Groot takmos: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
redactie |
||
| (42 tussenliggende versies door 14 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| ⚫ | |||
{{meebezig}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| type = schimmel |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| titelweergave = ''Ramalina fraxinea'' |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| rijk = [[Schimmels|Fungi]] (Schimmels) |
|||
| ⚫ | |||
| klasse = [[Lecanoromycetes]] |
| klasse = [[Lecanoromycetes]] |
||
| |
| onderklasse = [[Lecanoromycetidae]] |
||
| orde = [[Lecanorales]] |
| orde = [[Lecanorales]] |
||
| familie = [[Ramalinaceae]] |
| familie = [[Ramalinaceae]] |
||
| geslacht = ''[[Ramalina]]'' |
| geslacht = ''[[Ramalina]]'' |
||
| taxon = [[Soort]] |
|||
| w-naam = ''Ramalina fraxinea'' |
| w-naam = ''Ramalina fraxinea'' |
||
| auteur = ([[L.]]) [[Erik Acharius|Ach.]] |
| auteur = ([[Carl Linnaeus|L.]]) [[Erik Acharius|Ach.]] |
||
| datum = 1810 |
| datum = 1810 |
||
}} |
}} |
||
'''''Ramalina fraxinea''''' ([[synoniem]]: ''Lichen fraxineus'') is een struikvormige [[korstmos]], die behoort tot de [[ascomyceten]] en voorkomt op de [[bast]] van oude loofbomen, zoals de [[es (boom)|es]], [[populier]] en [[linde]]. De korstmos kan slecht tegen [[luchtvervuiling]]. |
|||
Het '''groot takmos''' (''Ramalina fraxinea'', [[basioniem]]: ''Lichen fraxineus'') is een struikvormig [[korstmos]] uit de familie [[Ramalinaceae]]. Het is een van de grootste Nederlandse korstmossen. De soort is in Nederland zeer zeldzaam en staat op de [[Nederlandse Rode Lijst (korstmossen)|Nederlandse Rode Lijst]] als bedreigd.<ref name="veldgids">Herk, K. van, A. Aptroot & L. Sparrius, 2017. ''Veldgids Korstmossen''. KNNV Uitgeverij, Zeist. 2e druk p. 33, 265</ref> Het korstmos kan slecht tegen [[luchtvervuiling]]. Groot takmos bestaat uit een [[Mutualisme|mutualistische symbiose]] van de schimmel ''Ramalina fraxinea'' en een [[Groenwieren|groenwier]] van het geslacht ''[[Trebouxia]]''. Zo'n lichaam als geheel wordt [[thallus]] genoemd. |
|||
| ⚫ | |||
== Determinatie == |
|||
| ⚫ | De bleekgele tot grijsgroene, |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | De bleekgele tot grijsgroene, 2–10 mm grote [[Apothecium|apotheciën]] hebben een rand of zijn vlak en komen aan beide zijden van de bladachtige structuren voor. De [[Soraal|soralen]] ontbreken, maar wel zijn meestal kleine, lichtkleurige [[pseudocyphellen]] aanwezig. Pseudocyphellen zijn kleine, punt- tot streepvormige openingen in het oppervlak van het thallus en zorgen voor de gasuitwisseling. De [[ascospore]]n zijn niervormig. |
||
== |
== Ecologie == |
||
De soort groeit op 2–4 m hoogte aan de stam van op vrijstaande [[Loofboom|loofbomen]] met een neutrale schors, vooral oude erf- en wegbomen van [[zomereik]], [[Es (plant)|es]], [[iep]], [[populier]] en [[Linde (geslacht)|linde]].<ref>[https://www.natuurfront.nl/substraten.php?code=4538 Natuurfront. Substraten]. [https://web.archive.org/web/20180819011111/https://www.natuurfront.nl/substraten.php?code=4538 Gearchiveerd] op 19 augustus 2018.</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
In de systematiek van de mossen- en korstmossengemeenschappen is groot takmos een [[kensoort]] van de [[trompettakmos-associatie]] (''Ramalinetum fastigiatae'') binnen de klasse van haarmutsen en vingermossen.<ref>{{aut|Dort, K. van, B. van Gennip & M. Schrijvers-Gonlag}}, 2017. ''De vegetatie van Nederland - 6: Mossen- en korstmossengemeenschappen.'' KNNV Uitgeverij, Zeist. 1e druk p. 286</ref> |
|||
== Verspreiding == |
|||
Het groot takmos is zeldzaam in Noordoost-Nederland en zeer zeldzaam elders in Nederland. In de jaren 1950 werd groot takmos nog veelvuldig gevonden op iep. Door de [[iepenziekte]] en door vervuiling van de lucht met [[zwaveldioxide]] is de soort in de jaren 1970 sterk achteruitgegaan. Ondanks terugdringen van de zwaveluitstoot plant de soort zich nauwelijks meer voort. Alleen langs de kust zijn nieuwe vestigingen gevonden.<ref name="veldgids" /><ref>[https://www.blwg.nl/mossen/onderzoek/rapporten/BLWGRapport12.pdf A. Aptroot, C.M. van Herk & L.B. Sparrius, 2011. Basisrapport voor de Rode Lijst Korstmossen. BLWG-Rapport 12. BLWG, Oude-Tonge. p. 44]. [https://web.archive.org/web/20221101152217/https://www.blwg.nl/mossen/onderzoek/rapporten/BLWGRapport12.pdf Gearchiveerd] op 1 november 2022.</ref> |
