Pergi ke kandungan

Wilayah Bingöl: Perbezaan antara semakan

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Layar sejarah secara interaktif
← Suntingan sebelumnya
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
VisualWikiteks
EmausBot (bincang | sumb.)
Bot
332,877 suntingan
k r2.6.4) (bot menambah: mrj:Бингӧль (ил)
Haziq Faruqi (bincang | sumb.)
1,598 suntingan
 
(21 semakan pertengahan oleh 12 orang pengguna tidak dipaparkan)
Baris 1: Baris 1:
{{Infobox Turkey place|type=province|name=|other_name=Bingöl ili|image_skyline=Bingolcitycenter.jpg|image_caption=|image_shield=|image_map=Bingöl in Turkey.svg|map_caption=Lokasi Bingöl dalam Turki|coordinates={{Coord|39|02|28|N|40|40|33|E|region:TR-12_type:adm1st|display=title,inline}}|seat=[[Bingöl]]|leader_party=|leader_name=Ahmet Hamdi Usta|area_footnotes=|area_total_km2=8003|leader_title=[[Gabenor Bingöl|Gabenor]]|elevation_m=|population_footnotes=<ref name=tuik/>|population_total=282556|population_as_of=2022
{{kembangkan|user=Meursault2004}}
<!-- not supported | iso_code = TR-12
[[Fail:Bingöl Turkey Provinces locator.jpg|300px|thumb|Lokasi {{PAGENAME}}]]
-->|area_code=0426|website={{URL|http://www.bingol.gov.tr/}}}}'''Wilayah Bingöl''' ({{lang-tr|Bingöl ili}}; {{lang-ku|Parêzgeha Çewlîg}};<ref>{{Cite news|url=https://www.rudaw.net/kurmanci/kurdistan/1111201811|title=Li 26 herêmên Çewlîgê "herêmên ewlehiya taybet" hat ragihandin|date=11 November 2018|access-date=27 April 2020|work=Rûdaw}}</ref> {{Lang-diq|Wîlayetî Çewlîg}};<ref>{{Cite web|url=http://www.zazaki.net/haber/kirmanck,-kirdk,-dimilk,-zazak-148.htm|title=Kirmanckî, Kirdkî, Dimilkî, Zazakî|last=Lezgîn|first=Roşan|date=26 August 2009|language=diq|access-date=22 November 2022}}</ref> {{lang-arm|Ճապաղջուր զավառ}}; {{Jawi|ولايه بينڬول}}) ialah sebuah [[Senarai Wilayah di Turki|wilayah]] [[Turki]].<ref name=":12">{{Cite web|url=https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx|title=Türkiye Mülki İdare Bölümleri Envanteri|website=T.C. İçişleri Bakanlığı|language=tr|access-date=19 December 2022}}</ref> Wilayah ini dahulunya bernama '''Wilayah''' '''Çapakçur''' ({{Lang-hy|Ճապաղջուր|lit=spread out water}}, {{Terjemahan literal|'air tersebar'}}) sebelum tahun 1945 apabila ia dinamakan kepada Wilayah Bingöl.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.bingol.gov.tr/valilik-tarihcesi|title=Valilik Tarihçesi|website=www.bingol.gov.tr|access-date=2020-04-12}}</ref> Keluasannya ialah 8003&nbsp;km<sup>2</sup>,<ref>{{cite web|url=https://www.harita.gov.tr/uploads/files-folder/il_ilce_alanlari.xlsx|title=İl ve İlçe Yüz ölçümleri|publisher=General Directorate of Mapping|access-date=19 September 2023}}</ref> dan populasinya ialah 282,556 (2022).<ref name="tuik">{{Cite web|url=https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=en|title=Address-based population registration system (ADNKS) results dated 31 December 2022, Favorite Reports|publisher=[[TÜİK]]|language=en|format=XLS|access-date=19 September 2023}}</ref> Wilayah ini merangkumi 11 majlis perbandaran, 325 kampung dan 693 perkampungan desa.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuik.gov.tr/indir/duyuru/favori_raporlar.xlsx|title=Address-based population registration system (ADNKS) results dated 31 December 2021|publisher=[[TÜİK]]|language=tr|format=XLS|access-date=30 January 2023}}</ref><ref name=":12" />
'''Bingöl''' adalah sebuah [[Senarai Wilayah di Turki|wilayah]] [[Turki]].


