Роберт I (кароль Францыі)

Роберт I (15 жніўня 866 — 15 чэрвеня 923) — граф Парыжа, маркіз Нейстрыі, кароль Заходне-Франкскага каралеўства ў 922—923 гадах з дынастыі Раберцінаў. Малодшы сын Роберта Моцнага, графа Анжэрскага і Адэлаіды Турскай, і брат караля Эда I.

Роберт I
фр.: Robert I
кароль Заходне-Франкскага каралеўства 29 чэрвеня 922 — 15 чэрвеня 923
Каранацыя	30 чэрвеня 922, Рэймс, Францыя
Папярэднік	Карл III Дурнаваты
Пераемнік	Рауль I
граф Парыжа 29 лютага 888 — 29 чэрвеня 922
Папярэднік	Эд I
Пераемнік	Гуга Вялікі
маркіз Нейстрыі 29 лютага 888 — 29 чэрвеня 922
Папярэднік	Эд I
Пераемнік	Гуга Вялікі
Нараджэнне	15 жніўня 860 Анжэ, Анжэ, дэпартамент Мен і Луара
Смерць	15 чэрвеня 923 (62 гады) Суасон, дэпартамент Эна, Францыя
Род	Раберціны[d]
Бацька	Роберт Моцны[d]
Маці	Адэльгейда Турская[d]
Жонка	Беатрыса дэ Вермандуа
Дзеці	Гуга Вялікі, Эма Французская[d] і Адэль Французская[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Разлад з каралём Карлам III Дурнаватым

У пачатку X стагоддзя Роберт быў адным з самых магутных вяльможаў у краіне. Пад яго ўладай знаходзіліся графствы Анжу, Турэнь, Блуа, Шартр, Гацінэ, Мэн і Санліс. Чалавек вялікай адвагі і вельмі рашучы, ён пасля смерці брата, караля Эда, прапанаваў сваю вайсковую службу Карлу Дурнаватаму. Кароль прысвоіў яму тытул герцага франкаў і ўсклаў на яго ўсё кіраванне; амаль чатыры гады ён карыстаўся яго парадамі і вельмі давяраў яму. Але потым іх адносіны разладзіліся. Як брат памерлага караля Эда, Роберт лічыў, што знаходзіцца ў найбольшай ласцы ў Карла Дурнаватага. Тым адчувальней для яго была крыўда, нанесеная ў 920 годзе на з’ездзе ў Суасоне. Калі кароль засядаў у палацы, па яго загадзе герцага пасадзілі справа, а каралеўскага ўлюбёнца Аганона, чалавека зусім бязроднага і невядомага, як роўнага, злева ад караля. Роберт моўчкі стрываў такое знеслаўленне. Суцішыўшы абуранасць, ён затаіў у душы крыўду і нічога не выказаў Карлу. Аднак ён неўзабаве падняўся, сышоў і правёў нараду са сваімі паплечнікамі.

Параіўшыся з імі, ён адправіў паслоў апавясціць караля, што ён не можа вынесці, каб Аганона раўнавалі з ім і аддавалі яму перавагу перад першымі людзьму ў дзяржаве і што калі кароль не звядзе свайго ўлюбёнца да належнага яму стану, то ён бязлітасна яго павесіць. Кароль паставіўся да гэтых абраз нелітасціва і адказаў, што хутчэй можа растацца з усім сваім саветам, чым адмовіцца ад сяброўства Аганона. Роберт быў надзвычай абураны гэтым адказам і разам са знатнымі людзьмі, насуперак загаду, з’ехаў у Тур. Там шмат было гутарак пра абразу, легкадумна нанесеную каралём, і Роберт часта радзіўся са сваімі людзьмі пра тое, як яму захапіць уладу. Ён дарыў многім падарункі і абяцаў яшчэ больш. Тых, каго яму ўдалося схіліць на свой бок, ён стаў падбухторваць да адкрытай здрады і гаварыў, што можна лёгка і хутка захапіць караля ў спачывальні, калі ўсе яны з’явяцца ў палац як бы на савет. Прапанова спадабалася амаль усім яго прыхільнікам, і яны пакляліся Роберту, што здзейсняць гэта. Аднак калі задума іх ужо амаль была ажыццёўлена і кароль знаходзіўся ў іх руках, з’явіўся Херывэ (Эрвэ), архібіскуп Рэймскі і канцлер караля, са шматлікімі ўзброенымі людзьмі і вызваліў Карла. Услед за тым архібіскуп памірыў яго з Робертам і яго прыхільнікамі.

