Benzyna syntetyczna
Benzyna syntetyczna – paliwo syntetyczne, rodzaj benzyny otrzymywany w wyniku syntezy chemicznej, o składzie zależnym od surowców wyjściowych i metody otrzymywania. Metodami tymi są:
- kraking wyższych frakcji ropy naftowej w temperaturze 470–520 °C, pod ciśnieniem 25–50 atmosfer[1];
- uwodornienie węgla (rozdrobnionego i zmieszanego z ciężkimi olejami i katalizatorami) pod ciśnieniem 300–700 atm oraz w podwyższonej temp.[1] (metoda Bergiusa) – otrzymane produkty zostają rozdestylowane na frakcje[potrzebny przypis];
- alkilowanie i dimeryzacja gazowych węglowodorów[1];
- synteza Fischera-Tropscha[1].
Benzyna syntetyczna w czasie II wojny światowej
edytujBadania nad upłynnianiem węgla prowadzono w latach 20 XX wieku w Niemczech, głównie z powodu odcięcia tego kraju po I wojnie światowej od źródeł ropy naftowej. Pierwszy proces upłynniania został wynaleziony przez Franza Fischera i Hansa Tropscha z Instytutu Cesarza Wilhelma. W czasie II wojny światowej był on stosowany do produkcji benzyny na potrzeby zbrojeniowe przez Niemcy i Japonię. W szczytowym okresie produkcji w Niemczech wytwarzano 124 000 baryłek benzyny na dobę, co dało łącznie 6,5 miliona ton w 1944[2].
Badania państwowe po II wojnie światowej w USA
edytujPo II wojnie światowej część niemieckich naukowców zajmujących się upłynnianiem węgla zatrudnił rząd Stanów Zjednoczonych w ramach operacji Paperclip. Prace badawcze nad wdrożeniem tej technologii w USA prowadzono od 1944 w ramach Synthetic Liquid Fuels Program. Program ten porzucono w 1955 ze względu na niskie ceny ropy naftowej. Niemniej w ramach tego projektu wybudowano kilka dużych instalacji do procesu Fischera-Tropscha, które istnieją do dzisiaj jako rodzaj rezerwy strategicznej[3].
Program ten został ponownie uruchomiony w 1979, po wybuchu drugiego kryzysu paliwowego. Powstała wówczas państwowa Synthetic Fuels Corporation, która jednak po paru latach została zlikwidowana, gdy nastąpił spadek cen ropy.
Do idei upłynniania węgla powrócono w USA na początku XXI wieku. Departament Obrony USA rozpoczął w 2000 roku projekt uniezależniania Armii USA od dostaw importowanych paliw. W ramach niego rozwijane są technologie biopaliw oraz produkcji paliw z gazu ziemnego i węgla. Firma Syntroleum zaczęła zaopatrywać NASA i US Air Force w paliwo syntetyczne produkowane w procesie Fischera-Tropscha[4].
Współczesna produkcja komercyjna
edytujW 2006 głównym komercyjnym producentem benzyny syntetycznej był koncern Sasol z Republiki Południowej Afryki. Koncern ten posiada fabrykę do produkcji benzyny syntetycznej w miejscowości Secunda w RPA, o zdolności wytwarzania 150 000 baryłek na dobę[5]. Innymi koncernami, które posiadają instalacje do produkcji benzyny syntetycznej są m.in. Shell, ExxonMobil, Statoil, Rentech i Syntroleum[6].
Benzyna syntetyczna na terytorium dzisiejszej Polski
edytujW czasie II wojny światowej w Policach działała jedna z największych niemieckich fabryk benzyny syntetycznej, należąca do IG Farben. Fabryka ta popadła w ruinę po zakończeniu wojny[7]. Benzynę syntetyczną produkowano także w Blachowni Śląskiej do 1945.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 52, ISBN 83-7183-240-0.
- ↑ „The Early Days of Coal Research”, USDOE. fe.doe.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-22)]..
- ↑ Zbiór dokumentów na temat Synthetic Liquid Fuels Program.
- ↑ Hernandez, Jason, „SECAF certifies synthetic fuel blends for B-52H”, Aerotech News and Review, August 10, 2007.
- ↑ Broszura informacyjna firmy Sasol. sasol.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-07)]..
- ↑ Alexander H. Tullo, Catalyzing GLT Gas-to-liquids fuels are becoming a reality and looming as a robust market for catalysts, Chemical & Engineering News, 81(29), 18, 2003.
- ↑ Bombardowanie fabryki benzyny syntetycznej podczas II wojny światowej. www.fabryka.police.info.pl. [dostęp 2016-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-06-09)]. [za: Jan Matura, Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej, Police 2002].