Maiatzaren 2

Maiatzaren 2a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hogeita bigarren eguna da, 123garrena bisurteetan. 243 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Carlos Ruiz del Castillo Jaiotza: Donostia, 1896 Heriotza: Madril, 1984ko urtarrilaren 30a Juan Nepomuceno Orbe Mariaka Jaiotza: Ermua, 1817 eta 1817 Heriotza: Ermua, 1891ko apirilaren 21a Jose Luis Ansorena Jaiotza: Donostia, 1928 Heriotza: Iruñea, 2019ko maiatzaren 1a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Katalina II.a Errusiakoa Jaiotza: Szczecin, 1729 eta 1729 (juliotar egutegia) Heriotza: San Petersburgo, 1796ko azaroaren 6a (juliotar egutegia) Satyajit Ray Jaiotza: Kalkuta, 1921 Heriotza: Kalkuta, 1992ko apirilaren 23a David Beckham Jaiotza: Leytonstone eta Londres, 1975 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 2ko jaiotzak Valery Gergiev • Lorie • Engelbert Humperdinck • Jacques-Louis Lions • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Manex Goihenetxe Jaiotza: Ezterenzubi, 1942ko irailaren 22a Heriotza: Laruntz, 2004 Joxantonio Ormazabal Jaiotza: Zegama, 1948ko uztailaren 21a Heriotza: Zegama, 2010 Leoncio Urabaien Jaiotza: Errotz, 1888ko irailaren 12a Heriotza: Iruñea, 1968 Gretel Ammann Jaiotza: Donostia, 1947ko urtarrilaren 17a Heriotza: Bartzelona, 2000 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Osama bin Laden Jaiotza: Riad, 1957ko martxoaren 10a Heriotza: Osama bin Laden's compound in Abbottabad (en) , 2011 Alfred de Musset Jaiotza: Paris, 1810eko abenduaren 11 Heriotza: Paris, 1857 Ivan Aivazovski Jaiotza: Feodosia, 1817ko uztailaren 17a (juliotar egutegia) Heriotza: Feodosia, 1900 (juliotar egutegia) Adriaen van Ostade Jaiotza: Haarlem, 1610eko abenduaren 10a eta 1610 Heriotza: Haarlem, 1685 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 2ko heriotzak Gustav Landauer • Salomon Bochner • Eskuz gaurkotu

Gertaerak maiatzaren 3ko fusilamenduak Madrilen 1808 - Napoleonen armadaren aurkako altxamendua izan zen Madrilen, Espainiako Independentzia Gerra piztuz (irudian). 1879 - Pablo Iglesias galiziarrak PSOE alderdia sortu zuen Madrilen. 1897 - Baserritarra aldizkari abertzalea sortu zuten Bilbon. 1945 - Bigarren Mundu Gerran Sobietarrek Berlin hartu eta alemaniarrak Italian errenditu egin ziren. 1999 - Mireya Moscoso Panamako lehenengo emakume presidente bilakatu zen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Maiatza >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Igandea 2022: Astelehena 2023: Asteartea 2025: Ostirala 2026: Larunbata 2027: Igandea Izendegia Santutegia: Atanasio Alexandriakoa, Wiborada, José María Rubio Seaska egutegia: Saratxa/Sahats, Saratxo eta Uxue.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1979 – ETAk, bi goardia zibil erail zituen Ordizian.

Mundua

• 1808 – Frantziar armaren aurkako matxinada Madrilen.
• 2009 – Zazpi lagun hil ziren Herbehereetako "Erreginaren Eguneko" desfilean, auto batek nahita harrapatuta.
• 2014 – Ukrainako neonaziek 48 lagun hil zituzten Odesako Sindikatuen Etxean.

