Lihat sumber bagi Bandar Raya New York

{{Infobox settlement
| name               = Bandaraya New York <br /><big>بندر راي نيو يورك</big>
| official_name = City of New York
| nickname           = NYC, "Big Apple"
| settlement_type    = [[Bandar raya]]
| motto              =
| image_skyline      = NYC Montage 12 by Jleon.jpg
| imagesize          = 315px
| image_caption      = Dari kiri atas: [[Midtown Manhattan]], [[Ibu pejabat Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu|Ibu Pejabat PBB]], [[Patung Liberty]], [[Times Square]], [[Unisphere]] di Queens, [[Jambatan Brooklyn]], dan [[Lower Manhattan]] dengan [[Staten Island Ferry]]
| image_flag         = Flag of New York City.svg
| image_seal         = Seal of New York City.svg
| image_map          = Map of New York Highlighting New York City.svg
| map_caption        = Lokasi di negeri New York
| pushpin_map        = USA
| pushpin_map_caption= Lokasi di Amerika Syarikat
| mapsize            = 160px
| coordinates_display= inline,title
| coordinates_region = US-NY
| subdivision_type   = [[Senarai negara|Negara]]
| subdivision_name   = Amerika Syarikat
| subdivision_type1  = [[Negeri di Amerika Syarikat|Negeri]]
| subdivision_name1  = New York
| subdivision_type2  = [[Kaunti di Amerika Syarikat|Kaunti]]
| subdivision_name2  = [[Bronx]]<br />[[Brooklyn|Kings]]<br />[[Manhattan|New York]]<br />[[Queens]]<br />[[Staten Island|Richmond]]
| government_foonotes=
| government_type    = [[Kerajaan datuk bandar bermajlis|Datuk Bandar-Majlis]]
| leader_title       = [[Datuk Bandaraya New York|Datuk Bandaraya]]
| leader_name        = [[Bill de Blasio]]
| leader_title1      = <!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
| leader_title2      =
| leader_name2       =
| established_title  = [[New Amsterdam|Diduduki]]
| established_date   = 1624
| established_title2 = <!-- Incorporated (town) -->
| established_date2  =
| established_title3 = <!-- Incorporated (city) -->
| established_date3  = 1898
| area_magnitude     = 1 E9
| unit_pref          = Imperial
| area_footnotes     =
| area_total_km2     = 1214.4
| area_land_km2      = 789.4
| area_water_km2     = 428.8
| area_total_sq_mi   = 468.9
| area_land_sq_mi    = 304.8
| area_water_sq_mi   = 165.6
| area_water_percent =
| area_urban_km2     = 8683.2
| area_urban_sq_mi   = 3352.6
| area_metro_km2     = 17405
| area_metro_sq_mi   = 6720
| population_as_of   = 2012
| population_footnotes = <ref name="2009 est pop"/>
| population_note      =
| population_total     = 8336697
| population_density_km2          = 10630
| population_density_sq_mi        = 27532
| population_metro                = 19006798
| population_density_metro_km2    = auto
| population_density_metro_sq_mi  = auto
| population_urban                = 18223567
| population_density_urban_km2    = auto
| population_density_urban_sq_mi  = auto
| timezone                        = [[Zon Waktu Timur (Amerika Utara)|EST]]
| utc_offset                      = -5
| timezone_DST                    = [[Zon Waktu Timur (Amerika Utara)|EDT]]
| utc_offset_DST                  = -4
| latd=40  | latm=43  | lats=  | latNS=N
| longd=74 | longm=00 | longs= | longEW=W
| elevation_footnotes             = <!-- for references: use tags -->
| elevation_m                     = 10
| elevation_ft                    = 33
| postal_code_type                = kod ZIP
| postal_code                     = 100xx-104xx, 11004-05, 111xx-114xx, 116xx
| area_code                       = 212, 718, 917, 347, 646
| website                         = [http://www.nyc.gov/ www.nyc.gov]
}}

'''Bandar Raya New delhi''' ({{lang-en|'''New York City'''|italics=no}}, '''NYC''') merupakan bandaraya yang paling ramai penduduk di [[Amerika Syarikat]] (AS) dan juga pusat [[kawasan metropolitan New York]], salah sebuah [[Senarai kawasan metropolitan mengikut jumlah penduduk|kawasan metropolitan yang teramai penduduknya]] di dunia. Sebagai sebuah [[bandar raya global]] utama, New York memancarkan pengaruh hebat terhadap [[Perdagangan elektronik|perdagangan]], [[Kewangan pengiraan|kewangan]], [[media]], kebudayaan, kesenian, fesyen, penyelidikan, [[pendidikan]] dan hiburan sedunia. Sebagai tuan rumah [[Ibu pejabat Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu|Ibu Pejabat]] [[Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]], ia juga menjadi pusat siasah antarabangsa yang penting. Bandaraya ini dipanggil '''Bandar Raya New York''' atau '''Kota New York''' untuk membezakannya daripada negeri New York di mana terletaknya bandar raya ini.

Bandar raya ini terletak di sebuah [[Pelabuhan New York|pelabuhan semula jadi yang besar]] di pantai Atlantik [[Amerika Syarikat Timur Laut]] di mana ia terdiri daripada lima daerah perbandaran (''borough''), iaitu [[Bronx|The Bronx]], [[Brooklyn]], [[Manhattan]], [[Queens]] dan [[Staten Island]]. Pada tahun [[2009]], dianggarkan bahawa jumlah penduduknya menghampiri 8.4 juta,<ref name="2009 est pop">[[Biro Banci Amerika Syarikat|U.S. Census Bureau]], Population Division, [https://web.archive.org/web/20100702211725/http://www.census.gov/popest/cities/tables/SUB-EST2009-05-36.xls Table 5. Annual Estimates of the Resident Population for Minor Civil Divisions in New York, Listed Alphabetically Within County: April 1, 2000 to July 1, 2009 (SUB-EST2009-05-36)] and [http://www.census.gov/popest/cities/SUB-EST2009.html Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places Over 100,000, Ranked by July 1, 2009 Population: April 1, 2000 to July 1, 2009 (SUB-EST2009-01)],
keluaran Jun 2010. Diterima pada 31 Julai 2010</ref> di atas tanah berjumlah keluasan {{convert|305|sqmi|km2}},<ref name="area;">[http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-context=gct&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-CONTEXT=gct&-mt_name=DEC_2000_SF1_U_GCTPH1_US9&-tree_id=4001&-redoLog=true&-_caller=geoselect&-geo_id=04000US36&-format=ST-2|ST-2S&-_lang=en American Fact Finder (U.S. Census Bureau): New York by County - Table GCT-PH1. Population, Housing Units, Area, and Density: 2000 Data Set: Census 2000 Summary File 1 (SF 1) 100-Percent Data] {{Webarchive|url=https://archive.today/20200216033816/http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-context=gct&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-CONTEXT=gct&-mt_name=DEC_2000_SF1_U_GCTPH1_US9&-tree_id=4001&-redoLog=true&-_caller=geoselect&-geo_id=04000US36&-format=ST-2%7CST-2S&-_lang=en |date=2020-02-16 }}, Diterima pada 6 Februari 2009.</ref><ref name="NYC Land Estimate">
{{cite web
  |publisher=New York City Department of City Planning 
  |title=NYC Profile 
  |url=http://home2.nyc.gov/html/dcp/pdf/lucds/nycprofile.pdf 
  |accessdate=2008-05-22
  |format=PDF
}}</ref><ref name="NYT Land Estimate">
{{Cite news
  |publisher=''[[The New York Times]]'' (May 22, 2008) 
  |title=It's Still a Big City, Just Not Quite So Big 
  |first=Sam |last=Roberts 
  |url=http://www.nytimes.com/2008/05/22/nyregion/22shrink.html 
  |accessdate=2008-05-22 
 |date=2008-05-22
}}</ref> Bandar raya ini ialah bandar raya utama yang [[Senarai bandar raya Amerika Syarikat mengikut kepadatan penduduk|paling padat dengan penduduk]] di AS.<ref name="density">[http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-CONTEXT=gct&-mt_name=DEC_2000_SF1_U_GCTPH1_US9&-redoLog=false&-_caller=geoselect&-geo_id=&-format=US-25|US-25S&-_lang=en ''County and City Data Book:2007'' (U.S. Census Bureau), Table B-1, Area and Population] {{Webarchive|url=https://archive.today/20200212034725/http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-CONTEXT=gct&-mt_name=DEC_2000_SF1_U_GCTPH1_US9&-redoLog=false&-_caller=geoselect&-geo_id=&-format=US-25%7CUS-25S&-_lang=en |date=2020-02-12 }}, diterima pada 12 Julai 2008. New York County (Manhattan) was the nation's densest-populated county, followed by Kings County (Brooklyn), Bronx County, Queens County and [[San Francisco, California]].</ref> Jumlah penduduk di seluruh kawasan metropolitan New York juga yang terbesar di negara itu ialah kira-kira 19.1 juta orang yang menduduki tanah seluas {{convert|6720|sqmi|km2}}.

New York didirikan sebagai pusat perdagangan komersil oleh pendatang [[Republik Belanda|Belanda]] pada tahun [[1624]]. Petempatan ini dinamai [[New Amsterdam]] sehingga tahun [[1664]] apabila jajahan ini dikuasai oleh [[Kerajaan England|penduduk Inggeris]].<ref>
{{Cite book
  |last= Shorto|first= Russell
  |title= The Island at the Center of The World, 1st Edition 
  |year= 2005
  |publisher= Vintage Books
  |location=New York 
  |isbn= 1-4000-7867-9
  |page=30
}}</ref> New York menjadi ibu negara Amerika Syarikat mulai tahun 1785 hingga 1790<ref name=senate>
{{cite web
  |url=http://www.senate.gov/reference/reference_item/Nine_Capitals_of_the_United_States.htm
  |title=The Nine Capitals of the United States 
  |publisher=[[United States Senate]]
  |accessdate=2008-09-07
}}</ref>, tetapi kekal sebagai bandaraya terbesar di negara ini sejak tahun 1790.<ref>
{{cite web
  |url=http://www.census.gov/population/www/documentation/twps0027/tab01.txt
  |title=Rank by Population of the 100 Largest Urban Places, Listed Alphabetically by State:  1790–1990
  |date=1998-06-15
  |publisher=U.S. Census Bureau
  |accessdate=2009-02-08
}}</ref> Sebanyak 800 bahasa dipertuturkan di Bandaraya New York, menjadikannya bandaraya yang paling pelbagai bahasanya di dunia.<ref>
{{Cite news
  |url=http://www.nytimes.com/2010/04/29/nyregion/29lost.html?hpw
  |title=Listening to (and Saving) the World's Languages
  |accessdate=2010-04-29 
 |work=The New York Times 
 |first=Sam|last=Roberts 
 |date=2010-04-28
}}</ref>

Banyak daerah dan mercu tanda di bandar raya ini sudah tidak asing lagi kepada orang luar. [[Patung Liberty]] menyambut kedatangan jutaan [[Penghijrahan ke Amerika Syarikat|penghijrah]] yang tiba di Amerika pada [[abad ke-19]] dan [[abad ke-20|ke-20]]. [[Times Square]] yang dianggap sebagai lambang kepada "Persimpangan Dunia", merupakan pusat daerah [[teater Broadway]] yang berwarna-warni, salah sebuah persimpangan jalan yang tersibuk di dunia serta sebuah pusat [[industri hiburan]] yang terulung di dunia. New York bersaing dengan [[London]] sebagai [[pusat kewangan]] dunia<ref>
{{cite web
  |url=http://www.cnbc.com/id/29862382/The_World_s_Most_Expensive_Real_Estate_Markets?slide=9
  |title=The World's Most Expensive Real Estate Markets
  |publisher=CNBC
  |accessdate=2010-05-30
}}</ref><ref>
{{Cite book
  |url=http://books.google.com/?id=dWA7aEbsy8QC&pg=PA154&dq=new+york+financial+capital+of+the+world+2010&q=new%20york%20financial%20capital%20of%20the%20world%202010
  |title=The Best 301 Business Schools 2010 by Princeton Review, Nedda Gilbert
  |accessdate=2010-05-30
  |publisher=Random House Information Group
  |isbn=9780375429590
  |author1=Review, Princeton
  |author2=Gilbert, Nedda
  |date=2009-10-06
}}</ref><ref>
{{cite web
  |url=http://wirednewyork.com/forum/showthread.php?t=22541
  |title=Financial Capital of the World: NYC
  |publisher=Wired New York/Bloomberg
  |accessdate=2010-05-30
}}</ref><ref>
{{Cite news
  |url=http://online.wsj.com/article/SB123940286075109617.html
  |title=The Tax Capital of the World
  |publisher=The Wall Street Journal
  |accessdate=2010-05-30 
 |date=2009-04-11
}}</ref><ref>
{{cite web
  |url=http://justoneminute.typepad.com/main/2010/04/editorializing-from-the-financial-capital-of-the-world.html
  |title=JustOneMinute – Editorializing From The Financial Capital Of The World
  |accessdate=2010-05-30
}}</ref><ref>
{{cite web
  |url=http://www.marketwatch.com/story/credit-crunch-shows-new-york-is-still-worlds-financial-capital/
  |title=London may have the IPOs...
  |publisher=Marketwatch
  |accessdate=2010-05-30
}}</ref><ref>
{{cite web
  |url=http://www.cincodias.com/articulo/mercados/Londres-versus-Nueva-York/20080901cdscdimer_3/cdsmer/
  |title=Fondos – Londres versus Nueva York
  |format=PDF
  |publisher=Cinco Dias
  |language=Spanish
  |accessdate=2010-05-30
}}</ref> dengan adanya [[Wall Street]] di [[Lower Manhattan]], tempat terletaknya [[Bursa Saham New York]], bursa saham terbesar di dunia dari segi permodalan pasaran syarikat tersenarainya.

== Sejarah ==
Rantau ini diduduki oleh kaum [[peribumi Indian]] [[Lenape]] ketika waktu penemuan orang Eropah oleh seorang berbangsa [[Itali]], [[Giovanni da Verrazzano]].<ref>{{cite book|title=New York: The World's Capital City|last=Rodgers|first=Cleveland|publisher=Harper|year=1948}}</ref> Pendudukan orang Eropah bermula dengan penubuhan penempatan [[perdagangan kulit haiwan]] oleh orang [[Belanda]] yang digelar "[[New Amsterdam]]", di hulu selatan Manhattan pada tahun [[1614]]. Ketua pengarah koloni Belanda [[Peter Minuit]] membeli pulau Manhattan dari kaum pribumi Canarsie pada tahun [[1626]] (menurut legenda yang sekarang disahkan sebagai tidak sahih, Manhattan dibeli untuk manik kaca bernilai $24).<ref>{{cite journal|last=Miller|first=Christopher L.|coauthors=George R. Hamell|year=1986|month=September|title=A New Perspective on Indian-White Contact: Cultural Symbols and Colonial Trade|journal=The Journal of American History|volume=73|issue=2|url=http://links.jstor.org/sici?sici=0021-8723%28198609%2973%3A2%3C311%3AANPOIC%3E2.0.CO%3B2-A|accessdate=2007-03-21}}</ref> Pada tahun [[1664]], orang [[Empayar British|British]] menawan kota tersebut lalu menamakannya "New York" sempena [[James II dari England|Duke York dan Albany]], seorang pembesar dan bakal [[Senarai raja England|raja]] [[England]] ketika itu.
[[Fail:Castelloplan.jpg|230px|thumb|Lower Manhattan pada tahun 1660, sebagai sebahagian [[New Amsterdam]].]]

