Μετάβαση στο περιεχόμενο

Δικτατορία

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Στρατιωτική δικτατορία)
Τα μέλη του Ράιχσταγκ χαιρετίζουν τον Αδόλφος Χίτλερ, δικτάτορα της Ναζιστική Γερμανία από το 1933 έως το 1945

Μια δικτατορία είναι μια αυταρχική μορφή διακυβέρνησης που χαρακτηρίζεται από έναν ηγέτη ή μια ομάδα ηγετών, οι οποίοι κατέχουν κυβερνητικές εξουσίες με λίγους ή καθόλου περιορισμούς. Η πολιτική σε μια δικτατορία ελέγχεται από έναν δικτάτορα, και διευκολύνεται μέσω ενός εσωτερικού κύκλου ελίτ που περιλαμβάνει συμβούλους, στρατηγούς και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Ο δικτάτορας διατηρεί τον έλεγχο επηρεάζοντας και χαλαρώντας τον εσωτερικό κύκλο και καταπιέζοντας οποιαδήποτε αντιπολίτευση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει ανταγωνιστικά πολιτικά κόμματα, ένοπλη αντίσταση ή ανυπόφορα μέλη του εσωτερικού κύκλου του δικτάτορα. Οι δικτατορίες μπορούν να σχηματιστούν από στρατιωτικό πραξικόπημα που ανατρέχει την προηγούμενη κυβέρνηση με τη δύναμη ή μπορούν να σχημάτιζονται από αυτο-πυραξία στην οποία οι εκλεγμένοι ηγέτες κάνουν τη διακυβέρνησή τους μόνιμη. Οι δικτατορίες είναι αυταρχικές ή και ολοκληρωτικές,[1] και μπορούν να ταξινομηθούν ως στρατιωτικές δικτατορικές εξουσίες, μονοκομματικές δικτατορίες, δικτατορίες ενός ηγέτη ή απόλυτες μοναρχίες.[2]

Οι δικτατορίες συχνά προσπαθούν να απεικονίσουν μια δημοκρατική πρόσοψη, συχνά διεξάγοντας εκλογές προκειμένου να θεσπίσουν τη νομιμότητα τους ή να παρέχουν κίνητρα στα μέλη του κυβερνώντος κόμματος, αλλά αυτές οι εκλογές δεν είναι ανταγωνιστικές για την αντιπολίτευση. Η σταθερότητα σε μια δικτατορία διατηρείται μέσω καταναγκασμού και πολιτικής καταπίεσης, η οποία περιλαμβάνει τον περιορισμό της πρόσβασης σε πληροφορίες, την παρακολούθηση της πολιτικής αντιπολίτευσης και τις πράξεις βία. Δικτατορίες που δεν καταπιέζουν την αντιπολίτευση είναι ευάλωτες στην κατάρρευση μέσω πραξικοπήματος ή επανάσταση.

Το αξίωμα του δικτάτορα στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη ρεπουμπλικανική περίοδο της Ρώμης (res publica), το αξίωμα του δικτάτορα ήταν ένα έκτακτο αξίωμα που έδινε για έξι μήνες την απόλυτη εξουσία να δράσει για να αντιμετωπίσει την κατάσταση που απειλούσε τη Ρώμη. Το αξίωμα είχαν αναλάβει ως ισόβιο (κατά παράβαση, δηλαδή, των ειωθότων της ρωμαϊκής δημοκρατίας) ο Σύλλας και ο Ιούλιος Καίσαρας.

Τύποι δικτατοριών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ταξινόμηση των δικτατοριών, η οποία ξεκίνησε με την πολιτική επιστήμονα Μπάρμπαρα Γκέντες το 1999, επικεντρώνεται σε το πού βρίσκεται η εξουσία. Υπό αυτό το σύστημα, υπάρχουν τρεις τύποι δικτατοριών. Οι στρατιωτικές δικτατορίες ελέγχονται από στρατιωτικούς αξιωματικούς, οι δικτατορικές μονομερούς κυβερνήσεις ελέγχονται από την ηγεσία ενός πολιτικού κόμματος και οι δικτατατορικοί προσωπικιστές ελέγχονται από ένα άτομο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι μοναρχίες θεωρούνται επίσης δικτατορίες αν οι μονάρχες κατέχουν σημαντικό ποσοστό πολιτικής εξουσίας. Οι υβριδικές δικτατορίες είναι καθεστώτα που έχουν συνδυασμό αυτών των ταξινομήσεων.[3]

Στρατιωτικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι στρατιωτικές δικτατορίες είναι καθεστώτα στα οποία στρατιωτικοί αξιωματικοί κατέχουν την εξουσία, καθορίζουν ποιος θα ηγηθεί της χώρας και ασκούν επιρροή στην πολιτική.[4][5] Είναι πιο συχνές στις αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Είναι συχνά ασταθείς, και η μέση διάρκεια μιας στρατιωτικής δικτατορίας είναι μόλις πέντε χρόνια, αλλά συχνά ακολουθούνται από επιπλέον στρατιωτικά πραξικοπήματα και στρατιωτικές δικτατορίες. Ενώ ήταν κοινό στον 20ο αιώνα, η προβολή των στρατιωτικών δικτατοριών μειώθηκε κατά τη δεκαετία του 1970 και του 1980. [6]

Στρατιώτες καταλαμβάνουν τη Σεούλ, Νότια Κορέα, στο πλαίσιο του πραξικοπήματος της 16ης Μαΐου που έβαλε τον στρατηγό Πάρκ Τσουνγκ Χι στην εξουσία

Οι στρατιωτικές δικτατορίες συνήθως σχηματίζονται από στρατιωτικό πραξικόπημα, κατά το οποίο ανώτεροι αξιωματούχοι χρησιμοποιούν το στρατό για να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Στις δημοκρατίες, η απειλή στρατιωτικού πραξικοπήματος συνδέεται με την περίοδο αμέσως μετά τη δημιουργία της δημοκρατίας αλλά πριν από τις μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις. Στις ολιγαρχίες, η απειλή ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος προέρχεται από τη δύναμη του στρατού σε σχέση με τις παραχωρήσεις που έγιναν στο στρατό. Άλλοι παράγοντες που συνδέονται με στρατιωτικούς πραξικοπήματα περιλαμβάνουν εκτεταμένους φυσικούς πόρους, περιορισμένη χρήση του στρατού διεθνώς και χρήση του στρατου ως καταπιεστικής δύναμης εγχώρια.[7] Τα στρατιωτικά πραξικοπήματα δεν οδηγούν απαραίτητα σε στρατιωτικές δικτατορίες, καθώς η εξουσία μπορεί να μεταφερθεί σε ένα άτομο ή και ο στρατός μπορεί να επιτρέψει δημοκρατικές εκλογές.[3]

Οι στρατιωτικές δικτατορίες συχνά έχουν κοινά χαρακτηριστικά λόγω του κοινού υπόβαθρου των στρατιωτικών δικτατορικών. Αυτοί οι δικτάτορες μπορεί να θεωρούν τους εαυτούς τους ως αμερόληπτους στην εποπτεία τους μιας χώρας, και μπορεί να θεωρήσουν τους εαυτόν τους ως "φυλακες του κράτους". Η υπεροχή της βίας στην στρατιωτική εκπαίδευση εκδηλώνεται στην αποδοχή της βίας ως πολιτικού εργαλείου και στην ικανότητα οργάνωσης της βίας σε μεγάλη κλίμακα. Οι στρατιωτικοί δικτάτορες μπορεί επίσης να είναι λιγότερο εμπιστευτικοί ή διπλωματικοί και να υποτιμούν τη χρήση διαπραγματεύσεων και συμβιβασμών στην πολιτική.[8]

Μονοκομματικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι δικτατορίες ενός κόμματος είναι κυβερνήσεις στις οποίες ένα μόνο πολιτικό κόμμα κυριαρχεί στην πολιτική. Οι δικτατορίες ενός κόμματος είναι πολιτείες ενός κόμματος στο οποίο μόνο το κόμμα στην εξουσία νομιμοποιείται, μερικές φορές μαζί με μικρά συμμαχικά κόμματα, και όλα τα αντιπολιτευτικά απαγορεύονται. Οι δικτατορίες κυριαρχούμενου κόμματος ή οι εκλογικές αυταρχικές δικτατορίες, είναι μονοκομματικές, στις οποίες κάποια αντιπολιτευτικά κόμματα είναι συχνά νόμιμα, αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν ουσιαστικά την κυβέρνηση. Οι δικτατορίες ενός κόμματος ήταν πιο συχνές κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, με τις δικτατορικές εξουσίες κυρίαρχου κόμματος να γίνονται πιο συχνές μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.[9] Τα κυβερνώντα κόμματα μονοκομματικές δικτατορίες διαφέρουν από τα πολιτικά κόμματα που δημιουργήθηκαν για να υπηρετούν έναν δικτάτορα, με το γεγονός ότι το κυβερνών κόμμα σε μια μονοκομματική δικτατορία διαπερνά κάθε επίπεδο της κοινωνίας.[3]

Οι δικτατορίες ενός κόμματος είναι πιο σταθερές από άλλες μορφές αυταρχικής διακυβέρνησης, καθώς είναι λιγότερο επιρρεπείς σε εξέγερση και βλέπουν μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη. Τα κυβερνώντα κόμματα επιτρέπουν σε μια δικτατορία να επηρεάζει ευρύτερα τον πληθυσμό και να διευκολύνει την πολιτική συμφωνία μεταξύ των ελίτ των κομμάτων. Μεταξύ 1950 και 2016, οι μονοκομματικές δικτατορίες αποτελούσαν το 57% των αυταρχικών καθεστώτων στον κόσμο,[10] και συνέχισαν να επεκτείνονται ταχύτερα από άλλες μορφές δικτατορίας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.[11] Λόγω της δομής της ηγεσίας τους, οι δικτατορίες ενός κόμματος είναι σημαντικά λιγότερο πιθανό να αντιμετωπίσουν εμφύλιο σύγκρουση, εξέγερση ή τρομοκρατία από άλλες μορφές δικτατορίας.[12][13] Η χρήση των κυβερνώντων κομμάτων παρέχει επίσης μεγαλύτερη νομιμότητα στην ηγεσία και τις ελίτ της από άλλες μορφές δικτατορίας[14] και διευκολύνει την ειρηνική μεταφορά εξουσίας στο τέλος της διακυβέρνησης δικτάτορα.[15]

Προσωπικιστικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι προσωπικιστικές δικτατορίες είναι καθεστώτα στα οποία όλη η εξουσία βρίσκεται στα χέρια ενός μόνο ατόμου. Διαφέρουν από άλλες μορφές δικτατοριών στο ότι ο δικτάτορας έχει μεγαλύτερη πρόσβαση σε βασικές πολιτικές θέσεις και την κυβέρνηση, και είναι πιο συχνό να υπόκεινται στην ευχέρεια του δικτάτορα. Οι δικτάτορες αυτές μπορεί να είναι μέλη του στρατού ή ηγέτες ενός πολιτικού κόμματος, αλλά ούτε ο στρατός ούτε το κόμμα ασκούν εξουσία ανεξάρτητα από τον δικτάτορα. Στις προσωπικιστικές δικτατορίες, το κορμί ελίτ αποτελείται συνήθως από στενούς φίλους ή μέλη της οικογένειας του δικτάτορα, ο οποίος συνήθως επιλέγει αυτά τα άτομα για να υπηρετήσουν τις θέσεις τους. [16] [3] Αυτές οι δικτατορίες συχνά προκύπτουν είτε από χαλαρά οργανωμένες κατακτήσεις εξουσίας, δίνοντας στον ηγέτη την ευκαιρία να εδραιώσει την εξουσία, είτε από δημοκρατικά εκλεγμένους ηγέτες σε χώρες με αδύναμους θεσμούς, δίνοντας στο ηγέτη τη δυνατότητα να αλλάξει το σύνταγμα. Οι προσωπικιστικές δικτατορίες είναι πιο συχνές στην υποσαχάρια Αφρική λόγω των λιγότερο καθιερωμένων θεσμών στην περιοχή.[3] Έχει υπάρξει αύξηση των προσωπικιστικών δικτατοριών από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. [17]

Οι πολίτες της Βόρειας Κορέας υποκλίνονται στα άγαλμα των πρώην δικτάτορων Κιμ Ιλ Σουνγκ και Κίμ Τζονγκ Ιλ το 2012.