Arte eta kultura

Mundua

• 1997 – Austin Powers: International Man of Mystery (Austin Powers: Nazioarteko Misteriozko Gizona) filma estreinatu zen, Jay Roachek zuzendu eta Mike Myers, Elizabeth Hurley, Michael York, Robert Wagner eta Seth Green aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1997 – Breakdown (Matxura) filma estreinatu zen, Jonathan Mostowek zuzendu eta Kurt Russell, J. T. Walsh, Kathleen Quinlan eta M. C. Gainey aktoreek antzeztu zuten.

Kirolak

Euskal Herria

• 2009 – Patrick Ibarrolak eta Patrick Ozafrainek irabazi zuten Trinkete Binakako Txapelketa.

Mundua

• 2016 – Leicester City FC talde apala 2015-2016ko Ingalaterrako Futboleko Lehen Mailako Ligako txapelduna bilakatu zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1740 – Pedro Aranatz, nafar musikagilea eta ganberako maisua (h. 1820).
• 1787 – Iñigo Ortés de Belasko, arabar aristokrata eta politikaria (h. 1858).
• 1817 – Juan Nepomuceno Orbe Mariaka, bizkaitar jeneral eta politikari karlista (h. 1891).
• 1890 – Esteban Egia, Athleticeko bizkaitar futbolaria (h. 1934).
• 1905 - Misericordia Abad Alcega, Gerra Zibilean fusilatu zuten nafar etxekoandrea (h. 1936).
• 1911 – Atanasio Bidaurreta, nafar klaretar fraidea (h. 1936).
• 1913 – Anastasio Bienzobas, euskal herritar futbolaria (h. 1982).
• 1914 – Marcelo Mendiharat, baxenafar apaiza (h. 2007).
• 1920 – José María Pérez Medrano, euskal herritar futbolaria (h. 2008).
• 1923 – Josefa Egaña, Pepita, Pichón, gipuzkoar erraetista.
• 1924 – Gurutz Ansola, gipuzkoar ikertzaile eta irakaslea (h. 2019).
• 1927 – Miguel Ángel Álvarez Muro, gipuzkoar margolaria (h. 2011).
• 1928 – Jose Luis Ansorena, donostiar apaiza, abesbatza zuzendaria eta musikagilea (h. 2019).
• 1932 – Yosu Arketa, bizkaitar frantziskotar apaiza (h. 2004).
• 1934 – Jose Ramon Argoitia, euskal aktorea, Shanghain.
• 1943 – Angel Alkalde, bizkaitar politikari ohia.
• 1958 –
  • Iñaki Goirizelaia, Euskal Herriko Unibertsitateko errektore ohia.
  • Antton Gurrutxaga, gipuzkoar hizkuntzalari konputazionala, kimikaria eta euskaltzain urgazlea.
• 1959 – Antton Etxeberria, gipuzkoar aktore eta titiriteroa (h. 2018).
• 1963 – Antonio Aretxabala, galiziar-kantabriar-nafar geologo eta zientzia-dibulgatzailea, Vigon.
• 1980 –
  • Mikel Antero, gipuzkoar aktorea.
  • Hector Orruño, arabar margolaria.
• 1981 – Benito Ros, nafar txirrindularia, trial modalitatean aditua.
• 1983 – Iñigo Cabacas, Athletic Club futbol taldearen jarraitzailea, Ertzaintzaren pilotakada batez hil zena (h. 2012).
