Iglica pospolita

Iglica pospolita (Erodium cicutarium (L.) L`Her.) – gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych (Geraniaceae). Nazwy zwyczajowe: bociani nosek, bociany, dziębrenosek, bekasek szaleniowy, bociani dziób.

Iglica pospolita

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bodziszkowce
Rodzina	bodziszkowate
Rodzaj	iglica
Gatunek	iglica pospolita
Nazwa systematyczna
Erodium cicutarium (L.) L`Her. Hort. Kew. 2: 414 1789

Zasięg geograficzny

Gatunek kosmopolityczny, poza Antarktydą występujący na wszystkich kontynentach oraz na licznych wyspach. W Polsce jest dość pospolity, występuje na obszarze całego kraju, zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich. Status gatunku we florze Polski: archeofit.

Morfologia

Liście

Kwiaty

Rozłupki

Nasiono

Łodyga

Wzniesiona lub rozesłana o wysokości od 10 do 50 cm. Jest pokryta długimi i miękkimi włoskami, a w górnej części również gruczołami.

Liście

Odziomkowe o ogonkach krótszych od blaszek tworzą rozetę, liście łodygowe wyrastają naprzemianlegle i ku górze są coraz mniejsze. Mają nieparzystosieczne blaszki liściowe o odcinkach krótkoogonkowych lub siedzących i głęboko podwójnie pierzastodzielnych.

Liścienie

Okrągłe, 2–3-klapowe z zaokrąglonymi, lekkimi wcięciami.

Kwiaty

Zebrane w baldachokształtne kwiatostany liczące po 5–10 kwiatów na długich szypułkach. Kwiaty nieco grzbieciste, purpurowe, niekiedy białe lub z plamami barwnymi, o pięciu jajowatych płatkach korony bez paznokcia, dłuższych od działek kielicha. Wewnątrz kwiatu 5 płodnych i 5 płonnych pręcików, przy czym te ułożone międzylegle w stosunku do płatków korony mają u nasady gruczołki, te zaś, które są naprzeciwległe płatkom, mają nitkę w nasadzie nagle rozszerzoną. Działki kielicha gruczołowato owłosione, lancetowate lub podługowate, o błoniastych brzegach z kończykiem na szczycie.

Owoc

Długi, iglasty charakterystyczny owoc – rozłupnia z długim dzióbkiem rozpadająca się na 5 rozłupek z długą, śrubowato skręcającą się ością. Pęka od strony brzusznej podłużną szczeliną. Jedna roślina wytwarza 200–600 gładkich, jasnobrązowych nasion.

Biologia i ekologia

Pokrój

Dojrzewające owoce

Rozwój

Hemikryptofit. Roślina jednoroczna lub dwuletnia. Kwitnie od kwietnia do października. Roślina samosiewna. Rozmnaża się przez nasiona. Owoce po dojrzeniu są wyrzucane na odległość ponad 1 m. Ość rozłupki skręcająca się podczas zmiany wilgotności wciska nasienie w ziemię ułatwiając jego kiełkowanie. Nasiona w glebie dość długo zachowują zdolność kiełkowania.

Siedlisko

Roślina azotolubna, preferująca gleby lekkie, przewiewne, zasobne w azot. Występuje głównie na siedliskach ruderalnych i segetalnych; w murawach ciepłolubnych i napiaskowych, na miedzach, ugorach, nieużytkach jako chwast na polach w uprawach roślin zbożowych i okopowych, na nadrzecznych kamieńcach, torowiskach kolejowych i trawnikach. W uprawach najczęściej wyrasta na zagonach roślin zbożowych i okopowych oraz w koniczynie i kukurydzy.

Jest rośliną żywicielską larw motyla modraszka agestisa.

Skład fitochemiczny

Ziele zawiera nieco kofeiny, garbniki, sole mineralne, kwas galusowy, cytrynowy, jabłkowy, witaminę C i niewielkie ilości prowitaminy A.

Genetyka

Liczba chromosomów 2n = 40.

Szkodliwość i zwalczanie

Nie jest szczególnie uciążliwym chwastem, jednak należy ją zwalczać. Bardzo szybko bowiem rozmnaża się przez nasiona i pobiera z podłoża sporo składników i wodę, a ponieważ szybko rośnie, zagłusza siewki roślin uprawnych. Ponadto jej silne palowe korzenie mogą utrudniać zbiory roślin okopowych.

Jest dość odporna na herbicydy, najważniejsza jest zatem profilaktyka i zwalczanie metodami agrotechnicznymi. W profilaktyce ważne jest unikanie przenawożenia azotem i odkwaszanie gleby, iglica preferuje bowiem gleby o dużej zawartości azotu i kwaśne. Ponieważ najobficiej kiełkuje wiosną i jesienią, w jej zwalczaniu pomagają systematyczne zabiegi agrotechniczne – podorywka, wiosenne bronowanie i jesienna orka. Do siewu należy używać materiału siewnego oczyszczonego z nasion chwastów. Jeśli nawozi się pole kompostem lub obornikiem, powinien on być dobrze rozłożony i przefermentowany. Na niewielkich powierzchniach można iglicę usuwać ręcznie (najlepiej przed kwitnieniem).

Zastosowanie

• Jest rośliną miododajną, z tego powodu czasami obsiewa się jej nasionami nieużytki jako pożytek dla pszczół.
• W niektórych krajach bywa uprawiana na siano dla owiec.
• W medycynie ludowej wykorzystywano ją jako roślinę leczniczą przy zwalczaniu gorączki i chorób reumatycznych oraz jako środek przeciwkrwotoczny i moczopędny.