Bandar [[Genç]] merupakan tempat asal pemberontakan Syeikh Said [[Orang Kurdi|Kurdi]] pada tahun 1925 dan sebahagian besar wilayah ini ditawan oleh pemberontak semasa peristiwa tersebut.<ref>{{Cite book|title=Turkish Foreign Policy, 1919-2006|last1=Oran|first1=Baskın|last2=Akdevelioğlu|first2=Atay|last3=Akşin|first3=Mustafa|publisher=[[University of Utah Press]]|year=2010|isbn=9780874809046|pages=159}}</ref>
{{DEFAULTSORT:Bingöl}}
{{Turki}}


Sebagai Gabenor wilayah semasa, Ahmet Hamdi Usta dilantik oleh presiden pada Ogos 2023.<ref>{{Cite web|url=http://www.bingol.gov.tr/valimiz|title=Valimiz|publisher=Bingöl Valiliği|access-date=21 October 2023}}</ref>
{{Eropah-stub}}


== Geografi ==
[[Kategori:Wilayah Turki]]
Tasik terbesar di Wilayah Bingöl ialah Tasik Bahri.<ref name="Bingöl University">{{Cite web|url=https://www.bingol.edu.tr/documents/file/bu_MagazineSeries/BAD_3-a2bf3365-0197-48b9-9dd1-2cbf050615fa.pdf|title=Bingöl araştırmaları dergisi|date=July 9, 2015|publisher=The journal of Bingöl studies. [[Bingöl University]]|page=89|language=Turkish|archive-url=|archive-date=}}</ref> Pergunungan utama di wilayah Bingöl ialah Pergunungan Genç, Pergunungan Akçara, Pergunungan Şerafettin dan Pergunungan Bingöl.<ref name="Medine Karatay">{{Cite web|url=https://earsiv.batman.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12402/2239/bingöl%20tez%20en%20son.pdf?sequence=1&isAllowed=y|title=Bingöl İli Memeli Biyoçeşitliliği ve Ekolojisi|publisher=[[Batman University]] Fen Bilimleri Enstitüsü|page=18|language=Turkish|archive-url=|archive-date=}}</ref>


== Demografi ==
[[ace:Propinsi Bingöl]]
{{Historical populations|1940|70,184|1950|97,328|1960|131,364|1970|177,951|1980|228,702|1990|250,966|2000|253,739|2010|255,170|2020|281,768|align=right|footnote=Sumber:Turkstat<ref>[https://biruni.tuik.gov.tr/nufusmenuapp/menu.zul Genel Nüfus Sayımları]</ref><ref>[https://kutuphane.tuik.gov.tr/yordambt/yordam.php Turkstat]</ref><ref name="Turkstat">{{cite web| url=https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 |title=The Results of Address Based Population Registration System, 2020 |publisher=Institut Perangkaan Turki |access-date=7 Disember 2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211028044112/https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 |archive-date=2021-10-28}}</ref>|percentages=pagr}}
[[ar:بينغول (محافظة)]]