• 1987 – Mikel Otaegi, Txirri junior, donostiar pailazoa.
• 1998 – Dorian Foulon, bretainiar-lapurtar txirrindulari paralinpikoa.
• 2003 - Ane Elexpuru, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 1579 – Tokugawa Hidetada, Tokugawa shogunerriko bigarren shoguna (h. 1632).
• 1602 – Athanasius Kircher, alemaniar jesulaguna eta polimata (h. 1680).
• 1660 – Alessandro Scarlatti, italiar musikagilea (h. 1725).
• 1727 – Katalina II.a Errusiakoa, Errusiako enperatriza (h. 1796).
• 1737 – William Petty (Shelburneko II. markesa), Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1805).
• 1772 – Novalis, alemaniar olerkaria, eleberrigilea eta filosofoa (h. 1801).
• 1773 – Henrich Steffens, norvegiar filosofo, zientzialari eta poeta, Naturphilosophie mugimenduaren ordezkari nagusietariko bat (h. 1845).
• 1802 – Heinrich Gustav Magnus, alemaniar fisikaria (h. 1870).
• 1806 –
  • Charles Gleyre, suitzar margolaria (h. 1874).
  • Katalina Labouré, frantziar moja (h. 1876).
• 1808 – Emma Darwin, Charles Darwin naturalista ingelesaren lehengusua eta emaztea (h. 1896).
• 1813 – Caroline Leigh Gascoigne, ingeles idazlea (h. 1883).
• 1843 – Karl Michael Ziehrer, austriar musikagile eta banda-militar zuzendaria (h. 1922).
• 1851 – François Gieure, Frantziako artzapezpikua, Baionako apezpikua izandakoa (h. 1937).
• 1853 – Antonio Maura, Espainiako gobernuburua (h. 1925).
• 1856 – Vasili Rozanov, errusiar filosofoa, kritikaria eta idazlea (h. 1919).
• 1859 –
  • Jerome K. Jerome, ingeles idazlea (h. 1927).
  • Pasquale del Pezzo, italiar matematikaria (h. 1936).
• 1860 – Theodor Herzl, kazetari, idazle eta sionismo modernoaren sortzailea (h. 1904).
• 1862 – Maurice Emmanuel, frantziar musikagile eta musika-jotzailea (h. 1938).
• 1873 – Jurgis Baltrušaitis, lituanierazko eta errusierazko olerkaria (h. 1944).
• 1886 – Gottfried Benn, alemaniar idazlea (h. 1956).
• 1888 – Félix Burriel, aragoiar eskultorea (h. 1976).
• 1891 – Elisa Bachofen, argentinar ingeniaria, Hego Amerikan Ingeniaritza zibilean diplomatutako lehen emakumea (h. 1976).
• 1892 – Manfred von Richthofen, Baroi Gorria, alemaniar militar eta hegazkin pilotua (h. 1918).
• 1893 – Francisco Mula Castro, Izquierda Republicana alderdiko nafar kidea (h. 1937).
• 1894 – Norma Talmadge, estatubatuar aktorea (h. 1957).
• 1902 –
  • Werner Finck, alemaniar aktore, kabareteko artista eta idazlea (h. 1978).
  • Alan Marshall, australiar idazlea (h. 1984).
• 1903 – Benjamin Spock, estatubatuar pediatra (h. 1998).
• 1904 –
