Idi na sadržaj

Razlika između verzija stranice "Ediakaran"

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m razne ispravke
Red 1: Red 1:
[[slika:Ediacaran-GSSP-IMGP6652-.jpg|thumb|250px| Sekcija i globalna granična tačka stratotipova, koja formalno označava donju granicu [[Sistem (geologija) | sistema]] (i [[Geološki perion|perioda]]) [[ediakaran]], koja se nalazi u planinama [[Flinders]], u [[Australija|Južnoj Australiji]]. "Zlatni nokat" (tačka ograničenja) je bronzani disk u sredini sloja na dnu slike. Cilindrične perforacije u slojevima odgovaraju uzorcima uzetim za paleomagnetnu analizu.]]
[[slika:Ediacaran-GSSP-IMGP6652-.jpg|thumb|250px| Sekcija i globalna granična tačka stratotipova, koja formalno označava donju granicu [[Sistem (geologija)|sistema]] (i [[Geološki perion|perioda]]) '''ediakaran''', koja se nalazi u planinama [[Flinders]], u [[Australija|Južnoj Australiji]]. "Zlatni nokat" (tačka ograničenja) je bronzani disk u sredini sloja na dnu slike. Cilindrične perforacije u slojevima odgovaraju uzorcima uzetim za paleomagnetnu analizu.]]
'''Ediakaran''' je dio [[geološka vremenska skala|geološke skale]], treći i posljednji [[geološki period]] [[Neoproterozoik|ere neoproterozoika]]. Počinje prije otprilike 635 miliona godina, a završava prije oko 542,0 ± 1,0 miliona godina (slijedi ga [[kambrij]]). Datiranje je postavljenio na temelju [[stratigrafija|stratigrafskih]] kriterija. Imenovan je prema nazivu određujućeg ležišta u pplaninama [[Ediacara]].<ref name="ics2009">[http://stratigraphy.science.purdue.edu/gssp/ Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) of the International Commission of Stratigraphy].</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20111215230510/http://www.stratigraphy.org/ics%20chart/09_2010/StratChart2010.pdf Tabla estratigráfica internacional, 2010]</ref> Njegov status službenog geološkog perioda potvrdila je [[Međunarodna unija geoloških nauka]] (IUGS). 2004. Godine.<ref name=Knoll2004>{{cite journal
'''Ediakaran''' je dio [[geološka vremenska skala|geološke skale]], treći i posljednji [[geološki period]] [[Neoproterozoik|ere neoproterozoika]]. Počinje prije otprilike 635 miliona godina, a završava prije oko 542,0 ± 1,0 miliona godina (slijedi ga [[kambrij]]). Datiranje je postavljenio na temelju [[stratigrafija|stratigrafskih]] kriterija. Imenovan je prema nazivu određujućeg ležišta u pplaninama [[Ediacara]].<ref name="ics2009">[http://stratigraphy.science.purdue.edu/gssp/ Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) of the International Commission of Stratigraphy].</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20111215230510/http://www.stratigraphy.org/ics%20chart/09_2010/StratChart2010.pdf Tabla estratigráfica internacional, 2010]</ref> Njegov status službenog geološkog perioda potvrdila je [[Međunarodna unija geoloških nauka]] (IUGS). 2004. Godine.<ref name=Knoll2004>{{cite journal
|authors = Knoll, A.H., Walter, M.R., Narbonne, G.M., Christie-blick, N.
|authors = Knoll, A.H., Walter, M.R., Narbonne, G.M., Christie-blick, N.
|year = 2004
|year = 2004
|title = A new period for the geologic time scale
|title = A new period for the geologic time scale
|journal = Science
|journal = Science
|volume = 305
|volume = 305
|number = 5684
|number = 5684
|pages = 621–622
|pages = 621–622
|issn =
|issn =
|doi =
|doi =
|url = https://web.archive.org/web/20070929111404/http://www.stratigraphy.org/ediacaran/Knoll_et_al_2004b.pdf
|url = https://web.archive.org/web/20070929111404/http://www.stratigraphy.org/ediacaran/Knoll_et_al_2004b.pdf
|accessdate =September 29, 2007
|accessdate =September 29, 2007
}}</ref><ref name=Ogg2004>{{cite journal
}}</ref><ref name=Ogg2004>{{cite journal
| author= Ogg, J.G.
| author= Ogg, J.G.
Red 21: Red 21:
| pages= 183–199
| pages= 183–199
| url = http://taylorandfrancis.metapress.com/index/PUNM6BQLNW1BJMFN.pdf
| url = http://taylorandfrancis.metapress.com/index/PUNM6BQLNW1BJMFN.pdf
| accessdate= May 5, 2007
| accessdate= 5. 5. 2007
}}</ref>
}}</ref>


