Saltar ao contido

Alborz: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Explorar o historial de forma interactiva
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Jglamela (conversa | contribucións)
42.111 edicións
Creada como tradución da páxina "Elburz"
 
Sen resumo de edición
 
(Non se amosan 5 revisións feitas por 2 usuarios.)
Liña 1: Liña 1:
{{xeografía física}}
'''Alborz''' ou '''Elburz''' é unha [[cordilleira]] que separa o [[altiplano iraniano]] da depresión do [[mar Caspio]] e, por outra banda, establece unha continuidade entre o [[Cáucaso]] e o [[Hindu Kush]] ([[ Paropamisadas |Paropamisadas]]). A altura media da cordilleira non supera os 3000 metros, sendo o pico máis alto o [[Monte Damavand|Damavand]], que alcanza os 5654 metros. No norte, hai moitos bosques, pero no sur a vexetación é escasa debido á pouca cantidade de choiva. O primeiro en darlle nome á montaña foi [[ Hamd Allah Mustawfi |Hamd Allah Mustawfi]] . Anteriormente, era coñecido como '''''Semiramidis Mons''''' (Σεμειραμίδος ὄρος) e é mencionado por [[Flavio Arriano]] e [[Marciano (emperador)|Marciano]], que dicían que formaba a parte persa da entrada ao [[golfo Pérsico]] na rexión de [[ Carmania |Carmania]] . {{Elburz}}
'''Alborz''' ou '''Elburz''' (en {{lang-fa|البرز}}) é unha [[cordilleira]] que separa o [[altiplano iraniano]] da depresión do [[mar Caspio]] e, por outra banda, establece unha continuidade entre o [[Cáucaso]] e o [[Hindu Kush]] ([[Paropamisadas]]). A altura media da cordilleira non supera os 3000 metros, sendo o pico máis alto o [[Monte Damavand|Damavand]], que alcanza os 5654 metros. No norte, hai moitos bosques, pero no sur a vexetación é escasa debido á pouca cantidade de choiva. O primeiro en darlle nome á montaña foi [[Hamd Allah Mustawfi]] . Anteriormente, era coñecido como '''''Semiramidis Mons''''' (Σεμειραμίδος ὄρος) e é mencionado por [[Flavio Arriano]] e [[Marciano (emperador)|Marciano]], que dicían que formaba a parte persa da entrada ao [[golfo Pérsico]] na rexión de [[Carmania]].


== Bibliografía ==
== Etimoloxía ==
O nome ''Alborz'' derívase de [[Hara Berezaiti|Harā Barazaitī]], montaña lendaria do [[Avesta]], texto principal do [[zoroastrismo]]. ''Harā Barazaitī'' procede dun nome [[lingua protoiraniana|protoiraniano]], *''Harā Bṛzatī'', que significa "Montaña Muralla". *''Bṛzatī'' é o feminino do adxentivo *''bṛzant-'' "alto", antecedente do persa moderno ''bouland'' (بلند) e ''Barz/Berazandeh'', relacionado co sánscrito ''Brihat'' (बृहत्). ''Harā'' pode interpretarse como "vixiar" ou "gardar", a partir dunha raíz indoeuropea *''ser-'' "protexer". No persa medio, ''Harā Barazaitī'' converteuse en ''Harborz'', e no moderno persa ''Alborz'', cognado do [[monte Elbrus]], pico máis alto do Cáucaso.<ref name="alborziranica">{{cita web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/alborz-massif-iran|title=ALBORZ|author=electricpulp.com|publisher=}}</ref>


== Ligazóns externas ==
== Características ==
O Alborz esténdese en dirección oeste-leste ao longo dun arco de 600&nbsp;km, cunha extensión mínima de 60&nbsp;km e máxima de 130. Está conformada por series sedimentarias datadas dende o alto [[Devónico]] ao [[Oligoceno]], predominantemente calcarias [[Xurásico|xurásicas]] sobre un núcleo de [[granito]].

Entre os lugares de interese están a fortaleza medieval de [[Alamut]] e varias [[Estación de esquí|estacións de esquí]], algunhas delas consideradas como as mellores do mundo,<ref>{{cita web|url=https://www.theguardian.com/travel/2008/feb/24/iran.skiing|title=Iran's biggest secret: the skiing's great|nome=Dom|apelidos=Joly|work=the Guardian}}</ref> como a de [[Dizin]].