Οι προσωπικιστές δικτάτορες συνήθως προτιμούν την πίστη πάνω από την ικανότητα στις κυβερνήσεις τους και έχουν γενική δυσπιστία στην ιντελιγκέντσια. Οι ελίτ στις προσωπικιστικές δικτατορίες συχνά δεν έχουν επαγγελματική πολιτική καριέρα και δεν είναι επιλέξιμες για θέσεις που τους δίνονται. Ένας προσωπικιστής δικτάτορας θα διαχειριστεί αυτούς τους διορισμένους διαχωρίζοντας την κυβέρνηση έτσι ώστε να μην μπορούν να συνεργαστούν. Το αποτέλεσμα είναι ότι τέτοιες καθεστώτες δεν έχουν εσωτερικούς ελέγχους και ισορροπίες, και ως εκ τούτου είναι ανεξέλεγκτες όταν ασκούν καταπίεση στον λαό τους, κάνουν ριζικές αλλαγές στην εξωτερική πολιτική ή ξεκινούν πολέμους με άλλες χώρες.[18] Λόγω της έλλειψης λογοδοσίας και της μικρότερης ομάδας ελίτ, οι προσωπικιστικές δικτατορίες είναι πιο επιρρεπείς στη διαφθορά από άλλες μορφές δικτατορίας, καθώς και πιο καταπιεστικές.[19][3] Οι προσωπικιστικές δικτατορίες συχνά καταρρέουν με το θάνατο του δικτάτορα. Είναι πιο πιθανό να καταλήξουν σε βία και λιγότερο πιθανό να εκδημοκρατιστούν, και πιθανόν να υποπέσουν σε άλλες μορφές δικτατορίας.[3]