Sekcijski tip je Flinders Ranges u [[australija|Južna Australija]]. Preklapa se, ali kraći je od „Vendijskog perioda“ ili „vedskog“, imena koje je predložila Rusija.
Sekcijski tip je Flinders Ranges u [[australija|Južna Australija]]. Preklapa se, ali kraći je od „Vendijskog perioda“ ili „vedskog“, imena koje je predložila Rusija.


== Živi svijet ==
== Živi svijet ==
U ovom periodu je možda porijeklo prvih [[životinja]], prije otprilike 570 miliona godina, a poznat je po svojoj "edijakaranskoj fauni". To su [[fosili]] višećelijskih organizama s diferencijacijom poznatih tkiva koja nisu dvojbena. Još uvijek nisu bili razvili oklope ili kosture i teško je protumačiti njihov odnos sa sadašnjim ili čak kasnijim organizmima [[kambrijska eksplozija|kambrijske eksplozije]]. Najčešće vrste nalikuju [[anelida|segmentiranim crvima]], listovima, diskovima ili nepomičnim vrećama. Postoje naučnici koji vjeruju da ti fosili mogu predstavljati i primitivne beskičmenjake koji su bili preci modernih životinja, kao organizme koji nisu prave [[životinje]], izumrli organizmi od kojih nije ostalo potomstvo. Budući da fosili ne pokazuju mnogo o svom položaju u evolucijskoj liniji, njihovo porijeklo i hustorija možda nikada neće biti otkriveni.
U ovom periodu je možda porijeklo prvih [[životinja]], prije otprilike 570 miliona godina, a poznat je po svojoj "edijakaranskoj fauni". To su [[fosili]] višećelijskih organizama s diferencijacijom poznatih tkiva koja nisu dvojbena. Još uvijek nisu bili razvili oklope ili kosture i teško je protumačiti njihov odnos sa sadašnjim ili čak kasnijim organizmima [[kambrijska eksplozija|kambrijske eksplozije]]. Najčešće vrste nalikuju [[anelida|segmentiranim crvima]], listovima, diskovima ili nepomičnim vrećama. Postoje naučnici koji vjeruju da ti fosili mogu predstavljati i primitivne beskičmenjake koji su bili preci modernih životinja, kao organizme koji nisu prave [[životinje]], izumrli organizmi od kojih nije ostalo potomstvo. Budući da fosili ne pokazuju mnogo o svom položaju u evolucijskoj liniji, njihovo porijeklo i hustorija možda nikada neće biti otkriveni.
Opisano je više od 100 rodova edijakarana, uključujući ''[[Kimberella]]'', ''[[Aspidella]]'', ''[[Dickinsonia]]'', ''[[Charnia]]'', ''[[Cyclomedusa]]'', ''[[Spriggina]]'', između ostalih. Postoje mnoge teorije o identitetu tih organizama. Rečeno je da su to primitivne životinje, [[eukarioti]] koji nisu životinje, [[protisti]]čki divovi i sl.
Opisano je više od 100 rodova edijakarana, uključujući ''[[Kimberella]]'', ''[[Aspidella]]'', ''[[Dickinsonia]]'', ''[[Charnia]]'', ''[[Cyclomedusa]]'', ''[[Spriggina]]'', između ostalih. Postoje mnoge teorije o identitetu tih organizama. Rečeno je da su to primitivne životinje, [[eukarioti]] koji nisu životinje, [[protisti]]čki divovi i sl.
<center>
<center>
Red 39: Red 39:


== Paleogeografija==
== Paleogeografija==
Tokom ediakarana, svi su se kontinenti grupirali u jedan [[superkontinent]], [[Panotija]] koji je vjerovatno postojao od prije otprilike 600 miliona godina do otprilike 540 miliona godina. Prije Panotije, prethodni globalni superkontinent bio je [[Rodinia]], koji je fragmentiran prije oko 800 miliona godina. Dislokacija Rodinije dovela je do rađanja [[okean]]a [[Pantalasa]] (ili Paleo-[[Pacifik]]a) i osam kontinenata koji će se kasnije ponovo sresti u superkontinentnoj Panotiji.<ref name="science">{{cite journal|author=Trond H | year=2003 |title= The Rodinia jigsaw puzzle |journal= Science | volume= 300 |number= 5624 |page= 1379 | doi = 10.1126/science.1083469 | pmid = 12775828}}</ref> Prije 540 miliona godina, samo nakon 60 milijuna godina svog formiranja, Panotija je fragmentirana na superkontinent [[Gondvana]] i tri mala kontinenta, [[Laurentia]], [[Sibirija]] i [[Baltika]]. Na kraju [[paleozoik]]a kontinenti će se ponovo sastati i formirati [[Pangea|Pangeu]], posljednji superkontinent..
Tokom ediakarana, svi su se kontinenti grupirali u jedan [[superkontinent]], [[Panotija]] koji je vjerovatno postojao od prije otprilike 600 miliona godina do otprilike 540 miliona godina. Prije Panotije, prethodni globalni superkontinent bio je [[Rodinia]], koji je fragmentiran prije oko 800 miliona godina. Dislokacija Rodinije dovela je do rađanja [[okean]]a [[Pantalasa]] (ili Paleo-[[Pacifik]]a) i osam kontinenata koji će se kasnije ponovo sresti u superkontinentnoj Panotiji.<ref name="science">{{cite journal|author=Trond H | year=2003 |title= The Rodinia jigsaw puzzle |journal= Science | volume= 300 |number= 5624 |page= 1379 | doi = 10.1126/science.1083469 | pmid = 12775828}}</ref> Prije 540 miliona godina, samo nakon 60 milijuna godina svog formiranja, Panotija je fragmentirana na superkontinent [[Gondvana]] i tri mala kontinenta, [[Laurentia]], [[Sibirija]] i [[Baltika]]. Na kraju [[paleozoik]]a kontinenti će se ponovo sastati i formirati [[Pangea|Pangeu]], posljednji superkontinent..