  • Bill Brandt, alemaniar jaiotako britainiar argazkilari eta fotokazetaria (h. 1983).
  • Maurice Estève, frantziar margolaria (h. 2001).
• 1911 – Charles Bruck, Errumanian jaiotako frantziar musikagilea (h. 1995).
• 1918 – Miquel Siguan i Soler, kataluniar psikologo eta idazlea (h. 2010).
• 1921 – Satyajit Ray, indiar zinema zuzendaria, margolaria eta idazlea (h. 1992).
• 1922 – Serge Reggiani, italiar antzezlea eta kantaria (h. 2004).
• 1923 – Patrick John Hillery, Irlandako presidentea (h. 2008).
• 1924 – James S. Holmes, nederlandar poeta, traduktologo eta itzultzailea (h. 1986).
• 1929 –
  • Édouard Balladur, Frantziako lehen ministroa.
  • Jigme Dorji Wangchuck, Bhutango Dragoi Erregea (h. 1972).
• 1930 – John Anglin, estatubatuar banku-lapurra, Alcatrazeko kartzelatik ihes egin zuelako ezaguna (1962an desagertua).
• 1931 – Núria Pompeia Vilaplana i Boixons, kataluniar marrazkigile eta idazlea (h. 2016).
• 1933 – Celeste Caeiro, Portugaleko diktaduraren aurkako estatu-kolpea egin zuten militarren artean krabelinak banatu zituen portugaldar emakumea (h. 2024).
• 1935 –
  • Faisal II.a, Irakeko erregea (h. 1958).
  • Luis Suárez, espainiar futbolari eta entrenatzailea (h. 2023).
• 1936 – Norma Aleandro, argentinar aktorea.
• 1938 –
  • Moshoeshoe II.a, Lesothoko erregea (h. 1996).
  • Antonio Recalcati, italiar marrazkilaria (h. 2022).
• 1939 –
  • Ernesto Castano, italiar futbolaria (h. 2023).
  • Miloud Tounzi, Marokoko zerbitzu sekretuetako arduraduna.
• 1940 – Manuel Esquivel, Belizeko lehen ministroa (h. 2022).
• 1942 – Jacques Rogge, belgikar sendagile eta kirolaria, Nazioarteko Olinpiar Batzordeko 8. lehendakaria (h. 2021).
• 1943 – Teruo Nimura, japoniar futbolaria.
• 1945 – Goldy McJohn, kanadar teklatu jotzailea, Steppenwolf taldeko kidea (h. 2017).
• 1946 –
  • Lesley Gore, estatubatuar abeslari, aktore, musikagile eta ekintzailea (h. 2015).
  • David Suchet, ingeles aktorea.
• 1947 – James Dyson, britaniar asmatzaile, industria-diseinatzaile eta Dyson enpresaren fundatzailea.
• 1949 – Zdenko Verdenik, esloveniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1950 – Alberta Ferretti, italiar jostun, diseinatzailea eta enpresaburua.
• 1952 – Christine Baranski, estatubatuar aktore eta kantaria.
• 1953 – Salvador Vidal, valentziar bikoizketa aktorea.
• 1955 –
  • Carmina Ordóñez, papel-couché deritzon prentsaren protagonista nabarmena (h. 2004).
  • Donatella Versace, italiar moda diseinatzailea.
• 1957 – Carme Portaceli, valentziar antzerki-zuzendaria eta Bartzelonako Antzerki Institutuko irakaslea.
