ئاناکسیماندرۆس

ئاناکسیماندرۆس
بە Ancient Greek: Ἀναξίμανδρος
باوک	Praxiades
زمانەکانی ئاخاوتن	زمانی یۆنانیی کۆن
زمانی نووسین	زمانی یۆنانیی کۆن
بواری کار	فەلسەفە
خوێندکار	پیتاگۆرس، ئاناکسیمینیس
قوتابیی	تالیس
شاکارەکان	ئاپەیرۆن
بزووتنەوەی ڕۆشنبیری	فەلسەفەی پێشسوقراتی، قوتابخانەی میلیتۆسی
کارتێکراوە لەلایەن	تالیس
دۆخی مافەکانی لەبەرگرتنەوە	مافەکانی لەبەرگرتنەوە بەسەرچوون
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

ئاناکسیماندرۆس (بە Greek: Ἀναξίμανδρος؛ لەدایکبووی ٦١٠ – مردووی ٥٤٦ی پێش زایین) فەیلەسووفێکی پێشسوقراتیی خەڵکی شاری میلیتۆسی ئایۆنیا بوو کە ئەمڕۆ لە ناو تورکیادایە. ئاناکسیماندرۆس سەر بە قوتابخانەی میلیتۆسی و شاگردی تالیس بوو. دوای تالیس خۆی بوو بە دووەم مامۆستای ئەو قوتابخانەیە و ئاناکسیمینیس و پیتاگۆراس بوون بە شاگردی.

زانیاری لەبارەی ژیان و کارەکانییەوە کەمە. وەکوو ئەوەی بەڵگە مێژوویییەکان باسی دەکەن، ئەو یەکەم فەیلەسووفێکە کە لێکۆڵینەوەکانی نووسیوەتەوە، گەرچی تەنیا بەشێک لە بەرھەمەکانی ماونەتەوە. پاش مەرگی، لە بەڵگەکانی مێژوودا شتگەلێک لەبارەیەوە دەدۆزرێتەوە کە تا ڕادەیەک دیمەنی ئەو پیاوە دەر دەخەن.

ئاناکسیماندرۆس بە یەکێ لە لایەنگرە سەرەتایییەکانی زانست دەژمێردرێ و ھەوڵی دەدا بە چاولێکردن و ڕوانین گەردوون شرۆڤە بکات. ئەو دەیگوت ھەر وەک چۆن یاساکان حاکمن لە کۆمەڵگادا، لە سروشتیشدا یاساکان زاڵن، وە ھەر شتێ کە ھاوسەنگیی سروشت بترازێنێ بڕ ناکات.

وەک زۆرێ لە ھزرڤانانی سەردەمی خۆی، فەلسەفەی ئاناکسیماندرۆس لقوپۆپی زۆرە. لە ئەستێرەناسیدا تێکۆشا میکانیکی تەنە ئاسمانییەکان لە پێوەند لەگەل زەویدا شرۆڤە بکات. لە فیزیکدا، گریمانەکەی کە دەیگوت بێسنوور (یا ئاپەیرۆن) سەرچاوکەی ھەموو شتە فەلسەفەی یۆنانی برد بەرەو ترازێکی نوێ لە دەرھەستاندنی تێگەیشتەکانەوە. نەخشەی جیھانیشی کێشا کە گەلێ جوگرافیای خستە پێشەوە.

سەرچاوەکان

• آناکسیماندر ١٨ی تەممووزی ٢٠٢٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - کانون ایرانی پژوهشگران فلسفه و حکمت. (فارسی)