Di bawah pemerintahan British, New York berkembang sebagai [[pelabuhan]] perdagangan. Kota ini menjelma sebagai medan bagi sebilangan pertempuran besar seperti [[Kempen New York]] ketika [[Perang Revolusi Amerika]]. [[Kongres Benua]] bersidang di Bandaraya New York dan pada tahun [[1789]], [[Presiden Amerika Syarikat]] yang pertama, [[George Washington]] dilantik di [[Dewan Persekutuan]] yang terletak di Wall Street. Bandaraya New York dijadikan ibu negara Amerika Syarikat sehingga [[1790]].
 
Pada [[abad ke-19]], bandar raya ini dibentuk oleh pengaruh [[imigrasi|pendatang asing]], cadangan pembangunan berwawasan bergelar [[Rancangan Pesuruhjaya 1811]] yang mengembangkan grid jalan-jalan di kota melalui seluruh Manhattan dan pembukaan [[Terusan Erie]] pada tahun [[1819]] yang menghubungkan kota pelabuhan Atlantik ini kepada banyak pasaran pertanian di pedalaman [[Amerika Utara]]. Menjelang tahun [[1835]], Bandar raya New York mengatasi [[Philadelphia, Pennsylvania|Philadelphia]] sebagai bandaraya terbesar di AS. Politik tempatan jatuh di bawah tangan dominasi [[Tammany Hall]], satu [[jentera politik]] yang didukung oleh pendatang [[Ireland]]. Ahli-ahli golongan saudagar berkelas atasan yang berpemikiran awam mendesak untuk pendirian [[Central Park]], taman yang menjadi taman berlanskap pertama dalam sesebuah bandaraya Amerika pada tahun [[1857]].
[[Fail:Old timer structural worker2.jpg|thumb|kanan|230px|Pembinaan [[Empire State Building]], 1930.]]

Rasa marah terhadap penguatkuasaan kerahan tenaga rakyat ketenteraan ketika [[Perang Saudara Amerika]] (1861–1865) mengakibatkan tercetusnya [[Rusuhan Kerahan Tenaga New York]] pada tahun [[1863]], iaitu salah satu peristiwa pergolakan sivil yang paling buruk dalam sejarah AS. Pada tahun [[1898]] Bandar raya New York moden dibentuk dengan penggabungan [[Brooklyn]] (yang sebelum itu merupakan sebuah bandar raya berdikari), [[Manhattan]] dan perbandaran di kawasan-kawasan lain. Pembukaan [[New York City Subway]] pada tahun [[1904]] membantu untuk mengukuhkan bandaraya baru tersebut. Sepanjang separuh pertama abad ke-20, bandar raya ini menjadi pusat sedunia bagi perindustrian, perdagangan, dan perhubungan. Pada tahun [[1911]] insiden [[kebakaran Kilang Triangle Shirtwaist]], bencana perindustrian paling teruk pernah dialami kota ini, meragut nyawa 146 pekerja dan mencetuskan perkembangan penting dalam [[piawaian keselamatan]], [[kod bangunan]], dan peningkatan dalam jabatan [[bomba]] kota.

Pada 1920-an Bandar raya New York dijadikan destinasi bagi [[orang Afrika-Amerika]] ketika [[Penghijrahan Besar-Besaran (Afrika-Amerika)|penghijrahan besar-besaran]] dari serata AS. Menjelang [[1916]], bandar raya New York menjadi rumah kepada pendudukan bandar orang Afrika terbesar di Amerika Utara. [[Pembaharuan Harlem|Suatu pergerakan budaya]] turut berkembang dalam kalangan masyarakat kulit hitam hasil keadaan ekonomi melambung ketika zaman [[Pelarangan arak di Amerika Syarikat|pelarangan arak]] memperlihatkan pembinaan [[pencakar langit]] yang bersaing dengan sengit di angkasa. New York menjadi bandar raya paling banyak penduduknya di dunia pada tahun [[1925]],mengatasi [[London]] yang paling ramai bilangan warganya selama seabad sebelum itu. [[Zaman Meleset di Amerika Syarikat|Zaman Meleset]] melihat pemilihan reformis bernama [[Fiorello LaGuardia]] sebagai Datuk Bandar dan kejatuhan Tammany Hall setelah 80 tahun dominasi politiknya.
[[Fail:National_Park_Service_9-11_Statue_of_Liberty_and_WTC_fire.jpg|thumb|kiri|230px|[[Serangan 11 September]] terhadap [[Pusat Dagangan Dunia]].]]

Kepulangan veteran [[Perang Dunia II]] serta pendatang baru dari Eropah mencetuskan pelambungan ekonomi pascaperangdan pembangunan kawasan perumahan besar di Queens timur. Setelah perang tersebut tanpa mengalami serangan New York menjadi bandaraya peneraju dunia, dengan [[Wall Street]] mengemudi kebangkitan AS sebagai kuasa ekonomi dominan di dunia, ibu pejabat [[Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]] (dibina pada tahun [[1952]]) mengetengahkan pengaruh politik New York, dan kebangkitan [[Abstract Expressionism]] di kota yang membolehkan New York mengatasi Paris sebagai pusat dunia seni.<ref>{{cite book|title=The Center of the World - New York: A Documentary Film|first=Ric|last=Burns|publisher=PBS|url=http://www.pbs.org/wgbh/amex/newyork/index.html|accessdate=2006-07-20|chapter=Transcript|chapterurl=http://www.pbs.org/wgbh/amex/newyork/filmmore/pt.html|date=2003-08-22|archive-date=2006-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20060806141938/http://www.pbs.org/wgbh/amex/newyork/index.html|url-status=dead}}</ref> Namun begitu, seperti mana yang dialami bandaraya Amerika yang lain, New York turut mengalami kejatuhan dalam perindustrian dan peningkatan jenayah, rusuhan perkauman, dan [[white flight]] yang menjadi-jadi pada 1960-an. Menjelang 1970-an, kota ini tercalar imejnya dengan menjadi peninggalan sejarah yang dibelenggui jenayah.

Pergolakan sosial dan ekonomi New York reda pada tahun 1980-an apabila kebangkitan dalam industri kewangan yang amat penting memulihkan kesihatan fiskal kota ini. Menjelang 1990-an hubungan antara kaum makin tenang, kadar jenayah jatuh mendadak, dan satu gelombang pendatang baru tiba dari Asia dan Amerika Latin. Sektor baru yang penting seperti [[Silicon Alley]] muncul dalam ekonomi kota manakala bilangan penduduk New York mencapai paras tertinggi dalam sejarah menurut [[Banci Amerika Syarikat 2000]].

Bandar raya ini menjadi salah satu tempat terjadinya [[Serangan 11 September 2001]] yang mana hampir 3,000 orang terkorban dalam kemusnahan [[Pusat Dagangan Dunia]]. Ini adalah serangan pengganas paling teruk pernah terjadi di Amerika Syarikat. Penggantinya, [[One World Trade Center]] bakal dibina pada tapak pusat tersebut dan dijangka siap pada tahun 2014. Pada 2012, New York teruk dilanda [[Taufan Sandy]], menyebabkan 53 kematian dan kerosakan harta bernilai AS$23 bilion.

== Geografi ==
[[Fail:Aster newyorkcity lrg.jpg|thumb|kanan|upright|Imej satelit yang menunjukkan teras [[kawasan metropolitan New York]]]]

Bandar Raya New York terletak di bahagian [[timur laut]] [[Amerika Syarikat]], di bahagian tenggara [[Negeri New York]], kira-kira separuh jalan antara [[Washington, D.C.]] dan [[Boston, Massachusetts|Boston]].<ref>Jarak memandu antara Washington, DC dan New York adalah {{convert|228|mi|km}}, manakala Boston antara New York pula {{convert|217|mi|km}}.&nbsp;– [http://maps.google.com/ Google Maps]</ref> Lokasinya di muara [[Sungai Hudson]], yang mengalir ke dalam pelabuhan semula jadi dan terus ke [[Lautan Atlantik]], telah menjulang nama New York ini sebagai kota perdagangan. Sebahagian besar New York terletak di tiga buah pulau iaitu Manhattan, Staten Island, dan Long Island, sehingga menggalakkan kepadatan penduduk yang tinggi di atas tanah yang makin berkurangan.

Sungai Hudson mengalir melalui [[Lembah Hudson]] ke dalam [[Teluk New York]]. Di antara Bandar Raya New York dan bandar [[Troy, New York]], sungai ini membentuk [[muara]].<ref>{{cite web
  |url=http://life.bio.sunysb.edu/marinebio/fc.1.estuaries.html
  |title=Information about the Hudson River estuary
  |access-date=2010-10-28
  |archive-date=2017-06-04
  |archive-url=https://web.archive.org/web/20170604154033/http://life.bio.sunysb.edu/marinebio/fc.1.estuaries.html
  |url-status=dead
  }}</ref> Sungai Hudson memisahkan bandar raya ini daripada [[New Jersey]]. Sebatang selat pasang surut bernama [[Sungai East]] mengalir dari [[Long Island Sound]] dan memisahkan Bronx dan Manhattan dari Long Island. [[Sungai Harlem]], sebatang lagi selat pasang surut di antara Sungai East dan Hudson, memisahkan Manhattan dan Bronx. [[Sungai Bronx]] yang mengalir melalui Bronx dan [[Kaunti Westchester]], adalah satu-satunya sungai ber[[air tawar]] sepenuhnya di bandar raya ini.<ref name=nytimes>
{{Cite news
  |first=Joseph |last=Berger
  |title= Reclaimed Jewel Whose Attraction Can Be Perilous
  |url=http://www.nytimes.com/2010/07/20/nyregion/20river.html?ref=nyregion
  |work=[[New York Times]]
  |date=2010-07-19
  |accessdate=2010-07-21
}}</ref>

Seluruh daratan bandar raya New York telah banyak menerima perubahan kesan kegiatan manusia, terutamanya [[penebusgunaan tanah]] secara besar-besaran di sepanjang kawasan dermaga sejak zaman penjajahan Belanda. Penebusgunaan tanah paling menjadi di [[Lower Manhattan]], dengan usaha pembangunan seperti [[Battery Park City, Manhattan|Battery Park City]] pada 1970-and dan 1980-an.<ref name="gillespie-p71">{{Cite book
  |author=Gillespie, Angus K.
  |year=1999
  |title=Twin Towers: The Life of New York City's World Trade Center
  |publisher=Rutgers University Press
  |page=71
  |isbn=0783897855}}</ref>

Keluasan tanah bandar raya ini dianggarkan pada {{convert|304.8|sqmi|km2}}.<ref name="NYC Land Estimate" /><ref name="NYT Land Estimate" /> Jumlah keluasannya adalah {{convert|468.9|sqmi|km2}}; iaitu {{convert|164.1|sqmi|km2}} perairan dan {{convert|304.8|sqmi|km2}} daratan. Tempat tertinggi di bandar raya ini ialah [[Todt Hill]] di Staten Island pada 409.8 kaki (124.9 m) di [[Atas min paras laut|atas paras laut]], iaitu tempat tertinggi di Hadap Laut Timur di selatan [[Maine]].<ref>{{Cite book
  |title=Staten Island: Isle of the Bay, NY
  |author=Lundrigan, Margaret
  |publisher=Arcadia Publishing
  |year=2004
  |isbn=0738524433
  |page=10}}</ref> Puncak rabung sebahagian besarnya dilitupi kawasan hutan dalam [[Staten Island Greenbelt]].<ref>{{Cite book
  |title=Outside Magazine's Urban Adventure New York City
  |author=Howard, David
  |publisher=W. W. Norton & Company
  |year=2002
  |isbn=0393322122
  |page=35}}</ref>

=== Iklim ===
Mengikut [[pengelasan iklim Köppen]], Bandaraya New York mempunyai [[iklim subtropika lembap]] (''Cfa''). Kawasan ini mendapat purata 234 hari bercahaya suria setahun, atau purata 2540 jam bercahaya suria setahun<!-- dari sumber: 58% * 4383 ~ 2540 -->.<ref name=ASU>
{{cite web
  |url=http://www.public.asu.edu/~atrsc/wxpart4.htm#sun1
  |title=WXPART4
  |publisher=Public.asu.edu
  |date= 
  |accessdate=2010-09-25
}}</ref>
Musim sejuknya dingin dan lembap, apalagi pola anginnya yang sering bertiup ke arah laut mengurangkan kesan penyederhanaan Lautan Atlantik. Namun begitu, Lautan Atlantik serta perlindungan separa kawasan [[Appalachian]] sedikit memberi New York sedikit pemanasan pada musim sejuk berbanding bandaraya pedalaman Amerika Utara yang terletak di garis lintang yang sama atau ke bawah, seperti [[Pittsburgh]], [[Cincinnati]], dan [[Indianapolis]]. Purata suhunya pada bulan Januari (bulan tersejuk di kawasan ini) adalah {{convert|32.1|°F|1}}. Suhunya pada musim sejuk boleh mencapai serendah {{convert|10|°F|0}} atau setinggi {{convert|50|°F|0}} dalam beberapa hari.<ref name="NYC climate">{{cite web
  |title=The Climate of New York
  |publisher=New York State Climate Office
  |url=http://nysc.eas.cornell.edu/climate_of_ny.html
  |accessdate=2008-09-01}}</ref> Musim bunga dan luruhnya sukar diramal, boleh jadi dingin ataupun hangat, namun pada kebiasaannya bersuhu sederhana dengan kelembapan rendah. Musim panas biasanya panas dan lembap; purata suhu pada bulan Julai adalah {{convert|76.5|°F|1}}. Suhu pada waktu malam biasanya dipengaruhi oleh fenomena [[pulau haba bandar]] yang menyebabkan suhu mencecah {{convert|90|°F|0|abbr=on}} pada purata 18 hari setiap musim panas, dan juga boleh melampaui {{convert|100|°F|0|abbr=on}} setiap 4–6 tahun.<ref name = NCDC /><ref name=autogenerated1>{{cite web
  |title=Weatherbase
  |publisher=New York State Climate Office
  |url=http://www.weatherbase.com/weather/weatherall.php3?s=330527&refer=&units=us
  |accessdate=2008-11-11}}</ref>

Bandaraya ini menerima kerpasan tahunan sebanyak {{convert|49.7|in|mm}} yang ditabur sama rata sepanjang tahun. Purata curahan salji musim sejuk sejak seabad lalu berada pada takat {{convert|28|in|cm|0}}, tetapi ini biasanya berubah-ubah setiap tahun; litupan salji biasanya tidak banyak.<ref name=autogenerated2>www.weatherbase.com</ref> Hurikan dan ribut tropika jarang dialami di kawasan New York, namun bandar raya itu sentiasa berjaga-jaga akan kemungkinan dilanda ribut sebegini.

