Часавы пас

Ча́савы пас — рэгіён Зямлі, у якім прыняты аднолькавы мясцовы час. Да пачатку выкарыстаньня агульнага пасавага часу ў кожным горадзе выкарыстоўваўся свой мясцовы сонечны час, які залежаў ад геаграфічнай даўгаты. З разьвіцьцём чыгунак і сродкаў сувязі паўстала неабходнасьць больш дакладнай і зручнай сыстэмы сынхранізацыі. Гэтую ідэю абгрунтаваў у 1869 годзе дырэктар школы з Саратога Спрынгс Чарлз Ф. Даўд, а сэр Сэндфард Флемінг самым энэргічным чынам падтрымаў яе.

Каб ня ўводзіць мясцовы час для кожнага градусу (або кожнай хвіліны) даўгаты, паверхня Зямлі была ўмоўна падзеленая на 24 часавыя пасы. Пры пераходзе з аднаго часавага паса ў іншы значэньні хвілін і сэкундаў (часу) захоўваюцца, зьмяняецца толькі значэньне гадзін.

Існуюць некаторыя раёны, у якіх мясцовы час адрозьніваецца ад сусьветнага ня толькі на цэлую колькасьць гадзінаў, але яшчэ дадаткова на 30 або 45 хвілінаў. Праўда, такія часавыя зоны не зьяўляюцца стандартнымі часавымі пасамі.

На Паўночным і Паўднёвым палюсах мэрыдыяны сходзяцца ў адной кропцы, і таму там паняцьце часавых пасоў губляе сэнс. Па традыцыі лічыцца, што час на палюсах адпавядае Ўнівэрсальнаму каардынаванаму часу (інакш Сусьветнаму).

Тэарэтычна ўсё часавыя пасы зямнога шару павінны абмяжоўвацца прамымі лініямі, якія праходзяць на 7,5° усходней і заходней сярэдняга мэрыдыяну кожнага пасу, аднак у рэальнасьці дзеля захаваньня адзінага часу ўсярэдзіне адной і той жа адміністрацыйнай або прыроднай адзінкі іх межы часта зрушаныя адносна агульнапрынятых.

Часавыя пасы

GMT-12:00 — Лінія зьмены датаў
GMT-11:00 — Самоа
GMT-10:00 — Гаваі
GMT-09:00 — Аляска
GMT-08:00 — Паўночнаамэрыканскі ціхаакіянскі час (ЗША і Канада)
GMT-07:00 — Горны час (ЗША і Канада), Мэксыка (Чыўаўа, Мацатлан)
GMT-06:00 — Цэнтральны час (ЗША і Канада), Цэнтральнаамэрыканскі час, Мэксыка (Гвадалахара, Мэхіка, Мантэрэй)
GMT-05:00 — Паўночнаамэрыканскі ўсходні час (ЗША і Канада), Паўднёваамэрыканскі ціхаакіянскі час (Багата, Ліма, Кіта)
GMT-04:00 — Атлянтычны час (Канада), Паўднёваамэрыканскі ціхаакіянскі час (Каракас, Ля Пас, Сант’яга)
GMT-03:30 — Ньюфаўндлэнд
GMT-03:00 — Паўднёваамэрыканскі ўсходні час (Бразылія, Буэнас-Айрэс, Джорджтаўн), Грэнляндыя
GMT-02:00 — Сярэднеатлянтычны час
GMT-01:00 — Азорскія выспы, Каба-Вэрдэ
GMT — Дублін, Эдынбург, Лісабон, Лёндан, Касаблянка, Манровія
GMT+01:00 — Заходнеэўрапейскі час (Амстэрдам, Бэрлін, Бэрн, Брусэль, Вена, Капэнгаген, Мадрыд, Парыж, Рым, Стакгольм), Цэнтральнаэўрапейскі час (Белград, Браціслава, Будапэшт, Варшава, Любляна, Прага, Сараева, Скоп'е, Заграб), Заходні цэнтральнаафрыканскі час
GMT+02:00 — Усходнеэўрапейскі час (Атэны, Бухарэст, Вільня, Кіеў, Рыга, Сафія, Талін, Хэльсынкі), Эгіпет, Ізраіль, Лібан, Турцыя, ПАР
GMT+03:00 — Арабскі час (Ірак, Кувэйт, Саудаўская Арабія), Менск, Усходнеафрыканскі час (Найробі)
GMT+03:30 — Іран
GMT+04:00 — Аб’яднаныя Арабскія Эміраты, Аман, Азэрбайджан, Армэнія, Грузія, Маскоўскі час
GMT+04:30 — Аўганістан
GMT+05:00 — Екацерынбург, Заходнеазіяцкі час (Ісламабад, Карачы, Ташкент)
GMT+05:30 — Індыя
GMT+05:45 — Нэпал
GMT+06:00 — Новасыбірск, Цэнтральнаазіяцкі час (Банґлядэш, Казахстан), Шры-Ланка
GMT+06:30 — М’янма
GMT+07:00 — Краснаярск, Паўднёваўсходняя Азія (Бангкок, Джакарта, Ханой)
GMT+08:00 — Іркуцк, Улан-Батар, Куала-Лумпур, Ганконг, Кітай, Сынгапур, Тайвань, Заходнеаўстралійскі час (Пэрт)
GMT+08:30 — Карэйская Народна-Дэмакратычная Рэспубліка
GMT+09:00 — Якуцк, : Рэспубліка Карэя, Японія
GMT+09:30 — Цэнтральнааўстралійскі час (Адэляіда, Дарвін)
GMT+10:00 — Уладзівасток, Усходнеаўстралійскі час (Брысбэйн, Канбэра, Мэльбурн, Сыднэй), Тасманія, Заходнеціхаакіянскі час (Гуам, Порт Морсьбі)
GMT+11:00 — Магадан, Цэнтральнаціхаакіянскі час (Саламонавы выспы, Новая Каледонія)
GMT+12:00 — Камчатка, Маршалавы астравы, Фіджы, Новая Зэляндыя
GMT+13:00 — Тонга

Вонкавыя спасылкі

Часавы пас — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Даведнік па часавых пасах (анг.)