• 1959 –
  • Soumya Swaminathan, indiar mediku, pediatra eta zientzialaria.
  • Zoé Valdés, kubatar eleberrigilea.
• 1960 –
  • Stephen Daldry, ingeles zinema, antzerki eta telebista zuzendaria eta ekoizlea.
  • Gjorge Ivanov, Ipar Mazedoniako presidentea.
• 1962 -
  • Alexandra Boulat, frantziar nazioarteko-fotokazetaria (h. 2007).
  • Anna Roig Serra, kataluniar fisikaria, materialen zientzian doktorea.
• 1963 – María Asunción Aramburuzabala, mexikar enpresaburua, Mexikoko emakume enpresabururik aberatsenetakoa.
• 1965 - Víctor Iriarte, nafar kazetaria, kultur kudeatzailea, antzerki kritikaria eta antzerkigilea.
• 1972 –
  • Teruo Iwamoto, japoniar futbolari ohia.
  • Dwayne Johnson, estatubatuar borrokalari profesional ohia eta aktorea.
• 1974 –
  • Ricardo Lucas, Dodô, brasildar futbolari ohia.
  • Gonzalo Quesada, argentinar errugbilari-ohia eta entrenatzailea.
  • Joseph Andrew Williams, estatubatuar elizgizona.
  • Viktoria Lloyd-Barlow, britainiar idazlea.
• 1975 –
  • David Beckham, ingeles futbolaria.
  • Eva Santolaria, kataluniar aktorea.
• 1976 – Mitsunori Yabuta, japoniar futbolari ohia.
• 1977 – Bogdan Dumitrache, errumaniar aktorea.
• 1978 –
  • Ainhoa Achutegui, Luxenburgoko kultur kudeatzailea.
  • Marta Aledo, espainiar aktorea, gidoilaria eta film-zuzendaria.
• 1981 – Duda Salabert, brasildar politikari, ekologista eta irakaslea.
• 1982 – Fábio Felício, portugaldar futbolaria.
• 1983 – Tina Maze, esloveniar alpetar eskiatzailea, palmares oparoduna.
• 1984 – Yukari Kinga, japoniar futbolari ohia.
• 1985 – Lily Allen, ingeles abeslari, abestigile, aktore eta telebista aurkezlea.
• 1987 – Filip Filipović, serbiar waterpolo jokalaria.
• 1992 – Gulinazha, uigur etniako txinatar aktore eta modeloa.
• 1996 – Thembi Kgatlana, hegoafrikar futbolaria.
• 2015 – Karlota Galeskoa, Erresuma Batuko errege-familia britainiarreko kide eta printzesa.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1302 – Zuria Artoiskoa, Nafarroako erregina ezkontide eta Lancasterreko kondesa.
• 1576 – Bartolome Karrantza, nafar teologoa (j. 1503).
• 1961 – Cecilio Ibarretxe, Athleticeko bizkaitar futbolaria (j. 1892).
• 1968 – Leoncio Urabaien, nafar idazlea eta irakaslea (j. 1888).
• 1971 – Felicitas Oñatibia, gipuzkoar maistra (j. 1887).
• 2004 – Manex Goihenetxe, baxenafar historialari, kultur eragile eta politikaria (j. 1942).
• 2010 – Joxantonio Ormazabal, Joxan, euskal idazlea eta itzultzailea (j. 1948).
• 2013 – Karmele Rotaetxe, bilbotar hizkuntzalaria eta soziolinguista (j. 1932).