{{Weather box
|location = New York ([[Central Park]])
|single line = Y
|collapsed = {{{collapsed|}}}
|Jan record high F =  72
|Feb record high F =  75
|Mar record high F =  86
|Apr record high F =  96
|May record high F =  99
|Jun record high F = 101
|Jul record high F = 106
|Aug record high F = 104
|Sep record high F = 102
|Oct record high F =  94
|Nov record high F =  84
|Dec record high F =  75
|year record high F = 106
|Jan high F = 38.0
|Feb high F = 41.0
|Mar high F = 49.8
|Apr high F = 60.7
|May high F = 70.9
|Jun high F = 79.0
|Jul high F = 84.2
|Aug high F = 82.4
|Sep high F = 74.7
|Oct high F = 63.5
|Nov high F = 53.1
|Dec high F = 42.9
|year high F = 61.7
|Jan low F = 26.2
|Feb low F = 28.1
|Mar low F = 35.1
|Apr low F = 44.2
|May low F = 54.2
|Jun low F = 63.3
|Jul low F = 68.8
|Aug low F = 67.7
|Sep low F = 60.3
|Oct low F = 49.6
|Nov low F = 41.0
|Dec low F = 31.6
|year low F = 47.5
|Jan record low F =  −6
|Feb record low F = −15
|Mar record low F =   3
|Apr record low F =  12
|May record low F =  28
|Jun record low F =  44
|Jul record low F =  52
|Aug record low F =  50
|Sep record low F =  39
|Oct record low F =  28
|Nov record low F =   7
|Dec record low F = −13
|year record low F = −15
|Jan low C = −3.2
|Feb low C = −2.2
|Dec low C = −0.22
|Jan record low C = −21.1
|Feb record low C = −26.1
|Mar record low C = −16.1
|Apr record low C = −11.1
|May record low C =  −2.2
|Oct record low C =  −2.2
|Nov record low C = −13.9
|Dec record low C = −25
|year record low C = −26.1
|Jan humidity= 63.8
|Feb humidity= 63.0
|Mar humidity= 62.3
|Apr humidity= 60.9
|May humidity= 69.4
|Jun humidity= 71.7
|Jul humidity= 70.7
|Aug humidity= 73.2
|Sep humidity= 74.7
|Oct humidity= 71.6
|Nov humidity= 68.3
|Dec humidity= 66.6
|precipitation colour= green
|Jan precipitation inch = 4.13
|Feb precipitation inch = 3.15
|Mar precipitation inch = 4.37
|Apr precipitation inch = 4.28
|May precipitation inch = 4.69
|Jun precipitation inch = 3.84
|Jul precipitation inch = 4.62
|Aug precipitation inch = 4.22
|Sep precipitation inch = 4.23
|Oct precipitation inch = 3.85
|Nov precipitation inch = 4.36
|Dec precipitation inch = 3.95
|Jan snow inch = 8.3
|Feb snow inch = 7.1
|Mar snow inch = 3.4
|Apr snow inch =  .4
|May snow inch =   0
|Jun snow inch =   0
|Jul snow inch =   0
|Aug snow inch =   0
|Sep snow inch =   0
|Oct snow inch =   0
|Nov snow inch =  .4
|Dec snow inch = 2.6

|unit precipitation days = 0.01 in
|unit snow days = 0.1 in
|Jan precipitation days = 10.3
|Feb precipitation days =  9.4
|Mar precipitation days = 10.7
|Apr precipitation days = 11.1
|May precipitation days = 11.4
|Jun precipitation days = 10.8
|Jul precipitation days = 10.2
|Aug precipitation days =  9.5
|Sep precipitation days =  9.1
|Oct precipitation days =  8.3
|Nov precipitation days =  9.3
|Dec precipitation days = 10.6
|Jan snow days = 4.1
|Feb snow days = 2.9
|Mar snow days = 1.6
|Apr snow days =  .2
|May snow days =   0
|Jun snow days =   0
|Jul snow days =   0
|Aug snow days =   0
|Sep snow days =   0
|Oct snow days =   0
|Nov snow days =  .3
|Dec snow days = 1.8
|Jan sun = 162.7
|Feb sun = 163.1
|Mar sun = 212.5
|Apr sun = 225.6
|May sun = 256.6
|Jun sun = 257.3
|Jul sun = 268.2
|Aug sun = 268.2
|Sep sun = 219.3
|Oct sun = 211.2
|Nov sun = 151.0
|Dec sun = 139.0
|source 1 = NOAA <ref name = NCDC >{{cite web
  |url = http://cdo.ncdc.noaa.gov/climatenormals/clim20/ny/305801.pdf
  |title = Climatography of the United States No. 20 1971−2000: NEW YORK CENTRAL PARK, NY
  |publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
  |format = PDF
  |accessdate = 2010-02-09
  }}{{Pautan putus|date=Ogos 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web|title=NOAA|url=ftp://dossier.ogp.noaa.gov/GCOS/WMO-Normals/RA-IV/US/GROUP2/00305801.TXT|publisher=NOAA}}</ref> 
}}

== Pandangan bandaraya ==
{{Panorama
|image      = File:NYC Panorama edit2.jpg
|fullwidth  = 22,495
|fullheight = 1,651
|caption    = Panorama Bandar Raya New York yang dirakam dari [[Hoboken, NJ]]. Bermula di Jambatan George Washington di kiri sekali hingga Midtown Manhattan di tengah-tengah, dan Jambatan Verrazano-Narrows di kanan sekali.
|height     = 200
}}

=== Seni bina ===
[[Fail:N.Y.C. skyline from Ellis Island.jpg|thumb|220px|Bangunan pencakar langit di [[Lower Manhattan]].]]
[[Fail:New York City at night HDR.jpg|thumb|220px|kiri|Bandar Raya New York di waktu malam]].
[[Fail:Manhattan at Dusk by slonecker.jpg|220px|thumb|[[Bangunan Empire State]] dan [[Bangunan Chrysler]] yang dibina mengikut gaya [[Art Deco]].]]

Latar langit Manhattan cukup terkenal kerana diisi berbilang [[pencakar langit]], termasuklah antara [[Senarai bangunan tertinggi di dunia|bangunan-bangunan yang tertinggi di dunia]]. Pada Ogos 2008, Bandaraya New York mempunyai 5,538 buah bangunan bertingkat tinggi<ref>
{{cite web
  |url=http://www.emporis.com/en/wm/ci/bu/sk?id=101028
  |title=High-rise Buildings of New York City
  |publisher=Emporis.com
  |accessdate=2008-08-22
}}</ref>, termasuk [[Senarai bangunan tertinggi di Bandar Raya New York|50 pencakar langit siap dibina yang melampaui paras 656 kaki (200 m)]]. Justeru itu, New York menjadi bandaraya yang paling banyak pencakar langitnya di Amerika Syarikat, dan kedua terbanyak di dunia, di belakang [[Hong Kong]].<ref name="Highrises">
{{cite web
  |url=http://www.emporis.com/en/bu/sk/st/sr
  |title=Emporis Skyline Ranking
  |accessdate=2008-06-16
  |publisher=Emporis.com
}}</ref>

New York bermegah dengan bangunan-bangunan yang beraneka gaya seni binanya. Antaranya, [[Bangunan Woolworth]] (1913), sebuah pencakar langit [[seni bina kebangkitan Goth|''Gothic revival'']] yang dibina dengan perincian gothik yang besar-besaran. [[Resolusi Pengezonan 1916]] mewajibkan [[anjakan (seni bina)|anjakan]] dalam bangunan baharu, serta mengehadkan keluasan menara kepada suatu peratusan saiz lotnya, supaya cahaya matahari sampai ke jalan raya di bawah.<ref>{{Cite journal |title=The Metropolitan Dimension of Early Zoning: Revisiting the 1916 New York City Ordinance |author=Fischler, Raphael |journal=[[Journal of the American Planning Association]] |volume=64 |year=1998 | issue=2}}</ref>

Gaya [[Art Deco]] pada [[Bangunan Chrysler]] (1930), dengan bumbung yang tirus dan berpuncak keluli, mencerminkan keperluan pengezonan tersebut. Bangunan ini disergamkan oleh perhiasan yang tersendiri seperti replika hiasan bumbung Chrysler berbentuk helang di setiap sudut di aras 61.<ref>{{cite web|title=Favorites! 100 Experts Pick Their top 10 New York Towers |publisher=The Skyscraper Museum |date=22 Januari 2006 |url=http://www.skyscraper.org/EXHIBITIONS/FAVORITES/fav_exhibits.htm# |accessdate=2008-09-01}}</ref>

Satu contoh [[Gaya antarabangsa (seni bina)|gaya "antarabangsa"]] yang amat berpengaruh di Amerika Syarikat ialah [[Bangunan Seagram]] (1957) yang menonjol kerana mukanya yang dilengkapi rasuk I berwarna gangsa untuk membangkitkan struktur bangunan. [[Bangunan Condé Nast]] (2000) pula ialah satu contoh pencakar langit yang [[Rekabentuk mapan|berekabentuk "hijau"]] di AS.<ref name="greenbuilding" />

Daerah-daerah perumahan yang besar di New York sering kelihatan [[rumah teres]], [[rumah bandar]] dan [[rumah pangsa]] klasik buatan [[batu coklat]] yang dibina pada zaman pembangunan pesat mulai tahun 1870 hingga 1930.<ref>{{Cite book|title=History of Housing in New York City: Dwelling Type and Change in the American Metropolis |author=Plunz, Richar A. |chapter=Chapters 3 [Rich and Poor] & 4 [Beyond the Tenement] |year=1990 |publisher=Columbia University Press |isbn=0231062974}}</ref> Batu dan bata menjadi bahan pilihan untuk membina bangunan di bandar raya ini setelah pembinaan rumah berangka kayu berkurangan ekoran [[Kebakaran Besar New York|Kebakaran Besar pada tahun 1835]].<ref name="lankevich-p82">Lankevich (1998), pp. 82–83; {{Cite book|title=New York: Old & New: Its Story, Streets, and Landmarks |author=Wilson, Rufus Rockwell |year=1902 |publisher=J.B. Lippincott |page=354}}</ref>

Satu ciri penting yang ada pada bangunan kota ini ialah [[menara air]] buatan kayu yang terpasang pada bumbung. Pada abad ke-19, pihak berkuasa bandaraya mewajibkan semua bangunan yang melebihi enam tingkat terpasang menara air untuk mengelakkan tekanan air berlebihan di paras rendah yang boleh memecah paip air bandar.<ref>{{cite web|title=Wondering About Water Towers |author=Elliot, Debbie |publisher=National Public Radio |date=2006-12-02 |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6567297 |accessdate=2008-09-01}}</ref>

[[Pergerakan bandar taman|Rumah pangsa bertaman]] menjadi keutamaan di kawasan yang jauh dari bandaraya pada 1920-an, contohnya [[Jackson Heights, Queens|Jackson Heights]] di Queens.<ref>{{Cite book|title=722 Miles: The Building of the Subways and how They Transformed New York |author=Hood, Clifton |publisher=Johns Hopkins University Press |year=2004 |pages=175–177 |isbn=0801852447}}</ref>

=== Taman ===

[[Fail:Battery Weed jeh.JPG|kanan|thumb|[[Battery Weed]] bersejarah di bahagian [[Staten Island]] dalam [[National Park Service|Sistem Taman Negara]]]]

Bandar Raya New York mempunyai kawasan taman perbandaran seluas lebih {{convert|28000|acre|km2}} dan pantai awam sepanjang {{convert|14|mi|km}}.<ref>{{cite web|url=http://www.nyc.gov/html/om/html/99a/pr042-99.html |title=Mayor Giuliani Announces Amount of Parkland in New York City has Passed 28,000-acre Mark |date=3 Februari 1999 |publisher=New York City Mayor's Office |accessdate=2008-09-01}}; {{cite web|url=http://www.nycgovparks.org/facilities/beaches |title=Beaches |publisher=New York City Department of Parks & Recreation |accessdate=2008-09-01}}</ref> Kawasan taman ini diperluas oleh kawasan taman persekutuan dan negeri yang beribu-ribu ekarnya.

==== Sistem Taman Negara ====
[[Gateway National Recreation Area]]; bahagian Negeri New York merangkumi [[Jamaica Bay Wildlife Refuge]] di Brooklyn, [[rawang garam]] yang lebih {{convert|9000|acre|km2}} luasnya, pulau-pulau dan perairan yang meliputi sebahagian besar [[Teluk Jamaica]]. [[Kubu Wadsworth]] di Staten Island dengan binaan bersejarah [[Battery Weed]] dan [[Kubu Tompkins]] dan Great Kills Park juga terletak di Staten Island bersama kawasan pantai dan Great Kills Harbor.

==== Taman Negeri New York ====
Terdapat tujuh taman negeri dalam lingkungan Bandar Raya New York, termasuk [[Taman Negeri Clay Pit Ponds]], sebuah kawasan semula jadi yang merangkumi rangkaian denai yang menyeluruh, dan [[Taman Negeri Riverbank]], kemudahan seluas {{convert|28|acre|m2|-4}} yang terletak {{convert|69|ft|m}} di atas paras Sungai Hudson.<ref>{{cite web |url=http://www.nysparks.state.ny.us/parks/93/details.aspx |title=New York State Office of Parks, Recreation and Historic Preservation, New York City Region |publisher=Nysparks.state.ny.us |date= |accessdate=2010-10-28 |archive-date=2011-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110215035615/http://www.nysparks.state.ny.us/parks/93/details.aspx |url-status=dead }}</ref>

==== Jabatan Taman dan Rekreasi Bandar Raya New York ====
* [[Central Park]], sebuah taman seluas {{convert|883|acre|km2|2}} di Manhattan, ialah taman bandaraya yang paling ramai pengunjungnya di AS dengan 25 juta orang setiap tahun.<ref name = "TPL.org-CFCPE">{{cite web|title=City Park Facts |publisher=The Trust for Public Land, Center for City Park Excellence |month=Jun|year=2006 |url=http://www.tpl.org/tier3_cd.cfm?content_item_id=20531&folder_id=3208 |accessdate=2008-09-01}}</ref> Taman ini mempunyai beraneka tarikan, termasuk beberapa tasik dan kolam, dua gelanggang luncur ais, [[Central Park Zoo]], [[Central Park Conservatory Garden]], dan Takungan Jackie Onassis yang seluas {{convert|106|acre|km2}}. Tidak lupa juga tarikan terlindung seperti [[Belvedere Castle]] dengan pusat alamnya, [[Swedish Cottage Marionette Theatre]], dan Carousel yang bersejarah.

* [[Prospect Park (Brooklyn)|Prospect Park]] di Brooklyn, merangkumi tanah rumput, tasik dan hutan seluas {{convert|90|acre|m2|-4}}. Di dalam taman ini ada tapak bersejarah Battle Pass yang pernah memainkan peranan penting dalam Pertempuran Long Island.<ref>{{cite web|url=http://www.prospectpark.org/visit |title=General Information |publisher=Prospect Park Alliance |accessdate=2008-09-01}}</ref>

* [[Flushing Meadows–Corona Park]] di Queens, bandaraya ketiga terbesar di bandaraya ini, menjadi tempat penganjuran [[1939 New York World's Fair|1939 World's Fair]] dan [[1964 New York World's Fair|the 1964 World's Fair]].