Οι προσωπικιστικές δικτατορίες ταιριάζουν με το ακριβές κλασικό στερεότυπο της αυταρχικής κυριαρχίας.[20] Μέσα σε ένα προσωπικιστικό καθεστώς προκύπτει ένα ζήτημα που ονομάζεται "το δίλημμα του δικτάτορα".[21] Αυτή η ιδέα αναφέρεται στην βαριά εξάρτηση από την καταστολή του κοινού προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία, γεγονός που δεν επιτρέπει στους δικτάτορες να γνωρίζουν τις γνήσιες λαϊκές πεποιθήσεις ή το ρεαλιστικό μέτρο της κοινωνικής υποστήριξης τους.[22] Ως αποτέλεσμα της αυταρχικής πολιτικής, μπορεί να προκύψουν μια σειρά από σημαντικά ζητήματα. Η παραποίηση προτιμήσεων, η εσωτερική πολιτική, η έλλειψη δεδομένων και ο περιορισμός της ελευθερίας του Τύπου είναι μόνο μερικά παραδείγματα των κινδύνων ενός προσωπικιστικού αυταρχικού καθεστώτος. [23] Αν και, όταν πρόκειται για ψηφοφορίες και εκλογές ένας δικτάτορας μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δύναμή του για να παραβιάσει τις ιδιωτικές προτιμήσεις. Πολλά προσωπικιστικά καθεστώτα θα εγκαταστήσουν ανοιχτές κάλπες ψήφου για να προστατεύσουν τα καθεστώτά τους και να εφαρμόσουν βαριά μέτρα ασφαλείας και λογοκρισία για εκείνους των οποίων οι προσωπικές προτιμήσεις δεν ευθυγραμμίζονται με τις αξίες του ηγέτη.[24]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «What is the difference between totalitarianism and authoritarianism?». Encyclopedia Britannica. 12 Μαρτίου 1965. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2024. 
  2. ↑ Wintrobe, Ronald (28 Φεβρουαρίου 2019). «Are There Types of Dictatorship?». Στο: Congleton. The Oxford Handbook of Public Choice, Volume 2. Oxford University Press. σελίδες 285–310. ISBN 978-0-19-046977-1. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Ezrow & Frantz 2011.
  4. ↑ Friedrich, Carl (1950). «Military Government and Dictatorship.». The Annals of the American Academy of Political and Social Science 267: 1–7. doi:10.1177/000271625026700102. OCLC 5723774494. 
  5. ↑ Ezrow & Frantz 2011, σελ. 20.
  6. ↑ Danopoulos, Constantine P. (2019). «Military Dictatorships in Retreat: Problems and Perspectives». Στο: Danopoulos, Constantine P. The Decline of Military Regimes: The Civilian Influence. Routledge. σελίδες 1–24. ISBN 9780367291174. 
  7. ↑ Acemoglu, Daron; Ticchi, Davide; Vindigni, Andrea (2010). «A Theory of Military Dictatorships» (στα αγγλικά). American Economic Journal: Macroeconomics 2 (1): 1–42. doi:10.1257/mac.2.1.1. ISSN 1945-7707. https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/mac.2.1.1. 
  8. ↑ Kim, Nam Kyu (2021). «Illiberalism of Military Regimes». Στο: Sajó, András. Routledge Handbook of Illiberalism. Routledge. σελίδες 571–581. ISBN 9780367260569. 
  9. ↑ Magaloni, Beatriz; Kricheli, Ruth (2010). «Political Order and One-Party Rule». Annual Review of Political Science 13: 123–143. doi:10.1146/annurev.polisci.031908.220529. 
  10. ↑ Magaloni, Beatriz; Kricheli, Ruth (2010). «Political Order and One-Party Rule». Annual Review of Political Science 13: 123–143. doi:10.1146/annurev.polisci.031908.220529. 
  11. ↑ Magaloni, Beatriz; Kricheli, Ruth (2010-05-01). «Political Order and One-Party Rule» (στα αγγλικά). Annual Review of Political Science 13 (1): 123–143. doi:10.1146/annurev.polisci.031908.220529. ISSN 1094-2939. 
  12. ↑ Fjelde, Hanne (2010). «Generals, Dictators, and Kings: Authoritarian Regimes and Civil Conflict, 1973—2004» (στα αγγλικά). Conflict Management and Peace Science 27 (3): 195–218. doi:10.1177/0738894210366507. ISSN 0738-8942. http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0738894210366507. 
  13. ↑ Aksoy, Deniz; Carter, David B.; Wright, Joseph (2012-07-01). «Terrorism In Dictatorships». The Journal of Politics 74 (3): 810–826. doi:10.1017/S0022381612000400. ISSN 0022-3816. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1017/S0022381612000400. 
  14. ↑ Pinto, António Costa (2002). «Elites, Single Parties and Political Decision-making in Fascist-era Dictatorships» (στα αγγλικά). Contemporary European History 11 (3): 429–454. doi:10.1017/S0960777302003053. ISSN 1469-2171. https://www.cambridge.org/core/journals/contemporary-european-history/article/abs/elites-single-parties-and-political-decisionmaking-in-fascistera-dictatorships/B0B01AD1C565221CC855FA1B2B2FDE6B. 
  15. ↑ Ezrow & Frantz 2011, σελ. 200.
  16. ↑ Peceny, Mark (2003). «Peaceful Parties and Puzzling Personalists.». The American Political Science Review 97 (2): 339–42. doi:10.1017/s0003055403000716. OCLC 208155326. 
  17. ↑ Frantz, Erica (2024), «Personalist Dictatorship», The Oxford Handbook of Authoritarian Politics (Oxford University Press), doi:10.1093/oxfordhb/9780198871996.013.8, ISBN 978-0-19-887199-6, http://dx.doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198871996.013.8 
  18. ↑ Van den Bosch, Jeroen J. J. (19 Απριλίου 2021). Personalist Rule in Africa and Other World Regions (στα Αγγλικά). Routledge. σελίδες 10–11. ISBN 978-1-000-37707-1. 
  19. ↑ Frantz, Erica; Kendall-Taylor, Andrea; Wright, Joseph; Xu, Xu (2019-08-27). «Personalization of Power and Repression in Dictatorships». The Journal of Politics 82: 372–377. doi:10.1086/706049. ISSN 0022-3816. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/706049. 
  20. ↑ Frantz 2018
  21. ↑ Wintrobe 2012
  22. ↑ Kuran 2011
  23. ↑ Robinson Tanneberg 2018
  24. ↑ Donno 2013

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Λεξιλογικός ορισμός του δικτατορία στο Βικιλεξικό
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Dictatorship στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Δικτατορία&oldid=10801227"