Kransslagader: verschil tussen versies
kGeen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 16: | Regel 16: | ||
[[File:Cardiac vessels.png|right|230px|thumb|Schematic view of the heart]] |
[[File:Cardiac vessels.png|right|230px|thumb|Schematic view of the heart]] |
||
De twee kransslagaders ontspringen aan de linkerharthelft uit het eerste gedeelte,de ''wortel'' van de [[aorta]], vlak boven de [[aortaklep]]. De linker kransslagader ontspringt daarbij uit de linker sinus aortae, de rechter uit de rechter. |
De twee kransslagaders ontspringen aan de linkerharthelft uit het eerste gedeelte,de ''wortel'' van de [[aorta]], vlak boven de [[aortaklep]]. De linker kransslagader ontspringt daarbij uit de linker sinus aortae, de rechter uit de rechter; (sinus is de uitsparing tpv een blad van de klep. |
||
===Varianten=== |
===Varianten=== |
||
Bij vier procent van de mensen wordt een derde kransslagader gevonden, die ''posterior'' (''de achterste'') wordt genoemd. Heel af en toe heeft iemand maar één kransslagader die rond de aortawortel loopt. |
Bij vier procent van de mensen wordt een derde kransslagader gevonden, die ''posterior'' (''de achterste'') wordt genoemd. Heel af en toe heeft iemand maar één kransslagader die rond de aortawortel loopt. |
||
| Regel 22: | Regel 22: | ||
=== Dominante kransslagader === |
=== Dominante kransslagader === |
||
De slagader die de ''ramus descendens posterior'' (PDA, posterior descending artery)van bloed voorziet is de dominante kransslagader. <ref name="Hurst">{{cite book | last=Fuster | first=V | coauthors=Alexander RW, O'Rourke RA | title=Hurst's The Heart | publisher=McGraw-Hill | year=2001 | page=53 | edition=10th | isbn=0-07-135694-0 }}</ref> Als deze ''ramus descendens posterior'' (PDA) een tak is van de rechterkransslagader (70%) , zegt men dat het systeem rechts dominant is, is ze een tak van de linkerkransslagader (20%), dan noemt men het links dominant, wordt deze PDA door beide van bloed vooorzien (10%), dan spreekt men van co-dominantie. <ref name="Hurst"/> |
De slagader die de ''ramus descendens posterior'' (PDA, posterior descending artery)van bloed voorziet is de dominante kransslagader. <ref name="Hurst">{{cite book | last=Fuster | first=V | coauthors=Alexander RW, O'Rourke RA | title=Hurst's The Heart | publisher=McGraw-Hill | year=2001 | page=53 | edition=10th | isbn=0-07-135694-0 }}</ref> Als deze ''ramus descendens posterior'' (PDA) een tak is van de rechterkransslagader (70%) , zegt men dat het systeem rechts dominant is, is ze een tak van de linkerkransslagader (20%), dan noemt men het links dominant, wordt deze PDA door beide van bloed vooorzien (10%), dan spreekt men van co-dominantie. <ref name="Hurst"/> |
||
Anatomisch zou je de slagader die de [[ |
Anatomisch zou je de slagader die de [[Atrioventriculaire knoop|AV-knoop]] van bloed voorzien de dominante moeten noemen, meestal is dit de rechter. |
||
==Bloedtoevoer naar de papillairspieren == |
==Bloedtoevoer naar de papillairspieren == |
||
De [[ |
De [[papillairspieren]] verbinden links de [[mitralisklep]] (de klep tussen linker[[ boezem]] en de [[linkerkamer]]) met de [[linkerventrikel]]. In de rechter harthelft verbinden ze de [[tricuspidalisklep]] (de klep tussen rechter [[atrium]] en de [[rechterventrikel]]) met de wand van het hart. Als deze kleppen niet goed functioneren, kan er bloed terug stromen als de kamers samentrekken. |
||
De voorste groep papillairspieren krijgen dikwijls bloed van twee kanten: van de ramus descendens anterior en van de ramus circumflexus sinister (LCX). <ref name=voci>{{cite journal |author=Voci P, Bilotta F, Caretta Q, Mercanti C, Marino B |title=Papillary muscle perfusion pattern. A hypothesis for ischemic papillary muscle dysfunction |journal=Circulation |volume=91 |issue=6 |pages=1714–8 |year=1995 |pmid=7882478 |doi=}}</ref> |
De voorste groep papillairspieren krijgen dikwijls bloed van twee kanten: van de ramus descendens anterior en van de ramus circumflexus sinister (LCX). <ref name=voci>{{cite journal |author=Voci P, Bilotta F, Caretta Q, Mercanti C, Marino B |title=Papillary muscle perfusion pattern. A hypothesis for ischemic papillary muscle dysfunction |journal=Circulation |volume=91 |issue=6 |pages=1714–8 |year=1995 |pmid=7882478 |doi=}}</ref> |
||
Daarom kan deze spiergroep over het algemeen vermindering van de doorbloeding (ischemie) |