== Moguće potpodjele ==
== Moguće potpodjele ==
Od 2004. godine Pododbor za stratigrafiju ediakarana [[Međunarodna komisija za stratigrafiju| Međunarodne komisije za stratigrafiju]] proučava mogućnost formalne podjele ediakarana na dvije ili tri [[serija (geologija) | serije]] i pet ili šest [[kat ( geologija) |podova]], koristeći [[Biostratigrafija | biostratigrafske]], ali i [[Geohemija | geohemijske]] i [[Geohronologija | geohronološke]] markere, zbog poteškoće u dobijanju biostratigrafske skale s fosilima koji pokrivaju cijeli ediakaranski sistem, koji bio globalno podesiv. Već postoje pomaci koji će biti u stanju definirati dvija kata, drugi – SES (akronim druge etape ediakarana) i posljednja jedinica TES (terminalna etapa ediakarana), međuprodukti dogovora su i dalje nejasni.<ref>Xiao, S.; Narbonne, G. M.; Zhou, C.; Laflamme, M.; Grazhdankin, D. V.; Moczydlowska-Vidal, M. y Cui, H. (2016) «[http://episodes.org/index.php/epi/article/view/103886/75050 Towards an Ediacaran Time Scale: Problems, Protocols, and Prospects|url=http://episodes.org/index.php/epi/article/view/103886/75050 |date=20170105084711 }}». ''Episodes'', '''39'''(4): 540-555</ref>
Od 2004. godine Pododbor za stratigrafiju ediakarana [[Međunarodna komisija za stratigrafiju|Međunarodne komisije za stratigrafiju]] proučava mogućnost formalne podjele ediakarana na dvije ili tri [[serija (geologija)|serije]] i pet ili šest [[kat ( geologija)|podova]], koristeći [[Biostratigrafija|biostratigrafske]], ali i [[Geohemija|geohemijske]] i [[Geohronologija|geohronološke]] markere, zbog poteškoće u dobijanju biostratigrafske skale s fosilima koji pokrivaju cijeli ediakaranski sistem, koji bio globalno podesiv. Već postoje pomaci koji će biti u stanju definirati dvija kata, drugi – SES (akronim druge etape ediakarana) i posljednja jedinica TES (terminalna etapa ediakarana), međuprodukti dogovora su i dalje nejasni.<ref>Xiao, S.; Narbonne, G. M.; Zhou, C.; Laflamme, M.; Grazhdankin, D. V.; Moczydlowska-Vidal, M. y Cui, H. (2016) «[http://episodes.org/index.php/epi/article/view/103886/75050 Towards an Ediacaran Time Scale: Problems, Protocols, and Prospects|url=http://episodes.org/index.php/epi/article/view/103886/75050 |date=20170105084711 }}». ''Episodes'', '''39'''(4): 540-555</ref>


==Također pogledajte==
==Također pogledajte==
Red 50: Red 50:
{{Reflist}}
{{Reflist}}


== Vanjski linkovi ==
== Vanjski linkovi ==
{{Commonscat|Ediacaran}}
{{Commonscat|Ediacaran}}
* [http://www.elmundo.es/elmundo/2004/05/18/ciencia/1084876927.html Noticia de la aprobación del nuevo período geológico]
* [http://www.elmundo.es/elmundo/2004/05/18/ciencia/1084876927.html Noticia de la aprobación del nuevo período geológico]
Red 59: Red 59:
* [http://members.tripod.com/~Cambrian/IntrotoEdiacaran Introduction to the Ediacaran Fauna]
* [http://members.tripod.com/~Cambrian/IntrotoEdiacaran Introduction to the Ediacaran Fauna]
* [https://web.archive.org/web/20061113031119/http://members.rediff.com/mistakenpoint/ Mistaken Point Fauna: The Discovery]
* [https://web.archive.org/web/20061113031119/http://members.rediff.com/mistakenpoint/ Mistaken Point Fauna: The Discovery]

[[Kategorija:Geologija]]
[[Kategorija:Geologija]]
[[Kategorija:Historijska geologija]]
[[Kategorija:Historijska geologija]]

Verzija na dan 5 februar 2020 u 16:23

Sekcija i globalna granična tačka stratotipova, koja formalno označava donju granicu sistema (i perioda) ediakaran, koja se nalazi u planinama Flinders, u Južnoj Australiji. "Zlatni nokat" (tačka ograničenja) je bronzani disk u sredini sloja na dnu slike. Cilindrične perforacije u slojevima odgovaraju uzorcima uzetim za paleomagnetnu analizu.

Ediakaran je dio geološke skale, treći i posljednji geološki period ere neoproterozoika. Počinje prije otprilike 635 miliona godina, a završava prije oko 542,0 ± 1,0 miliona godina (slijedi ga kambrij). Datiranje je postavljenio na temelju stratigrafskih kriterija. Imenovan je prema nazivu određujućeg ležišta u pplaninama Ediacara.[1][2] Njegov status službenog geološkog perioda potvrdila je Međunarodna unija geoloških nauka (IUGS). 2004. Godine.[3][4]

Sekcijski tip je Flinders Ranges u Južna Australija. Preklapa se, ali kraći je od „Vendijskog perioda“ ili „vedskog“, imena koje je predložila Rusija.