[[arc:ܒܝܢܓܘܠ (ܗܘܦܪܟܝܐ)]]
[[Orang Kurdi]] ialah golongan majoriti dan wilayah ini dianggap sebahagian daripada Kurdistan Turki.<ref>{{cite book|title=Activists in Office: Kurdish Politics and Protest in Turkey (Studies in Modernity and National Identity)|last=Watts|first=Nicole F.|date=2010|publisher=University of Washington Press|isbn=978-0-295-99050-7|location=Seattle|page=[https://books.google.com/books?id=yXWl40KJfKEC&dq=Kars+%28about+20+percent+Kurdish%29&pg=PA167 167]}}</ref><ref>{{Cite journal|date=2002|title=Kurds, Kurdistān|url=https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/kurds-kurdistan-COM_0544?s.num=167&s.start=100|journal=Encyclopaedia of Islam|edition=2|publisher=[[Brill Publishers|BRILL]]|isbn=9789004161214}}</ref> Penduduknya majoriti [[Ahli Sunah Waljamaah]], konservatif dan ramai yang berpegang kepada tarekat Naqsybandi.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2003/11/27/world/turkish-town-s-despair-breeds-terrorists-residents-fear.html|title=Turkish Town's Despair Breeds Terrorists, Residents Fear|date=27 November 2003|access-date=7 January 2021|work=[[The New York Times]]}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Ayiş|first=Mehmet Şirin|date=2018|title=Bingöl ve Çevresinde Halidîliğin Yayılmasında Etkili Olmuş Sufi Şahsiyetler|url=http://www.bingol.edu.tr/documents/bingol_ve_cevresinde_halidilik.pdf|journal=BÜİFD|publisher=University of Bingöl|volume=11|pages=183–208}}</ref> Wilayah ini juga mempunyai minoriti [[Alevi]] yang besar.<ref>{{Cite book|title=The Sung Home. Narrative, Morality, and the Kurdish Nation|last=Hamelink|first=Wendelmoet|publisher=BRILL|year=2016|isbn=9789004314825|pages=25}}</ref> Dari segi bahasa, bahagian selatan wilayah ini bercakap [[bahasa Zaza]], manakala bahagian utara bercakap [[bahasa Kurmanji]]. Ramai penutur Zaza boleh bertutur bahasa Kurmanji juga.<ref>{{Cite book|title=International Encyclopedia of Linguistics|last=Bright|first=William|publisher=[[Oxford University Press]]|year=1992|isbn=9780195051964|pages=231}}</ref>
[[az:Bingöl vilayəti]]

[[id:Provinsi Bingöl]]
=== Statistik bahasa dan agama ===
[[zh-min-nan:Bingöl (séng)]]
Wilayah Bingöl dahulu sebahagian daripada [[Wilayah Bitlis]] semasa era Uthmaniyah sebagai Sanjak (subwilayah) Genç dan mempunyai populasi 36,011 dalam banci 1881-1882. {{Percentage|30845|36011|1}} penduduknya beragama [[Muslim|Islam]] dan selebihnya {{Percentage|5,166|36011|1}} [[orang Armenia]]. Dalam banci 1897, sanjak tersebut mempunyai populasi 47,652, yang mana {{Percentage|41972|47652|1}} adalah Muslim dan {{Percentage|5680|47652|1}} adalah Armenia. Semua orang Armenia mengikut Gereja Apostolik Armenia.<ref>{{Cite book|title=Ottoman population 1830-1914|last=Karpat|first=Kemal|publisher=[[The University of Wisconsin Press]]|year=1985|isbn=9780299091606|page=196}}</ref>
[[be:Правінцыя Бінгёль]]

[[be-x-old:Бінгёль (правінцыя)]]
Dalam banci 1906-1907, sanjak itu mempunyai populasi 45,215 yang mana {{Percentage|39263|45215|1}} adalah Muslim dan orang Armenia adalah {{Percentage|5952|45215|1}}. Dalam banci Uthmaniyah terakhir pada tahun 1914, populasinya 38,096 yang mana {{Percentage|35759|38096|1}} adalah Muslim dan {{Percentage|2337|38096|1}} Armenia.<ref>{{Cite book|title=Ottoman population 1830-1914|last=Karpat|first=Kemal|publisher=[[The University of Wisconsin Press]]|year=1985|isbn=9780299091606|pages=130, 162 & 174}}</ref>
[[br:Bingöl (proviñs)]]

[[bg:Бингьол (вилает)]]
Banci Turki pertama yang termasuk Wilayah Bingöl ialah banci 1945, dengan populasi 75,550 dan semuanya beragama Islam. Dari segi bahasa, bahasa yang paling banyak dituturkan ialah [[bahasa Kurdi]] pada {{Percentage|42060|75550|1}}, diikuti dengan [[bahasa Turki]] pada {{Percentage|33067|75550|1}} and bahasa Circassia pada {{Percentage|285|75550|1}}.{{sfnp|Dündar|2000|pp=176-178}} Dalam bancian 1950, bahasa Kurdish adalah bahasa pertama untuk {{Percentage|74463|97328|1}} daripada populasi 97,328, manakala bahasa Turki kekal sebagai bahasa kedua terbesar dengan {{Percentage|22271|97328|1}} dan Circassia pada {{Percentage|388|97328|1}}.{{sfnp|Dündar|2000|p=186}} Dalam bancian terakhir pada tahun 1965, bahasa Kurdi berjumlah {{Percentage|87811|150521|1}} dan Turki {{Percentage|62668|150521|1}}.{{sfnp|Dündar|2000|p=218}}
[[ca:Província de Bingöl]]

