Օկոտ պ’Բիտեկ
Օկոտ պ’Բիտեկ | |
|---|---|
| Ծնվել է | հունիսի 7, 1931 |
| Ծննդավայր | Գուլու, Հյուսիսային շրջան, Ուգանդա |
| Վախճանվել է | հուլիսի 20, 1982[1][2] (51 տարեկան) կամ հուլիսի 19, 1982[3] (51 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Կամպալա, Ուգանդա |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, համալսարանի դասախոս և գրող |
| Քաղաքացիություն |  Ուգանդա |
| Կրթություն | Օքսֆորդի համալսարան, Աբերիստուիտի համալսարան և Բրիստոլի համալսարան |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Song of Lawino? |
| Աշխատավայր | Օսթինի տեխասյան համալսարան |
Օկոտ պ’Բիտեկ (անգլ.՝ Okot p’Bitek, հունիսի 7, 1931, Գուլու, Հյուսիսային շրջան, Ուգանդա - հուլիսի 20, 1982[1][2] կամ հուլիսի 19, 1982[3], Կամպալա, Ուգանդա), ուգանդացի բանաստեղծ[4], բանահավաք, պատմաբան, փիլիսոփա։ Միջազգային լայն ճանաչում է ստացել իր «Լավինոյի երգ» բանաստեղծությամբ, որը պատմում է աֆրիկացի գեղջկուհու տառապանքների մասին , որի ամուսինը ներքաշվել է քաղաքային կյանքի մեջ և ցանկանում է, որ երկրում ամեն ինչ դառնա արևմտամետ։ «Լավինոյի երգը» սկզբնապես գրվել է աչոլիի լեզվով, որից հետո պ'Բիտեկը ինքնուրույն թարգմանել է այն անգլերեն և հրատարակել 1966 թվականին, պոեմը ներառվել է 20-րդ դարի հարյուր լավագույն աֆրիկյան գրքերի թվում։ Իր առաջին վեպը գրել է դեռևս 1953 թվականին։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է 1931 թվականին Գուլու քաղաքու[5] մ դպրոցական ուսուցչի և երգչուհու ընտանիքում[6], աչոլիի ժողովրդի ներկայացուցիչ է։ Մանկուց աչքի է ընկել երգչի, թմբկահարի, պարողի և ֆուտբոլիստի տաղանդներով, ավարտել է տեղի միջնակարգ դպրոցը, այնուհետև Բուդոյի թագավորական քոլեջը (քոլեջում սովորելու տարիներին գրել է ավանդական երգեր[7]), որից հետո մեկնել է սովորելու Մեծ Բրիտանիայում։ 1958 թվականին ընդգրկվել է Ուգանդայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի կազմում (որն այդ ժամանակ դեռ բրիտանական գաղութ էր), սակայն հրաժարվել է ֆուտբոլային կարիերայից հօգուտ համալսարանական կրթության․ սովորել է մանկավարժություն Բրիստոլի համալսարանում, իրավունք Աբերիստուիտի համալսարանում[8] (Ուելս) և սոցիալական մարդաբանություն Օքսֆորդում, որտեղ պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն աչոլիի և լոնգա ժողովուրդների ավանդական մշակույթի մասին։
Վերադառնալով արդեն անկախ Ուգանդա՝ պ'Բիտեկը զբաղվել է գրական աշխատանքով, մշակութային փառատոների կազմակերպմամբ, որոշ ժամանակ դասավանդել է Մաքերերի համալսարանում և եղել Ուգանդայի Ազգային թատրոնի տնօրենը։ Սակայն նրա կողմից երկրի ցեղային կյանքի քննադատությունը հանգեցրել է հակամարտության կառավարության հետ, որի հետևանքով նա ստիպված է եղել գնալ աքսորի և մնալ այնտեղ Իդի Ամինի կառավարման ողջ ընթացքում։ 1969 թվականին նա մասնակցել է Այովայի պետական համալսարանում միջազգային գրական ծրագրին, 1971 թվականին եղել է Նայրոբիի համալսարանական քոլեջի աֆրիկյան հետազոտությունների ինստիտուտում ավագ գիտաշխատող և դասախոս, ինչպես նաև դասախոսություններ է կարդացել Օսթինի Տեխասի համալսարանում և Նիգերիայի Իֆեի համալսարանում։ Հայրենիք է վերադարձել 1982 թվականին, որից հետո որոշ ժամանակ գրականություն է դասավանդել Մակերերի համալսարանում, սակայն նույն թվականին մահացել է ինսուլտից։
Գրական ստեղծագործություններից բացի հեղինակել է նաև ավանդական աֆրիկյան կրոնների վերաբերյալ մի շարք աշխատանքների և հակասել դրանց ուսումնասիրության Եվրոպայում ընդունված հայացքին։
Մատենագիտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- The Poetry of Okot p’Bitek (1976) George A. Heron.
- Thought and technique in the poetry of Okot p’Bitek (1984) Monica Nalyaka Wanambisi.
- Cultural Studies in Africa : Celebrating Okot p’Bitek and Beyond (1997 Symposium, University of Transkei) edited by Molara Ogundipe-Leslie and Ssalongo Theo Luzuuka.
- Oral Traditions As Philosophy: Okot P’Bitek’s Legacy for African Philosophy (2002) Samuel Oluoch Imbo.
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ William Al-Sharif, "7. Okot p'Bitek", in Men and Ideas, Jerusalem Academic Publications, 2010, p. 68.
- ↑ «Biografski dodaci» [Biographic appendices]. Republika: Časopis Za Kulturu I Društvena Pitanja (Izbor Iz Novije Afričke Književnosti) (սերբա-խորվաթերեն). Zagreb, SR Croatia. XXXIV (12): 1424–1427. December 1978.
- ↑ Lara Rosenoff Gauvin,"In and Out of Culture: Okot p’Bitek’s Work and Social Repair in Post-Conflict Acoliland" Արխիվացված 2018-11-23 Wayback Machine, Oral Tradition, 28/1 (2013: 35-54), p. 44.
- ↑ Lindfors, Bernth (1977). «An interview with Okot p'bitek». World Literature Written in English. 16 (2): 281–299. doi:10.1080/17449857708588462.
- ↑ "Okot p’Bitek", Encyclopædia Britannica.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Lara Rosenoff Gauvin, "In and Out of Culture: Okot p’Bitek’s Work and Social Repair in Post-Conflict Acoliland", Oral Tradition 28/1 (2013): 35–54 (available online Արխիվացված 2018-11-23 Wayback Machine)
- George A. Heron, The Poetry of Okot p'Bitek (1976)
- Gerald Moore, Twelve African Writers (1980)
- Monica Nalyaka Wanambisi, Thought and Technique in the Poetry of Okot p'Bitek (1984)
- Molara Ogundipe-Leslie and Ssalongo Theo Luzuuka (eds), Cultural Studies in Africa : Celebrating Okot p'Bitek and Beyond (1997 Symposium, University of Transkei)
- Samuel Oluoch Imbo, Oral Traditions As Philosophy: Okot P'Bitek's Legacy for African Philosophy (2002)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Битек / Н. С. Фролова // «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 561. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 3). — ISBN 5-85270-331-1.
| ||||||||||||