* Lebih satu perlima kawasan Bronx, iaitu {{convert|7000|acre|km2}}, diserahkan kepada kawasan lapang dan taman, termasuk [[Taman Van Cortlandt]], [[Taman Pelham Bay]], [[Bronx Zoo]] dan [[Taman Botani New York]].<ref>[https://web.archive.org/web/20110501203753/http://news.yahoo.com/s/ap_travel/20080630/ap_tr_ge/travel_trip_wild_green_bronx Ladies and gentlemen, the Bronx is blooming!] by Beth J. Harpaz, Travel Editor of [[The Associated Press]] (AP), 30 Jun 2008. Diterima pada 11 Julai 2008</ref>

* Di Staten Island, [[Conference House Park]] mengandungi tapak bersejarah [[Conference House]] di mana berlangsungnya satu-satunya cubaan mencapai peleraian damai bagi Revolusi Amerika yang dihadiri oleh [[Benjamin Franklin]] sebagai wakil Amerika dan [[Lord Howe]] sebagai wakil British. Di dalam taman ini juga terdapat [[Burial Ridge]], tanah perkuburan Peribumi Amerika yang terbesar di dalam Bandar Raya New York.
{{wide image|26 - New York - Octobre 2008.jpg|900px|<center>[[Central Park]] ialah taman bandaraya yang paling ramai pengunjungnya di Amerika Syarikat.</center>}}

=== Daerah perbandaran ===
{{NYC boroughs}}

Bandar Raya New York terdiri daripada lima daerah perbandaran (''borough'').<ref>{{Cite book|title=Regionalism and realism: A Study of Government in the New York Metropolitan Area |author=Benjamin, Gerald, Richard P. Nathan |year=1990 |publisher=[[Brookings Institute]] |page=59}}</ref> Setiap daerah perbandaran sama peringkat dengan [[kaunti di Amerika Syarikat|kaunti]] di [[New York|Negeri New York]], seperti yang ditunjukkan berikutnya. Dalam setiap daerah terdapat ratusan kawasan tetangga, setiap satunya ada sejarah dan keistimewaan yang tersendiri. Andai kelima-lima daerah ini menjadi bandaraya berasingan, Brooklyn, Queens, Manhattan, dan Bronx pasti tersenarai dalam sepuluh bandaraya teramai penduduknya di Amerika Syarikat.

* '''[[Manhattan]]''' (Kaunti New York; Ang. Pend. 2009: 1,629,054)<ref name="2009 est pop"/> ialah daerah perbandaran yang paling padat dengan penduduk, dan juga tempat terletaknya [[Central Park]] dan sebilangan besar [[pencakar langit]] di bandaraya ini. Daerah ini merupakan pusat kewangan bandaraya ini yang merangkumi ibu pejabat syarikat-syarikat besar, [[Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]], sebilangan universiti terunggul, dan pelbagai tarikan kebudayaan. Manhattan dibahagikan kepada tiga kawasan iaitu [[Lower Manhattan|Lower]], [[Midtown Manhattan|Midtown]], dan [[Upper Manhattan|Uptown]]. Uptown Manhattan terbahagi lagi oleh Central Park, kepada [[Upper East Side]] dan [[Upper West Side]], dan [[Harlem]] di utara taman tersebut.

* '''[[The Bronx]]''' (Kaunti Bronx: Pend. 1,397,287)<ref name="2009 est pop"/> ialah daerah paling utara di Bandar Raya New York, tempat terletaknya [[Stadium Yankee]] (pangkalan besbol [[New York Yankees]]), dan juga kompleks [[koperasi perumahan|perumahan milik koperasi]] terbesar di AS, iaitu [[Co-op City, Bronx|Co-op City]].<ref>{{Cite news|author=Frazier, Ian |title=Utopia, the Bronx |publisher=The New Yorker |date=26 Jun 2006 |url=http://www.newyorker.com/archive/2006/06/26/060626fa_fact_frazier |accessdate=2008-09-01}}</ref> Selain sebahagian kecil Manhattan yang dikenali sebagai [[Marble Hill, Manhattan|Marble Hill]], Bronx ialah satu-satunya bahagian bandaraya yang terletak di atas tanah besar AS. Di sini terletaknya juga [[Zoo Bronx]], taman haiwan metropolitan terbesar di Amerika Syarikat yang menjadi tempat tinggal lebih 6,000 haiwan atas tanah seluas {{convert|265|acre|km2}}.<ref>{{Cite book|title=New York City Museum Guide |author=Ward, Candace |publisher=Dover Publications |year=2000 |isbn=0486410005 |page=72}}</ref> Bronx juga merupakan tempat kelahiran budaya [[rap]] dan [[hip hop]].<ref name = "Toop-RapAttack2"/>

* '''[[Brooklyn]]''' (Kaunti Kings: Pend. 2,567,098),<ref name="2009 est pop"/> di hujung barat [[Long Island]], merupakan daerah perbandaran yang teramai penduduknya dalam bandaraya ini. Ia merupakan bandaraya berasingan sehingga tahun 1898. Brooklyn terkenal kerana kepelbagaian budaya, sosial dan etnik, persada seni bebas, kelainan besar sesama kawasan kejiranan dan warisan seni bina yang tersendiri. Inilah satu-satunya daerah di luar Manhattan yang mempunyai kawasan kejiranan pusat bandar yang tersendiri. Daerah ini bercirikan dermaga pantai yang panjang dan [[Coney Island]], taman hiburan terawal di negara yang ditubuhkan pada 1870-an.<ref>{{Cite book|title=Coney Island: The People's Playground |author=Immerso, Michael |publisher=Rutgers University Press |year=2002 |page=3 |isbn=0813531381}}</ref>

* '''[[Queens]]''' (Kaunti Queens: Pend. 2,306,712)<ref name="2009 est pop"/> ialah daerah yang terluas di New York dan yang paling pelbagai etnik di AS,<ref name="queensdiverse">{{Cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/07/04/nyregion/04fourth.html |author=O'Donnell, Michelle |title=In Queens, It's the Glorious 4th, and 6th, and 16th, and 25th... |publisher=New York Times|date=4 Julai 2006 |accessdate=2008-09-01}}</ref> dan mungkin bakal mengatasi Brooklyn dari segi jumlah penduduk kerana. Pada mulanya Queens merupakan sebuah gugusan pekan dan desa yang didirikan oleh Belanda; kini, daerah ini dikuasai oleh kawasan perumahan dan golongan menengah. Kaunti Queens ialah satu-satunya kaunti besar di AS di mana median pendapatan [[orang Amerika Afrika|orang keturunan Afrika]] (kira-kira $52,000 setahun) lebih tinggi daripada orang berkulit putih.<ref>{{Cite news|title=Black Incomes Surpass Whites in Queens |author=Roberts, Sam |publisher=The New York Times |date=10 Januari 2006 |url=http://www.nytimes.com/2006/10/01/nyregion/01census.html?ref=nyregion |accessdate=2008-09-01}}</ref> Queens merupakan tapak [[Citi Field]], pangkalan pasukan [[New York Mets]], dan juga menjadi tuan rumah [[Terbuka AS (tenis)|kejohanan tenis terbuka AS]] setiap tahun. Selain itu, ia merupakan tempat terletaknya dua daripada tiga lapangan terbang yang berkhidmat untuk [[kawasan metropolitan New York]], iaitu [[Lapangan Terbang LaGuardia]] dan [[Lapangan Terbang Antarabangsa John F. Kennedy]]. (Yang satu lagi ialah [[Lapangan Terbang Antarabangsa Newark Liberty]] di [[Newark, New Jersey|Newark]], [[New Jersey]].)

* '''[[Staten Island]]''' (Kaunti Richmond: Pend. 491,730)<ref name="2009 est pop"/> adalah yang paling berciri subbandar antara kelima-lima daerah. Staten Island dihubungkan dengan Brooklyn oleh [[Jambatan Verrazano-Narrows]], dan dengan Manhattan menerusi khidmat [[Staten Island Ferry]] yang percuma. Staten Island Ferry adalah salah satu tarikan pelancong yang paling diminati di Bandar Raya New York kerana ia menyediakan pemandangan [[Statue of Liberty]], [[Ellis Island]], dan Lower Manhattan yang tiada tandingannya. Di tengah-tengah Staten Island, terletaknya Greenbelt berkeluasan {{convert|2500|acres|km2|abbr=on}} yang dilengkapi laluan pejalan kaki sejauh {{convert|28|mi|km}} dan antara hutan dara yang terakhir di bandaraya ini.<ref>{{cite web|url=http://www.nynjtc.org/park/staten-island-greenbelt |title=Staten Island Greenbelt &#124; New York-New Jersey Trail Conference |publisher=Nynjtc.org |date= |accessdate=2010-10-28}}</ref> Greenbelt yang merangkumi tujuh taman bandaraya ditandakan pada tahun 1984 untuk melindungi tanah semula jadi.

== Ekonomi ==
[[Fail:NYC NYSE.jpg|thumb|250px|[[Bursa Saham New York]] di [[Wall Street]] merupakan [[bursa saham]] terbesar di dunia dari segi jumlah dolar.]]

New York merupakan pusat kegiatan perniagaan dan perdagangan antarabangsa dan juga salah satu daripada "pusat operasi" [[ekonomi dunia]] (di samping London dan Tokyo).<ref>{{Cite book|author=[[Saskia Sassen|Sassen, Saskia]] |title=The Global City: New York, London, Tokyo |year=2001 |publisher=Princeton University Press |edition=2nd |isbn=0691070636}}</ref> Bandar raya ini merupakan salah sebuah pusat kewangan, insurans, hartanah, media dan kesenian utama di Amerika Syarikat.

[[Kawasan metropolitan]] New York mencatat [[keluaran metropolitan kasar]] sebanyak kira-kira $1.13 trilion pada tahun 2005,<ref name="World's Most Economically Powerful Cities">{{cite web|url=http://www.forbes.com/2008/07/15/economic-growth-gdp-biz-cx_jz_0715powercities_slide_2.html?thisSpeed=15000&boxes=custom|title=World's Most Economically Powerful Cities|publisher=Forbes|accessdate=2008-09-12}}</ref><ref>[http://www.citymayors.com/statistics/richest-cities-2005.html The 150 richest cities in the world by GDP in 2005], 11 Mac 2007. Diterima pada 3 Julai 2007.</ref> menjadikannya ekonomi serantau terbesar di Amerika Syarikat, dan menurut ''[[IT Week]]'', ekonomi bandaraya kedua terbesar di dunia.<ref name="London ranked as world's six largest economy">{{cite web|url=http://www.computing.co.uk/accountancyage/news/2184877/london-ranked-world-six-largest=|title=London ranked as world's six largest economy|publisher=ITWeek|accessdate=2008-08-04}}</ref> Menurut majalah ''Cinco Dias'', New York menguasai 40% kewangan dunia pada akhir tahun 2008, menjadikannya pusat kewangan terbesar di dunia.<ref name="London vs. New York">{{cite web|url=http://www.cincodias.com/articulo/mercados/Londres-versus-Nueva-York/20080901cdscdimer_3/cdsmer/|title=London vs. New York, 2005–06|format=PDF|publisher=Cinco Dias|accessdate=2008-03-11}}</ref><ref name="New York still World's Financal Capital">{{cite web|url=http://www.marketwatch.com/story/credit-crunch-shows-new-york-is-still-worlds-financial-capital/|title=London may have the IPOs...|publisher=Marketwatch|accessdate=2009-08-30}}</ref><ref name="Is New York still the World's Financal Capital">{{Cite news|url=http://freakonomics.blogs.nytimes.com/2008/02/07/is-new-york-still-the-financial-capital-of-the-world/|title= Is New York Still the Financial Capital of the World?|publisher=New York Times|accessdate=2009-08-30|first=Stephen J.|last=Dubner|date=2008-02-07}}</ref>

Kebanyakan badan korporat utama beribu pejabat di Bandaraya New York City, termasuk 42 syarikat [[Fortune 500]].<ref>[http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune500/2010/cities/ ''Fortune'' 500 web site (cities)], diterima pada 21 April 2010</ref> New York juga unik di kalangan semua bandaraya di Amerika Syarikat kerana bilangan syarikat luar negara yang besar. 10% pekerjaan sektor swasta di bandaraya ini berada dalam syarikat asing.<ref>{{Cite news|title=Keeping the Economy Growing |author=Wylde, Kathryn |publisher=Gotham Gazette |date=23 Januari 2006 |url=http://www.gothamgazette.com/article/fea/20060123/202/1727 |accessdate=2008-09-01}}</ref>

[[Manhattan]] mempunyai ruang pejabat seluas 353.7 juta kaki persegi (32,860,000 m²) pada tahun 2001.<ref name="Four Percent of Manhattan's Total Office Space Was Destroyed in the World Trade Center Attack">{{cite web|url=http://www.allbusiness.com/construction/4266400-1.html|title=Four Percent of Manhattan's Total Office Space Was Destroyed in the World Trade Center Attack|publisher=Allbusiness|date=25 September 2001|accessdate=2008-08-05}}</ref>

[[Midtown Manhattan]] merupakan daerah perniagaan pusat terbesar di Amerika Syarikat. [[Lower Manhattan]] pula daerah perniagaan pusat ketiga terbesar di AS, dan juga tempat terletaknya [[Bursa Saham New York]] di [[Wall Street]], dan [[NASDAQ]], yang masing-masing merupakan bursa saham nombor satu dan dua terbesar di dunia, mengikut ukuran purata jumlah dagangan harian dan pemodalan pasaran keseluruhan.<ref>{{cite web |authors=Claessens, Stjin |title=Electronic Finance: Reshaping the Financial Landscape Around the World |publisher=The World Bank |month=September |year=2000 |url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTENERGY/0,,contentMDK:20708340~pagePK:210058~piPK:210062~theSitePK:336806,00.html |format=PDF |accessdate=2008-09-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080804050013/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTENERGY/0,,contentMDK:20708340~pagePK:210058~piPK:210062~theSitePK:336806,00.html |archivedate=2008-08-04 |url-status=live }}</ref> 35% hasil pendapatan bekerja di bandaraya ini didatangkan daripada sektor perkhidmatan kewangan.<ref>{{cite web|url=http://www.newyorkfed.org/research/current_issues/ci12-1.pdf|format=PDF |title=Challenges Facing the New York Metropolitan Area Economy |author=Orr, James and Giorgio Topa |work=Current Issues in Economics and Finance&nbsp;– Second District Highlights |publisher=New York Federal Reserve |date=Volume 12, Number 1, Januari 2006|accessdate=2008-09-01}}</ref>

Sektor hartanah merupakan kuasa besar dalam ekonomi bandaraya, kerana segala harga Bandar Raya New York bernilai $802.4 bilion pada tahun 2006.<ref name="NYC real estate">{{cite web |title=Tentative Assessment Roll: Fiscal Year 2008 |publisher=New York City Department of Finance |date=15 Januari 2007 |url=http://www.nyc.gov/html/dof/html/pdf/07pdf/tent-ass-roll-07-08t.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614001805/http://www.nyc.gov/html/dof/html/pdf/07pdf/tent-ass-roll-07-08t.pdf |archivedate=2007-06-14 |url-status=live }}</ref> [[Time Warner Center]] merupakan harta yang paling tinggi nilai pasarannya di bandaraya ini, iaitu bernilai $1.1 bilion pada tahun 2006.<ref name="NYC real estate" />
Di Bandaraya New York terletaknya antara hartanah yang paling bernilai di negara dan seluruh dunia. 450 [[Park Avenue (Manhattan)|Park Avenue]] dijual pada 2 Julai 2007 dengan harga $510 juta, iaitu kira-kira $1,589 sekaki persegi ($17,104/m²), sekaligus memecah rekod yang dipegang oleh sebuah bangunan pejabat 660 Madison Avenue yang bernilai $1,476 sekaki persegi ($15,887/m²) yang dijual tak sampai sebulan lalu pada Jun 2007.<ref>Quirk, James. {{cite web|url=http://www.northjersey.com/page.php?qstr=eXJpcnk3ZjczN2Y3dnFlZUVFeXk4NDImZmdiZWw3Zjd2cWVlRUV5eTcxNjI5NzEmeXJpcnk3ZjcxN2Y3dnFlZUVFeXkyMg==|title=Bergen offices have plenty of space|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071222235142/http://www.northjersey.com/page.php?qstr=eXJpcnk3ZjczN2Y3dnFlZUVFeXk4NDImZmdiZWw3Zjd2cWVlRUV5eTcxNjI5NzEmeXJpcnk3ZjcxN2Y3dnFlZUVFeXkyMg==|archivedate=2007-12-22|access-date=2010-10-28}}, ''[[The Record (Bergen County)]]'', 5 Julai 2007. Dicapai pada 5 Julai 2007. "On Monday, a 26-year-old, 33-story office building at 450 Park Ave. sold for a stunning $1,589 per square foot, or about $510 million. The price is believed to be the most ever paid for a U.S. office building on a per-square-foot basis. That broke the previous record—set four weeks earlier—when 660 Madison Ave. sold for $1,476 a square foot."</ref>

