Edukira joan

Ayr: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 55°27′50″N 4°37′40″W / 55.4639°N 4.6278°W / 55.4639; -4.6278
Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Erantsia: cy:Ayr
t Hiri infotaulagatik dena ordezten
 
(15 erabiltzailek tartean egindako 31 berrikusketa ez dira erakusten)
1. lerroa: 1. lerroa:
{{Hiri orokor infotaula
{{hiri infotaula
| lurraldea = {{bandera|Eskozia}}
| izena = Ayr </br> Inbhir Àir
| izen alternatiboa = Inbhir Àir
| ofiziala = Ayr
| bandera =
| Eskozieraz =
}}
| armarria =
'''Ayr''', {{lang-gd|'Inbhir Àir'}} eta {{lang-sco|'Ayr'}}, [[Eskozia]] hego-mendebaldeko udalerria da, [[Hegoaldeko Ayrshire]] konderrian, eta [[Clydeko fiordoa]]ren ertzean kokatua dago. 2012ko erroldaren arabera 47.190 biztanle ditu eta historikoki [[Ayrshire]] konderriko hiriburua da. Metropoli eremuak 62.870 biztanle hartzen ditu.
| nongo = Ayreko
| kodea = GBR
| kodea2 = SCO
| probintzia = [[Hegoaldeko Ayrshire]]
| probintziabalioa = Eskualdea
| irudia = Burns statue square.JPG
| alkatea =
| dn = 55
| mn = 27
| sn= 49
| de = 4
| me = 38
| se= 0
| N = N
| W = W
| besterik1 =
| besterik1balioa =
| herritar =
| besterik2 =
| besterik2balioa =
| kokapena = kokapenmapa
| sorrera =
| postakodea = KA6-KA8
| azalera =
| biztanleria = 46.431
| urtea = [[2001]]
| dentsitatea
| web =
|}}


== Etimologia ==
'''Ayr''' ([[Eskoziako gaelera]]z: ''Inbhir Àir''), [[Eskozia]] hego-mendebaldeko udalerria da, [[Clydeko fiordoa]]ren ertzean kokatuta. 48.000 biztanle baino gehiago izanik, Ayr [[Ayrshire]] konderriko hiriburua eta herririk handiena da.
Ayr ibaiak ematen dio izena. Gaelerazko ''Inbhir Àir'' izenak "Ayr ibaiaren ahoa" esan nahi du.


== Historia ==
[[1205]]. urtetik burgua zena, [[2002]]an saiatu zuen [[hiri]] statusa lortzea, baina azkenekoz [[Stirling]]ek lortu zuen<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/1872739.stm BBC News: Stirling elevated to city status]</ref>
1205ean [[Gilen I.a Eskoziakoa]]k sortu zuen herria eta Eskoziako mendebaldeko kostaldeko itsas-portua izanik eta 1261etik aurrera urteroko feriak egiten hasi zirenez herriak garapen izugarria izan zuen, XIII mendean bertan Erresumako populazio handiena izatera iritsi arte. 1315ean [[Roberto I.a Eskoziakoa]]k Ayr-eko San Juan dorrean Eskoziako lehenengo parlamentu bilera egin zen. Eskoziak [[Irlanda]]rekin merkatal harremanak ezartzeko itsas-portu nagusia izan zen. Gaeleraren eraginez ''Inverayr'' izenaz ezagutu zen garai hartan.

1652an [[Oliver Cromwell]]ek herria eskuratu zuen eta Eskozia konkistatzeari ekin zion. Zitadela bat ezarri zuen ibaiaren hegoaldeko ertzean. Victoriar garaian jarduera ekonomiko nagusia ikatz eta burdin esportazioa bihurtu zen, bai eta izokin arrantza eta ontzigintza ere. 1883 eta 1901 artean 143 itsasontzi eraiki ziren bertan. Baina jarduera hauek behera egin zutenean aisialdi eta turismo leku izatera bihurtu zen. XX mendean Gaiety Antzokian Erresuma Batuko artista onenak izan ziren.

== Geografia ==
Strathclyde eskualdean kokaturik dago eta lurraldea erabat laua da. Hegoaldean muino txikiren bat badago. Ayr ibaiak zeharkatzen du eta hau itsasoratzen den puntuan dago Ayr, [[Clydeko fiordoa]]n.

== Ondasun nabarmenak ==
* [[Ayrreko katedrala]]
* Walace dorrea
* Greenan gazteluaren hondarrak.
* Gaiety Antzokia
* Ayrreko hipodromoa

== Iruditegia ==
<gallery>
Irudi:Smc ayr.jpg|[[Ayrreko katedrala]].
Irudi:Burns statue, Ayr - geograph.org.uk - 43193.jpg|[[Robert Burns]]en estatua.
Irudi:The Wallace Tower - geograph.org.uk - 1020517.jpg|Walace dorrea.
Irudi:Inside View - geograph.org.uk - 1195237.jpg|Zitadelaren hondarrak.
Irudi:Saint John's Tower, Ayr, Montgomerieston.JPG|San Juan dorrea.
Irudi:Greenan castle - geograph.org.uk - 178359.jpg|Greenan gazteluaren hondarrak.
Irudi:Ayr High Street - geograph.org.uk - 935367.jpg|High Street, kale nagusia.
Irudi:Wellington Square Gardens, Ayr - geograph.org.uk - 1417295.jpg|Wellington enparantza.
Irudi:Oswald Hall, Auchincruive - geograph.org.uk - 1149418.jpg|Auchincruive.
Irudi:The Gaiety Theatre - geograph.org.uk - 519876.jpg|Gaiety antzokia.
Irudi:The Eglinton stands, Ayr race course - geograph.org.uk - 43204.jpg|Ayrreko hipodromoa.
Irudi:Auld Brig, Ayr - geograph.org.uk - 38144.jpg|[[Ayr ibaia]]ren gaineko zubi zaharra.
Irudi:AyrBeach.JPG|Hondartza.
</gallery>