[[cv:Бингёль (ил)]]
Tinjauan 2016 menunjukkan bahawa 90.4% penduduk bercakap bahasa Turki, 64.1% bahasa Zaza, 40.1% bahasa Kurmanji dan 5.6% [[bahasa Arab]].<ref>{{Cite book|url=https://fka.gov.tr/sharepoint/userfiles/Icerik_Dosya_Ekleri/YATIRIM_VE_TANITIM_DOKUMANLARI/BİNGÖL%20İLİ%20SOSYAL%20ANALİZ%20ÇALIŞMASI.pdf|title=Bingöl İli Sosyal Analiz Çalışması|publisher=Hegem Vakfı|year=2016|isbn=978-605-8295-10-0|location=[[Ankara]]|pages=164|language=tr}}</ref>
[[cs:Bingölská provincie]]

[[cbk-zam:Bingöl Province]]
== Sejarah ==
[[cy:Bingöl (talaith)]]
Dari 1923 hingga 1929, Wilayah Bingöl sebahagian daripada [[Wilayah Elâzığ|Wilayah Elazığ]] dan sebahagian daripada [[Wilayah Muş]] dari 1929 hingga 1936. Ia akhirnya menjadi wilayah sendiri pada tahun 1936.<ref name=":1" />
[[de:Bingöl (Provinz)]]

[[en:Bingöl Province]]
Pada Disember 1935 Undang-undang Tunceli telah diluluskan yang menuntut kerajaan yang lebih berkuasa di wilayah ini.<ref>{{Cite book|title=Islam, Secularism and Nationalism in Modern Turkey: Who is a Turk?|last=Cagaptay|first=Soner|date=2006-05-02|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-17448-5|pages=108–110|language=en}}</ref> Oleh itu, wilayah yang mengandungi wilayah Bingöl sekarang, bersama-sama dengan [[wilayah Tunceli]], [[Erzincan]] dan [[Elazığ|Elaziğ]] dimasukkan ke dalam Inspektorat Jeneral Keempat (''Umumi Müfettişlik'', UM) pada Januari 1936.<ref name=":0">{{Cite book|title=Minorities and Nationalism in Turkish Law|last=Bayir|first=Derya|date=2016-04-22|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-09579-8|pages=139–141|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=Islam, Secularism and Nationalism in Modern Turkey: Who is a Turk?|last=Cagaptay|first=Soner|date=2006-05-02|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-17448-5|pages=110|language=en}}</ref> UM keempat ditadbir oleh Komander Gabenor. Semua pekerja di majlis perbandaran adalah ahli tentera dan Komander Gabenor mempunyai kuasa untuk mengosongkan seluruh kampung dan menempatkan mereka semula di bahagian lain di wilayah itu.<ref name=":0" /> Pada tahun 1946 Undang-undang Tunceli dimansuhkan dan keadaan darurat dihapuskan tetapi kuasa UM keempat dipindahkan kepada tentera.<ref name=":0" /> Inspektorat Jeneral dibubarkan pada tahun 1952 semasa Pemerintahan Parti Demokrat.<ref>{{Cite book|title=The Cambridge History of Turkey|last1=Fleet|first1=Kate|last2=Kunt|first2=I. Metin|last3=Kasaba|first3=Reşat|last4=Faroqhi|first4=Suraiya|date=2008-04-17|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-62096-3|pages=343|language=en}}</ref>
[[es:Provincia de Bingöl]]

[[eo:Provinco Bingöl]]
== Daerah ==
[[eu:Bingol probintzia]]
[[File:Bingöl_location_districts.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bing%C3%B6l_location_districts.png|kiri|thumb|315x315px|Daerah di Wilayah Bingöl]]
[[fa:استان بینگول]]
Wilayah Bingöl dibahagikan kepada 8 daerah (daerah ibu kota dalam huruf '''tebal'''):
[[fr:Bingöl (province)]]