Industri penyiaran televisyen dan perfileman di Bandar Raya New York adalah yang kedua terbesar di negara, hanya di belakang [[Hollywood, Los Angeles, California|Hollywood]].<ref>{{cite web |url=http://www.nyc.gov/html/film/html/news/stats.shtml |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080214051145/http://www.nyc.gov/html/film/html/news/stats.shtml |archivedate=2008-02-14 |title=NYC Film Statistics |publisher=Mayor's Office of Film, Theatre, and Broadcasting |accessdate=2008-09-01 |url-status=live }}</ref> Industri kreatif seperti media baru, pengiklanan, fesyen, rekabentuk dan seni bina semakin banyak tenaga kerjanya, apatah lagi Bandar Raya New York memiliki kelebihan daya saing yang lebih kuat dalam industri-industri tersebut.<ref>{{Cite journal|author=Currid, Elizabeth |title=New York as a Global Creative Hub: A Competitive Analysis of Four Theories on World Cities |journal=Economic Development Quarterly |year=2006 |volume=20 |pages=330–350 |doi=10.1177/0891242406292708 | issue=4}}</ref>

Industri berteknologi tinggi seperti [[bioteknologi]], [[pembangunan perisian]], [[reka bentuk permainan]], dan khidmat internet turut berkembang kerana diperkuat oleh kedudukan bandaraya ini di terminus yang menghubungkan beberapa [[kabel telefon rentas Atlantik|talian gentian optik rentas Atlantik]].<ref>{{cite web |title=Telecommunications and Economic Development in New York City: A Plan for Action |publisher=New York City Economic Development Corporation |month=Mac |year=2005 |url=http://www.nycedc.com/about_us/TelecomPlanMarch2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080307231248/http://www.nycedc.com/about_us/TelecomPlanMarch2005.pdf |archivedate=2008-03-07 |format=PDF |accessdate=2006-07-19 |url-status=live }}</ref> Sektor-sektor lain yang penting termasuk penyelidikan dan teknologi perubatan, institusi bukan untung, dan universiti.

Industri perkilangan juga banyak sekali bilangan pekerjanya, walaupun semakin berkurangan. Antara hasil keluaran utamanya termasuk pakaian, kimia, barangan logam, makanan diproses, dan perabot.<ref>{{cite web |url=http://www.nyc.gov/html/imb/downloads/pdf/whitepaper.pdf |format=PDF |title=Protecting and Growing New York City's Industrial Job Base |publisher=The Meior's Office for Industrial and Manufacturing Business |month=Januari |year=2005 |accessdate=2008-09-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060125090506/http://www.nyc.gov/html/imb/downloads/pdf/whitepaper.pdf |archivedate=2006-01-25 |url-status=live }}</ref> Industri pemprosesan makanan merupakan sektor perkilangan utama yang paling stabil di bandar raya ini.<ref name="food manufacturing">{{cite web |url=http://www.nyc.gov/html/imb/downloads/pdf/more_than_link_food_chain.pdf |format=PDF |title=More Than a Link in the Food Chain |publisher=The Mayor's Office for Industrial and Manufacturing Business |accessdate=2008-09-01 |month=Februari |year=2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614001829/http://www.nyc.gov/html/imb/downloads/pdf/more_than_link_food_chain.pdf |archivedate=2007-06-14 |url-status=live }}</ref> Pembuatan makanan merupakan industri bernilai $5 bilion yang mengambil kerja lebih 19,000 orang. Makanan khusus paling utama yang dieksprot dari Bandaraya New York ialah coklat dengan nilai eksport pada kira-kira $234 juta setiap tahun.<ref name="food manufacturing" />

New York Kos kehidupan ([https://www.pricebycountry.com/cost-of-living-new-york/ Cost Of Living]), Amerika Syarikat, adalah salah satu bandar yang paling terkenal di dunia dan juga antara yang paling mahal untuk tinggal. Kos kehidupan di sini lebih tinggi daripada kebanyakan tempat lain di dunia. Sewa rumah di kawasan metropolitan New York adalah sangat tinggi, terutama di Manhattan, di mana harga sewa boleh mencapai ribuan dolar sebulan. Makanan, pengangkutan awam, dan perkhidmatan lain juga lebih mahal berbanding tempat lain.

Gaji purata di New York adalah lebih tinggi daripada kebanyakan kawasan lain di Amerika Syarikat. Purata gaji tahunan pekerja di New York pada 2021 ialah antara $70,000 dan $75,000.

Dalam industri kewangan, gaji purata bagi seorang analis kewangan di New York mungkin sekitar $85,000 hingga $95,000 setahun, manakala gaji bagi pengurus dana pelaburan dan pedagang boleh mencecah $100,000 hingga $150,000 atau lebih, bergantung kepada pengalaman dan prestasi.

{{-}}

== Demografi ==

[[Fail:Lenape01.jpg|thumb|upright|kanan|Perempuan [[Lenape]], (Oklahoma, 1910) pewaris darah orang peribumi kawasan New York.]]

{{Sejarah penduduk|type=USA
| 1698|4937
| 1712|5840
| 1723|7248
| 1737|10664
| 1746|11717
| 1756|13046
| 1771|21863
| 1790|49401
| 1800|79216
| 1810|119734
| 1820|152056
| 1830|242278
| 1840|391114
| 1850|696115
| 1860|1174779
| 1870|1478103
| 1880|1911698
| 1890|2507414
| 1900|3437202
| 1910|4766883
| 1920|5620048
| 1930|6930446
| 1940|7454995
| 1950|7891957
| 1960|7781984
| 1970|7894862
| 1980|7071639
| 1990|7322564
| 2000|8008288
| 2009*|8391881
|footnote=Catatan: Perangkaan banci (1790-2009) meliputi kelima-lima daerah perbandaran, sebelum dan selepas penggabungan pada tahun 1898. '''Sumber:''' 1698–1771,<ref>{{Cite book|author=Greene and Harrington|title=American Population Before the Federal Census of 1790|location=New York|year=1932}}, seperti yang dipetik dalam: {{Cite book|last=Rosenwaike|first=Ira|title=Population History of New York City|publisher=Syracuse University Press|location=Syracuse, N.Y.|year=1972|isbn=0815621558|page=8}}</ref> 1790–1890,<ref name="EncNYC">''The [[Encyclopedia of New York City]]'', ed. Kenneth T. Jackson (Yale 1995, ISBN 0-300-05536-6), page 923, citing "U.S. Department of Commerce, Bureau of the Census, Census of Population 1960 (vol.1, part A, table 28), 1970, 1980, 1990". After annexing part of the Bronx in 1874, the population of the then-New York City was 1,206,299 in 1880 and 1,515,301 in 1890.</ref><ref>U.S. Census, from ''The [[World Almanac]] and Book of Facts,'' 1929 (dicetak semula pada 1971 oleh American Heritage Press dan Workman Publishing, ISBN 0-07-071881-4), page 503.</ref> 1900–1990,<ref>Gibson, Campbell.[http://www.census.gov/population/www/documentation/twps0027.html Population of the 100 Largest Cities and Other Urban Places in the United States:1790 to 1990], [[United States Census Bureau]], Jun 1998. Diterima pada 12 Jun 2007.</ref> Banci 2000 dan *anggaran 2009.<ref name="2009 est pop"/>
}}

{| class="wikitable collapsible collapsed" style="float:right; margin:1em; margin-top:0; text-align:right; font-size:90%"
|-
! style="background:tan;" colspan="4"|<font style="color:black;">Perangkaan bandaraya berbanding negeri dan negara
|- style="background:#ccc; text-align:center;"
|'''[[Banci Amerika Syarikat, 2000|Banci 2000]]'''<ref name="census" />||'''Bandaraya NY'''||'''Negeri NY'''||'''U.S.'''
|-
|align=left|Jumlah penduduk||8,213,839||18,976,457||281,421,906
|-
|align=left|Peratusan perubahan penduduk (1990 hingga 2000)||+9.4%||+5.5%||+13.1%
|-
|align=left|Kepadatan penduduk||26,403/batu²||402/batu²||80/batu²
|-
|align=left|Median pendapatan isirumah (1999)||$38,293||$43,393||$41,994
|-
|align=left|Pemegang ijazah sarjana muda ke atas||27%||27%||29%
|-
|align=left|Kelahiran luar negara||36%||20%||11%
|-
|align=left|Kulit putih (bukan Hispanik)||35%||62%||67%
|-
|align=left|Kulit hitam||28%||16%||12%
|-
|align=left|Hispanik (mana kaum)||27%||15%||11%
|-
|align=left|Keturunan Asia||10%||6%||4%
|}
New York ialah bandaraya yang paling ramai penduduknya di Amerika Syarikat. Pada tahun 2010, [[Biro Banci Amerika Syarikat]] menganggarkan bahawa jumlah penduduk New York pada 1 Julai 2009 adalah 8,391,881 orang (meningkat dari 8.0 juta pada 2000 dan 7.3 juta pada 1990)<ref name="2009 est pop"/><ref name="census">{{cite web |publisher=New York City Department of City Planning |title=The Current Population of NYC (2005) |url=http://www.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/detailed_narrative_2005.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-13 |archive-date=2007-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070614001818/http://www.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/detailed_narrative_2005.pdf |url-status=dead }} These figures were adopted by the U.S. Census Bureau in September 2006.</ref>; ini bersamaan dengan 40% jumlah penduduk negeri New York. Ahli demografi menganggarkan bahawa jumlah penduduk New York bakal mencapai 9.2 hingga 9.5 juta pada tahun 2030.<ref>{{cite web|title=New York City Population Projections by Age/Sex and Borough, 2000–2030 |publisher=New York City Department of City Planning |date = Disember 2006|url=http://www.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/projections_report.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-27}} See also {{Cite news|last=Roberts, Sam |title=By 2025, Planners See a Million New Stories in the Crowded City |publisher=New York Times |date=19 Februari 2006 |url=http://www.nytimes.com/2006/02/19/nyregion/19population.html?ex=1298005200&en=c586d38abbd16541&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss |accessdate=2006-07-19}}</ref>

Dua ciri-ciri demografi yang penting di New York ialah kepadatan penduduk dan kepelbagaian etniknya. Pada tahun 2000, bandar raya ini mencatat kepadatan penduduk yang amat tinggi, iaitu 26,403 sebatu persegi (10,194/km²), iaitu 10,000 orang sebatu persegi lebih daripada bandaraya kedua terpadat di AS, iaitu [[San Francisco, California|San Francisco]].<ref>For cities with more than 200,000 residents.{{cite web |url=http://gislounge.com/features/aa041101c.shtml |title=G.I.S. Lounge U.S. Population Density, 2000 Census |publisher=GIS Lounge |accessdate=2006-01-29 |archive-date=2007-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070210010305/http://gislounge.com/features/aa041101c.shtml |url-status=dead }}</ref> Kepadatan penduduk kaunti New York (Manhattan) sahaja adalah 66,940 orang sebatu persegi (25,846/km²), menjadikannya kaunti yang paling padat di Amerika Syarikat.<ref>[http://gislounge.com/features/aa041101c.shtml "Population Density"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070210010305/http://gislounge.com/features/aa041101c.shtml |date=2007-02-10 }}, Geographic Information Systems&nbsp;– GIS of Interest. Dicapai pada 17 Mei 2007. "What I discovered is that out of the 3140 counties listed in the Census population data only 178 counties were calculated to have a population density over one person per acre. Not surprisingly, New York County (which contains Manhattan) had the highest population density with a calculated 104.218 persons per acre."</ref><ref name="census2000">{{cite web|title=Census 2000 Data for the State of New York|publisher=U.S. Census Bureau|url=http://www.census.gov/census2000/states/ny.html|accessdate=2006-07-19}}</ref>

Bandar Raya New York sememangnya pelbagai budaya. Selama sejarahnya, bandar raya ini menjadi pintu masuk utama untuk penghijrah; lebih 12 juta pendatang Eropah melalui [[Pulau Ellis]] dari tahun 1892 hingga 1924.<ref>"[http://www.usatoday.com/news/nation/2008-09-23-ellis-island_N.htm Ellis Island strives to tell more complete immigration story]". [[USA Today]]. 24 September 2008.</ref> Menjelang tahun 1900, Bandar Raya New York mempunyai lebih ramai [[orang Itali]] daripada mana-mana kota di [[Itali]] kecuali [[Rom]], lebih ramai [[orang Poland]] daripada mana-mana kota di [[Poland]] kecuali [[Warsaw]], seramai [[orang Ireland]] dengan [[Dublin]], dan lebih ramai [[orang Yahudi]] daripada mana-mana kota di dunia.<ref>"[http://www.digitalhistory.uh.edu/photo_album/album_p1.html On the Trail of the Immigrant] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061006122011/http://www.digitalhistory.uh.edu/photo_album/album_p1.html |date=2006-10-06 }}". Digital History.</ref> Istilah "''[[melting pot]]''" (wadah tumpuan) diperkanalkan untuk menghuraikan petempatan yang sangat padat dengan pendatang di [[Lower East Side, Manhattan|Lower East Side]].