Daarom kan deze spiergroep over het algemeen vermindering van de doorbloeding (ischemie) goed doorstaan. Anderzijds wordt de achterste papillairspier meestal alleen door de PDA van zuurstof voorzien. <ref name=voci/> Daardoor is deze spier veel kwetsbaarder. Een [[myocardinfarct]] gaat daardoor vaak gepaard met [[mitralisinsufficiëntie]] wanneer de PDA erbij betroken is. |
||
== Bloedstroom door de kransslagaders== |
== Bloedstroom door de kransslagaders== |
||
Rijdens het samentrekken van de kamer ([[systole]]), worden de takken van de kransslagaders die aan de binnenzijde onder het endocard (dus binnen de hartspier) liggen , dichtgedrukt door de hoge druk die dan ontstaat. De doorbloeding van de hartspier moet dus plaatsvinden tijdens de ontspanning van de hartspier, de [[diastole]], wanneer de vaten inde hartspier open zijn en geen hoge druk te verduren hebben. |
Rijdens het samentrekken van de kamer ([[systole]]), worden de takken van de kransslagaders die aan de binnenzijde onder het endocard (dus binnen de hartspier) liggen , dichtgedrukt door de hoge druk die dan ontstaat. De doorbloeding van de hartspier moet dus plaatsvinden tijdens de ontspanning van de hartspier, de [[diastole]], wanneer de vaten inde hartspier open zijn en geen hoge druk te verduren hebben. |
||
Wanneer de bloedstroom naar de hartspier tekort schiet, noemen we dat [[ische mie]]. Mannen voelen dit vaak als pijn op de borst, vrouwen als benauwdheid. Dit heet [[angina pectoris]]. Wanneer er hartspiercellen afsterven spreken we van een |
Wanneer de bloedstroom naar de hartspier tekort schiet, noemen we dat [[ische mie]]. Mannen voelen dit vaak als pijn op de borst, vrouwen als benauwdheid. Dit heet [[angina pectoris]]. Wanneer er hartspiercellen afsterven spreken we van een myocardinfarct of [[hartinfarct]]. |
||
De meeste bloedvaten vernauwen in reactie op [[noradrenaline]]. De kransslagaders zijn voornamelijk voorzien van betareceptoren en verwijden juist als reactie op stimulatie door adrenaline. Alfa-agonissten geven hier maar weinig vaatvernauwing. |
De meeste bloedvaten vernauwen in reactie op [[noradrenaline]]. De kransslagaders zijn voornamelijk voorzien van betareceptoren en verwijden juist als reactie op stimulatie door adrenaline. Alfa-agonissten geven hier maar weinig vaatvernauwing. |
||
==Anastomoses== |
==Anastomoses== |
||
Een anastomose is een verbinding tussen twee slagaders. |
Een anastomose is een verbinding tussen twee slagaders. |
||
Er |
Er is wel enige verbinding tussen de takken van de twee kransslagaders, maar fuctioneel zijn het eind-slagaders. De anastomosen functioneren niet zo dat de een de afsluiting van de ander kan compenseren. Wat de bloedvaten in bijvoorbeeld de hand wel kunnen). Wanneer een gebied bloed krijgt van twee slagaders, kan het echter geleidelijke afsluiting van een van de twee wel opgevangen worden. In het meest gangbare patroon van kransslagaders zijn er drie gebieden met anastomosen: |
||
Kleine takken van de LAD (ramus anterior descendens), een tak van de linker kransslagader ontmoet de rechterkransslagader in de groeve tussen de beide hartkamers. |
Kleine takken van de LAD (ramus anterior descendens), een tak van de linker kransslagader ontmoet de rechterkransslagader in de groeve tussen de beide hartkamers. |
||
Meer naar boven is er een anastomose tussen de ramus circumflexus (van de linker kransslsagder) en de rechter kransslagader in die zelfde groeve. |
Meer naar boven is er een anastomose tussen de ramus circumflexus (van de linker kransslsagder) en de rechter kransslagader in die zelfde groeve. |
||
Versie van 15 nov 2011 17:27
| Kransslagader | ||||
|---|---|---|---|---|
| Arteria coronaria | ||||
| ||||
| ||||
| Naslagwerken | ||||
| MeSH | Coronary+Vessels | |||
| ||||
De kransslagaders of arteriae coronariae zijn twee uit de aorta ontspringende slagaders die de hartspier zelf van bloed voorzien. De linker kransslagader heeft na de hoofdstam een splitsing in een twee takken, de ramus interventricularis anterior (Engels: left anterior descending (LAD)) en de ramus circumflexus (Engels: circumflex artery), de rechter kransslagader wordt de arteria coronaria dextra (Engels: right coronary artery (RCA)) genoemd. Een kransslagader kan door atherosclerose vernauwd of verstopt raken, waardoor pijn op de borst optreedt (angina pectoris) bij een vernauwing of een hartinfarct door verstopping. De vernauwing kan in beeld worden gebracht met een hartkatheterisatie (Coronairangiografie of CAG). De kransslagaders worden beschouwd als eindarterieën , omdat ze de enige bloedtoevoer naar de hartspier zijn. Er is maar weinig reserve, als er een slagader wordt afgesloten is dat meestal dadelijk kritiek.