[[gl:Provincia de Bingöl]]
* [[Adaklı]]
[[hy:Բինգյոլ (նահանգ)]]
* [[Bingöl]]
[[os:Бингёль (ил)]]
* [[Genç]]
[[it:Provincia di Bingöl]]
* [[Karlıova]]
[[ka:ბინგოლი (პროვინცია)]]
* [[Kiğı]]
[[mrj:Бингӧль (ил)]]
* [[Solhan]]
[[sw:Mkoa wa Bingöl]]
* [[Yayladere]]
[[ku:Bîngol (parêzgeh)]]
* [[Yedisu]]
[[la:Bingöl (provincia)]]

[[hu:Bingöl (tartomány)]]
== Galeri ==
[[mk:Бингол (покраина)]]
<gallery>
[[nl:Bingöl (provincie)]]
File:Yüzen_Ada.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Y%C3%BCzen_Ada.jpg|Pulau terapung (Bingöl)
[[ja:ビンギョル県]]
File:Haserek_kayak_merkezi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Haserek_kayak_merkezi.jpg|Kemudahan ski Haserek
[[uz:Bingöl (viloyat)]]
File:Bingolcitycenter.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bingolcitycenter.jpg|Pusat Bingöl
[[pt:Bingöl (província)]]
File:Piltanmosque.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Piltanmosque.jpg|Masjid Piltan (Balaban Bey)
[[crh:Bingöl (il)]]
File:Sülbüs_Dağı'nın_Dersim-Cıvrak_mevkiinden_görünümü_2013-11-30_20-50.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:S%C3%BClb%C3%BCs_Da%C4%9F%C4%B1'n%C4%B1n_Dersim-C%C4%B1vrak_mevkiinden_g%C3%B6r%C3%BCn%C3%BCm%C3%BC_2013-11-30_20-50.JPG|Gunung Sülbüs
[[ru:Бингёль (ил)]]
File:Gülbahar_baraj_gölü_bingöl.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:G%C3%BClbahar_baraj_g%C3%B6l%C3%BC_bing%C3%B6l.jpg|Bendungan Gülbahar
[[ckb:پارێزگای بینگۆل]]
File:Bingöl_Buban_Bacaları.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bing%C3%B6l_Buban_Bacalar%C4%B1.jpg|Batuan julang Buban di kampung Oğuldere
[[fi:Bingölin maakunta]]
File:YedisuBingol.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:YedisuBingol.jpg|[[Yedisu]], [[Bingöl]].
[[sv:Bingöl (provins)]]
File:Çır_Şelalesi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:%C3%87%C4%B1r_%C5%9Eelalesi.jpg|Air terjun Çır, juga dipanggil Çır Şelalesi
[[tl:Lalawigan ng Bingöl]]
File:33_Şehit_Anıtı_Bingöl_4.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:33_%C5%9Eehit_An%C4%B1t%C4%B1_Bing%C3%B6l_4.jpg|Tugu 33 Syahid
[[vi:Bingöl (tỉnh)]]
File:Bingöl_Airport.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bing%C3%B6l_Airport.jpg|Lapangan terbang Bingöl
[[tg:Вилояти Бингьол]]
File:Gerendallake.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Gerendallake.jpg|Tasik Gerendal
[[tr:Bingöl (il)]]
</gallery>
[[tk:Bingöl (il)]]

[[uk:Бінґель (іл)]]
== Bibliografi ==
[[ug:بىنگۆل ۋىلايىتى]]

[[vo:Bingöliän]]
* {{Citation|last=Dündar|first=Fuat|title=Türkiye nüfus sayımlarında azınlıklar|date=2000|language=tr|isbn=9789758086771}}
[[war:Bingöl (lalawigan)]]

[[diq:Çolig (wılayet)]]
== Rujukan ==
[[zh:宾格尔省]]
<references responsive="1"></references>
{{Commons category}}{{Districts of Turkey||provname=Bingöl|image=Bingol}}{{DEFAULTSORT:Bingöl}}
{{Turki}}{{Authority control}}
[[Kategori:Wilayah di Turki|Bingöl]]
[[Kategori:Wilayah Bingöl]]
[[Kategori:Kurdistan Turki]]
[[Kategori:Negeri dan wilayah diasaskan pada 1936]]

