czasu Kultury”, „Borussii”, „Tygodnika Literackiego”, „Potopu”, „Arkusza”, „Polityki” i „Gazety Wyborczej”. Współpracował z prasą regionalną: bydgoskim „Ilustrowanym Kurierem Polskim”, łódzkimi „Wiadomościami Dnia” i krakowskim „Dziennikiem Polskim”.

Jest laureatem nagród: im. Kazimiery Iłłakowiczówny (1988) – za najlepszy poetycki książkowy debiut roku, Nagrody Artystycznej Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego (1989) – w dziedzinie krytyki artystycznej, Funduszu Literatury Ministerstwa Kultury i Sztuki (1989), im. Stanisława Piętaka (1991) – w dziedzinie krytyki literackiej, XVIII Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w Poznaniu (1995) – za zbiór wierszy Podróż na południe. W 2006 r. Giorgio Napolitano, prezydent Włoch odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej. W 2014 r. został laureatem Nagrody im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii literatura za tom Dwanaście dni (Iskry) i finalistą Nagrody Poetyckiej Orfeusz (również za tom Dwanaście dni), a także w tym samym roku otrzymał Symboliczną Nagrodą Ryszarda Milczewskiego – Bruno za wybitną twórczość eseistyczną i krytycznoliteracką. Podczas 21. Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie w 2017 r. uhonorowany został nagrodą specjalną Polskiej Izby Książki w konkursie o Pikowy Laur, zaś w 2020 Nagrodą im. Kazimierza Wyki.

Członek PEN Clubu, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, a także Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.

W roku 2016 został przewodniczącym jury Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. W roku 2017 wszedł w skład jury Nagrody Literackiej im. Marka Nowakowskiego. W latach 2015–2018 był członkiem kapituły literackiej Nagrody im. Cypriana Kamila Norwida, a w latach 2016-2019 członkiem jury Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego "Orfeusz".

Prowadzi zajęcia warsztatowe w Studium Literacko-Artystycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także w Szkole Mistrzów przy Instytucie Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

Uprawia amatorsko biegi długodystansowe. W roku 2013 przebiegł 14 Poznań Maraton, Orlen Warsaw Marathon i 35 Maraton Warszawski. Rekord życiowy w maratonie 3:55:23 (ustanowiony podczas 36 Maratonu Warszawskiego w 2014), rekord życiowy w półmaratonie 1:49:34 (ustanowiony podczas 9 Półmaratonu Warszawskiego w 2014), rekord życiowy w biegu na 10 km 48:34 (ustanowiony podczas Biegu Niepodległości w Warszawie w 2014). Zajmuje się amatorsko fotografiką. Nakładem Wydawnictwa Forma w Szczecinie wydał cykl pocztówek z Portugalii, Włoch i Serbii. Fotografował także Tadeusza Różewicza, jego zdjęcia były publikowane na stronie www.culture.pl oraz na łamach „Rzeczpospolitej.

Twórczość

Poezje

• Ulica Reformacka. Wiersze z lat 1980–1986 (Wydawnictwo Literackie, 1988)
• Starożytny język (Toruńskie Towarzystwo Kultury, 1989)
• Podróż na południe (Oficyna Cracovia, 1995; jako: Podróż na południe. Wiersze z lat 1986–1995: Oficyna Cracovia 1997)
• Światło września. 77 wierszy dawnych i nowych (Świat Literacki, 1998)
• Ostatnia niedziela sierpnia (arkusz poetycki dwumiesięcznika „Topos” nr 5, 2006)
• Wiersze wybrane. Wstęp Marian Grześczak (Biblioteka Poetów LSW, 2010)
• Dwanaście dni (Iskry, 2013)
• Rzeki Portugalii (Biblioteka „Toposu”, 2016)

