Heinkel He 162
Heinkel He 162 Spatz, znany też jako Volksjäger lub Salamander – niemiecki myśliwiec odrzutowy, przyjęty na wyposażenie Luftwaffe pod koniec II wojny światowej. Należy do niego rekord prędkości wśród pierwszej generacji samolotów odrzutowych.
.jpg)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Heinkel Flugzeugwerke |
| Typ | |
| Załoga |
1 pilot |
| Historia | |
| Data oblotu |
6 grudnia 1944 |
| Wycofanie ze służby |
1945 |
| Liczba egz. |
275[1] |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik turboodrzutowy BMW 003E-1 lub E-2 |
| Ciąg |
8 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
7,2 m |
| Długość |
9,05 m |
| Wysokość |
2,6 m |
| Powierzchnia nośna |
11,2 m² |
| Masa | |
| Startowa |
2805 kg |
| Do lądowania |
1758 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
790 km/h (na wysokości 0 m); 905 km/h (na pułapie 6000 m z przeciążeniem silnika)[2] |
| Prędkość wznoszenia |
19,2 m/s (na wysokości 0 m)[2] |
| Pułap praktyczny |
12 000 m[2] |
| Zasięg |
620 km (na wys. 6000 m)[2] |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 działka 20 mm MG 151 | |
| Użytkownicy | |
| Niemcy | |
| Rzuty | |
| |
Historia
edytujKiedy amerykańska 8 Armia Powietrzna rozpoczęła na nowo dzienne bombardowania Niemiec w 1944 roku, nad terytorium Rzeszy znowu pojawiły się bombowce w eskorcie myśliwców P-51 Mustang. Wtedy właśnie Adolf Galland zrozumiał, że jedyną możliwością zniwelowania przewagi liczebnej wroga jest przewaga techniczna, i zażądał wprowadzenia do produkcji myśliwców odrzutowych.
Największe nadzieje Galland pokładał w myśliwcu Messerschmitt Me 262, który, nawet gdy użyty w niewielkich grupach, był w stanie wyrządzić wielkie straty w formacjach bombowych. Twierdził nawet, że wolałby jeden myśliwiec odrzutowy od pięciu śmigłowych. Jednak wprowadzenie Me 262 do produkcji seryjnej odwlekało się z powodu problemów z silnikami, ponadto był on drogi w produkcji i wymagał dobrze wyszkolonych pilotów. Pojawiła się wówczas koncepcja opracowania lekkiego myśliwca odrzutowego, budowanego w większym tempie, z mniejszym nakładem pracy i małym udziałem strategicznych surowców[3]. Budowę prostego w pilotażu lekkiego myśliwca, dostępnego dla pospiesznie wyszkolonych mało doświadczonych lotników, propagował zwłaszcza Alfred Keller, stojący na czele Narodowosocjalistycznego Korpusu Lotniczego – organizacji paramilitarnej prowadzącej wstępne szkolenie lotnicze młodzieży z Hitlerjugend[3]. Do proponowanego samolotu przylgnęła z uwagi na to nazwa Volksjäger, czyli „myśliwiec ludowy”, na wzór oddziałów Volkssturmu[3]. Pomimo początkowego oporu, dowództwo lotnictwa wojskowego z Hermannem Göringiem na czele zaakceptowało koncepcję lekkiego i taniego myśliwca, z przeznaczeniem także dla szybkiego uzupełnienia strat regularnych jednostek[3]. Do napędu przewidziano nowy silnik BMW 003, prostszy w produkcji niż Jumo 004, który był zarezerwowany już dla istniejących konstrukcji[3]. Program otrzymał kryptonim Salamander (pol. salamandra)[3].
10 września 1944 roku Ministerstwo Lotnictwa ogłosiło oficjalny konkurs wśród ośmiu wytwórni lotniczych na przedstawienie w ciągu pięciu dni wstępnego projektu małego myśliwca odrzutowego[3]. Wytwórnie Arado, Blohm und Voss, Heinkel, Focke Wulf i Junkers przedstawiły swoje propozycje bazujące na dotychczasowych pracach koncepcyjnych, natomiast Messerschmitt odmówił wzięcia udziału[4]. Do dalszych prac wybrano projekty Blohm und Voss (P.211) i Heinkla (P.1073), którym nakazano wprowadzenie poprawek[5]. 21 września Heinkel zaprezentował makietę samolotu, a 24 września jego projekt został wybrany, otrzymując oznaczenie He 162 i nazwę Spatz (pol. wróbel)[5].
Samolot był małym górnopłatem o prostych skrzydłach i sportowym wyglądzie. Napędzany był silnikiem BMW 003 umocowanym nad kadłubem, za znajdującą się z przodu kabiną pilota. Konstrukcja samolotu była mieszana: kadłub był półskorupowy z pokryciem duralowym z wyjątkiem nosa wykonanego ze sklejki, a płat miał konstrukcję drewnianą pokryta sklejką[6]. Był wyposażony w fotel wyrzucany i chowane podwozie trójkołowe. 29 września 1944 roku zamówiono opracowanie projektu samolotu, z przewidywanym terminem oblotu 10 grudnia[6]. 3 października sporządzono ostateczny projekt z uzbrojeniem P.1073-20, a do 5 listopada dokumentację techniczną[6]. Pierwszy lot prototypu He 162 V1 miał miejsce już 6 grudnia 1944 roku[7].