Kira-kira 36% penduduk bandaraya ini lahir di luar negara.<ref name="NYC immigration">{{cite web|title=The Newest New Yorkers: 2000 |publisher=[[New York City Department of City Planning]] |year=2005 |url=http://www.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/nny_briefing_booklet.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref> Sepuluh negara terbesar yang menyumbang kepada penghijrahan ke New York pada masa kini adalah [[Republik Dominica]], [[China]], [[Jamaica]], [[Guyana]], [[Mexico]], [[Ecuador]], [[Haiti]], [[Trinidad dan Tobago]], [[Colombia]] dan [[Rusia]]. Kelompok-kelompok etnik terbesar di Bandar Raya New York ialah Afrika, Itali, Yahudi, dan Ireland.<ref>{{cite web|title=Appendix Table 5-4: Ten Largest Sources of the Foreign-Born by County New York Metropolitan Region, 2000 |publisher=New York City Department of City Planning |year=2005 |url=http://home2.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/nny_table_5_4.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-26}}</ref> Kawasan New York masih kekal sebagai pintu masuk metropolitan utama untuk pendatang yang diizinkan untuk memasuki Amerika Syarikat.<ref>{{cite web|url=http://www.dhs.gov/files/statistics/publications/LPR09.shtm|title=Yearbook of Immigration Statistics: 2009&nbsp;– Supplemental Table 2|accessdate=2010-04-30}}</ref>

[[Fail:chinatown manhattan 2009.JPG|thumb|kanan| [[Manhattan Chinatown]] ]]
Kawasan metropolitan New York menjadi tempat tinggal [[Yahudi Amerika|masyarakat Yahudi]] terbesar di luar [[Israel]], khususnya bandar rayanya sendiri yang mepunyai komuniti Yahudi terbesar di dunia.<ref>{{cite web |title=Jewish Community Study of New York |publisher=United Jewish Appeal-Federation of New York |year=2002 |url=http://www.ujafedny.org/atf/cf/%7BAD848866-09C4-482C-9277-51A5D9CD6246%7D/JCommStudyIntro.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614001800/http://www.ujafedny.org/atf/cf/%7BAD848866-09C4-482C-9277-51A5D9CD6246%7D/JCommStudyIntro.pdf |archivedate=2007-06-14 |url-status=live }}</ref> New york juga menjadi tempat tinggal satu perempat golongan berketurunan [[Orang Amerika India|Asia Selatan]] di negara,<ref>{{cite web |title=Census Profile:New York City's Indian American Population |publisher=Asian American Federation of New York |year=2004 |url=http://www.aafny.org/cic/briefs/indianamer.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040422210940/http://www.aafny.org/cic/briefs/indianamer.pdf |archivedate=2004-04-22 |url-status=live }}</ref> dan masyarakat [[Orang Amerika Afrika|Amerika Afrika]] terbesar di kalangan semua bandaraya di AS, di samping juga memiliki [[Orang Cina di Amerika Syarikat|masyarakat Cina]] terbesar di luar asia dengan kira-kira 660 ribu orang (pada tahun 2008).<ref>{{cite web|url=http://factfinder.census.gov/servlet/ADPTable?_bm=y&-geo_id=33000US408&-qr_name=ACS_2008_1YR_G00_DP5&-context=adp&-ds_name=&-tree_id=308&-_lang=en&-redoLog=false&-format=|title=New York-Newark-Bridgeport, NY-NJ-CT-PA Combined Statistical Area ACS Demographic and Housing Estimates: 2008|accessdate=2010-04-17|archive-date=2020-02-11|archive-url=https://archive.today/20200211183420/http://factfinder.census.gov/servlet/ADPTable?_bm=y&-geo_id=33000US408&-qr_name=ACS_2008_1YR_G00_DP5&-context=adp&-ds_name=&-tree_id=308&-_lang=en&-redoLog=false&-format=|url-status=dead}}</ref> Ramai juga orang berbangsa [[Puerto Rico]] dan [[Republik Dominica|Dominica]] yang menetap New York. Antara kelompok-kelompok etnik lain yang penting di sini ialah [[orang Itali]] yang berhijrah beramai-ramai ke bandar raya ini pada awal abad ke-20, dan juga [[Orang Ireland|Ireland]], di mana satu daripada 50 warga New York yang berketurunan Eropah membawa tanda genetik tersendiri pada kromosom Y mereka yang diwarisi dari puak [[Niall Sembilan Sandera]], seorang raja tinggi Ireland dari abad ke-5 M.<ref>{{Cite news|title=If Irish Claim Nobility, Science May Approve|publisher=The New York Times|date=18 Januari 2006|url=http://www.nytimes.com/2006/01/18/science/18irish.html?ex=1149652800&en=2336ca46c937614b&ei=5070|first=Nicholas|last=Wade|accessdate=2006-07-16}}</ref> ataupun puak-puak yang berkaitan iaitu Uí Briúin dan Uí Fiachrach.<ref>O'Neill and McLaughlin. Insights Into the O'Neills of Ireland from DNA Testing. Journal of Genetic Genealogy. 2006.</ref>

Jurang pendapatan di Bandar Raya New York City amat besar. Pada tahun 2005, median pendapatan isirumah adalah $188,697 di kawasan banci terkaya, dan adalah $9,320 di kawasan termiskin.<ref>{{Cite news|author=Roberts, Sam |title=In Manhattan, Poor Make 2 Cents for Each Dollar to the Rich |publisher=The New York Times |date=April 9, 2005 |url=http://www.fiscalpolicy.org/SamRoberts4Sep05.htm |accessdate=2007-03-27}}</ref> Jurang ini diakibatkan oleh gaji yang sentiasa meningkat untuk golongan berpendapatan tinggi, tetapi terbantut untuk golongan berpendapatan sederhana dan rendah. Pada tahun 2006, purata upah mingguan di adalah $1,453, iaitu yang tertinggi di kalangan kaunti-kaunti terbesar di AS.<ref name=ManhattanLabor>{{cite web |title=Average Weekly Wage in Manhattan at $1,453 in Second Quarter 2006 |publisher=Bureau of Labor Statistics, U.S. Department of Labor |date=Februari 20, 2007 |url=http://www.bls.gov/ro2/fax/qcew9310.pdf |format=PDF |accessdate=2007-02-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050110124906/http://www.bls.gov/ro2/fax/qcew9310.pdf |archivedate=2005-01-10 |url-status=live }}</ref> Daerah Manhattan juga mengalami ledakan kelahiran yang unik di kalangan bandaraya Amerika. Sejak tahun 2000, bilangan kanak-kanak berusia kurang daripada lima tahun yang tinggal di Manhattan meningkat 32% ke atas.<ref>{{Cite news|title=In Surge in Manhattan Toddlers, Rich White Families Lead Way |author=Roberts, Sam |publisher=The New York Times |date=27 Mac 2007 |url= http://www.nytimes.com/2007/03/23/nyregion/23kid.html|accessdate=2007-03-27}}</ref>

== Pengangkutan ==

[[Fail:Image-Grand central Station Outside Night 2.jpg|thumb|Dua stesen keretapi tersibuk di AS terletak di Bandar Raya New York, termasuk [[Grand Central Terminal]].]]

Bandar Raya New York mempunyai sistem transit massa yang paling kompleks dan menyeluruh di Amerika Utara. Kebanyakan sistem ini berjalan 24 jam sehari. Satu pertiga pengguna transit massa di Amerika Syarikat dan dua pertiga penumpang tren di negara ini tinggal di New York dan pinggirannya.<ref name="MTAinfo">{{cite web|title=The MTA Network: Public Transportation for the New York Region |publisher=Metropolitan Transportation Authority |url=http://www.mta.info/mta/network.htm |accessdate=2008-09-01}}</ref><ref>{{cite web|title=Commuting in America III: Commuting Facts |author=Pisarski, Alan |publisher=Transportation Research Board |date=Oktober 16, 2006 |url=http://onlinepubs.trb.org/onlinepubs/nchrp/CIAIIIfacts.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref> Sistem [[New York City Subway]] ialah rangkaian landasan bawah tanah tersibuk di Hemisfera Barat, manakala [[Grand Central Terminal]] (atau "Grand Central Station") ialah stesen keretapi terbesar di dunia dari segi bilangan platform. Ruang udara New York ialah salah sebuah koridor pengangkutan udara yang tersibuk di dunia. [[Jambatan George Washington]] ialah jambatan kenderaan bermotor yang tersibuk di dunia.<ref>{{cite web|url=http://www.panynj.gov/bridges-tunnels/george-washington-bridge.html|accessdate=2010-03-25 |title=Port Authority of New York and New Jersey&nbsp;– George Washington Bridge}}</ref>

Warga kota New York paling menggemari sistem transit massa. Pada tahun 2005, 54.6% penduduk New York berulang alik ke tempat kerja dengan menaiki tren transit massa<ref>{{Cite news| url = http://money.cnn.com/2007/06/13/real_estate/public_transit_commutes/index.htm|title = New Yorkers are Top Transit Users|accessdate = 2 Januari 2008|author = Les Christie|date = 29 Jun 2007|work = CNNMoney.com|publisher = Cable News Network}}</ref>; jauh berbeza jika dibandingkan dengan seluruh AS, di mana kira-kira 90% pengguna memandu kereta ke tempat kerja.<ref name=2001summary>{{cite web|title=NHTS 2001 Highlights Report, BTS03-05 |publisher=U.S. Department of Transportation, Bureau of Transportation Statistics |year=2001 |url=http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/pdf/entire.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref> Mengikut Biro Banci AS, warga kota New York menghabiskan kira-kira 38.4 minit sehari untuk ke tempat kerja, yakni masa perjalanan terlama antara bandaraya-bandaraya besar di negara.<ref>{{cite web |title=New York Has Longest Commute to Work in Nation, American Community Survey Finds |month=Disember |year=2004 |url=http://www.census.gov/Press-Release/www/releases/archives/american_community_survey_acs/001695.html |accessdate=2008-03-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080313083657/http://www.census.gov/Press-Release/www/releases/archives/american_community_survey_acs/001695.html |archivedate=2008-03-13 |url-status=live }}</ref>
[[Fail:DeKalb Avenue (BMT Fourth Avenue Line) by David Shankbone.jpg|thumb|kanan|[[New York City Subway]] ialah sistem transit massa terbesar di dunia dari segi bilangan stesen.]]
Bandar Raya New York mendapat khidmat [[Amtrak]] yang berhenti di [[Stesen Pennsylvania (Bandar Raya New York)|Stesen Pennsylvania]]. Amtrak menghubungkan New York dengan [[Boston]], [[Philadelphia]], dan [[Washington, D.C.]], sepanjang [[Koridor Timur Laut]]; dan perkhidmatan keretapi jarak jauh ke bandar-bandar seperti Chicago, [[New Orleans]], [[Miami]], [[Toronto]] dan [[Montreal]]. [[Port Authority Bus Terminal]], terminal [[bas ekspres|bas antarabandar]] di bandar raya ini, memberi kemudahan kepada 7,000 bas dan 200,000 penumpang sehari, menjadikannya stesen bas yang tersibuk di dunia.<ref>{{cite press release|title=Architect Chosen for Planned Office Tower Above Port Authority Bus Terminal's North Wing|url=http://www.panynj.gov/AboutthePortAuthority/PressCenter/PressReleases/PressRelease/index.php?id=1154|publisher=[[Port Authority of New York and New Jersey]]|date=2008-11-17|accessdate=2009-05-17|archive-date=2009-02-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20090222025919/http://www.panynj.gov/AboutthePortAuthority/PressCenter/PressReleases/PressRelease/index.php?id=1154|url-status=dead}}</ref>

[[New York City Subway]] merupakan sistem [[alihan laju]] terbesar di dunia dari segi bilangan stesen yang beroperasi, iaitu 468 buah.<ref name=MTAinfo /> Hampir kesemua stesen keretapi bawah tanah New York dibuka 24 jam sehari, berbeza pula dengan bandaraya lain di mana sistem metronya tutup pada waktu tengah malam.

Sistem pengangkutan di Bandar Raya New York menyeluruh dan kompleks sekali, merangkumi [[Jambatan Verrazano-Narrows|jambatan gantung]] terpanjang di Amerika Utara,<ref>{{cite web|url=http://www.nycroads.com/crossings/verrazano-narrows/ |title=Verrazano-Narrows Bridge |publisher=Nycroads.com |accessdate=2008-09-01}}</ref> [[Terowong Holland|terowong]] kenderaan beralih udara mekanik pertama di dunia,<ref>{{cite web|url=http://www.nr.nps.gov/writeups/93001619.nl.pdf |title=Holland Tunnel |publisher=National Park Service |date=November 4, 1993 |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref> more than 12,000 [[Taxicabs of New York City|yellow cabs]],<ref>{{cite web|url=http://www.nyc.gov/html/tlc/downloads/pdf/state_of_taxi.pdf |title=The State of the NYC Taxi |publisher=New York City Taxi and Limousine Commission |date=2006-03-09 |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref> sebatang [[Roosevelt Island Tramway|jalan tali udara]] yang mengangkut penumpang di antara [[Roosevelt Island]] dan Manhattan, dan sebuah sistem feri yang menghubungkan Manhattan dengan tempat-tempat lain di dalam dan luar bandaraya. Feri yang paling sibuk di AS ialah [[Staten Island Ferry]] yang mengangkut lebih 19 juta penumpang setiap tahun dalam perjalanan sepanjang {{convert|5.2|mi|km|sing=on}} di antara Staten Island dan [[Lower Manhattan]]. Sistem alihan deras [[Staten Island Railway]] hanya memberikan kemudahan di Staten Island. Tren "PATH" ([[Port Authority Trans-Hudson]]) menghubungkan Midtown dan Lower Manhattan dengan bahagian timur laut New Jersey, terutamanya [[Hoboken]], [[Jersey City]] dan [[Newark]]. Sama dengan New York City Subway, PATH beroperasi 24 jam sehari. Oleh itu, dua daripada empat sistem transit laju di dunia yang beroperasi 24 jam berkhidmat di pulau Manhattan (yang selebihnya ialah sebahagian rangkaian [[Chicago "L"]] dan [[PATCO Speedline]]).

[[MTA Regional Bus Operations|Kumpulan bas]] dan rangkaian rel komuter di Bandar Raya New York adalah yang terbesar di Amerika Utara.<ref name="MTAinfo" /> Rangkaian rel yang menghubungkan kawasan-kawasan pinggir bandar di negeri-negeri New York, New Jersey dan Connecticut dengan bandaraya ini, terdiri daripada [[Long Island Rail Road]], [[Metro-North Railroad]] dan [[New Jersey Transit]]. Kesemua sistem tersebut yang berjumlah 250 stesen dan 20 landasan ini, bertemu di [[Grand Central Terminal]] dan [[Stesen Pennsylvania (Bandar Raya New York)|Stesen Pennsylvania]].<ref name="MTAinfo" /><ref>{{cite web |publisher=Metropolitan Transportation Authority |title=About the MTA Long Island Rail Road |url=http://www.mta.nyc.ny.us/lirr/pubs/aboutlirr.htm |accessdate=2008-09-01 |archive-date=2008-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080913074913/http://www.mta.nyc.ny.us/lirr/pubs/aboutlirr.htm |url-status=dead }}</ref>

[[Fail:Jfkairport.jpg|thumb|[[TWA]] Flight Center Building di [[Lapangan Terbang Antarabangsa John F. Kennedy]]]]
Bandar Raya New York ialah pintu masuk penumpang udara antarabangsa yang paling utama di AS.<ref name=IntlTravel>{{cite web|url=http://www.bts.gov/publications/us_international_travel_and_transportation_trends/2002/index.html |title=U.S. International Travel and Transportation Trends, BTS02-03 |publisher=U.S. Department of Transportation, Bureau of Transportation Statistics |year=2002 |accessdate=2008-09-01}}</ref> Kawasan ini mendapat khidmat dari tiga lapangan terbang utama, iaitu [[Lapangan Terbang Antarabangsa John F. Kennedy]], [[Lapangan Terbang Antarabangsa Newark Liberty]] dan [[Lapangan Terbang LaGuardia]]. Pada tahun 2005, ketiga-tiga lapangan terbang ini dimanfaatkan oleh 100 juta penumpang, jadi ruang udara bandaraya ini adalah yang paling sibuk di negara.<ref>{{cite web |url=http://www.panynj.gov/CommutingTravel/airports/pdfs/traffic/Air_Traffic_2005.pdf |title=2005 Annual Airport Traffic Report |publisher=The Port Authority of New York and New Jersey |date=2 November 2006 |format=PDF |accessdate=2007-02-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070605013009/http://www.panynj.gov/CommutingTravel/airports/pdfs/traffic/Air_Traffic_2005.pdf |archivedate=2007-06-05 |url-status=live }}</ref> Satu perempat penerbangan ke luar negara untuk pelancong AS datang dari JFK dan Newark pada tahun 2004.<ref>{{cite press release |url=http://www.panynj.gov/AboutthePortAuthority/PressCenter/PressReleases/PressRelease/index.php?id=724 |title=Port Authority Leads Nation in Record-Setting Year for Travel Abroad |publisher=The Port Authority of New York and New Jersey |date=Ogos 29, 2005 |accessdate=2007-02-18 |archive-date=2006-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061002172453/http://www.panynj.gov/AboutthePortAuthority/PressCenter/PressReleases/PressRelease/index.php?id=724 |url-status=dead }}</ref>

Kadar penggunaan transit awam yang tinggi, 120,000 penunggang basikal sehari<ref>{{Cite news|title=Biking It|author=Schaller, Bruce |publisher=Gotham Gazette |month=Jun|year=2006 |url=http://www.gothamgazette.com/article/transportation/20060718/16/1910/|accessdate=2008-09-01}}</ref> dan betapa ramainya pejalan kaki menjadikan New York bandaraya utama yang paling cekap tenaga di AS.<ref name="NYC energy consumption" /> 21% perjalanan dalam bandaraya ini adalah secara berjalan kaki dan berbasikal; berbanding purata 8% untuk kaedah tersebut bagi semua kawasan metropolitan di seluruh negara.<ref>{{cite web|title=2001 National Household Travel Survey: Summary of Travel Trends |publisher=U.S. Department of Transportation |month=Disember|year=2004 |url=http://nhts.ornl.gov/2001/pub/STT.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref>

Untuk melengkapi rangkaian transit massa yang amat besar, New York juga ada sebuah rangkaian [[freeway|expressways]] and [[parkway]] menyeluruh yang menghubungkan Bandar Raya New York dengan [[New Jersey]] utara, [[Kaunti Westchester, New York|Kaunti Westchester]], [[Long Island]], dan [[Connecticut]] barat daya menerusi jambatan dan terowong. Oleh sebab lebuh raya ini memberi kemudahan kepada jutaan penduduk pinggir bandar yang berulang alik ke New York, tidak hairanlah pemandu kereta terkandas dalam [[kesesakan lalu lintas]] selama beberapa jam sehari, terutamanya pada [[waktu sibuk]]. [[Jambatan George Washington]] ialah jambatan yang laing sibuk di dunia dari segi jumlah lalulintas kenderaan.<ref>[http://www.recordonline.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20061024/BIZ/610240312/-1/NEWS03 George Washington Bridge turns 75 years old: Huge flag, cake part of celebration], ''[[Times Herald-Record]]'', 24 Oktober 2006. "The party, however, will be small in comparison to the one that the Port Authority of New York and New Jersey organized for 5,000 people to open the bridge to traffic in 1931. And it won't even be on ''what is now the world's busiest bridge'' for fear of snarling traffic."</ref>

== Budaya ==
[[Fail:Metropolitan museum of art 2.jpg|thumb|[[Muzium Kesenian Metropolitan]] ialah salah sebuah muzium terbesar di dunia.]]