Wiersze w antologiach

• Jeśli gdzieś są ogrody. Wybór, układ, posłowie Roman Bąk (W drodze, 1991)
• Pegaz bydgoski (Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 1994)
• Krzysztof Karasek, Współcześni poeci polscy. Poezja polska od roku 1956 (Iskry, 1997)
• Ryszard Matuszewski, Poezja polska 1939-1996 (Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998)
• „To miasto jest wszędzie...”. Kraków w poezji polskiej XX wieku. Wybór i opracowanie Jerzy Illg (Biuro Festiwalowe „Kraków 2000”, 2001)
• Miasto pod niebem z ciemnego szkła. Toruń w poezji polskiej XX wieku. Antologia (wybrał, opracował i wstępem opatrzył Krzysztof Ćwikliński; Graffiti, 2001)
• Olsztyn w wierszach (wybór, opracowanie i posłowie Zbigniew Chojnowski; Polskie Towarzystwo Czytelnicze, 2003)
• „Poza słowa. Antologia wierszy 1976-2006”. Wstęp, wybór i redakcja Tadeusz Dąbrowski, posłowie Marian Stala (Słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2006)
• „«Niechby ta jedna nić...». 25 lat Nagrody Iłłakowiczówny”. Redakcja Włodzimierz Braniecki (Poznańska Galeria Nowa, Poznań 2007)

Proza

• Życie w biegu. O ludziach, miejscach, literaturze, piłce nożnej, maratonach i całej reszcie (Wydawnictwo Melanż, 2015)

Krytyka literacka

• Chaos i konwencja (Krakowskie Wydawnictwo Akademickie „Alma Art”, 1988)
• Smaki słowa. Szkice o poezji (Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999)
• Akropol i cebula. O Zbigniewie Herbercie (Tikkun, 2004)
• Stan skupienia. Teksty o prozie (Wydawnictwo Forma, 2014)
• Charakter pisma. Szkice o polskiej poezji współczesnej (Biblioteka „Twórczości”, Instytut Książki, 2015)
• Środek ciężkości. Szkice o współczesnej liryce polskiej (Instytut Mikołowski, 2016)
• Lekcje u Różewicza. Teksty krytycznoliterackie i osobiste (Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, 2018)
• Obrona przypadku. Teksty o prozie 2 (Wydawnictwo Forma, 2018)
• Muzyka sfer. Teksty o poetkach i poetach (Państwowy Instytut Wydawniczy, 2020)

Szkice krytycznoliterackie w pracach zbiorowych

• Coś Tadeusza Różewicza w: Słowo za słowo. Szkice o twórczości Tadeusza Różewicza (FA-art 1998)
• Twoja mojość, nicość i coś jeszcze w: Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o twórczości Janusza Szubera (Biblioteka „Frazy” 2008)
• O prozie powieściowej Feliksa Netza w: Nie byłem sam. Na siedemdziesięciolecie urodzin Feliksa Netza (Śląsk 2009)
• Tak Kazimierza Hoffmana w: Niewysychające nigdy źródło. Wspomnienia o Kazimierzu Hoffmanie (Biblioteka SPP 2010)
• Nic, czyli wszystko oraz Ktoś inny w: Było nie minęło. Antologia tekstów krytycznych poświęconych twórczości Juliana Kornhausera (Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2011)
• Miara, wiara, szczegóły i arytmia materii w: Poznawanie Kazimierza Hoffmana. Filozoficzno-kulturowe źródła i konteksty (Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy 2011)
• O «Ocalonym» w: Dorzecze Różewicza (Biuro Literackie 2011)
• O tajemnicach natury i poczuciu szczęścia w: Poznawanie Miłosza 3 (1999-2010) (Wydawnictwo Literackie, 2011)
• O mnie i o tobie w: Kartki Celana. Interpretacje (Wydawnictwo Austeria 2012)
• Cień ciemniejący (Kilka uwag o języku poetyckim Mariana Grześczaka) w: Cień światła. Życie i twórczość Mariana Grześczaka (Biblioteka Raczyńskich 2012)
• 41 w: Wojciech Kass Czterdzieści jeden. Wiersze. Glosy (Biblioteka Krytyki / Biblioteka „Toposu” 2012)
• Być sobą tak, że już nie być w: Wielogłos. Krystyna Miłobędzka w recenzjach, szkicach, rozmowach (Biuro Literackie 2013)
• Elegancja, wytworność i dym z papierosa w: Zachwyt i rozpacz. Wspomnienia o Wisławie Szymborskiej. (PWN 2014)
• Szanowny Panie, no, no w: Wierność. Wspomnienia o Zbigniewie Herbercie (PWN 2014)
• Pamięć, niepamięć i coś jeszcze w: Rzeczy do nazwania. Wokół Juliana Kornhausera (WBPiCAK 2016)
• Wenecja jest w nas oraz Rozmowy żywych z umarłymi w: Odwitania z poetą (Leszek Aleksander Moczulski) (Muzeum Okręgowe w Suwałkach 2018)