Бітва пры Суасоне

Асноўны артыкул: Бітва пры Суасоне (923)

У наступныя гады Роберт быў адцягнены нашэсцем нарманаў, але не пакінуў сваіх задум. У 922 годзе мяцеж супраць Карла падняў Гізільберт (Жыльбер), герцаг Латарынгскі. Не маючы надзеі самому захапіць каралеўскі прастол, ён пракраўся да Роберта і ўгаварыў яго скінуць караля. Многія васалы Роберта і яго саюзніка Рауля, герцага Бургундскага, далучыліся да іх. Мяцежнікі былі значна мацнейшымі за Карла, аднялі ў яго Лан, дзе ён звычайна жыў, і прымусілі ўцякаць за Маас. Пасля таго як Карл схаваўся ў Льежы, Роберт прыбыў у Суасон. Сюды ж з’ехаліся феадалы з усёй поўначы. Агульным рашэннем усіх, хто сабраўся, Роберт быў выбраны каралём, з вялікімі ўшанаваннямі адвезены ў Рэймс і 30 чэрвеня 922 года каранаваны ў базіліцы святога Рэмігія.

Аднак Карл не губляў яшчэ надзеі вярнуць прастол. Сабраўшы ў Латарынгіі войска з людзей, якія засталіся яму вернымі, ён пераправіўся цераз Маас і прыбыў у Аціньі, і перш чым Роберт здолеў сабраць сваіх прыхільнікаў, нечакана падступіў да Суасона. 15 чэрвеня 923 года, у нядзелю, апасля сёмай гадзіны, у дзень, калі франкі да таго чаму не адважваліся ваяваць, Карл пераправіўся цераз Эну і пайшоў на Роберта. У бітве пала незлічонае мноства воінаў. Кароль Роберт, якога нельга было пазнаць у ваенных уборах, адважна біўся па ўсім полі, так што прыхільнікі Карла звярнулі на яго ўвагу і сталі пытаць, ці не ён гэта. Роберт, бясстрашны воін, раптам адкрыў схаваную бараду, паказаўшы, што гэта сапраўды ён. Яго неадкладна атачылі з усіх бакоў, паразілі сям’ю пікамі, скінулі на зямлю і забілі.

Жонкі і дзеці

• 1-я жонка: Адэль (Аэліс) Мэнская. Мелі адну дачку:
  • Адэль (каля 892 — пасля 943); м- (з каля 906) Герберт II (каля 880—943), граф дэ Вермандуа.
• 2-я жонка: (з каля 894) Беатрыса дэ Вермандуа (каля 880 — пасля 931), дачка Герберта I, графа дэ Вермандуа. Мелі 3-х дзяцей:
  • Эма (каля 894 — 2 лістапада 934); муж — (з каля 918) Рауль (пам. 936), герцаг Бургундыі, пазней кароль Францыі.
  • Гуга Вялікі (897—956), герцаг Францыі.
  • Рышыльда

Дом Раберцінаў
Папярэднік Карл III Дурнаваты	Кароль Заходніх Франкаў 922—923	Пераемнік Рауль I

Літаратура

• Рихер Реймский. История, кн. I / Пер. с лат., сост., коммент. и указ. А. В. Тарасовой ; отв. ред. И. С. Филиппов. — М.: РОССПЭН, 1997. — 322 с. — (Классики античности и средневековья). — 3 000 экз. — ISBN 5-86004-074-1.
• Флодоард. Анналы. // Рихер Реймский. История. / Пер. с лат., сост., коммент. и указ. А. В. Тарасовой ; отв. ред. И. С. Филиппов. — М.: РОССПЭН, 1997. — ISBN 5-86004-074-1.
• Тейс Л. Наследие Каролингов. IX — X века / Перевод с французского Т. А. Чесноковой. — М.: «Скарабей», 1993. — Т. 2. — 272 с. — (Новая история средневековой Франции). — 50 000 экз. — ISBN 5-86507-043-6.
• Западная Европа. // Правители Мира. Хронологическо-генеалогические таблицы по всемирной истории в 4 тт. / Автор-составитель В. В. Эрлихман. — Т. 2. (руск.)