Podczas tak szybkiego procesu projektowego nie ustrzeżono się błędów konstrukcyjnych, z których jeden zaowocował rozbiciem się prototypu podczas pokazu 10 grudnia, na skutek zbyt słabego kleju użytego w skrzydłach[1]. Tak więc prace nad He 162 kontynuowano, cały czas poprawiając konstrukcję i właściwości lotu. Szczególnym problemem okazało się zachowanie samolotu przy niskich prędkościach. Powstały ogółem 42 samoloty oznaczone jako prototypowe, przeznaczone do różnych prób (oznaczone He 162 V1 i od M2 do M42)[7].
Do czasu uporania się ze wszystkimi problemami stało się jasne, że wojna chyli się ku końcowi. Niemniej jednak ambitny program produkcji myśliwca był kontynuowany, w kilku fabrykach, i do końca zmagań wojennych ukończono produkcję 275 myśliwców, a około 500 było na różnych etapach produkcji[1]. Z tego oblatano tylko 171, a z nich lotnictwo odebrało oficjalnie 116 sztuk, a faktycznie jeszcze 50[1].
Użycie
edytujPierwsze 46 egzemplarzy seryjnych He 162A lotnictwo niemieckie Luftwaffe odebrało w lutym 1945 roku[8]. W kwietniu przezbrojono pierwszy (i jedyny) dywizjon myśliwski na nowe samoloty – I./JG 1 (I dywizjon 1 Pułku Myśliwskiego), a przeszkalano II dywizjon tego pułku[8] W kwietniu i maju 1945 samoloty te zostały użyte bojowo w bardzo ograniczonym zakresie w okolicach Rostocku. Kilku pilotów zginęło w wypadkach w okresie przeszkolenia, a 19 kwietnia pierwszy He 162 został zestrzelony nad lotniskiem Hosum przez myśliwiec Hawker Tempest V z 222 Dywizjonu RAF[8]. 21 kwietnia dywizjon został uznany za gotowy do działań[9]. 26 kwietnia odniesiono na He 162 niepotwierdzone zwycięstwo powietrzne[9]. 5 maja weszło w życie zawieszenie broni, a 6 maja baza w Leck została zajęta przez Brytyjczyków[9]. Między 13 kwietnia a końcem wojny zginęło na He 162 przynajmniej 14 pilotów jednostki, w tym tylko trzech w walkach powietrznych (zestrzelenia zgłosili także piloci Spitfire z 412 Dywizjonu RAF i rozpoznawczego F-6 Mustang z amerykańskiego 12 TRS)[9].
Nazwa Volksjäger została nadana przez Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy. Inne nazwy, to Salamander oraz Spatz[10].
Program samolotu He 162 był sukcesem pod względem szybkości zaprojektowania i uruchomienia seryjnej produkcji pełnowartościowego i prostego w produkcji samolotu myśliwskiego o dobrych osiągach[11]. Produkcja wymagała o 40% mniej roboczogodzin od Me 262[11]. Piloci oceniali He 162 jako łatwiejszy w pilotażu i zwrotniejszy od Me 262, lecz trudny był na nim manewr lądowania, a przy niskich prędkościach samolot był mało sterowny[11]. Przy prędkościach zbliżonych do maksymalnej odczuwano drgania powierzchni sterowych[11]. Nietypowe umieszczenie silnika na grzbiecie kadłuba ograniczało widoczność do tyłu, chociaż widoczność z kabiny w innych kierunkach była bardzo dobra[11]. Wykonywanie gwałtownych zwrotów stwarzało też ryzyko dostania się powierzchni sterowych w strumień gazów wylotowych[11]. W toku rozwoju konstrukcja mogła zostać bardziej dopracowana[11]. Ocenia się, że gdyby wojna w Europie trwała kilka miesięcy dłużej, masowo użyte He 162, o lepszych osiągach od dostępnych myśliwców śmigłowych, mogłyby być bardziej od nich skuteczne[11].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Tetera 2022 ↓, s. 42-43.
- ↑ a b c d Tetera 2022 ↓, s. 44.
- ↑ a b c d e f g Tetera 2022 ↓, s. 36-37.
- ↑ Tetera 2022 ↓, s. 38-40.
- ↑ a b Tetera 2022 ↓, s. 41.
- ↑ a b c Tetera 2022 ↓, s. 42.
- ↑ a b Tetera 2022 ↓, s. 43-44.
- ↑ a b c Tetera 2022 ↓, s. 48-49.
- ↑ a b c d Tetera 2022 ↓, s. 50-52.
- ↑ Heinkel He 162 A-2 Spatz (Sparrow). airandspace.si.edu. [dostęp 2023-11-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Tetera 2022 ↓, s. 53.
Bibliografia
edytuj- Szymon Tetera. Heinkel He 162 Spatz. „Technika Wojskowa Historia”. Nr 2(74)/2022, s. 36-53, marzec – kwiecień 2022. Magnum X.