Mundua

• 907 – Boris I.a Bulgariakoa, Bulgariako Lehen Inperioko monarka (knez).
• 1519 – Leonardo da Vinci, Pizkundeko italiar arkitekto, musikari, asmatzaile, ingeniari, eskultore eta margolaria (j. 1452).
• 1685 – Adriaen van Ostade, Herbehereetako margolaria (j. 1610).
• 1706 – Georg Joseph Kamel, austriar botikaria eta botanikoa (j. 1661).
• 1743 – Rafael Casanova, katalan abertzalea.
• 1808 – Manuela Malasaña, madrildar brodatzailea, maiatzaren 2ko altxamenduko biktimetako bat (j. 1791).
• 1844 – William Thomas Beckford, ingeles eleberrigile, arte-bildumagile, kritikari, bidaia-idazle, politikari eta esklaboen jabea (j. 1760).
• 1857 – Alfred de Musset, frantziar idazlea (j. 1810).
• 1864 – Giacomo Meyerbeer, alemaniar musikagilea (j. 1791).
• 1900 – Ivan Aivazovski, errusiar pintorea (j. 1817).
• 1904 – Émile Duclaux, frantziar biokimikaria (j. 1840).
• 1913 – Fermín Arrudi, aragoiar erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,29 metro garai izatera heldu zen aragoiar ezaguna (j. 1870).
• 1915 – Clara Immerwahr, alemaniar kimikaria, bakezalea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea (j. 1870).
• 1923 – Florence Lassandro, italiar-kanadar alkohol-kontrabandista, Albertan inoiz urkatutako emakume bakarra (j. 1900).
• 1924 - Anna Palm de Rosa, suediar margolaria, akuarelengatik ezaguna (j. 1859).
• 1925 – Johann Palisa, austriar astronomoa (j. 1848).
• 1932 - Eva Canel, espainiar idazlea, hizlaria, eleberrigilea eta kazetaria (j. 1857).
• 1940 – Ernest Joyce, Britainiar Errege Itsas Armadako marinel eta esploratzaile polarra (j. c. 1875).
• 1945ean desagertuak:
  • Martin Bormann, alemaniar politikari nazia eta Hitlerren idazkaria (j. 1900).
  • Constanze Manziarly, Adolf Hitlerentzat sukaldari, nutrizionista eta dietista lanak egin zituen emakumezkoa (j. 1920).
• 1947 – Petras Cvirka, lituanierazko poeta eta eleberrigilea (j. 1909).
• 1948 – Wilhelm von Opel, alemaniar ingeniaria, Opel automobil enpresaren sortzaileetako bat (j. 1871).
• 1957 – Joseph McCarthy, estatubatuar politikaria, McCarthyismo deritzan Sorgin Ehizaren bultzatzailea (j. 1908).
• 1969 –
  • Rosa Mercedes Ayarza, musikagilea, kantu irakaslea, jakintsua eta Peruko musikaren sustatzailea (j. 1881).
  • Franz von Papen, Alemaniako kantzilerra (j. 1879).
• 1972 – John Edgar Hoover, FBIko lehenengo zuzendaria (j. 1895).
• 1977 – Isaura Bruno, brasildar aktorea (j. 1916).
• 1979 – Giulio Natta, italiar kimikaria, 1963ko Kimikako Nobel Saria (j. 1903).
• 1980 – George Pal, hungariar zinema zuzendari, ekoizle eta animatzailea (j. 1908).
• 1981 – René Kalisky, belgikar idazlea (j. 1936).
• 1983 – Pridi Banomyong, Thailandiako lehen ministroa (j. 1900).
• 1992 – Margarita Wallmann, alemaniar-austriar-argentinar dantzari, koreografo, diseinatzaile eta zuzendari eszenikoa (j. 1904).
• 1994 –
  • Louis Calaferte, frantziar eleberrigilea (j. 1928).
  • Ida Gramcko, venezuelar idazlea (j. 1924).
• 1996 – María Luisa Ponte, espainiar aktorea (j. 1918).
• 1997 –
  • John Carew Eccles, australiar neurologoa, 1963ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1903).
  • Paulo Freire, brasildar pedagogoa, heziketa munduko teorian eragin handia izan zuena (j. 1921).
• 1999 – Oliver Reed, ingeles aktorea (j. 1938).
• 2000 – Gretel Ammann, kataluniar filosofo eta ekintzaile feminista eta lesbiana (j. 1947).
• 2005 – Wee Kim Wee, Singapurreko 4. presidentea (h. 2005).
• 2010 – Lynn Redgrave, ingeles aktorea (j. 1943).
• 2011 –
  • Osama bin Laden, diruduna eta Al-Kaida islamdar erakunde terroristaren burua (j. 1957).
  • Shigeo Yaegashi, japoniar futbolaria (j. 1933).
• 2015 –
  • Maia Plisetskaya, errusiar dantzaria (j. 1925).
  • Ruth Rendell, britainiar idazlea (j. 1930).
• 2019 –
  • Michel Crauste, frantziar errugbi jokalaria (j. 1934).
  • Ali Mroudjaé, Komoreetako lehen ministroa (j. 1939).
• 2020 – Idir, aljeriar kantautore amatzigha (j. 1949).
• 2023 – Khader Adnan, Israeleko kartzelean gose greban 87 egun egon eta gero bertan hil zen preso palestinarra (j. 1978).
• 2024 –
  • Sjoukje Dijkstra, herbeheretar izotz gaineko patinatzaile-artistikoa (j. 1942).
  • Manca Košir, esloveniar kazetari, filologo, politikari eta aktorea (j. 1948).
  • Eloína Suárez Suárez, espainiar politikaria (j. 1922).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Saratxa/Sahats, Saratxo eta Uxue.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2545
• Multimedia: 2 May / Q2545

Maiatzaren 1 | Urteko egutegi | Maiatzaren 3