Semakan semasa pada 02:38, 7 Oktober 2024

Wilayah Bingöl
Bingöl ili
Wilayah
Lokasi Bingöl dalam Turki
Lokasi Bingöl dalam Turki
Koordinat: 39°02′28″N 40°40′33″E / 39.04111°N 40.67583°E / 39.04111; 40.67583Koordinat: 39°02′28″N 40°40′33″E / 39.04111°N 40.67583°E / 39.04111; 40.67583
NegaraTurki
Pentadbiran
 • GabenorAhmet Hamdi Usta
Keluasan
8,003 km2 (3,090 batu persegi)
Penduduk
 (2022)[1]
282,556
 • Kepadatan35/km2 (91/batu persegi)
Zon waktuUTC+3 (TRT)
Kod kawasan0426
Laman sesawangwww.bingol.gov.tr

Wilayah Bingöl (Turki: Bingöl ili; Bahasa Kurdi: Parêzgeha Çewlîg;[2] Zazaki: Wîlayetî Çewlîg;[3] Bahasa Armenia: Ճապաղջուր զավառ; Jawi: ‏ولايه بينڬول‎‎) ialah sebuah wilayah Turki.[4] Wilayah ini dahulunya bernama Wilayah Çapakçur (Bahasa Armenia: Ճապաղջուր, har. 'air tersebar') sebelum tahun 1945 apabila ia dinamakan kepada Wilayah Bingöl.[5] Keluasannya ialah 8003 km2,[6] dan populasinya ialah 282,556 (2022).[1] Wilayah ini merangkumi 11 majlis perbandaran, 325 kampung dan 693 perkampungan desa.[7][4]

Bandar Genç merupakan tempat asal pemberontakan Syeikh Said Kurdi pada tahun 1925 dan sebahagian besar wilayah ini ditawan oleh pemberontak semasa peristiwa tersebut.[8]

Sebagai Gabenor wilayah semasa, Ahmet Hamdi Usta dilantik oleh presiden pada Ogos 2023.[9]

Geografi

[sunting | sunting sumber]

Tasik terbesar di Wilayah Bingöl ialah Tasik Bahri.[10] Pergunungan utama di wilayah Bingöl ialah Pergunungan Genç, Pergunungan Akçara, Pergunungan Şerafettin dan Pergunungan Bingöl.[11]

Demografi

[sunting | sunting sumber]
Sejarah kependudukan
TahunPend.±% setiap tahun
194070,184—    
195097,328+3.32%
1960131,364+3.04%
1970177,951+3.08%
1980228,702+2.54%
1990250,966+0.93%
2000253,739+0.11%
2010255,170+0.06%
2020281,768+1.00%
Sumber:Turkstat[12][13][14]

Orang Kurdi ialah golongan majoriti dan wilayah ini dianggap sebahagian daripada Kurdistan Turki.[15][16] Penduduknya majoriti Ahli Sunah Waljamaah, konservatif dan ramai yang berpegang kepada tarekat Naqsybandi.[17][18] Wilayah ini juga mempunyai minoriti Alevi yang besar.[19] Dari segi bahasa, bahagian selatan wilayah ini bercakap bahasa Zaza, manakala bahagian utara bercakap bahasa Kurmanji. Ramai penutur Zaza boleh bertutur bahasa Kurmanji juga.[20]

Statistik bahasa dan agama

[sunting | sunting sumber]

Wilayah Bingöl dahulu sebahagian daripada Wilayah Bitlis semasa era Uthmaniyah sebagai Sanjak (subwilayah) Genç dan mempunyai populasi 36,011 dalam banci 1881-1882. &&&&&&&&&&&&&085.70000085.7% penduduknya beragama Islam dan selebihnya &&&&&&&&&&&&&014.30000014.3% orang Armenia. Dalam banci 1897, sanjak tersebut mempunyai populasi 47,652, yang mana &&&&&&&&&&&&&088.10000088.1% adalah Muslim dan &&&&&&&&&&&&&011.90000011.9% adalah Armenia. Semua orang Armenia mengikut Gereja Apostolik Armenia.[21]