Prace redakcyjne

• Krzysztof Lisowski, Piętnaście tysięcy dni. Wiersze z lat 1975–1995 (autor wstępu; Śródmiejski Ośrodek Kultury i Oficyna Cracovia, 1995; seria: „Poeci Krakowa”)
• Stanisław Grochowiak, Wiersze (autor wyboru i wstępu; Muza, 1995)
• Edward Stachura, Wiersze wybrane (autor wyboru i wstępu; Muza, 1996)
• Juliusz Słowacki, Poezje (autor wyboru; Muza, 1996)
• Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Poezje (autor wyboru; Muza, 1997)
• Jerzy Pomianowski Ruski miesiąc z hakiem (autor posłowia; Wstęp Jerzy Giedroyc; Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997)
• Robert Mielhorski, Wybór (autor posłowia; Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, 1997)
• Adam Ziemianin, Gościniec. Wiersze wybrane 1966-1999 (autor wstępu; Wydawnictwo Arka, 1999)
• Stanisław Grochowiak, Rok polski (autor wyboru i posłowia; BOSZ, 2004)
• Jarosław Iwaszkiewicz, Brzezina i inne opowiadania. (autor wyboru i posłowia; Czytelnik, 2007)
• Jarosław Iwaszkiewicz, Urania i inne wiersze. (autor wyboru i posłowia; Czytelnik, 2007)
• Jarosław Iwaszkiewicz, Wenecja i inne szkice. (autor wyboru i posłowia; Czytelnik, 2008)
• Leopold Staff, Wiosna w zimie. Z autografów przygotował do druku i opracował Tomasz Jodełka-Burzecki. (autor noty edytorskiej; Czytelnik, 2008)
• Stanisław Chyczyński, Sonety kalwaryjskie. (autor wstępu; Temat, 2010)
• Andrzej Warzecha, Poezje wybrane. (autor wstępu; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 2010)
• Nick Hornby, Futbolowa gorączka. (autor posłowia; Wydawnictwo Zysk, 2012)
• Adam Ochwanowski, Pławienie koni. (autor posłowia; Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach, 2013)
• Tadeusz Różewicz, Wiersze i poematy z „Twórczości” (1946-2005). (zebrał, wstępem i notą opatrzył oraz bibliografię opracował; Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, 2017)
• Bogdan Ostromęcki, Wiersze wybrane. (wybór i posłowie; Wydawnictwo Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN, 2017)
• Józef Pawlikowski, Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość? (autor posłowia; Biblioteka Narodowa, Warszawa 2019)
• Marian Grześczak, Przedostatnie wiersze (autor posłowia; Biblioteka Raczyńskich, Poznań 2020)

Linki zewnętrzne

• Janusz Drzewucki na stronie Instytutu Badań Literackich PAN
• Janusz Drzewucki na stronie Instytutu Książki
• Publikacje w Katalogu Biblioteki Narodowej
• Janusz Drzewucki na stronie culture.pl
• W paszczy lewiatana – wywiad z Januszem Drzewuckim