Bandar raya ini paling menonjol dalam bidang seni, masakan, tarian, muzik, opera, teater, filem bebas, fesyen, muzium, dan sastera. Di sinilah lahirnya bermacam-macam pergerakan kebudayaan, termasuk [[Harlem Renaissance]] dalam bidang sastera dan seni visual; [[ekspresionisme abstrak]] (juga dikenali sebagai [[Aliran New York]]) dalam seni lukis; dan [[hip hop]],<ref name = "Toop-RapAttack2">{{Cite book|first=David |last=Toop |title=Rap Attack 2: African Rap to Global Hip Hop|publisher=Serpents Tail |year=1992 |isbn=1852422432}}</ref> [[punk rock|punk]],<ref>{{cite web|url=http://www.scaruffi.com/politics/american.html |accessdate=2008-09-01 |title=A timeline of the USA |first=Piero |last=Scaruffi}}</ref> [[Muzik salsa|salsa]], [[disko]], [[Muzik freestyle|freestyle]], and [[Tin Pan Alley]] dalam bidang muzik. Bandar Raya New York juga disanjung tinggi dalam peribudaya popular sebagai latar tempat dalam cerita buku, filem dan rancangan televisyen. Bandaraya ini mempunyai lebih 2,000 pertubuhan seni dan budaya dan lebih 500 galeri seni.<ref name="NYC arts">{{cite web|title=Creative New York |publisher=Center for an Urban Future |month=Disember|year=2005 |url=http://www.nycfuture.org/images_pdfs/pdfs/CREATIVE_NEW_YORK.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref>

=== Hiburan dan seni persembahan ===

[[Fail:Lincoln Center Twilight.jpg|thumb|kanan|<center>[[Lincoln Center for the Performing Arts]]]]
New York ialah salah sebuah bandar raya pilihan industri perfileman Amerika Syarikat. ''[[Manhatta]]'' (1920), sebuah filem [[avant-garde]] yang terawal, digambarkan di sini.<ref>{{cite video |people=Bruce Posner |title=Picturing a Metropolis: New York City Unveiled |medium=DVD |publisher=Unseen Cinema |date=2005}}</ref> Kini, New York City ialah pusat kedua terbesar untuk inudstri perfileman AS.

Kerajaan bandar raya membiayai industri seni dengan bajet tahunan yang lebih besar daripada [[National Endowment for the Arts]].<ref name="NYC arts" /> Para usahawan kaya-raya pada abad ke-19 membina sebuah rangkaian institusi kebudayaan utama seperti [[Carnegie Hall]] dan [[Muzium Kesenian Metropolitan]] yang terkenal di pentas dunia. Kemunculan pencahayaan elektrik mencetuskan terbitan lakon pentas yang lebih rumit. Pada 1880-an, teater-teater di [[Broadway (Bandar Raya New York)|Broadway]] dan 42nd Street mula menampilkan bentuk pementasan baru yang dikenali sebagai [[teater muzikal|muzikal Broadway]].

Atas pengaruh kuat daripada golongan penghijrah ke bandaraya ini, pementasan [[Edward Harrigan|Harrigan and Hart]], [[George M. Cohan]] dan lain-lain berlagu dalam naratif yang sering mencerminkan tema harapan dan cita-cita. Kini, pementasan sedemikian menjadi kebiasaan dalam persada teater New York.

39 teater terbesar di bandaraya ini (dengan lebih 500 kerusi) bersama-sama dikenali sebagai "[[Broadway theater|Broadway]]," sempena [[Broadway (Bandar Raya New York)|jalan besar utama]] yang merentasi daerah teater [[Times Square]].<ref>{{Cite news|url=http://www.signonsandiego.com/news/features/20040606-9999-1a6tony.html |title=2 plays + 9 nominations=good odds for locals |publisher=San Diego Union-Tribune |author=Welsh, Anne Marie |date=6 Jun 2004 |accessdate=2008-09-01}}</ref>

=== Masakan ===

Budaya makanan New York merangkumi beraneka masakan dunia hasil pengaruh dari sejarah penghijrahan ke bandaraya ini.

Pendatang Eropah Timur dan Itali menjulang nama bandaraya ini dengan [[bagel]], [[kek keju]], dan [[piza]] ala New York. Sekitar 4,000 penjaja makanan berlesen, kebanyakannya milik pendatang asing, menjaja makanan Timur Tengah seperti [[falafel]] dan [[kebab]], di samping [[hot dog]] dan [[pretzel]] yang masih menjadi makanan jalanan pilihan warga kota.<ref>{{Cite news|title=Kebabs on the Night Shift |first=Jennifer |last=Bleyer |publisher=The New York Times |date=14 Mei 2006 |url=http://www.nytimes.com/2006/05/14/nyregion/thecity/14vend.html|accessdate=2008-09-01}}</ref>

Di bandaraya ini juga lahirnya antara restoran ''[[haute cuisine]]'' (mewah) yang terunggul di AS.<ref>{{Cite news|title=Michelin Takes on the City, Giving Some a Bad Taste |first=Glenn |last=Collins |publisher=The New York Times |date=3 November 2005 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C03E0D9163EF930A35752C1A9639C8B63 |accessdate=2006-07-19}}</ref>

=== Pelancongan ===


[[Pelancongan]] merupakan salah satu industri terpenting di Bandar Raya New York, dengan kunjungan lebih 40 juta pelancong tempatan dan asing setiap tahun dari tahun 2005–2010.<ref name="NYC Statistics">{{cite web|title=NYC Statistics |publisher=NYC & Company |url=http://www.nycgo.com/?event=view.article&id=78912 |accessdate=2010-08-21}}</ref>
Antara destinasi utama pelancong di sini termasuk [[Bangunan Empire State]]; [[Patung Liberty]]; [[Pulau Ellis]]; persembahan [[teater Broadway]]; muzium-muzium seperti [[Muzium Kesenian Metropolitan]]; ruang hijau seperti [[Central Park]] dan [[Washington Square Park, New York|Washington Square Park]]; [[Rockefeller Center]]; [[Times Square]]; pusat beli-belah mewah sepanjang [[Fifth Avenue (Manhattan)|Fifth Avenue]] dan [[Madison Avenue (Manhattan)|Madison Avenue]]; dan acara-acara menarik seperti [[New York's Village Halloween Parade|Halloween Parade]] di [[Greenwich Village]], [[Macy's Thanksgiving Day Parade]], perayaan [[Hari St. Patrick]], aktiviti bermusim seperti meluncur ais di Central Park pada musim sejuk, [[Pesta Filem Tribeca]], dan hiburan percuma Summerstage di Central Park.

Pada tahun 2008, Bandar Raya New York mencatat dua rekod pencapaian iaitu jumlah pelancong sebanyak 47 juta, dan perbelanjaan mereka yang menyumbangkan AS$32.1 bilion secara langsung kepada ekonomi bandaraya.<ref name="NYC Statistics"/>

== Media ==
[[Fail:Rockefeller Center (2006).JPG|thumb|kanan|[[Rockefeller Center]], pangkalan [[NBC Studios]]]]

New York merupakan sebuah pusat industri televisyen, pengiklanan, muzik, penerbitan buku dan akhbar dan juga pasaran media terbesar di Amerika Utar (diikuti [[Los Angeles, California|Los Angeles]], Chicago, dan Toronto).<ref>{{cite press release |title=Tampa Bay 12th largest media market now |publisher=Tampa Bay Partnership |date=26 Ogos 2006 |url=http://www.tampabay.org/press.asp?rls_id=991& |accessdate=2008-09-01 |archive-date=2008-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080928205103/http://www.tampabay.org/press.asp?rls_id=991& |url-status=dead }}</ref>

Antara konglomerat media yang berpusat di bandaraya ini termasuk [[Time Warner]], [[Thomson Reuters Corporation]], [[News Corporation]], [[Hearst Corporation]], dan [[Viacom]]. Tujuh daripada lapan rangkaian [[agensi pengiklanan]] global terulung di dunia beribu pejabat di New York.<ref>[http://adage.com/datacenter/datapopup.php?article_id=116384 Top 10 Consolidated Agency Networks: Ranked by 2006 Worldwide Network Revenue], ''[[Advertising Age]]'' Agency Report 2007 Index (April 25, 2007). Diterima pada 8 Jun 2007.</ref>
Tiga ibu pejabat label rakaman muzik terbesar di dunia juga terletak di sini, iaitu [[Universal Music Group]], [[Sony Music Entertainment]] dan [[Warner Music Group]]. Satu pertiga [[filem bebas]] buatan AS dibuat di New York.<ref name="NYC Media">{{cite web |title=Request for Expressions of Interest |publisher=The Governors Island Preservation & Education Corporation |year=2005 |url=http://www.govisland.com/PDFs/RFEI/RFEI.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080802030053/http://www.govisland.com/PDFs/RFEI/RFEI.pdf |archivedate=2008-08-02 |url-status=dead }}</ref>

Lebih 200 suratkhabar dan 350 majalah pengguna membuka pejabat di bandaraya ini.<ref name="NYC Media" /> Industri penerbitan buku di sini mengambil kerja kira-kira 25,000 orang.<ref>{{cite web |title=Media and Entertainment |publisher=New York City Economic Development Corporation |url=http://www.nycedc.com/Web/NYCBusinessClimate/IndustryOverviews/MediaEntertainment/MediaEntertainment.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080128210353/http://www.nycedc.com/Web/NYCBusinessClimate/IndustryOverviews/MediaEntertainment/MediaEntertainment.htm |archivedate=2008-01-28 |accessdate=2008-09-01 |url-status=live }}</ref> Dua akhbar harian kebangsaan AS berasal dari New York, iaitu [[The Wall Street Journal]] dan [[The New York Times]] yang pernah memenangi [[Hadiah Pulitzer]] terbanyak untuk kewartawanan.

Di bandaraya ini wujudnya sebuah industri akhbar etnikc besar yang menerbitkan 270 suratkhabar dan majalah dalam lebih 40 bahasa.<ref>{{Cite news|title=Ethnic Press Booms In New York City |publisher=Editor & Publisher |date=10 Julai 2002 |url=http://www.editorandpublisher.com/eandp/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1538594 |accessdate=2008-09-01}}</ref> ''[[El Diario La Prensa]]'' ialah akhbar berbahasa Sepanyol terbesar di New York dan juga yang tertua di negara.<ref>{{cite web|url=http://news.newamericamedia.org/news/view_article.html?article_id=e4526a43cc213775795cc84762fce768 |title=el diario/La Prensa: The Nation's Oldest Spanish-Language Daily |date=27 Julai 2005 |publisher=New America Media |accessdate=2008-09-01}}</ref> ''[[New York Amsterdam News|The New York Amsterdam News]]'' yang diterbitkan di Harlem, ialah sebuah akhbar utama yang khusus untuk bacaan golongan berketurunan Afrika.

Industri televisyen berkembang besar di New York sehingga menjadi industri penting dalam ekonomi bandaraya. Empat rangkaian penyiaran AS yang utama beribu pejabat di New York, iaitu [[American Broadcasting Company|ABC]]; [[CBS]]; [[Fox Broadcasting Company|FOX]] and [[NBC]]. Di sini juga berpangkalannya beberapa saluran TV kabel, termasuk [[MTV]], [[Fox News Channel|Fox News]], [[HBO]] dan [[Comedy Central]]. Pada tahun 2005 sahaja, terdapat lebih 100 rancangan televisyen yang dirakam di Bandar Raya New York.<ref>{{cite press release |title=2005 is banner year for production in New York |publisher=The City of New York Mayor's Office of Film, Theater and Broadcasting |date=Disember 28, 2005 |url=http://www.nyc.gov/html/film/html/news/010106_2005_banner_year.shtml |accessdate=2008-09-01}}</ref>

New York juga menjadi pusat utama media bukan komersil. Saluran [[televisyen capaian awam]] tertua di AS ialah [[Manhattan Neighborhood Network]] yang ditubuhkan pada tahun 1971.<ref>{{cite web |url=http://www.mnn.org/en/community-celebrates-public-access-tvs-35th-annive |title=Community Celebrates Public Access TV's 35th Anniversary |publisher=Mnn.org |date= |accessdate=2010-10-28 |archive-date=2010-08-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100825122105/http://www.mnn.org/en/community-celebrates-public-access-tvs-35th-annive |url-status=dead }}</ref> [[WNET]] merupakan stesen televisyen awam utama di bandaraya ini dan juga sumber utama rancangan kebangsaan dari [[Public Broadcasting Service|PBS]]. [[WNYC]], sebuah stesen radio awam yang pernah dimiliki oleh pihak bandaraya sehingga tahun 1997, menikmati jumlah pendengar radio awam terbesar di AS.<ref>{{cite web |publisher=Radio Research Consortium |title=Top 30 Public Radio Subscribers: Spring 2006 Arbitron |date=28 Ogos 2006 |url=http://www.rrconline.org/reports/pdf/Sp06%20eRanks.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01 |archive-date=2013-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130113222054/http://www.rrconline.org/reports/pdf/Sp06%20eRanks.pdf |url-status=dead }}</ref> Pihak berkuasa Bandar Raya New York mengendali sebuah perkhidmatan penyiaran awam, iaitu [[NYCTV]] yang menerbitkan rancangan yang meliputi kebudayaan dan muzik di sekitar bandaraya ini.