Dalam banci 1906-1907, sanjak itu mempunyai populasi 45,215 yang mana &&&&&&&&&&&&&086.80000086.8% adalah Muslim dan orang Armenia adalah &&&&&&&&&&&&&013.20000013.2%. Dalam banci Uthmaniyah terakhir pada tahun 1914, populasinya 38,096 yang mana &&&&&&&&&&&&&093.90000093.9% adalah Muslim dan &&&&&&&&&&&&&&06.1000006.1% Armenia.[22]

Banci Turki pertama yang termasuk Wilayah Bingöl ialah banci 1945, dengan populasi 75,550 dan semuanya beragama Islam. Dari segi bahasa, bahasa yang paling banyak dituturkan ialah bahasa Kurdi pada &&&&&&&&&&&&&055.70000055.7%, diikuti dengan bahasa Turki pada &&&&&&&&&&&&&043.80000043.8% and bahasa Circassia pada &&&&&&&&&&&&&&00.4000000.4%.[23] Dalam bancian 1950, bahasa Kurdish adalah bahasa pertama untuk &&&&&&&&&&&&&076.50000076.5% daripada populasi 97,328, manakala bahasa Turki kekal sebagai bahasa kedua terbesar dengan &&&&&&&&&&&&&022.90000022.9% dan Circassia pada &&&&&&&&&&&&&&00.4000000.4%.[24] Dalam bancian terakhir pada tahun 1965, bahasa Kurdi berjumlah &&&&&&&&&&&&&058.30000058.3% dan Turki &&&&&&&&&&&&&041.60000041.6%.[25]

Tinjauan 2016 menunjukkan bahawa 90.4% penduduk bercakap bahasa Turki, 64.1% bahasa Zaza, 40.1% bahasa Kurmanji dan 5.6% bahasa Arab.[26]

Sejarah

[sunting | sunting sumber]

Dari 1923 hingga 1929, Wilayah Bingöl sebahagian daripada Wilayah Elazığ dan sebahagian daripada Wilayah Muş dari 1929 hingga 1936. Ia akhirnya menjadi wilayah sendiri pada tahun 1936.[5]

Pada Disember 1935 Undang-undang Tunceli telah diluluskan yang menuntut kerajaan yang lebih berkuasa di wilayah ini.[27] Oleh itu, wilayah yang mengandungi wilayah Bingöl sekarang, bersama-sama dengan wilayah Tunceli, Erzincan dan Elaziğ dimasukkan ke dalam Inspektorat Jeneral Keempat (Umumi Müfettişlik, UM) pada Januari 1936.[28][29] UM keempat ditadbir oleh Komander Gabenor. Semua pekerja di majlis perbandaran adalah ahli tentera dan Komander Gabenor mempunyai kuasa untuk mengosongkan seluruh kampung dan menempatkan mereka semula di bahagian lain di wilayah itu.[28] Pada tahun 1946 Undang-undang Tunceli dimansuhkan dan keadaan darurat dihapuskan tetapi kuasa UM keempat dipindahkan kepada tentera.[28] Inspektorat Jeneral dibubarkan pada tahun 1952 semasa Pemerintahan Parti Demokrat.[30]

Daerah

[sunting | sunting sumber]
Daerah di Wilayah Bingöl

Wilayah Bingöl dibahagikan kepada 8 daerah (daerah ibu kota dalam huruf tebal):

Galeri

[sunting | sunting sumber]

Bibliografi

[sunting | sunting sumber]
  • Dündar, Fuat (2000), Türkiye nüfus sayımlarında azınlıklar (dalam bahasa Turki), ISBN 9789758086771