Živi svijet

U ovom periodu je možda porijeklo prvih životinja, prije otprilike 570 miliona godina, a poznat je po svojoj "edijakaranskoj fauni". To su fosili višećelijskih organizama s diferencijacijom poznatih tkiva koja nisu dvojbena. Još uvijek nisu bili razvili oklope ili kosture i teško je protumačiti njihov odnos sa sadašnjim ili čak kasnijim organizmima kambrijske eksplozije. Najčešće vrste nalikuju segmentiranim crvima, listovima, diskovima ili nepomičnim vrećama. Postoje naučnici koji vjeruju da ti fosili mogu predstavljati i primitivne beskičmenjake koji su bili preci modernih životinja, kao organizme koji nisu prave životinje, izumrli organizmi od kojih nije ostalo potomstvo. Budući da fosili ne pokazuju mnogo o svom položaju u evolucijskoj liniji, njihovo porijeklo i hustorija možda nikada neće biti otkriveni. Opisano je više od 100 rodova edijakarana, uključujući Kimberella, Aspidella, Dickinsonia, Charnia, Cyclomedusa, Spriggina, između ostalih. Postoje mnoge teorije o identitetu tih organizama. Rečeno je da su to primitivne životinje, eukarioti koji nisu životinje, protistički divovi i sl.

Paleogeografija

Tokom ediakarana, svi su se kontinenti grupirali u jedan superkontinent, Panotija koji je vjerovatno postojao od prije otprilike 600 miliona godina do otprilike 540 miliona godina. Prije Panotije, prethodni globalni superkontinent bio je Rodinia, koji je fragmentiran prije oko 800 miliona godina. Dislokacija Rodinije dovela je do rađanja okeana Pantalasa (ili Paleo-Pacifika) i osam kontinenata koji će se kasnije ponovo sresti u superkontinentnoj Panotiji.[5] Prije 540 miliona godina, samo nakon 60 milijuna godina svog formiranja, Panotija je fragmentirana na superkontinent Gondvana i tri mala kontinenta, Laurentia, Sibirija i Baltika. Na kraju paleozoika kontinenti će se ponovo sastati i formirati Pangeu, posljednji superkontinent..

Moguće potpodjele

Od 2004. godine Pododbor za stratigrafiju ediakarana Međunarodne komisije za stratigrafiju proučava mogućnost formalne podjele ediakarana na dvije ili tri serije i pet ili šest podova, koristeći biostratigrafske, ali i geohemijske i geohronološke markere, zbog poteškoće u dobijanju biostratigrafske skale s fosilima koji pokrivaju cijeli ediakaranski sistem, koji bio globalno podesiv. Već postoje pomaci koji će biti u stanju definirati dvija kata, drugi – SES (akronim druge etape ediakarana) i posljednja jedinica TES (terminalna etapa ediakarana), međuprodukti dogovora su i dalje nejasni.[6]

Također pogledajte

Reference

  1. ^ Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) of the International Commission of Stratigraphy.
  2. ^ Tabla estratigráfica internacional, 2010
  3. ^ Knoll, A.H., Walter, M.R., Narbonne, G.M., Christie-blick, N. (2004). "A new period for the geologic time scale" (PDF). Science. 305 (5684): 621–622. Pristupljeno September 29, 2007. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link) CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link)
  4. ^ Ogg, J.G. (2004). "Status of Divisions of the International Geologic Time Scale" (PDF). Lethaia. 37 (2): 183–199. Pristupljeno 5. 5. 2007. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  5. ^ Trond H (2003). "The Rodinia jigsaw puzzle". Science. 300 (5624): 1379. doi:10.1126/science.1083469. PMID 12775828.
  6. ^ Xiao, S.; Narbonne, G. M.; Zhou, C.; Laflamme, M.; Grazhdankin, D. V.; Moczydlowska-Vidal, M. y Cui, H. (2016) «[http://episodes.org/index.php/epi/article/view/103886/75050 Towards an Ediacaran Time Scale: Problems, Protocols, and Prospects|url=http://episodes.org/index.php/epi/article/view/103886/75050 |date=20170105084711 }}». Episodes, 39(4): 540-555

Vanjski linkovi

Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Ediakaran
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Ediakaran&oldid=3149633"