== Pendidikan ==
[[Fail:Low Library Columbia University 8-11-06.jpg|kanan|thumb|Perpustakaan Memorial Low di [[Columbia Universiti]]]]
Sistem sekolah awam terbesar di AS terletak di New York dan diuruskan oleh [[Jabatan Pendidikan Bandar Raya New York]]. Kira-kira 1.1 juta pelajar diajar di lebih 1,200 buah sekolah rendah dan menengah awam.<ref>{{cite web|url=http://home2.nyc.gov/html/dcp/download/census/sf3edp302.xls |title=School Enrollment by Level of School and Type of School for Population 3 Years and Over |publisher=[[New York City Department of City Planning]] |year=2000 |format=MS Excel |accessdate=2008-09-01}}</ref> [[Sekolah carter]] hanya menerima separa dananya dari orang awam, contohnya [[Harlem Success Academy]] dan [[Public Prep|Girls Prep]]. Terdapat kira-kira 900 sekolah swasta di bandar raya ini.<ref>{{cite web|url=http://nces.ed.gov/surveys/pss/ |title=Private School Universe Survey |publisher=National Center for Education Statistics |accessdate=2008-09-01}}</ref> Bandar Raya New York mempunyai bilangan penuntut universiti yang terbesar di AS dengan kira-kira 594 ribu orang.<ref>{{Cite journal|publisher=Brookings Institution |title=New York in Focus: A Profile from Census 2000 |month=November|year=2003 |url=http://www.brookings.edu/es/urban/livingcities/newyork2.pdf |format=PDF |accessdate=2008-09-01}}</ref> Pada tahun 2005, tiga perlima penduduk Manhattan ialah lepasan kolej, yang mana satu perempat daripadanya memegang ijazah sarjana ke atas, sekaligus membentuk salah sebuah tumpuan golongan berpendidikan tinggi yang terbesar di kalangan semua bandaraya di Amerika.<ref>{{Cite news|title=New York Area Is a Magnet For Graduates |author=McGeehan, Patrick |publisher=The New York Times |date=Ogos 16, 2006 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9404E7DE143EF935A2575BC0A9609C8B63 |accessdate=2007-03-27}}</ref>

Di Bandar Raya New York terletaknya universiti swasta yang terunggul seperti [[Kolej Barnard]], [[Universiti Columbia]], [[Cooper Union]], [[Universiti Fordham]], [[Macaulay Honors College]], [[Universiti New York]], [[The New School]], [[Universiti Pace]], dan [[Universiti Yeshiva]]. Selain itu, juga terdapat berpuluh-puluh institusi pengajian tinggi swasta yang lebih kecil, terutamanya institusi keagamaan dan tujuan khas, misalnya [[Universiti St. John (Jamaica, NY)|Universiti St. John]], [[Juilliard School]], [[Kolej Mount Saint Vincent]], dan [[School of Visual Arts]].

[[Fail:Fordham University Keating Hall.JPG|kiri|thumb|Dewan Keating [[Universiti Fordham]] di Bronx]]

Kebanyakan usaha penyelidikan saintifik yang dilakukan di bandar raya ini adalah dalam bidang perubatan dan sains hayat. Bandar Raya New York berbangga dengan jumlah ijazah sains hayat siswazah terbanyak setiap tahun di AS, 40,000 pakar perubatan berlesen, dan 127 pemenang hadiah Nobel yang berakar umbi dari institusi tempatan.<ref name="NYC science institutions">{{cite press release |title=Mayor Michael R. Bloomberg and Economic Development Corporation President Andrew M. Alper Unveil Plans to Develop Commercial Bioscience Center in Manhattan |publisher=New York City Economic Development Corporation |url=http://home2.nyc.gov/portal/site/nycgov/menuitem.c0935b9a57bb4ef3daf2f1c701c789a0/index.jsp?pageID=mayor_press_release&catID=1194&doc_name=https%3A%2F%2Fround-lake.dustinice.workers.dev%3A443%2Fhttp%2Fhome2.nyc.gov%2Fhtml%2Fom%2Fhtml%2F2004b%2Fpr310-04.html&cc=unused1978&rc=1194&ndi=1 |date=November 18, 2004 |accessdate=2008-09-01}}</ref> Bandar raya ini juga menerima jumlah pembiayaan tahunan kedua terbesar dari [[National Institutes of Health]] di kalangan semua bandaraya AS.<ref>{{cite web |url=http://report.nih.gov/award/trends/top100fy03.htm |title=NIH Domestic Institutions Awards Ranked by City, Fiscal Year 2003 |publisher=National Institutes of Health |year=2003 |accessdate=2007-03-26 |archive-date=2009-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090626092327/http://report.nih.gov/award/trends/top100fy03.htm |url-status=dead }}</ref> Antara institusi penyelidikan bioperubatan utama di sini termasuk [[Memorial Sloan-Kettering Cancer Center]], [[Universiti Rockefeller]], [[SUNY Downstate Medical Center]], [[Kolej Perubatan Albert Einstein]], [[Sekolah Perubatan Mount Sinai]] dan [[Kolej Perubatan Weill Cornell di Universiti Cornell|Kolej Perubatan Weill Cornell]].

Dibuka khusus untuk pembaca di Manhattan, Bronx dan Pulau Staten [[Perpustakaan Awam New York]] merupakan sistem perpusatakaan awam yang memiliki himpunan terbesar di Amerika Syarikat.<ref name="libraryspot">{{cite web|url=http://www.libraryspot.com/lists/listlargestlibs.htm |title=Nation's Largest Libraries |publisher=LibrarySpot |accessdate=2008-09-01}}</ref> Queens pula mendapat khidmat [[Perpustakaan Awam Daerah Queens]], sistem perpustakaan awam kedua terbesar di negaram, manakala [[Perpustakaan Awam Brooklyn]] adalah untuk Brooklyn.<ref name="libraryspot"/> Perpustakaan Awam New York mempunyai beberapa perpustakaan penyelidikan, seperti [[Arthur Schomburg Center for Research in Black Culture|Schomburg Center for Research in Black Culture]].

== Sukan ==
[[Fail:Yankee Stadium II.JPG|thumb|[[Stadium Yankee]], pangkalan pasukan [[New York Yankees]] sejak tahun 2009.]]

Antara sukan kegemaran ramai warga kota New York ialah [[besbol]], [[bola sepak Amerika]], [[hoki ais]] dan [[bola keranjang]].

Kawasan metropolitan New York adalah salah satu daripada lima kawasan metro yang mempunyai dua pasukan besbol ([[New York Yankees]] dan [[New York Mets]]); empat yang selebinya ialah Chicago, Washington-Baltimore, Los Angeles dan Teluk San Francisco. Kedua-dua pasukan New York itu berbangga dengan pencapaian cemerlang sepanjang sejarah masing-masing, terutamanya dalam kejohanan [[Major League Baseball]]. New York juga pernah menjadi pangkalan [[New York Giants (MLB)|New York Giants]] (kini [[San Francisco Giants]]) dan [[Los Angeles Dodgers#Brooklyn Dodgers|Brooklyn Dodgers]] (kini [[Los Angeles Dodgers]]). Kedua-dua pasukan berpindah ke California pada tahun 1958.

Dalam sukan [[bola sepak Amerika]], New York diwakili dalam [[National Football League]] oleh dua pasukan juga, iaitu [[New York Jets]] dan [[New York Giants]] (atau nama rasminya New York Football Giants), namun kedua-duanya berkongsi pangkalan di [[Stadium New Meadowlands]] berdekatan [[East Rutherford, New Jersey]].

[[Fail:2005 New York City Marathon.jpg|thumb|kanan|[[New York City Marathon|New York Marathon]] ialah acara maraton terbesar di dunia.<ref name = "World's Largest Marathons"/>]]

Dalam sukan hoki ais, pasukan [[New York Rangers]] mewakili bandar raya mereka di [[National Hockey League]]. Dalam kawasan metropolitan New York ada dua lagi francais NHL, iaitu [[New Jersey Devils]] yang bermain di [[Newark, New Jersey]]; dan [[New York Islanders]] yang bermain di [[Nassau County]], [[Long Island]]. New York ialah satu-satunya kawasan metropolitan yang ada tiga pasukan dalam mana-mana satu daripada empat liga sukan profesional yang utama di Amerika Utara.

Bandaraya New York diwakili oleh [[New York Knicks]] dalam kejohanan anjuran [[National Basketball Association|NBA]]. Juga dalam kawasan metropolitannya ialah pasukan NBA [[New Jersey Nets]], yang bercadang untuk berpindah ke [[Brooklyn]] seawal tahun 2012. Kejohanan bola keranjang peringkat kolej kebangsaan yang tertua di negara, iaitu [[National Invitation Tournament]], diadakan di New York sejak tahun 1938.<ref>{{cite web |url=http://www.nit.org/history/nit-postseason.html |title=Postseason Overview |publisher=National Invitation Tournament |accessdate=2008-09-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080724155001/http://www.nit.org/history/nit-postseason.html |archivedate=2008-07-24 |url-status=live }}</ref>

[[Fail:Arthur ashe stadium interior.jpg|thumb|kiri|Perlawanan [[Terbuka AS (tenis)|Tenis Terbuka A.S.]] (diadakan di Queens) ialah acara kejohanan tenis Grand Slam keempat dan terakhir setiap tahun.]]

Untuk [[bola sepak]] pula, New York diwakili dalam [[Major League Soccer]] oleh [[Red Bull New York]] yang berpangkalan di [[Red Bull Arena (Harrison)|Red Bull Arena]] di [[Harrison, New Jersey]].

Queens merupakan tuan rumah perlawanan tenis Terbuka AS, satu daripada empat kejohanan [[Grand Slam (tenis)|Grand Slam]]. [[New York City Marathon|New York]] merupakan salah sebuah tempat acara maraton terbesar di dunia, apatah lagi tiga edisi pada tahun 2004–2006 menyaksikan jumlah pelumba teramai yang menamatkan perlumbaan mereka, khususnya 37,866 orang pada tahun 2006.<ref name="World's Largest Marathons">[http://www.aims-association.org/statistics/World's_Largest_Marathons.html World's Largest Marathons], [[Association of International Marathons and Road Races]] (AIMS). Diterima pada 28 Jun 2007.</ref> Di [[Madison Square Garden]] diadakannya [[Millrose Games]], acara olahraga tahunan yang menampilkan acara [[Wanamaker Mile]]; dan juga acara [[tinju]] seperti Amateur Boxing Golden Gloves yang juga diadakan secara tahunan.

Kebanyakan sukan dikaitkan dengan masyarakat pendatang di New York. [[Stickball]], sejenis sukan jalanan seakan besbol, dipopularkan oleh golongan belia dari kelas bawahan keturunan Itali, Jerman, dand Ireland pada 1930-an. Sebatang jalan di Bronx diberi nama Stickball Blvd sebagai penghormatan kepada sukan jalanan terunggul di New York.<ref>{{cite video |people=Sas, Adrian (Producer) |date=2006 |url=http://nycgovparks.org/sub_newsroom/video/index.html?key=16&search= |title=It's my Park: Cricket |medium=TV-Series |location=New York City |publisher=[[New York City Department of Parks & Recreation]]}}</ref>

== Bandaraya saudara ==
Bandaraya New York mempunyai sepuluh [[bandaraya saudara]] yang diiktiraf oleh [[Sister Cities International]] (SCI):<ref>{{cite web|url=http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/main.shtml|title=New York City Global Partners|year=2010|publisher=The City of New York|accessdate=27 Januari 2010}}</ref>

{| class="wikitable" style="text-align:center; background:white; width:50%;"
|- 
! style="width: 4%;"| Bandaraya
! style="width: 8%;"| Negara
! style="width: 3%;"| Sejak
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Tokyo]]'''
| align=left| {{Flag|Jepun}}
| 1960
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Beijing]]'''
| align=left| {{Flag|China}}<ref>{{cite web|url=http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_City/|title=Sister Cities|publisher=Beijing Municipal Government|accessdate=2009-06-23|archive-date=2010-01-17|archive-url=https://www.webcitation.org/5mq6B2fdq?url=http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_City/|url-status=dead}}</ref>
| 1980
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Kaherah]]'''
| align=left| {{Flag|Mesir}}
| 1982
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Madrid]]'''
| align=left| {{Flag|Sepanyol}} <ref name="hermanadas">{{cite web| title = Mapa Mundi de las ciudades hermanadas|publisher = Ayuntamiento de Madrid|url = http://www.munimadrid.es/portal/site/munimadrid/menuitem.dbd5147a4ba1b0aa7d245f019fc08a0c/?vgnextoid=4e84399a03003110VgnVCM2000000c205a0aRCRD&vgnextchannel=4e98823d3a37a010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD&vgnextfmt=especial1&idContenido=1da69a4192b5b010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD Madrid city council webpage}}</ref>
| 1982
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Santo Domingo]]'''
| align=left| {{Flag|Republik Dominica}}
| 1983
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Budapest]]'''
| align=left| {{Flag|Hungary}}
| 1992
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Rome]]'''
| align=left| {{Flag|Itali}}
| 1992
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Jerusalem]]'''
| align=left| {{Flag|Israel}}
| 1993
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[London]]'''
| align=left| {{Flagcountry|UK}}
| 2001
|-
| style="background:lemonchiffon;"| '''[[Johannesburg]]'''
| align=left| {{Flag|Afrika Selatan}}
| 2003
|}

== Rujukan ==
{{reflist|2}}

== Pautan luar ==
{{sisterlinks}}
{{wikivoyage|New York City}}

* [http://www.nyc.gov/ Tapak sesawang rasmi Bandaraya New York]
* [http://nycvisit.com/ Tapak sesawang pelancongan rasmi Bandaraya New York]
* {{dmoz|Regional/North_America/United_States/New_York/Localities/N/New_York_City|New York City}}
* {{WikiMapia|40.681|-73.869|12|New York City}}
* [http://www.nyc.gov/html/doitt/html/miscs/citymap.html Peta interaktif yang menyediakan peta bandaraya New York termasuk stesen kerata api bawah tanah dan pintu masuk ke kawasan bandaraya]{{Pautan putus|date=Ogos 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://thecityreview.com/home.html Maklumat senibina bersejarah dan rencana tentang bandaraya New York oleh Carter B. Horsley]
* [http://www.beautyofnyc.org/ Maklumat tentang keindahan di bandaraya New York]



{{Geographic location
| Centre = Bandaraya New York
| North = [[Kaunti Westchester, New York|Kaunti Westchester]], [[New York]]<br />[[Yonkers, New York|Yonkers]]
| Northeast = [[Long Island Sound]]
| East = [[Kaunti Nassau, New York|Kaunti Nassau]]<br />[[Lautan Atlantik]]
| Southeast = [[Lautan Atlantik]]
| South = [[Kaunti Monmouth, New Jersey|Kaunti Monmouth]], [[New Jersey]]
| Southwest = [[Kaunti Middlesex, New Jersey|Kaunti Middlesex]], [[New Jersey]]
| West = [[Kaunti Hudson, New Jersey|Kaunti Hudson]], [[New Jersey]]<br />[[Jersey City, New Jersey|Jersey City]]
| Northwest = [[Kaunti Bergen, New Jersey|Kaunti Bergen]], [[New Jersey]]
| image = Compass_rose_pale.svg
}}
}}
{{Bandar raya terbesar di AS}}
{{Kawasan bandar teramai di dunia}}
{{Portal bar|New York|Amerika Syarikat|Geografi}}

[[Kategori:Bandar raya New York| ]]
[[Kategori:Bandar di New York]]
[[Kategori:Bekas ibu negara Amerika Syarikat]]
[[Kategori:Kawasan metropolitan di Amerika Syarikat]]