|||
== Externe links == |
== Externe links == |
||
* [https://www.verspreidingsatlas.nl/4538# BLWG Verspreidingsatlas Korstmossen ''Ramalina fraxinea''] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
* {{en}}[http://www.lichens.lastdragon.org/Ramalina_fraxinea.html Foto's met een korte beschrijving] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{Appendix|2= |
|||
| ⚫ | |||
'''Referenties''' |
|||
{{References}} |
|||
'''Bronnen''' |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
'''Foto's''' |
|||
| ⚫ | |||
* [http://www.stridvall.se/lichens/gallery/Ramalina/NIKA0196?full=1 Foto] |
|||
| ⚫ | |||
}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{wikispecies}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Huidige versie van 4 jan 2024 om 19:56
| Groot takmos | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Groot takmos, thallus met apothecien | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Ramalina fraxinea (L.) Ach. (1810) | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Groot takmos op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Het groot takmos (Ramalina fraxinea, basioniem: Lichen fraxineus) is een struikvormig korstmos uit de familie Ramalinaceae. Het is een van de grootste Nederlandse korstmossen. De soort is in Nederland zeer zeldzaam en staat op de Nederlandse Rode Lijst als bedreigd.[1] Het korstmos kan slecht tegen luchtvervuiling. Groot takmos bestaat uit een mutualistische symbiose van de schimmel Ramalina fraxinea en een groenwier van het geslacht Trebouxia. Zo'n lichaam als geheel wordt thallus genoemd.
Determinatie
[bewerken | brontekst bewerken]Het groot takmos zit met een centrale voet vast aan de bast van de boom. De 2–25 cm brede en 2–20 cm lange bladachtige thalli zijn grijs tot geelgroen, vlak tot geribbeld en breed bandvormig. Ze hebben een spitse top en de onderkant is iets bleker dan de bovenkant. De bleekgele tot grijsgroene, 2–10 mm grote apotheciën hebben een rand of zijn vlak en komen aan beide zijden van de bladachtige structuren voor. De soralen ontbreken, maar wel zijn meestal kleine, lichtkleurige pseudocyphellen aanwezig. Pseudocyphellen zijn kleine, punt- tot streepvormige openingen in het oppervlak van het thallus en zorgen voor de gasuitwisseling. De ascosporen zijn niervormig.
Ecologie
[bewerken | brontekst bewerken]De soort groeit op 2–4 m hoogte aan de stam van op vrijstaande loofbomen met een neutrale schors, vooral oude erf- en wegbomen van zomereik, es, iep, populier en linde.[2]
In de systematiek van de mossen- en korstmossengemeenschappen is groot takmos een kensoort van de trompettakmos-associatie (Ramalinetum fastigiatae) binnen de klasse van haarmutsen en vingermossen.[3]
Verspreiding
[bewerken | brontekst bewerken]Het groot takmos is zeldzaam in Noordoost-Nederland en zeer zeldzaam elders in Nederland. In de jaren 1950 werd groot takmos nog veelvuldig gevonden op iep. Door de iepenziekte en door vervuiling van de lucht met zwaveldioxide is de soort in de jaren 1970 sterk achteruitgegaan. Ondanks terugdringen van de zwaveluitstoot plant de soort zich nauwelijks meer voort. Alleen langs de kust zijn nieuwe vestigingen gevonden.[1][4]
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- BLWG Verspreidingsatlas Korstmossen Ramalina fraxinea
- Mycobank Ramalina fraxinea
- Index Fungorum Ramalina fraxinea
- Catalogue of Life Ramalina fraxinea
Referenties
- ↑ a b Herk, K. van, A. Aptroot & L. Sparrius, 2017. Veldgids Korstmossen. KNNV Uitgeverij, Zeist. 2e druk p. 33, 265
- ↑ Natuurfront. Substraten. Gearchiveerd op 19 augustus 2018.
- ↑ Dort, K. van, B. van Gennip & M. Schrijvers-Gonlag, 2017. De vegetatie van Nederland - 6: Mossen- en korstmossengemeenschappen. KNNV Uitgeverij, Zeist. 1e druk p. 286
- ↑ A. Aptroot, C.M. van Herk & L.B. Sparrius, 2011. Basisrapport voor de Rode Lijst Korstmossen. BLWG-Rapport 12. BLWG, Oude-Tonge. p. 44. Gearchiveerd op 1 november 2022.
Bronnen
- Volkmar Wirth: Flechtenflora. E. Ulmer, Stuttgart 1980, S. 436/37, ISBN 3-8001-2452-1
- Volkmar Wirth, Ruprecht Düll: Farbatlas Flechten und Moose. E. Ulmer, Stuttgart 2000, S. 32, ISBN 3-8001-3517-5
Foto's