Gizo

Gizo
arabe الجيزة al-Ĝīza
urbo
Vido al piramidoj
Oficiala nomo: الجيزة
Lando	Egiptio
Provinco	Provinco Gizo
Historiaj regionoj	4  - Antikva Egiptio  - Malnova Imperio  - Nova Imperio  - Fatima kaliflando
Parto de	Granda Kairo
Piramidoj	Piramido de Raĥef, Piramido de Keopso, Granda sfinkso en Gizo
Rivero	Nilo
Situo	Gizo
- alteco	16 m s. m.
- koordinatoj	30° 01′ 00″ N 31° 13′ 00″ O (mapo)
Loĝantaro	5 598 402 (2020)
Fondo	antikvo
Horzono	OET (UTC+2)
- somera tempo	OEST (UTC+3)
Poŝtkodo	12613
Telefona antaŭkodo	20-2
Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo	Piramidoj de Gizo
Tipo de heredaĵo	kultura heredaĵo
Jaro	1979 (#3)
Numero	86
Regiono	Afriko
Kriterioj	i, iii, vi
Situo enkadre de Egiptio Situo enkadre de Egiptio
Situo enkadre de Afriko Situo enkadre de Afriko
Vikimedia Komunejo: Giza
Retpaĝo: www.giza.gov.eg/English/default.aspx

Gizo (aŭ Giza, Gizeh aŭ Ĝiza; arabe الجيزة al-Ĝīza) estas urbo en Egiptio proksime al Kairo. Ĝi estas sidejo de Provinco Gizo. La milionurbo havas 5 598 402 loĝantojn (stato 12-an de decembro 2020).

Tutmonde konataj estas la Piramidoj de Gizo.

Piramidoj de Gizo

Piramidoj en Gizo

Geografio

Gizo kuŝas en alteco 30 m laŭ la marnivelo. Ĉefurbo Kairo troviĝas 4, Kirdasa 10, Ŝubra al Ĥejma 11, Urbo Sesa de Oktobro 19, Helŭano 23, Fajumo 86, Suezo 125, Aleksandrio 182, Luksoro 501, Asuano 680 kilometrojn (aere) [1].

Nomo

Gizeh estas la elparolo en egipta araba lingvo. La ĝenerala araba lingvo elparolas ĝin kun "ĝ", pro tio en la angla transskribo ofte aperas kun "j" (tiel Jizah). La "h" vortofine estas muta. La finvokalo povas esti "a", "e'" aŭ "e". La nomo ofte aperas, kiel multaj arabaj nomoj, kun la difinita artikolo al- (dialekte el-). La esperantigo 'Gizo' aperas en Poŝatlaso de la mondo kaj en Etimologia Vortaro de la Propraj Nomoj (2005, de André Cherpillod).

Servoj

La ĉefa kampuso de la Universitato de Kairo estas en Gizo.

Klimato

Gizo situas en arida klimato (BWh) laŭ la klimata klasifiko de Köppen. Jare pluvas nur 17 mm, inter majo-oktobro neniam pluvas. La averaĝa jara temperaturo estas 21 °C kaj varias inter 17-28 °C. Ventoŝtormoj povas esti oftaj en marto kaj aprilo alportante polvojn.

Ĝemelurboj

• Los-Anĝeleso, Usono
• Rinkeby, Svedio

Antikva Egiptio en Esperanto

En la kvina kanto de la verko de Abel Montagut nome Poemo de Utnoa okazas asembleo de la Gobanoj (eksterteranoj). Tie oni akceptas, ke oni plikuraĝigu la malfortigitan Utnoan (nome la ĉefrolulo Noa) pere de la drogo anoŭdo. Inna malsupreniras kaj liveras ĝin al Noa. Je ties efiko aperas antaŭ li la poeto Valmikio kiu montras al li la enormajn atingojn de la estonta homaro, se li sukcesas savi ĝin, nome, en Azio, el Ĉina Murego al insulo Srilanko. Poste aperas la japana pentristo Hokusajo kiu siavice montras aliajn mirindaĵon el Azio. Kaj poste venas la vico de Fidiaso, kiu montras mirindaĵojn el suda kaj centra Eŭropo kaj la venonta ĉiĉerono estas Maria Sklodovska, kiu montris al Utnoa la mirindaĵojn de centra kaj orienta Eŭropo. La venonta ĉiĉerono estas Akenatono kiu montras interesaĵojn el Afriko dekomence el Egiptio, kaj kompreneble unu el ĉefaj rimarkindaĵoj estas la piramidoj de Gizo:

„  Jam ili pluvojaĝas kaj fluge venas Afrikon, super Egipta grundo, la piramide roklarma. -Jen kun lumturo luksa l'Aleksandria haveno, impona konstruaĵo sur la insulo Faroso, ĉe urbo kun skribrula biblioteko fiera, kien pilgrime venos la scienculoj el ajna mondregiono por ĉiubranĉaj studoj erudaj. Baldaŭ ili alŝvebas al la sabloza Gizeo. Inter kolonaj temploj, jen piramido Keopsa, tiuj de Mikerinos kaj diokulta Kefreno, brilantaj sub sunhelo per kalkoŝtona kovraĵo, kaj la arkana Sfinkso, alrigardanta nenien, saĝulo leonkorpa, nura kreanto de morgaŭ. ”

Eksteraj ligiloj

• Pri Gizo ruslingve
• www.aegypten-fotos.de - pri Gizo germanlingve
• Fotoj kaj faktoj pri Gizo

Bildaro

• 
  La sfinkso
• 
  la tri grandaj piramidoj de Gizo
• 
  la granda piramido de Gizo