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ a b "Address-based population registration system (ADNKS) results dated 31 December 2022, Favorite Reports" (XLS) (dalam bahasa Inggeris). TÜİK. Dicapai pada 19 September 2023.
  2. ^ "Li 26 herêmên Çewlîgê "herêmên ewlehiya taybet" hat ragihandin". Rûdaw. 11 November 2018. Dicapai pada 27 April 2020.
  3. ^ Lezgîn, Roşan (26 August 2009). "Kirmanckî, Kirdkî, Dimilkî, Zazakî" (dalam bahasa Zazaki). Dicapai pada 22 November 2022.
  4. ^ a b "Türkiye Mülki İdare Bölümleri Envanteri". T.C. İçişleri Bakanlığı (dalam bahasa Turki). Dicapai pada 19 December 2022.
  5. ^ a b "Valilik Tarihçesi". www.bingol.gov.tr. Dicapai pada 2020-04-12.
  6. ^ "İl ve İlçe Yüz ölçümleri". General Directorate of Mapping. Dicapai pada 19 September 2023.
  7. ^ "Address-based population registration system (ADNKS) results dated 31 December 2021" (XLS) (dalam bahasa Turki). TÜİK. Dicapai pada 30 January 2023.
  8. ^ Oran, Baskın; Akdevelioğlu, Atay; Akşin, Mustafa (2010). Turkish Foreign Policy, 1919-2006. University of Utah Press. m/s. 159. ISBN 9780874809046.
  9. ^ "Valimiz". Bingöl Valiliği. Dicapai pada 21 October 2023.
  10. ^ "Bingöl araştırmaları dergisi" (PDF) (dalam bahasa Turkish). The journal of Bingöl studies. Bingöl University. July 9, 2015. m/s. 89.CS1 maint: unrecognized language (link)
  11. ^ "Bingöl İli Memeli Biyoçeşitliliği ve Ekolojisi" (PDF) (dalam bahasa Turkish). Batman University Fen Bilimleri Enstitüsü. m/s. 18.CS1 maint: unrecognized language (link)
  12. ^ Genel Nüfus Sayımları
  13. ^ Turkstat
  14. ^ "The Results of Address Based Population Registration System, 2020". Institut Perangkaan Turki. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-10-28. Dicapai pada 7 Disember 2021.
  15. ^ Watts, Nicole F. (2010). Activists in Office: Kurdish Politics and Protest in Turkey (Studies in Modernity and National Identity). Seattle: University of Washington Press. m/s. 167. ISBN 978-0-295-99050-7.
  16. ^ "Kurds, Kurdistān". Encyclopaedia of Islam (ed. 2). BRILL. 2002. ISBN 9789004161214.
  17. ^ "Turkish Town's Despair Breeds Terrorists, Residents Fear". The New York Times. 27 November 2003. Dicapai pada 7 January 2021.
  18. ^ Ayiş, Mehmet Şirin (2018). "Bingöl ve Çevresinde Halidîliğin Yayılmasında Etkili Olmuş Sufi Şahsiyetler" (PDF). BÜİFD. University of Bingöl. 11: 183–208.
  19. ^ Hamelink, Wendelmoet (2016). The Sung Home. Narrative, Morality, and the Kurdish Nation. BRILL. m/s. 25. ISBN 9789004314825.
  20. ^ Bright, William (1992). International Encyclopedia of Linguistics. Oxford University Press. m/s. 231. ISBN 9780195051964.
  21. ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman population 1830-1914. The University of Wisconsin Press. m/s. 196. ISBN 9780299091606.
  22. ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman population 1830-1914. The University of Wisconsin Press. m/s. 130, 162 & 174. ISBN 9780299091606.
  23. ^ Dündar (2000), m/s. 176–178.
  24. ^ Dündar (2000), m/s. 186.
  25. ^ Dündar (2000), m/s. 218.
  26. ^ Bingöl İli Sosyal Analiz Çalışması (PDF) (dalam bahasa Turki). Ankara: Hegem Vakfı. 2016. m/s. 164. ISBN 978-605-8295-10-0.
  27. ^ Cagaptay, Soner (2006-05-02). Islam, Secularism and Nationalism in Modern Turkey: Who is a Turk? (dalam bahasa Inggeris). Routledge. m/s. 108–110. ISBN 978-1-134-17448-5.
  28. ^ a b c Bayir, Derya (2016-04-22). Minorities and Nationalism in Turkish Law (dalam bahasa Inggeris). Routledge. m/s. 139–141. ISBN 978-1-317-09579-8.
  29. ^ Cagaptay, Soner (2006-05-02). Islam, Secularism and Nationalism in Modern Turkey: Who is a Turk? (dalam bahasa Inggeris). Routledge. m/s. 110. ISBN 978-1-134-17448-5.
  30. ^ Fleet, Kate; Kunt, I. Metin; Kasaba, Reşat; Faroqhi, Suraiya (2008-04-17). The Cambridge History of Turkey (dalam bahasa Inggeris). Cambridge University Press. m/s. 343. ISBN 978-0-521-62096-3.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Wilayah_Bingöl&oldid=6334639"