Brački vitalac
Brački vitalac – tradycyjne chorwackie danie mięsne (podrobowe) z jagnięciny pochodzące z wyspy Brač na Adriatyku[1]. Tamtejsza kuchnia lokalna była mieszanką pierwotnych tradycji kulinarnych wyspy, a także zwyczajów żywieniowych imigrantów z obszaru dynarskiego dalmatyńskiej Zagory oraz Bośni i Hercegowiny[1].
| przystawka | |
| Rodzaj | |
|---|---|
| Kuchnia | |
| Miejsce powstania | |
| Obróbka żywności |
pieczenie na wolnym ogniu |
| Składniki | |
Głównym składnikiem potrawy są wnętrzności jagnięce lub koźlęce (wątroba, śledziona, serce i płuca). Najchętniej używa się tzw. mlecznej jagnięciny, tj. pochodzącej od zwierzęcia, które jeszcze ssie mleko matki i nie zaczęło jeść traw[1]. Podroby są nadziewane, solone (sól morska[2]) i zawijane w jelito jagnięce, a potem pieczone na obrotowym ruszcie nad otwartym żarem z węgla (dawniej był to długi patyk świerkowy lub grabowy, następnie zwykły szpikulec metalowy[1]). Po upieczeniu potrawę kroi się w plasterki i serwuje z chlebem[3] i cebulą dymką[3][2]. Jest to najczęściej przekąska w oczekiwaniu na upieczenie całego jagnięcia[1][3].
Spożywanie podrobów było na niezbyt zamożnej wyspie normą – brački vitalac wywodzi się również z tej kuchni niedostatku. Popularny był wśród pasterzy owiec, chętnie spożywany na święto Wniebowzięcia, w grupach, wieczorem, przy sezonowych ucztach z jagnięciną[1].
Potrawa znajduje się od 2007 na Liście Chronionych Niematerialnych Dóbr Kulturowych Republiki Chorwackiej[1][4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Ida Jakšić, Brački vitalac, Etnografski muzej Split, 2014, s. 125-135.
- ↑ a b Brački vitalac [online], www.gastronaut.hr [dostęp 2024-04-25].
- ↑ a b c Taste Atlas, Brački vitalac | Traditional Offal Dish From Brač | TasteAtlas [online], www.tasteatlas.com [dostęp 2024-04-25].
- ↑ Pripremanje tradicijskog jela brački vitalac [online], Registar Kulturnih Dobara [dostęp 2024-05-15] (chorw.).