== Herri eta hiri senidetuak ==
== Herri eta hiri senidetuak ==
* {{Herria|FRA|Saint-Germain-en-Laye}}
* {{Herria|Frantzia|Saint-Germain-en-Laye}}


== Ayrtar ezagunak ==
== Ayrtar ezagunak ==
* [[John Loudon McAdam]], ([[1756]]-[[1836]]), ingeniaria.
* [[John Loudon McAdam]], ([[1756]]-[[1836]]), ingeniaria.
* [[Robert Burns]], ([[1759]]-[[1796]]), poeta.
* [[Robert Burns]], ([[1759]]-[[1796]]), poeta.
* [[Mike Scott (musikaria)|Mike Scott]] ([[1958]]-), [[Edinburgh]]en jaio eta Ayrren hazitako [[The Waterboys]] taldeko abeslaria eta musikaria.
* [[Kirsty Hume]], ([[1976]] -) modeloa
* [[Kirsty Hume]], ([[1976]] -) modeloa


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda}}


== Kanpo estekak ==
{{Geografia zirriborroa|SCO}}
{{autoritate kontrola}}


{{Hegoaldeko Ayrshire}}
[[Kategoria:Eskoziako udalerriak]]


[[cs:Ayr]]
[[Kategoria:Ayr]]
[[cy:Ayr]]
[[da:Ayr]]
[[de:Ayr]]
[[en:Ayr]]
[[es:Ayr (Escocia)]]
[[fr:Ayr]]
[[gd:Inbhir Àir]]
[[gl:Ayr - Inbhir Àir]]
[[it:Ayr (Scozia)]]
[[ja:エア (サウス・エアーシャー)]]
[[nl:Ayr (Schotland)]]
[[no:Ayr]]
[[pl:Ayr]]
[[ru:Эйр]]
[[uk:Ейр (місто)]]

Hauxe da oraingo bertsioa, 18:08, 21 maiatza 2021 data duena

Ayr
Ayr
Inbhir Àir
 Eskozia
Administrazioa
Estatu burujabe Erresuma Batua
Herrialdea Eskozia
Eskoziako kontseilu guneaHegoaldeko Ayrshire
Jatorrizko izenaAyr
Posta kodeaG84
Geografia
Koordenatuak55°27′50″N 4°37′40″W / 55.4639°N 4.6278°W / 55.4639; -4.6278
Map
Azalera17,9 km²
Altuera36 m
MugakideakPrestwick
Demografia
Biztanleria46.780 (2016)
349 (2001)
Dentsitatea2.613 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1205 (egutegi gregorianoa)
Ordu eremuaUTC±00:00 eta UTC+01:00
Hiri senidetuakSaint-Germain-en-Laye
south-ayrshire.gov.uk…

Ayr, Eskoziako gaeleraz: Inbhir Àir eta eskozieraz: Ayr, Eskozia hego-mendebaldeko udalerria da, Hegoaldeko Ayrshire konderrian, eta Clydeko fiordoaren ertzean kokatua dago. 2012ko erroldaren arabera 47.190 biztanle ditu eta historikoki Ayrshire konderriko hiriburua da. Metropoli eremuak 62.870 biztanle hartzen ditu.

Ayr ibaiak ematen dio izena. Gaelerazko Inbhir Àir izenak "Ayr ibaiaren ahoa" esan nahi du.

1205ean Gilen I.a Eskoziakoak sortu zuen herria eta Eskoziako mendebaldeko kostaldeko itsas-portua izanik eta 1261etik aurrera urteroko feriak egiten hasi zirenez herriak garapen izugarria izan zuen, XIII mendean bertan Erresumako populazio handiena izatera iritsi arte. 1315ean Roberto I.a Eskoziakoak Ayr-eko San Juan dorrean Eskoziako lehenengo parlamentu bilera egin zen. Eskoziak Irlandarekin merkatal harremanak ezartzeko itsas-portu nagusia izan zen. Gaeleraren eraginez Inverayr izenaz ezagutu zen garai hartan.

1652an Oliver Cromwellek herria eskuratu zuen eta Eskozia konkistatzeari ekin zion. Zitadela bat ezarri zuen ibaiaren hegoaldeko ertzean. Victoriar garaian jarduera ekonomiko nagusia ikatz eta burdin esportazioa bihurtu zen, bai eta izokin arrantza eta ontzigintza ere. 1883 eta 1901 artean 143 itsasontzi eraiki ziren bertan. Baina jarduera hauek behera egin zutenean aisialdi eta turismo leku izatera bihurtu zen. XX mendean Gaiety Antzokian Erresuma Batuko artista onenak izan ziren.

Strathclyde eskualdean kokaturik dago eta lurraldea erabat laua da. Hegoaldean muino txikiren bat badago. Ayr ibaiak zeharkatzen du eta hau itsasoratzen den puntuan dago Ayr, Clydeko fiordoan.

Ondasun nabarmenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Ayrreko katedrala
  • Walace dorrea
  • Greenan gazteluaren hondarrak.
  • Gaiety Antzokia
  • Ayrreko hipodromoa

Herri eta hiri senidetuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ayrtar ezagunak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]