Anatomie van de kransslagaders
De twee kransslagaders ontspringen aan de linkerharthelft uit het eerste gedeelte,de wortel van de aorta, vlak boven de aortaklep. De linker kransslagader ontspringt daarbij uit de linker sinus aortae, de rechter uit de rechter; (sinus is de uitsparing tpv een blad van de klep.
Varianten
Bij vier procent van de mensen wordt een derde kransslagader gevonden, die posterior (de achterste) wordt genoemd. Heel af en toe heeft iemand maar één kransslagader die rond de aortawortel loopt. Soms is er een verdubbeling van de kransslagader, er zijn dan tweeparallel verlopende slagaders, in plaats van één.
Dominante kransslagader
De slagader die de ramus descendens posterior (PDA, posterior descending artery)van bloed voorziet is de dominante kransslagader. [1] Als deze ramus descendens posterior (PDA) een tak is van de rechterkransslagader (70%) , zegt men dat het systeem rechts dominant is, is ze een tak van de linkerkransslagader (20%), dan noemt men het links dominant, wordt deze PDA door beide van bloed vooorzien (10%), dan spreekt men van co-dominantie. [1] Anatomisch zou je de slagader die de AV-knoop van bloed voorzien de dominante moeten noemen, meestal is dit de rechter.
Bloedtoevoer naar de papillairspieren
De papillairspieren verbinden links de mitralisklep (de klep tussen linkerboezem en de linkerkamer) met de linkerventrikel. In de rechter harthelft verbinden ze de tricuspidalisklep (de klep tussen rechter atrium en de rechterventrikel) met de wand van het hart. Als deze kleppen niet goed functioneren, kan er bloed terug stromen als de kamers samentrekken. De voorste groep papillairspieren krijgen dikwijls bloed van twee kanten: van de ramus descendens anterior en van de ramus circumflexus sinister (LCX). [2] Daarom kan deze spiergroep over het algemeen vermindering van de doorbloeding (ischemie) goed doorstaan. Anderzijds wordt de achterste papillairspier meestal alleen door de PDA van zuurstof voorzien. [2] Daardoor is deze spier veel kwetsbaarder. Een myocardinfarct gaat daardoor vaak gepaard met mitralisinsufficiëntie wanneer de PDA erbij betroken is.
Bloedstroom door de kransslagaders
Rijdens het samentrekken van de kamer (systole), worden de takken van de kransslagaders die aan de binnenzijde onder het endocard (dus binnen de hartspier) liggen , dichtgedrukt door de hoge druk die dan ontstaat. De doorbloeding van de hartspier moet dus plaatsvinden tijdens de ontspanning van de hartspier, de diastole, wanneer de vaten inde hartspier open zijn en geen hoge druk te verduren hebben. Wanneer de bloedstroom naar de hartspier tekort schiet, noemen we dat ische mie. Mannen voelen dit vaak als pijn op de borst, vrouwen als benauwdheid. Dit heet angina pectoris. Wanneer er hartspiercellen afsterven spreken we van een myocardinfarct of hartinfarct. De meeste bloedvaten vernauwen in reactie op noradrenaline. De kransslagaders zijn voornamelijk voorzien van betareceptoren en verwijden juist als reactie op stimulatie door adrenaline. Alfa-agonissten geven hier maar weinig vaatvernauwing.
Anastomoses
Een anastomose is een verbinding tussen twee slagaders. Er is wel enige verbinding tussen de takken van de twee kransslagaders, maar fuctioneel zijn het eind-slagaders. De anastomosen functioneren niet zo dat de een de afsluiting van de ander kan compenseren. Wat de bloedvaten in bijvoorbeeld de hand wel kunnen). Wanneer een gebied bloed krijgt van twee slagaders, kan het echter geleidelijke afsluiting van een van de twee wel opgevangen worden. In het meest gangbare patroon van kransslagaders zijn er drie gebieden met anastomosen: Kleine takken van de LAD (ramus anterior descendens), een tak van de linker kransslagader ontmoet de rechterkransslagader in de groeve tussen de beide hartkamers. Meer naar boven is er een anastomose tussen de ramus circumflexus (van de linker kransslsagder) en de rechter kransslagader in die zelfde groeve. Er is ook een anastomose tussen takken van de twee kransslagaders in het tussenschot.
- ↑ a b Fuster, V, Alexander RW, O'Rourke RA (2001). Hurst's The Heart, 10th. McGraw-Hill, p. 53. ISBN 0-07-135694-0.
- ↑ a b Voci P, Bilotta F, Caretta Q, Mercanti C, Marino B (1995). Papillary muscle perfusion pattern. A hypothesis for ischemic papillary muscle dysfunction. Circulation 91 (6): 1714–8. PMID 7882478.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Coronary Circulation op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
{Navigatie bloedsomloop}}