== Notas ==
{{Listaref}}

== Véxase tamén ==
{{Commonscat}}
{{Commonscat}}
=== Bibliografía ===
* North, S.J.R., ''Guide to Biblical Iran'', Roma 1956, p.&nbsp;50
=== Ligazóns externas ===
⚫
* ''Montañas de Alborz'', Fotos de Irán, [http://www.livius.org/a/iran/elburz/elburz.html ''Livius''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081026091343/http://www.livius.org/a/iran/elburz/elburz.html |date=26 de outubro de 2008 }}
⚫
* [http://www.summitpost.org/show/mountain_link.pl/mountain_id/5145 Mapas, fotos e lista de cumes]
⚫
* [http://apod.nasa.gov/apod/ap080503.html Astronomía]

{{Control de autoridades}}


[[Categoría:Xeografía de Irán]]
⚫
* ''Montañas de Alborz'', Fotos de Irán, [http://www.livius.org/a/iran/elburz/elburz.html ''Livius''] .
⚫
* [http://www.summitpost.org/show/mountain_link.pl/mountain_id/5145 Mapas, fotos e lista de cumes] .
⚫
* [http://apod.nasa.gov/apod/ap080503.html Astronomía] .

Revisión actual feita o 27 de setembro de 2024 ás 21:13

Modelo:Xeografía físicaAlborz
Vista aérea
Imaxe
Tipocordilleira Editar o valor en Wikidata
Parte decinturón alpino Editar o valor en Wikidata
Localización
División administrativaIrán Editar o valor en Wikidata
lang=gl Editar o valor en Wikidata Mapa
 36°04′33″N 51°47′46″L / 36.07583, 51.79611
Características
Altitude5.610 m Editar o valor en Wikidata
Dimensións130 (ancho) × 600 (lonxitude) km
Punto máis altoMonte Damavand Editar o valor en Wikidata  (5.610 m Editar o valor en Wikidata )
Superficie155.970 km² Editar o valor en Wikidata

Alborz ou Elburz (en persa: البرز) é unha cordilleira que separa o altiplano iraniano da depresión do mar Caspio e, por outra banda, establece unha continuidade entre o Cáucaso e o Hindu Kush (Paropamisadas). A altura media da cordilleira non supera os 3000 metros, sendo o pico máis alto o Damavand, que alcanza os 5654 metros. No norte, hai moitos bosques, pero no sur a vexetación é escasa debido á pouca cantidade de choiva. O primeiro en darlle nome á montaña foi Hamd Allah Mustawfi . Anteriormente, era coñecido como Semiramidis Mons (Σεμειραμίδος ὄρος) e é mencionado por Flavio Arriano e Marciano, que dicían que formaba a parte persa da entrada ao golfo Pérsico na rexión de Carmania.

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

O nome Alborz derívase de Harā Barazaitī, montaña lendaria do Avesta, texto principal do zoroastrismo. Harā Barazaitī procede dun nome protoiraniano, *Harā Bṛzatī, que significa "Montaña Muralla". *Bṛzatī é o feminino do adxentivo *bṛzant- "alto", antecedente do persa moderno bouland (بلند) e Barz/Berazandeh, relacionado co sánscrito Brihat (बृहत्). Harā pode interpretarse como "vixiar" ou "gardar", a partir dunha raíz indoeuropea *ser- "protexer". No persa medio, Harā Barazaitī converteuse en Harborz, e no moderno persa Alborz, cognado do monte Elbrus, pico máis alto do Cáucaso.[1]

Características

[editar | editar a fonte]

O Alborz esténdese en dirección oeste-leste ao longo dun arco de 600 km, cunha extensión mínima de 60 km e máxima de 130. Está conformada por series sedimentarias datadas dende o alto Devónico ao Oligoceno, predominantemente calcarias xurásicas sobre un núcleo de granito.

Entre os lugares de interese están a fortaleza medieval de Alamut e varias estacións de esquí, algunhas delas consideradas como as mellores do mundo,[2] como a de Dizin.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ electricpulp.com. "ALBORZ". 
  2. ↑ Joly, Dom. "Iran's biggest secret: the skiing's great". the Guardian. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • North, S.J.R., Guide to Biblical Iran, Roma 1956, p. 50

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alborz&oldid=6845287»